Kultura uczniowskich grup rówieśniczych.

Postaram się przedstawić charakterystykę uczniów. Jednak sporządzenie takiej charakterystyki nie jest łatwe bo wymaga licznych decyzji dotyczących tego co należy uwzględnić a co pomijać.

Jeden z badaczy stwierdził że do pełnego satysfakcjonującego opisania ludzkiego zachowania trzeba wziąć po uwagę ponad 700 czynników.

Oczywiście każdy aspekt z życia dziecka może mieć znaczenie dla życia w szkole jednak większość uczonych koncentruje się na właściwościach szczególnie ważnych dla procesu interakcji. Wyróżnia się głównie 2 sprawy.

1. kultura uczniowska powodująca że tak a nie inaczej dzieci kontaktują się z nauczycielami

2. oczekiwania uczniów w stosunku do nauczycieli.

Rozpatrzmy najpierw swoiste cechy kultury uczniowskiej w oparciu o sytuacje w USA i Wielkiej Brytanii.

W warunkach klasy szkoły średniej poszczególne osoby maja różny status -są niejednakowo traktowane przez pozostałych. Wpływ ma na to wiele różnych czynników ale przyjmuję się ze 2 są najważniejsze : osiągnięcia szkolne i siła fizyczna. Waga tych czynników zależy od paru okoliczności.

Wśród uczniów należących do ciągów A i B znaczenie mają osiągnięcia szkolne i wyniki egzaminów, wśród ciągów C i D znaczenie ma siła fizyczna i umiejętność prowadzenia walki.

Ciąg A - „za „ osiągnięciami , systematycznym uczęszczaniem do szkoły -przeciw rozrabianiu ,agresji fizycznej, odpisywaniu zadań.

Ciąg B - „za” kawałami i wygłupami. Przeważa tu orientacja nie tyle anty osiągnięciom jak obok. Wygłupy są odskocznią od ciężkiej pracy.

Ciąg C - nastawienie anty osiągnięciom szklonym - wygłupy i kawały jako wartości.

Ciąg D - aktywne nastawienie przeciw nauce i wiedzy. Wysoka absencja w szkole.

Istnieją poglądy, zgodnie z którymi antyszkole nastawienia ciągów C i D należy traktować jako wskaźnik niepowodzenia szkoły. Istnieje korelacje między przynależnością do średniej klasy a umiejscowieniem w ciągu A lub B, podczas gdy dzieci klasy robotniczej odnajdują się w ciągu C i D.

Oczywiście fakt że zespoły wchodzące w skład różnych ciągów nie są jednakowo traktowane przez nauczycieli, zwiększa jeszcze różnice między nimi.

Bez względu na nastawienie uczniów do szkoły, niezwykłe znaczenie mają dla nich przyjacielskie stosunki w klasie . Posiadanie przyjaciela czy przyjaciół jest ważnym źródłem redukcji leku. Przyjacielskie stosunki z kolegami wpływają na radość życia. Niezwykle silnym grzechem przeciw przyjaźni jest brak lojalności a już zabójcze jest donoszenie nauczycielowi- wśród starszych uczniów jest to najprawdopodobniej najgorszy występek jaki można wobec przyjaźni uczynić.

W kulturze zespołu uczniowskiego w klasie mocno odzwierciedla się zwykle to co liczy się w danym momencie w kulturze młodzieżowej.

Status ucznia w zespole bardzo wyraźnie łączy się ze starszeństwem, przy czym w szkoła brytyjskich ma to również związek z odmiennym traktowanie starszych uczniów przez nauczycieli.

W trakcie pobytu w szkole dzięki trwającym kontaktom rówieśniczym i dorastaniu biologicznemu oraz społecznemu, wytwarza się coś co określa się jako tożsamość poszczególnych uczniów. Ogromne znaczenie odgrywa tu humor uczniowski i wzajemne przezwiska. Podobne znaczenie mają kawały, okrutne żarty, wzajemne ocenianie się ze względu na umiejętność znalezienia się w trudnym dowcipie lub błyskotliwe rywalizacyjne wymiany słów itp.

Dla pozycji ucznia wśród rówieśników duże znaczenie ma także reputacja jaką uczeń uzyskuje u nauczycieli. Jeśli nie jest to reputacja specjalnego faworyta to najczęściej dobra opinia u nauczyciela pomaga osiągnąć dobrą pozycje w klasie. Zdarza się że status wśród kolegów buduje się z zachowań antyszkolnych-można sobie wytworzyć ceniona opinie „osoby która zawsze przeszkadza nauczycielowi”

Poczynając od drugiej połowy lat 70 w badaniach zaczęto przywiązywać uwagę do różnic płci i do kulturowo uzależnionego określenia roli i tożsamości człowieka w zależności od jego płci.  Za pomocą badań tych formuje się pewien swoisty ,wyraźnie odmienny, od męskiego model oczekiwań w stosunku do dziewcząt.

W wieku 12-13 lat czysto dziewczęce grupy rówieśnicze mają duże znaczenie. Dziewczyny zrzeszają się w zależności od nastawienia do wiedzy. . wśród starszych, 16-letnich , wykryto istnieje jakby 4 typów zachowań.

- „spokojne” -to dziewczęta nie mające specjalnych sukcesów, nie zainteresowane szkołą ale nie nastawione antyszkolnie.

- „grzeczne” -są zainteresowane tylko jednym, by przejść przez szkołę nie zauważone, nie wybijając się ani nie podpadając.

- „gimnastyczki” i „naukowe”- są bardziej wyraziste. Noszą modne ubrania i malują się.

„gimnastyczki” są bardziej hałaśliwe i agresywne, a dziewczęta „naukowe” są przykładem wzorów podawanych przez szkołę.

Dziewczęta nie zrzeszają się pod hasłem działań czy nastawień antyszkolnych. Na ogół grupy złożone z dziewcząt nie sprawiają nauczycielom kłopotów, które można by porównać z kłopotami, jakich mogą przysporzyć chłopcy. Grupy dziewczęce trudniej umiejscowić na skali nastawień „proszkolnych”- „antyszkolnych” n niż to ma miejsce z chłopcami. U chłopców częściej niż u dziewczyn przywiązanie do kultury młodzieżowej łączy się z nastawieniami antyszkolnymi. Wydaje się, że w grupach dziewcząt mniej wyraźnie zarysowuje się funkcja lidera.

W szkole średniej ważne znaczenie dla pozycji uczennicy mają sprawy seksualne.

Inaczej ocenia się koleżankę z którą się „chodzi” i wymaga od niej wierności a inaczej dziewczęta łatwo nawiązujące kontakty seksualne. Jeśli chodzi o chłopców to dokonywane przez nich podboje seksualne jednoznacznie podnoszą ich prestiż w oczach kolegów.

Istnieją badania w których analizuje się występowanie 2 czynników : płci i środowiska. Najlepszy stosunek do wykształcenia mają chłopcy klasy średniej, ceniąc je zarówno za symboliczne znaczenie, jak i za instrumentalną przydatność. Najgorszy stosunek do oświaty i nauki maja dziewczęta z klasy robotniczej, nie ceniąc ani jednej, ani drugiej wartości.

Różne badania wykazały interesujący paradoks roli grupy dziecięcej czy młodzieżowej. „PROGRESYWISTYCZNIE” nastawieni nauczyciele są czasem skłonni ufać w dobre instynkty wychowanków i pragną dawać dzieciom dużą swobodę. Swoboda ta powoduję najczęściej pojawienie się władzy „najsilniejszej klitki” nad resztą zbiorowości i w rezultacie rozwinięcie „tyrani” grupy nad słabszymi jednostki. Paradoks ten polega na tym, że te szczególnie ciężkie warunki życia niektórych dzieci-ataki, szykany, przezwiska-pojawiają się w grupie, w której, zgodnie z progresywistycznymi założeniami, miało być miło, swobodnie i przyjemnie.

---