KRWOTOKI I SPOSOBY ICH TAMOWANIA
Krwotok - wylew krwi w pełnym jej składzie poza światło naczynia krwionośnego lub poza serce wskutek przerwania ciągłości ich ścian. Może być następstwem urazu lub pęknięcia zmienionego chorobowo naczynia, którego ściana nie wytrzymała ciśnienia krwi.
Krwotoki
(wg rodzaju uszkodzonego naczynia)
tętnicze żylne z naczyń włosowatych
charakteryzują się z powierzchni rany krew ciemnoczerwona powstają w wyniku uszko-
pulsującym w rytm wypływa ciągłą strużką; krwawienie może - dzenia większej ilości skurczów serca ustać samoistnie po opatrzeniu rany, wskutek naczyń włosowatych, wypływaniem zaczopowania jej powstałym skrzepem. zdarcia i oddzielenia się jasnoczerwonej krwi; skóry, przerwania mięśni lub
panujące w tętnicach ciśnienie uszkodzenia narządów
i uderzenia fal krwi utrudniają miąższowych (wątroby,
tworzenie się skrzepu śledziony, nerek), co może
zamykającego naczynie; być groźne dla życia - krew
uszkodzenie nawet małej tętnicy spływa z całej uszkodzonej
może być niebezpieczne dla życia; powierzchni.
duże krwotoki mogą powodować
zaburzenia krążenia, co z kolei
może być przyczyną wstrząsu i
utrudnić zaopatrzenie narządów
w tlen.
Siniaki - krwawe podbiegnięcia towarzyszące uderzeniom i upadkom.
Krwiaki - rozległe wylewy krwi do tkanek.
Krwotoki
(wg ilości i sposobu wypływania krwi)
zewnętrzny wewnętrzny
krew wypływa na zewnątrz ciała; krew gromadzi się wewnątrz ciała lub tkanek;
można go łatwo rozpoznać objawy towarzyszące to: bladość powłok ciała
przyspieszone i słabo wyczuwalne tętno,
niepokój, często przyspieszony oddech, szum
w uszach, duszności, zaburzenia widzenia;
najczęstsze przyczyny to: wypadki komunika-
-cyjne, tępy uraz, upadek z wysokości lub
samoistne pęknięcie naczynia krwionośnego;
W przypadku urazu dochodzi najczęściej do uszkodzenia różnych naczyń krwionośnych i rozpoznanie rodzaju krwotoku jest trudne. Dlatego w pierwszej pomocy często używa się określenia: natężenie krwawienia i ocenia się je jako duże - silne krwawienie lub małe - słabe krwawienie.
Krwawienia zewnętrzne
małe - słabe duże - silne
ustają zwykle samoistnie po upływie kilku trzeba natychmiast zatamować, ponieważ utrata krwi
minut od założenia opatrunku może doprowadzić do ciężkiego wstrząsu lub wykrwa-
wienia
Sposoby tamowania krwotoków na kończynach, szyi i tułowiu:
Zawsze w przypadku wystąpienia krwotoku należy zatamować go w możliwie najprostszy i najszybszy sposób.
TAMOWANIE KRWAWIENIA NA KOŃCZYNACH
Polega ono na ucisku tętnicy doprowadzającej krew i uniesieniu kończyny lub maksymalnym zgięciu kończyny w stawie.
Lekkie krwawienia - unosimy kończynę i nakładamy opatrunek na ranę.
Silne krwawienia - uciskamy miejsce zranienia przez gazę lub inną tkaninę (jest to zabieg doraźny, stosowany natychmiast, ale zbyt uciążliwy dla ratującego na dłuższy czas)
W razie uszkodzenia dużej tętnicy - np.: udowej, trzeba natychmiast przycisnąć ją do leżącej pod nią kości, a ucisk stosować z odpowiednią siłą.
OPATRUNEK UCISKOWY:
ranę przykrywamy czysta tkanina, najlepiej gazą, na którą można położyć watę lub ligninę
docisnąć opatrunek twardym przedmiotem - drewnianym klockiem, mocno zwiniętym bandażem, etui do kluczy, kamieniem
ściśle przybandażować
W wypadkach, gdzie założenie opatrunku uciskowego jest utrudnione bądź niemożliwe (otwarte złamanie z silnym krwawieniem, duże ciało obce w ranie, krwotok z rozległej powierzchni rany, lub rozerwanie tkanek kończyny) krwawienie tamujemy poprzez ucisk opatrunkiem tętnicy doprowadzającej krew. Jednocześnie należy założyć opatrunek osłaniający.
Kiedy nie udaje się zatamować krwotoku z kończyn, wówczas można użyć opaski uciskowej. Należy jednak pamiętać, że przepływ krwi zostaje całkowicie zamknięty, a już po ok. 10 minutach stosowania opaski, niedotlenione tkanki zaczynają obumierać. Opaskę należy założyć jak najbliżej miejsca amputacji lub zmiażdżenia. Należy unikać zakładania opaski na stawach. Za opaskę może posłużyć przedmiot nieciągliwy i nie węższy niż 2cm - pasek, krawat, apaszka.
Należy pamiętać, że krwawienia z tętnic szyjnych można zatamować, wyłącznie uciskając miejsce krwotoku przez trzymany w dłoni materiał opatrunkowy.
W przypadku krwawienia z otwartych zranień czaszkowo - mózgowych zakłada się opatrunek chłonący. Nie wolno tamować upływu krwi, gdyż należy zapobiec gromadzeniu się jej pod czaszką. Jeżeli powłoka czaszki nie została uszkodzona, to można zastosować opatrunek ścisły lub dociskać palcami odpowiednią tętnicę, w zależności od miejsca urazu.
W przypadku krwawienia z nosa należy posadzić poszkodowanego z głową odchyloną do góry i tułowiem pochylonym do przodu, wyczyścić mu nos, a następnie uciskać na nasadę nosa. Po upływie kilku minut krwotok powinien ustąpić.
Jeżeli mamy do czynienia z krwawiącymi ranami tułowia, to poszkodowanego należy ułożyć w odpowiedniej pozycji, która jest zależna od umiejscowienia rany:
klatki piersiowej - pozycja półsiedząca (poszkodowany ma uniesioną klatkę piersiową i podparte plecy)
brzucha - poszkodowany leży z podkurczonymi nogami i uniesioną klatką piersiową (jeśli odniósł rany poprzeczne) lub z wyprostowanymi nogami (jeśli odniósł rany wzdłuż jamy brzusznej)
pleców - poszkodowanego układamy na brzuchu, z odchyloną na bok i do tyłu głową
Krwawienie rany brzucha tamuje się opatrunkiem osłaniającym i chłonącym bez ucisku, natomiast opatrunki ran klatki piersiowej i pleców należy dodatkowo osłonić folią.
Zagrożenie życia powstaje, gdy dochodzi do wstrząsu pokrwotocznego. Spowodowany jest on dużą utratą krwi w krótkim czasie. Aby zminimalizować jej skutki organizm zwiększa pracę serca i przyspiesza oddychanie. Następuje wzrost częstotliwości tętna powyżej 140 uderzeń/min (niekiedy nawet powyżej 200/min) i spadek ciśnienia skurczowego poniżej 80, a nawet 70 mm Hg.
Objawy wstrząsu:
blada i zimna skóra (poszkodowany czuje zimno)
przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno
przyspieszony i spłycony oddech
ogólne osłabienie mięśni
zaburzenia przemiany materii (poszkodowany odczuwa nudności)
pobudzenie ruchowe przechodzące w splątanie psychiczne - najpierw nadmierna pobudliwość, później apatia
błony śluzowe stają się suche (jest to widoczne zwłaszcza w jamie ustnej)
zaburzenia mikrokrążeniowe i zaburzenia oddychania powodujące śmierć
Postępowanie przeciwwstrząsowe:
polega na odpowiednim ułożeniu poszkodowanego - w zależności od umiejscowienia krwotoku - zatamowaniu krwawienia, ochronie przed utratą ciepła i wsparciu psychicznym - uspokajaniu. Poszkodowany nie może pić, palić. Nie wolno go przewozić przypadkowym środkiem transportu. Koniecznie trzeba wezwać pomoc i kontrolować czynności życiowe poszkodowanego.