Warsztat zabawy
1. Cele zajęć:
- nauka umiejętności trafnego rozpoznawania uczuć,
- rozwijanie zdolności wizualnego spostrzegania,
- rozwijanie spostrzegania,
- rozwijanie zdolności różnicowania,
- rozwijanie koncentracji,
- potęgowanie uczucia przynależności do grupy,
- kształtowanie przyjaznego stosunku do innych,
- pobudzanie wyobraźni na podstawie wrażeń dotykowych,
- rozwijanie umiejętności rozróżniania instrumentów po ich dźwięku,
- kształtowanie słuchu fonematycznego,
- ćwiczenie pamięci.
2. Zajęcia przeznaczone dla klasy II do której uczęszczają dwadzieścioro dzieci w wieku od 8-9 lat.
3. Zajęcia odbywają się w klasie szkolnej.
4. Pomoce: karteczki z nazwą uczucia i określeniem czy ma być ono pokazywane czy odszukiwane, kartki, 30 szklanych kulek, różne instrumenty muzyczne, 20 różnych przedmiotów, gazety, sznurek.
5. Przebieg zajęć:
Zajęcia trwają 5 godzin lekcyjnych. Każda godzina lekcyjna obejmuje inne zagadnienie.
Pierwsza lekcja: Zabawy rozwijające zmysł wzroku.
Odszukaj swoje uczucia.
Czas trwania: 10 minut.
1) Nauczyciel rozdaje dzieciom po jednej karteczce na, której napisana jest nazwa jakiegoś uczucia oraz czy trzeba te uczucie pokazać czy odszukać. Następnie nauczyciel prosi dzieci aby usiadły na krzesłach ustawionych w kegu, tak aby każdy mógł widzieć pozostałych członków grupy. Na znak „START” jedna połowa uczniów pokazuje swoje uczucie, a druga połowa dokładnie się przygląda i próbuje znaleźć tę osobę, która przedstawia szukane uczucia. Następnie wszyscy opowiadają o swoich przypuszczeniach. Na koniec nauczyciel prosi dzieci przedstawiające uczucia o wyjawienie ich nazw.
2) Kalkowanie.
Czas trwania: 20 minut.
Nauczyciel rozdaje dzieciom kartki i mówi: „W klasie znajduje się wiele niezwykłych przedmiotów. Na kartkach, które przed chwilą otrzymaliście odrysujcie fakturę przedmiotu, który uważacie za interesujący”. Następnie dzieci rozchodzą się po klasie i odrysowują ciekawą fakturę poprzez przyłożenie do niej kartki i mazanie po niej ołówkiem. Gdy dziecko skończą wykonywać swoje faktury wszyscy uczniowie siadają w kręgu i prezentują swoje faktury, a pozostali uczestnicy próbują odgadnąć jakie przedmioty zostały odrysowane.
3) Rewizja w domu.
Czas trwania: 15 minut.
Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy: policjantów i przemytników. Policjanci czekają przed drzwiami, a pozostałe dzieci otrzymują od nauczyciela czyli Złodzieja Diamentów po trzech szklanych kulkach. Zadaniem tych dzieci jest ukrycie szklanych kulek w takich miejscach sali aby były one widoczne. Na sygnał nauczyciela: „Nadchodzi policja” słychać pukanie do drzwi i wchodzi policja czyli pozostali uczniowie, którzy mają 30 sekund na odszukanie ukrytych szklanych kulek. Każda znaleziona kulka jest liczona na głos: „Jeden!”, „Dwa!” itd. To, czego nie zdążą znaleźć policjanci należy do przemytników.
Druga lekcja: Zabawy rozwijające zmysł dotyku.
1) Ustawieni w szeregu.
Czas trwania: 15 minut.
Uczniowie, mając zawiązane oczy muszą utworzyć szereg uwzględniając przy tym różne kryteria np. od osoby najmniejszej do największej itd. Tylko za pomocą dotyku uczestnicy muszą odnaleźć swoje miejsce w szeregu i włączyć się do niego.
2) Widzące ręce.
Czas trwania: 10 minut.
Uczniowie dobierają się parami. Jedna osoba ma zawiązane oczy, a druga formuje ze swojego ciała dowolną „rzeźbę”. Dziecko z zawiązanymi oczami musi ją rozpoznać dotykiem i odtworzyć na sobie samym. Dopiero wtedy może zdjąć opaskę z oczu.
3) W sklepie obuwniczym.
Czas trwania: 10 minut.
Dzieci dobierają się parami i ustalają między sobą kto będzie pełnił rolę „sprzedawcy” a kto „klienta”. Następnie „klienci” zdejmują po jednym bucie i odkładają je na środek koła, a sami siadają na krzesłach ustawionych w okrąg. Zadaniem „sprzedawców” jest odnalezieni po dotyku buta swojego partnera i założenie mu go na nogę. „Sprzedawcy” mają zawiązane oczy i na samym początku mogą dotykać pierwszego buta swoich „klientów” i dopiero potem spróbować odnaleźć drugi do pary ze stosu tych pozostawionych na środku koła.
4) Telefaks.
Czas trwania: 10 minut.
Wszyscy uczniowie siadają w szeregu jeden za drugim. Nauczyciel podaje osobie siedzącej na końcu kartkę z jakimś znakiem np. literą lub liczbą. Zadaniem ostatniego dziecka jest narysowanie na plecach dziecka siedzącego przed nim znaku otrzymanego przez nauczyciela. Zabawa trwa tak długa póki znak nie zostanie narysowany na plecach pierwszego dziecka. Wtedy dziecko to rysuje znak na kartce, a następnie następuje porównanie znaku otrzymanego od nauczyciela ze znakiem narysowanym przez dziecko.
Trzecia lekcja: Zabawy rozwijające zmysł słuchu.
1) Ptaki Kwa-Kwa.
Czas trwania: 15 minut.
Nauczyciel mówi: „Ptaki Kwa-Kwa z krainy Transbilunia są olbrzymimi ptakami,, tak jak strusie. Nie potrafią one latać, a poza tym nic nie widzą. W zamian za to mają świetny słuch i utrzymują ze sobą kontakt dzięki nieustannemu kwakaniu. Stąd też ich nazwa.
Kilkoro dzieci jest ptakami Kwa-Kwa i stoją one wewnątrz okręgu utworzonego z pozostałych dzieci. Dzieci stojące w środku okręgu mają zawiązane oczy i chodzą nieco pochylone do przodu i trzymają ręce wyciągnięte na plecach jako niewykształcone dostatecznie skrzydła. Kwaczą one bez ustanku bardzo cicho i żałośnie, ponieważ są uwięzione. Gdy wszystkie Kwa-Kwa mają zawiązane oczy, pozostałe dzieci potajemnie otwierają w jednym miejscu koło. Zadaniem ptaków jest odnalezienie tej luki. Kiedy jeden Kwa-Kwa odnajdzie wyjście z klatki, kwacze bardzo głośno i tym samym zdradza pozostałym prawidłowy kierunek.
2) Polowanie na instrumenty.
Czas trwania: 15 minut.
Nauczyciel mówi: „Pewien fotograf ma wykonać na zlecenie zdjęcia rozmaitych instrumentów muzycznych. Ale, niestety, jest on już bardzo stary i nic nie widzi. W zamian za to polepszył mu się znacznie słuch. Skoro tylko usłyszy on odpowiedni instrument, kieruje swój aparat fotograficzny dokładnie w jego stronę i robi zdjęcie.” Cała grupa siada w okręgu, a kilkoro dzieci otrzymuje instrumenty muzyczne. W środku koła staje jedna osoba z zawiązanymi oczami, która gra fotografa. Teraz wszystkie instrumenty po kolei wydają kilka dźwięków. Potem nauczyciel prosi fotografa o wykonanie zdjęcia określonego instrumentu. Nauczyciel wskazuje na różne instrumenty, które zaczynają natychmiast grać. Fotograf musi z tego „muzykowania” wyłuskać właściwy instrument i zlokalizować go, a następnie wskazać palcem. Jeżeli prawidłowo wykonał swoje zadanie, instrumenty przestają grać i ktoś inny przejmuje rolę fotografa.
3) Brzdęk-Brzdęk.
Czas trwania: 15 minut.
Uczniowie dobierają się parami. Każda z nich ustala sobie jakieś charakterystyczne „wołanie”: określone odgłosy, słowo, gwizd, czy coś innego. Pary muszą w trakcie przemyśleń uwzględnić to, że „wołanie” powinno być dosyć głośne i musi odróżniać się od pozostałych. Teraz pomieszczenie zaciemniamy i zawiązujemy oczy każdemu uczestnikowi. „Na ślepo” wszyscy poruszają się po pomieszczeniu. Na znak nauczyciela rozbrzmiewają wszystkie „wołania” i partnerzy próbują odnaleźć siebie w tłumie. Kiedy im się to uda wspólnie odchodzą na bok.
Czwarta lekcja: Zabawy rozwijające myślenie.
1) Różnice w ubraniu.
Czas trwania: 15 minut.
Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Następnie przez chwilę dokładnie przyglądają się sobie nawzajem i próbują zapamiętać jakie ubrania, jaką biżuterię itp. rzeczy mają na sobie. Potem odchodzą one w jakieś odosobnione miejsca. Każda grupa wprowadza 10 zmian w swoim wyglądzie. Można zamienić się częściami garderoby, biżuterią albo po prostu je zdejmować. Można również uczesać w inny sposób włosy, przekręcić tył naprzód ubranie itp. Czy przeciwnicy dostrzegą te wszystkie zmiany?
2) Moneta pod ręką.
Czas trwania: 15 minut.
Nauczyciel dzieli dzieci na dwie drużyny: drużynę A i drużynę B. Drużyny siadają naprzeciwko siebie przy dużym stole. Drużyna A otrzymuje monetę. Wszyscy jej członkowie wyciągają ręce pod stołem Moneta wędruje teraz z ręki do ręki tak, aby członkowie drużyny B nie mogli tego zobaczyć. Po pewnym czasie osoba, siedząca jako pierwsza w drużynie B, wydaje komendę: Ręce w górę!”. Członkowie drużyny A zamykają dłonie, tworząc pięści, podnosząc ręce do góry i opierają przedramię na łokciu o stół. Na komendę: „Ręce na stół!” uczestnicy opuszczają w miarę możliwości jednocześnie pięści na stół, grzbietem do góry. Osoby z drużyny B zgadują w czyjej dłoni znajduje się lub nie znajduje moneta. Za każde prawidłowe wskazanie braku monety drużyna B otrzymuje jeden punkt. Jeżeli natomiast pod jedną z tych dłoni znajduje się moneta, drużyna B nie otrzymuje żadnego punktu i dana runda zostaje zakończona. Jeśli ktoś odnajdzie dłoń z monetą w środku, jego drużyna otrzymuje 20 punktów. Uczestnicy mogą w każdej chwili zrezygnować z dalszego zgadywania. Zachowują oni wtedy wszystkie punkty, a kolei przychodzi na drugą drużynę. Zabawa kończy się, kiedy jedna z drużyn osiągnęła ustaloną na liczbę punktów.
3) Porządek musi być.
Czas trwania: 15 minut.
Wszystkie dzieci siedzą na krzesłach ustawionych w kręgu. Na środku leżą różne przedmioty np. ołówek, gumka, kreda itp. Zadaniem wybranego dziecka jest zrobienie porządku z tym bałaganem. Dziecko porządkuje przedmioty według wymyślonego przez siebie kryterium np. koloru lub wielkości. Gdy skończy porządkowanie przedmiotów pozostałe dzieci próbują odgadnąć pod jakim kryterium przedmioty były porządkowane. Dziecko które pierwsze odgadnie to kryterium będzie następne porządkowało przedmioty.
Piąta lekcja: Zabawy ruchowe.
1) Powstanie.
Czas trwania: 15 minut.
Dzieci dobierają się parami, ustawiają się do siebie plecami i splatają się skrzyżowanymi ramionami. Potem powoli siadają na podłodze i wyciągają nogi. Teraz trzeba znowu wstać. Gdy to się dzieciom uda mogą łączyć się grupy 3-osobowe, następnie 4-osobowe, 5-osobowe itd. aż wspólne stawanie stanie się niemożliwe.
2) Zmięta piłka.
Czas trwania: 15 minut.
Na samym początku wszystkie dzieci z pojedynczej strony gazety ugniatają piłki po 3 na osobę. Następnie nauczyciel dzieli dzieci na dwie drużyny i na środku sali przewiesz sznurek na, którym powieszone zostaną gazety. Teraz drużyny stają po dwóch stronach sznurka. Na sygnał START wszyscy przerzucają piłki na pole przeciwnej drużyny, także te które stamtąd nadlatują. Po minucie nauczyciel przerywa zabawę. Wygrywa drużyna na której polu znajduje się mniej piłek.
3) Wiązka atomów.
Czas trwania: 15 minut.
Wszyscy uczniowie są „atomami” krążącymi swobodnie po klasie. Na sygnał nauczyciela: „Wiązka 4” łączą się w grupki złożone z tylu osób. Na sygnał: „Rozpad atomów” rozdzielają się i znów swobodnie krążą.
6. Bibliografia
1. Flemming I., Fritz J. „Zabawy na spostrzeganie”, Kielce 1999 r.
2. Flemming I., Fritz J. „Zabawy ruchowe”, Kielce 1998 r.