Inteligencja emocjonalna - korelaty
+ empatia (afektywna i poznawcza)
aleksytymia - trudności w uzyskiwaniu dostępu poznawczego do emocji własnych i cudzych
INTE a TAS -0,65 (Schutte i współpracownicy 1998)
korelaty wyników w INTE
Zmienne osobowościowe:
+ ekstrawersja
+ otwartość na doświadczenie
+ sumienność
+ potrzeba aprobaty społecznej
lęk
neurotyczność
aleksytymia
inne:
+ kompetencje społeczne
+ pozycja społeczna
+ zawód / kierunek studiów związany z kontaktem z ludźmi
+ poziom wykształcenia
+ płeć kobieca
+ szczęście w małżeństwie
Inteligencja emocjonalna w modelu Bar-Ona a płeć
kobiety uzyskują wyższe wyniki
testy
kwestionariusze
jeżeli wiele skal, to kobiety uzyskują wyższe wyniki w skalach:
emocjonalnej samoświadomości
kompetencji interpersonalnych
odpowiedzialności społecznej
empatii
zdolności do podtrzymywania więzi
mężczyźni uzyskują wyższe wyniki w skalach:
asertywności
samoakceptacji
niezależności
kompetencji przystosowawczych
tolerancji na stres
optymizmu
Pomiar inteligencji emocjonalnej
Zadania testowe
- SIE-T (Skala Inteligencji Emocjonalnej - Twarze)
Anna Matczak, Joanna Piekarska, Elżbieta Studniarek
- bada zdolność rozpoznawania ekspresji mimicznej emocji
test MEIS (Multifactor Emotional Intelligence Scale)
12 typów zadań, m.in.:
- ocena zdjęć wyrazów twarzy i rozróżnienie 6 emocji:
szczęścia, gniewu, strachu, smutku, odrazy, zdziwienia
ocena monologów osób opisujących wydarzenia ze swojego życia
inne testy:
ocena emocji na skalach obejmujących różne wrażenia zmysłowe (np. zazdrość na skali kolorów) - trudności z kluczem!
rozumienie / wybór odpowiedniej definicji emocji (np. cztery definicje skruchy do wyboru)
rozumienie konsekwencji nasilania się emocji (np. do czego prowadzi nasilający się smutek - 4 warianty do wyboru)
Wady pomiaru testowego:
wpływ innych typów zdolności na wynik
trudności w tworzeniu kluczy
2. kwestionariusze samoopisu
Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (PKIE)
Aleksandra Jaworowska, Anna Matczak
Interpretacja wyników
Steny Ocena
1 - 3 Niskie
4 - 7 Przeciętne
8 - 10 Wysokie
Wynik Ogólny -
jest wskaźnikiem inteligencji emocjonalnej rozumianej jako zbiór zdolności poznawczych, dzięki którym człowiek wykorzystuje własne emocje przy rozwiązywaniu problemów.
Doświadczeniowa IE
AKC wysoki, EMP wysoki
KON i ROZ niższe
Osoby, które idą za głosem emocji - charakteryzują się otwartością na własne i cudze emocje - dostrzegają je, akceptują i uwzględniają w swoich zachowaniach. Umieją wykorzystywać nastroje do realizacji zadań.
Strategiczna IE
KON wysoki, ROZ wysoki
AKC i EMP niższe
Osoby, które rozumieją własne emocje - trafnie różnicują między nimi, umieją rozpoznań ich przyczyny. Dostosowują sposób wyrażania emocji do sytuacji.
Skala AKC
Zdolność do akceptowania, wyrażania i wykorzystywania własnych emocji w działaniu
Wysokie wyniki wskazują, że:
1. Badany z łatwością okazuje innym to, co czuje - zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje.
2. Dzięki temu inni ludzie mogą bez trudu zrozumieć, co przeżywa i odpowiednio reagować.
3. Osoba ta potrafi wykorzystywać wiedzę o swoich emocjach i ich konsekwencjach do realizowania różnych działań.
Skala EMP
Zdolność do empatii - rozumienia i rozpoznawania emocji u innych ludzi
Wysokie wyniki w tej skali wskazują, że badany łatwo i trafnie rozpoznaje emocje przeżywane przez innych ludzi oraz trafnie odczytuje ich intencje -
- na przykład dostrzega, że ktoś czuje się skrępowany, że się czegoś boi lub chce zwrócić na siebie uwagę.
Dostrzega w zachowaniu innych to, czego nie dostrzegają inni.
Skala KON
Zdolność do kontrolowania, także poznawczego, własnych emocji
Wysokie wyniki wskazują, że:
1. badany dobrze radzi sobie z kontrolowaniem własnych emocji - świadomie nimi steruje:
- potrafi wyciszać emocje niepożądane
- potrafi wzbudzać emocje pożądane
2. umie wyrażać swoje uczucia adekwatnie do sytuacji.
3. kontroluje ekspresję emocji - na ile to, co przeżywa będzie widoczne dla innych
Skala ROZ
Zdolność do rozumienia i uświadamiania sobie własnych emocji
Wysoki wynik wskazuje na:
1. bardzo dobre rozumienie własnych emocji;
2. umiejętność nazywania przeżywanych emocji i określenia ich intensywności;
3. znajomość przyczyn własnych stanów emocjonalnych.
Zastosowania PKIE
- PKIE przeznaczony jest zarówno dla uczniów gimnazjów i szkół średnich jak dla dorosłych
- do badań naukowych
- do diagnozy indywidualnej
(możliwość określenia profilu IE)
- do pomiaru IE przed rozpoczęciem szkolenia i po jego zakończeniu
- przy doradztwie zawodowym dla młodzieży i osób dorosłych
Wysoki wynik ogólny może skłaniać do wyboru kierunków kształcenia i rodzajów pracy związanych kontaktem z ludźmi, w tym z:
- opieką;
- pomaganiem;
- wychowaniem;
- nauczaniem;
- terapią;
- wpływaniem na poglądy.
Średni wynik nie wyklucza podejmowania pracy w takich zawodach! Może skłonić do podjęcia szkolenia w zakresie IE.
Zawody rangowane wg tego, jak ważna w ich wykonywaniu IE:
psychiatra
pracownik kadrowy
pracownik socjalny
specjalista opieki geriatrycznej
internista
botanik