Obszary tematyczne: I. Rodzina jako wartość II. Procesy wychowawcze w rodzinie III. Uwarunkowania funkcji wychowawczej rodziny -struktura rodziny -atmosfera wychowawcza -kultura środowiska rodziny -kultura pedagogiczna rodziny -rodzice jak osoby znaczące - dziecko w rodzinie i jego dzieciństwo IV. Realizacja funkcji wychowawczej -rodzina szkołą miłości -wychowanie do wolności i prawdy -wychowanie patriotyczne -wychowanie rodzinne przygotowujące do życia w społeczeństwie
Obszary tematyczne zainteresowań pedagogiki rodziny:
Procesy wychowawcze w rodzinach zróżnicowanych społecznie kulturowo, materialnie, strukturalnie. Realizacja funkcji rodziny.
Więź rodzinna. Pozycja matki i ojca w rodzinie współczesnej, w procesie wychowania. Samotne macierzyństwo
Dom rodzinny
Kultura środowiska rodzinnego. Uczestnictwo w kulturze. Kultura prefiguratywna.
kultura pedagogiczna rodziców
media i multimedia we współczesnej rodzinie.
relacja rodzina-szkoła-środowisko lokalne (integracja i syntonia)
przemiany współczesnej rodziny
hybrydalność i stałość związków rodzinno-małżeńskich. Nietypowe małżeństwa we współczesnej Polsce.
rodzina rozłączona.
zagrożenia struktury i funkcjonowania rodziny a sytuacja dziecka: -rodzina bezrobotna -r.biedna -r.niepełna -r. zdezintegrowana w sferze więzi emocjonalnych (skłócona) -r.z osobą chorą -r.z problemem alkoholowym -przemoc w rodzinie -r.o skumulowanych czynnikach patogennych
kierunki i formy pomocy współczesnej rodzinie
Trzy nurty (ujęcia) badawcze RP:
-formalno-funkcjonalny np.badanie warunków życia rodziny: pełnej, niepełnej itd. Przemoc w rodzinie
-humanistyczny np. relacje w rodzinie, sytuacja dziecka w kontekście przeżyć, doświadczeń, kim dziecko staje się itd.
-praktyczny czyli modernizacji społecznej
Badania nad rodziną -ilościowe, jakościowe; -indywidualne, zespołowe: interdyscyplinarne i multidyscyplinarne; -teoretyczne, empiryczne; -porównawcze; -powtarzane
Funkcje rodziny wg Tyszki: 1.Psychosocjologiczna: -prokreacyjna, -seksualna; 2.Ekonomiczna: -materialna, -opiekuńczo wychowawcza; 3.Społeczno-wyznaczająca: -legalizacyjna, -kontrolna; 4.Socjalizacyjno-wychowawcza: -socjalizacyjna, -wychowawcza, -kontrolna, -emocjonalno-ekspresyjna, -rekreacyjno-towarzyska
Funkcje rodziny wg Kawuli:
Podstawowe: -prokreacyjna, -ekonomiczna, -wychowawcza i jej pochodne to: opiekuńcza, wychowawcza, towarzysko-kulturalna, zabezpieczająca, zrozumienia i uznania, ekspresji uczuć, psychohigieniczna
Struktura rodziny
A. wielka: -wielodzietna, -wielopokoleniowa
B. niepełna: -osierocona śmiercią, -rozbita (rozwód)
C. mała: -małodzietna (2-3), -z jedynakiem
D. zrekonstruowana: -z ojczymem, -z macochą
E. pozornie pełna: -przez nieobecność, -przez poczucie oddalenia
Rodziny o różnym poziomie funkcjonowania:
1. rodzina normalna: -realizuje funkcje rodziny -rodzina zintegrowana -występują normalne kłopoty, konflikty
2. rodzina niewydolna wychowawczo -dochodzi często do zaburzeń we współżyciu rodziny -konflikty rodziny ze szkołą -brak planów „żyje się tam z dnia na dzień” -brak aspiracji kulturalnych, edukacyjnych -są to często rodziny niepełne
3. rodziny patologiczne czyli rodziny o skumulowanych czynnikach patogennych: -pozostają w stałej kolizji z prawem (Rabunki, kradzieże, gry hazardowe, przemyt, prostytucja, włóczęgostwo, przemoc, alkoholizm) -rozkład współżycia wewnątrz rodziny -osłabienie lub zerwanie więzi rodzicielskiej i małżeńskiej -trwały konflikt ze szkołą
Kierunki przemian współczesnej rodziny: A. autonomizacja członków rodziny: *partykularyzacja dochodów członków rodz; *autonomiczność jednostki poza domem; *zmniejszenie się uprawnień kontrolnych rodz; B. patologizacja społ i psychospołeczna jednostek mająca istotne reperkusje w życiu rodz. C. malenie spójności i dezintegracja rodz: *malenie wartości dzieci dla rodziców; *indywidualizacja form aktywności w rodzinie i zainteresowań; *dyferencjacja norm i wartości poszczególnych członków rodz; D. egalitaryzacja członków rodz: *emancypacja dzieci w rodz, zwiększył się ich zakres swobody i niezależności; *rodz jako środ utrzymujące równowagę emocjonalną człowieka, wzrost rangi uczuć wyższych w rodz;