POWŁOKA SKÓRNA I TERMOREGULACJA

Wykład VI

POWŁOKA SKÓRNA - skóra, włosy, sutki, paznokcie

Zadania:

• chronić przed szkodliwymi czynnikami

• bierze udział w termoregulacji

• odbiór uczucia dotyku, bólu i temperatury organizmu dzięki receptorom

• magazynuje tk tłuszczową

• wytwarzanie ciał obronnych

składa się z: naskórka, skóry właściwej, tk podskórnej

NASKÓREK - nabłonek rogowaciejący płaski, w najgłębszej warstwie barwnik MELANINA(zabezpiecza przed nadmiernym nasłonecznieniem)

SKÓRA WŁAŚCIWA - zawiera naczynia krwionośne, odcinki wydzielnicze gruczołów skórnych , brodawki, cebulki włosów i zakończenia nerwowe (receptory)

TK PODSKÓRNA - zbudowana z tkanki łącznej włóknistej zawiera zmienne ilości komórek tłuszczowych(dużo w pośladkach) ora policzki i skronie. Tkanka podskórna zapewnia przesuwalność skóry. Izolator przeciw utracie ciepła

WŁOS - element naskórka, prawie na całym ciele (wyjątek dłonie stopy), wiek wynosi ok. 3-5 lat, a przyrost 0,2mm/dobe.Składa się z : łodygi włosa, korzenia włosa, cebulki, mięśnia przywłosowego położonego obok gruczołu łojowego.

Paznokcie - zrogowaciała płytka ochraniająca od strony grzbietowej opuszek palca. Całkowity odrost paznokcia po 160 dniach. Na tydzień 1mm. Skład: ukryty korzeń , ciało paznokcia spoczywa na macierzy,

Gruczoły skóry: znajduje się z tkance podskórnej lub w warstwie skóry właściwej

1. gruczoły łojowe - przy włosach, wąsach, nosie, na policzkach, - zapobiega nadmiernemu wysuszaniu

2. gruczoły potowe - dłonie, czoło, grzbiet, pot około 700-1000 ml dobę,

Funkcja: termoregulacja , bardzo ważna tez role odgrywa gospodarka wodna.

TERMOREGULACJA - utrzymywanie stałej temperatury. Wahania w ciągu dnia 0,5 -0,7C (najniższa w czasie snu, po południu- wyższa)

Wytwarzanie ciepła w organizmie zależy od:

• podstawowej przemiany materii

• pracy mięśni szkieletowych

• czynności przewodu pokarmowego- trawienie i wchłanianie pokarmów.

Obniżenie temp krwi powoduje - zwiększona produkcję ciepła lub zmniejszona jego utratę - dreszcze - wytwarzanie ciepła; zwężają się naczynia skórne(blada skóra)

GORĄCZKA - odczyn organizmu na działanie np. bakterii, pod ich wpływem następuje rozpad krwinek białych i uwalnianie endropirogenów, przestawienie temperaturę na wyższą (ok. 38C)

Do 38 C - nie powinno się obniżać np. przy przeziębieniach, bo to reakcja obronna organizmu

HIPOTERMIA - obniżenie temperatury wewnętrznej (zwłaszcza po alkoholu rozszerzenie naczyń skórnych - tracimy ciepło)- człowiek ma uczucie że jest mu ciepło - zaburzenia akcji serca i krążenia , zmniejszenie odczucia zimna

HIPERTERMIA - zaburzenia termoregulacji gdy ilość ciepła uzyskiwanego ze środowiska lub wytwarzanego w czasie procesów metabolicznych przewyższa możliwość wydalania go

• przegrzanie (obrzęk kończyn, bóle głowy, wymioty skurcze mięśni ,osłabienie temperatura w organizmie powyżej 40 stopni)

• udar cieplny( skóra sucha, zaburzenie krążenia, migotanie komór)

WSPOMAGANIE WYSIŁKU FIZYCZNEGO

Wspomaganie ŻYWIENIOWE - służy do rozbudowy tkanki mięśniowej(zwiększenie zasobów energetycznych)

• węglowodany tłuszcze

• białka

• witaminy(rozpuszczalne w wodzie ) BiC

• składniki mineralne(potas magnez)

• żelazo

Wspomaganie FIZJOLOGICZNE (doping krwi) - przetoczenie krwi czyli autotransfuzji , własnej lub od innych osób

Zagrożenie:

• HIV i żółtaczka

• Ryzyko zatorów powietrznych

• Zmiana lepkości krwi - zagęszczona - wzrost ciśnienia, zatory, zakrzepy

Wspomaganie TLENEM - opóźnia się proces wytwarzania kwasu mlekowego

( jest ZAKAZANY)

• dozwolony tylko w sportach wysokogórskich

zagrożenia:

• zatrucie tlenem

• powstają rodniki tlenowe, uszkadzające tlenki

Wspomaganie ERYTROPEYNĄ I HORMONEM WZROSTU

• działa jak przetoczenie krwi - te same powikłania

Wspomaganie Farmakologiczne

1. stymulatory(kofeina, epirytryna, amfetamina, kokaina, nikotyna- przesunięcie granicy zmęczenia psychicznego)

skutki uboczne:

• tracimy wodę nadmierna diureza

• wzrost częstości pracy serca

• nerwowość, bezsenność , niepokój, bóle głowy

• zaburzenia termoregulacji

Norma: 5-6 filiżanek kawy na dobę - nie daje skutków ubocznych

2. depresanty (morfina, alkohol - zmniejszają ból i napięcie mięśni)

3. sterydy anaboliczne - tak jak naturalny testosteron; drugorzędowe cechy płciowe, przerost tkaneki mięśniowej i narządów wewnętrznych

skutki:

• nadmierny rozrostu tkanki mięśniowej

• uszkodzenie wątroby, serca, miażdżyca

• ryzyko raka prostaty

• agresja , zburzenie gospodarki wodnej i wzrost ciśnienia.

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA I CHOROBY CYWILIZACYJNE

1. profilaktyka chorób układu krążenia - najczęstsze przyczyny zgonu ( choroba niedokrwienia serca)

Czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej to:

• nadciśnienie tętnicze( ćw fizyczne obniżają ciśnienie)

• zaburzenia gospodarki lipidowej - zwiększa ryzyko miażdżycy a wysiłek fizyczna obniża to ryzyko

• upośledzenie tolerancji cukrów

• zaburzenia krzepnięcia

• otyłość

2. OSTEOPOROZA - zmniejszenie masy kostnej i zaburzenie struktury kostnej ,prowadzi do osłabienia tkanki kostnej profilaktyka prowadzona powinna być w wieku 20-30 lat

Zasady treningu zdrowotnego:

• częstotliwość : min 2razy, najlepiej 304 razy w tygodniu

• intensywność: 30-70% obciążenie max

• zalecane pływanie i jazda na rowerze

• dla osób z nadwagą lepszy długi marsz niż bieg

• trening poprzedzany rozgrzewką a zakończony ćw relaksującymi

• ćwiczenie bez przeciążeń na kolana ,biodra i kręgosłup

fazy cyklu miesiączkowego wpływa na siłę mięśniową

3

---