1. HIGIENA - dział medycyny profilaktycznej.

• Czym zajmuje się profilaktyka?

• Z czym kojarzy się słowo higiena?

HYGIEINOS (grec) - leczniczy, przynoszący zdrowie

Jest to nauka o wpływach środowiska naturalnego i sztucznego na zdrowie ludzkie i reakcjach organizmu na te wpływy. Nauka ta dąży do eliminowania lub ograniczania czynników ujemnych, a wprowadzania dodatnich w celu ochrony zdrowia oraz zapewnienia jednostce i całej populacji jak najlepszych warunków do prawidłowego rozwoju psychofizycznego.

• PROFILAKTYKA PIERWSZEJ FAZY - zapobieganie

• PROFILAKTYKA DRUGIEJ FAZY - wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie, stanowi część medycyny klinicznej;

• PROFILAKTYKA TRZECIEJ FAZY- zapobieganie utrwalenie niepomyślnych skutków choroby, np. rehabilitacja, resocjalizacja.

• MEDYCYNA ŚRODOWISKOWA

• PROMOCJA ZDROWIA

• OŚWIATA ZDROWOTNA

• CHOROBY CYWILIZACYJNE (zwane także społecznymi lub XXI wieku) - globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji.

- na świecie wskutek stałego rozwoju cywilizacyjnego oraz postępującego uprzemysłowienia i urbanizacji gwałtownie wzrasta liczba czynników powodujących bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego.

maksymalne eliminowanie ruchu

eliminacja naturalnych czynników środowiska warunkujących dobry stan zdrowia

nowotwory;

cukrzyca;

nadciśnienie tętnicze;

choroba wieńcowa;

alkoholizm;

anoreksja;

gruźlica;

astma oskrzelowa…

czynniki zewnętrzne mające wpływ na powstanie chorób:

biologiczne (np.wirusy);

chemiczne (np. azbest);

fizyczne (np. promieniowanie rentgenowskie);

szeroko rozumiany „styl życia” (np. palenie tytoniu);

czynniki związane z zanieczyszczeniem środowiska

2. CELE i ZADANIA

• Analiza i ocena czynników zewnętrznych środowiska

• Określenie wpływu czynników na ustrój ludzki

• Opracowanie wskazań dotyczących zmian danego środowiska

• Podanie sposobów unikania negatywnych, a wykorzystania pozytywnych czynników działających na organizm ludzki

• Rozszerzanie i usprawnianie możliwości adaptacyjnych człowieka.

3. HISTORIA

• Izolacja chorych w starożytnym Egipcie, Babilonii, wśród Żydów, Greków, Rzymian (np. trendowaci)

• W Koranie pierwsze wzmianki o zasadach budowy miast, studni, ustępów, cmentarzy

• Dociekania na temat zdrowia u Arystotelesa, Platona, Sokratesa, Hipokratesa (460-373 p.n.e), który napisał dzieło „O powietrzu, wodach i klimatach” oraz „O zdrowym trybie życia”

• GALEN (130-200 n.e.) „Hygieina” - dzieło w sześciu księgach - wiedza higieniczno-medyczna Grecji i Rzymu. Poruszenie tematu gimnastyki i dietetyki

• Cywilizacja rzymska: wodociągi, kanalizacje, łaźnie, brukowane drogi, urzędnicy ds. przestrzegania czystości w mieście

• Średniowiecze, kultura chrześcijańska - regres w dziedzinie medycyny

EPIDEMIE OSPY I DŻUMY jako efekt kiepskiej architektury - wąskich ulic, małe okna w budynkach, brak kanalizacji - wszystkie pomyje wylewano na ulicę.

ŚREDNIA DŁUGOŚĆ ŻYCIA: 20-23 LATA

• PIERWSZY PODRĘCZNIK: 1796r. Christopher Hufeland „Makrobiotyka czyli sztuka przedłużania życia”

• Ludwik Pasteur i Robert Koch

• Max Pattenkofer zbadał i określił wpływ powietrza, wody, gleby na organizm ludzki; prowadził eksperymenty, doprowadził do wyodrębnienia się higieny komunalnej i środowiskowej

• Robert Virchow i S. Neuman: higiena społeczna (społeczeństwo jako źródło chorób)

MINISTERSTWO ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ!!!

• Prof. H. Jordan (1879-1951) - ogródki jordanowskie

• Fuzja higieny (nauki o środowisku) i medycyny (nauki o człowieku)

4. ORGANIZACJE

WHO - Word Health Organization - jedna z organizacji działających w ramach ONZ.
W roku 1946 Organizacja Narodów Zjednoczonych zwołała Międzynarodową Konferencję Zdrowia w Nowym Jorku, gdzie 61 krajów ratyfikowało konwencję WHO. W roku 1948 w liczbie już 88 członków ratyfikowano powstanie WHO.
Siedzibą WHO jest Genewa. Władzą naczelną WHO jest Zgromadzenie Ogólne, które zbiera się raz do roku w Genewie i wyłania na okres 3 lat Komitet Wykonawczy. W jego skład wchodzą 24 kraje członkowskie i jego zadaniem jest realizacja decyzji i wytycznych Zgromadzenia. Na czele WHO stoi Dyrektor Generalny, wybierany co pięć lat przez Zgromadzenie.

Kraje członkowskie WHO wyznaczają delegacje do Światowego Zgromadzenia Zdrowia - najwyższy organ decyzyjny WHO. Wszystkie kraje członkowskie ONZ mogą stać się członkami WHO i zgodnie z informacjami na stronie internetowej WHO "Pozostałe kraje także mogą być przyjęte do Organizacji, jeśli ich wniosek zostanie poparty przez zwykłą większość głosów Światowego Zgromadzenia Zdrowia." Do WHO należą obecnie 193 kraje.

Zadaniem WHO jest działanie na rzecz zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych, a także ustalanie norm dotyczących składu lekarstw i jakości żywności. Organizacja dąży również do zapewnienia opieki medycznej ludności świata oraz zmniejszenia śmiertelności niemowląt.

Do największych sukcesów tej organizacji należy zwalczanie epidemii groźnych chorób, takich jak: gruźlica, malaria, cholera czy dżuma poprzez masowe szczepienie. WHO walczy także z AIDS.

Struktura WHO obejmuje Światowe Zgromadzenie Zdrowia, Radę Wykonawczą i Sekretariat oraz 6 biur regionalnych. Wyniki działalności WHO są ogłaszane w wydawnictwie periodycznym Official Records of the World Health Organization.

Głównym obchodem, organizowanym przez WHO co roku w dniu 7 kwietnia, jest Światowy Dzień Zdrowia.

Polska jest krajem członkowskim WHO od początku jej działalności. Jest również członkiem Biura Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy (WHO EURO) z siedzibą w Kopenhadze.

ONZ - uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r.^[1][2] w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów. ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.

Państwowa Inspekcja Sanitarna (Sanepid) - wyspecjalizowana instytucja wykonująca zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi również dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób zawodowych.

5. DEFINICJA ZDROWIA - wg WHO z 1947r.

Zdrowie oznacza stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania.

Rozszerzona definicja wg prof. Marcina Kacprzaka z 1960r.: zdrowiem nazywamy nie tylko brak choroby lub niedomagań, ale także dobre samopoczucie oraz taki stopień przystosowania się biologicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach.

Pojęcie CHOROBA

• DISEASE - anatomicznie, na poziomie tkanek, narządów, organizmu

• ILLNESS - złe samopoczucie, zmiany nie są mierzalne laboratoryjnie

• SICKNESS - choroba w aspekcie społecznych.

ŚRODOWISKO - ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze, świat roślinny i zwierzęcy, a także krajobraz znajdujący się zarówno w stanie naturalnym, jak też przekształconym, w wyniku działalności człowieka.

POWIETRZE - jednorodna mieszanina gazów, stanowiąca atmosferę ziemską

SKŁADNIKI STAŁE:(skład niezmienny do wysokości 80 km, w stanie suchym, czyli bez pary wodnej)

• azot - 78,08%

• tlen - 20,95%

• argon - 0,934%

• neon - 18,18 ppm (parts per milion cząsteczek roztworu)

• hel - 5,24 ppm

• metan - 1,7 ppm

• krypton - 1,14 ppm

• wodór - 0,55 ppm

• ksenon - 0,085 ppm

SKŁADNIKI ZMIENNE:(różne, w zależności od położenia geograficznego, pory roku i innych sytuacji, np. erupcji wulkanu)

• dwutlenek węgla - średnio 380 ppm

• dwutlenek siarki

• dwutlenek azotu

• ozon (ok. 0,000001 części atmosfery)

• składniki mineralne: pył, sadza

• składniki organiczne: drobnoustroje, zarodniki roślin

WILEKOŚCI OPISUJĄCE POWIETRZE:

• temperatura (-50 - +50)

• wilgotność (0,2% - 2,5, skrajnie 4%)

• ruch (z wyżu do niżu)

• ciśnienie (1013,25 hPa., rekordy: 1054 hPa, 962 hPa)

• jonizacja

CZYNNIKI METEO A ZDROWIE I SAMOPOCZUCIE

KOMFORT CIEPLNY - W warunkach komfortu cieplnego bilans cieplny organizmu jest zrównoważony, a oddawanie ciepła odbywa się przez promieniowanie, konwekcję i pocenie niewyczuwalne oraz przez parowanie z dróg oddechowych. Temperatura ciała w stanie spoczynku wynosi około 37°C, a średnia ważona temperatura powierzchni skóry mieści się w granicach 32-34°C.

Organizm człowieka oddaje ciepło:

• na drodze biernej poprzez:

• promieniowanie ok. 60%

• przewodzenie (styczność) ok. 3%

• konwekcję (unoszenie) ok. 15%

• na drodze czynnej poprzez:

• odparowanie wody z potu wydzielonego na powierzchnię skóry ok. 22%

Źródło: Marcinkowski J.T. „Higiena”, wyd. AM w Poznaniu, Poznań 1995

Klimaty kuli ziemskiej mają układ strefowy,

w przybliżeniu równoleżnikowy.

Wyróżnia się strefy klimatyczne:

·

równikową,

·

podrównikową,

·

zwrotnikową,

·

podzwrotnikową,

·

umiarkowaną,

·

subarktyczną

·

arktyczną lub antarktyczną.

W strefach istnieją różne typy klimatów,

uwarunkowane położeniem w stosunku do

mórz i oceanów oraz wzniesieniem terenu.

Należą do nich klimaty:

·

morski,

·

śródziemnomorski,

·

monsunowy,

·

kontynentalny,

·

pustynny,

·

górski.

STREFY KLIMATYCZNE W UJĘCIU GLOBALNYM

© Andrzej GREINERT

Page 5

Mikroklimat - klimat (zespół elementów klimatologicznych) charakterystyczny dla małej

części środowiska przyrodniczego, jak np. kępy traw, korony drzew, bardzo zmienny i

nietrwały. Po makroklimacie i mezoklimacie mikroklimat stanowi najniższy stopień w

hierarchii podziału klimatu.

Określenie „mikroklimat” odnosi się do różnic przebiegu czynników klimatycznych na

niewielkim terenie w stosunku do panującego makroklimatu. Mają one wpływ na dobór

gatunków roślin, ich wegetację, a nawet czas życia.

Różnice te mają wpływ na:

• ukształtowanie ekosystemów,

• przebieg procesów glebotwórczych i glebowych,

• wygląd szaty roślinnej:

o

występujące gatunki roślin,

o

wegetację roślin,

o czas życia roślin,

• formę zabudowy i materiały używane w budownictwie

---