TEMAT: Właściwości buforowe surowicy krwi

Materiał: surowica końska rozcieńczona 0,9% NaCl w stosunku 1:10, roztwór 0,9% NaCl, roztwór 0,002 n H₂SO_{4 ,} czerwień metylowa (wskaźnik=zmiana barwy z żółtej na czerwoną przy pH = 6,2 ), biureta, zlewki, cylindry miarowe

Warunki i przebieg:

próba badana: Odmierzamy 2,5 cm3 surowicy końskiej a następnie dodajemy 2 krople czerwieni metylowej,

próba kontrolna: Odmierzamy 2,5 cm³ 0,9% roztworu NaCl a następnie dodajemy 2 krople czerwieni metylowej,

Każdą próbę, która wykonaliśmy miareczkujemy 0,002 roztworem H₂SO₄ aż do uzyskania barwy czerwonej.

Wyniki: próba badana: zużyto 8,7 cm³ roztworu H₂SO₄

próba kontrolna: zużyto 0,9 cm³ roztworu H₂SO₄

Wniosek: Surowica - w przeciwieństwie do roztworu 0,9% NaCl - zawiera układy buforowe (najważniejszy jest wodorowęglanowy), dlatego do zmiany jej pH z 7,4 do 6,4 potrzebna jest większa objętość roztworu H₂SO₄ niż w przypadku roztworu 0,9% NaCl (takie samo pH jak surowica). Surowica końska ma większe właściwości buforowe.

TEMAT: Analiza dryfu genetycznego

Materiał: urna z 40 kulkami (8 czerwonych oznaczających allele dominujące i 32 białych oznaczających allele recesywne), zapas kulek białych i czerwonych, dodatkowe urny.

Warunki i przebieg:

Założenie: dryf działa 3 razy każdorazowo zmniejszając liczebność populacji o połowę. Po każdym zadziałaniu dryfu liczebność populacji podwaja się, ale nie zmienia się skład jakościowy i ilościowy puli genowej populacji.

Z urny wyjmujemy losowo 20 kulek i odkładamy je do dodatkowej urny. Obliczamy, ile jest kulek białych i czerwonych w urnie pierwotnej a nastepnie obliczamy odchylenie standardowe tego odsetka, które jest miara dryfu. Do urny pierwotnej wsypujemy tyle kulek białych i tyle kulek czerwonych, ile jest ich w urnie. Czynności te wykonujemy jeszcze 2 razy

Wyniki:

po I zadziałaniu dryfu: kulki czarwony q=5 kulki białe p=15

= 1,37

po II zadziałaniu dryfu: kulki czerwone q=2 kulki białe p=18

= 0,95

po III zadziałaniu dryfu: kulki czerwone q=4 kulki białe p=16

= 1,26

Wniosek: Dryf jest czynnikiem losowym bezkierunkowym [ zależny od wyników;

- jeżeli częstość allela dominującego rośnie: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zwiększenia częstości allela dominującego a zmniejszenia częstości allela recesywnego

- jeżeli częstość allela dominującego maleje: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zmniejszenia częstości allela dominującego a zwiększenia częstości allela recesywnego

- jeżeli częstość allela raz rośnie, raz maleje: dryf jest czynnikiem losowym bezkierunkowym

- zawsze: istotny efekt oddziaływania dryfu widoczny jest w populacjach o małej liczebności ]

TEMAT: OBLICZANIE POJEMNOŚCI GŁOWY METODĄ LEE PERSONA

Materiał: cyrkiel kabłąkowy, przyrząd do pomiaru wzrostu, osoba badana

Warunki i przebieg:

1. cyrklem mierzymy:

- szerokość głowy: eu-eu;

euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej

- długość głowy: opr-gla;

opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej

glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej

2. przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu mierzymy:

- wysokość głowy (b-v)-(b-tr)

(b-v) = wzrost

b - basis

v - vertex- najwyżej położony punkt na głowie ustawionej w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika

tr - tragion- punkt położony na górnej krawędzi guzka ucha

Wyniki: S = 140 mm W = 120 mm D =170 mm

Pk = 0,0004 * (D - 11)(S - 11)(W- 11) + 206,6

Pk = 0,0004 * ( 170 - 11)(140 - 11)(120 - 11) + 206,6

Wniosek: mikrocefalia

TEMAT: Ocena własnEGO dermatoglifU

Materiał: płytka pokryta pasta daktyloskopową, linijka, lupa, kartka papieru, osoba badana

Warunki i przebieg: Ruchem pół kolistym wykonujemy odcisk opuszka palca na płytce pokrytej pastą daktyloskopową. Wykonujemy odbitkę na papierze, czyli daktylogram. Określamy typ wzoru linii papilarnych, wyznaczamy środek wzoru, linię Galtona (linia łącząca środek delty ze środkiem wzoru papilarnego ), deltę i obliczamy indeks RC. Tą samą czynność powtarzamy dla opuszka tego samego palca drugiej ręki.

Wyniki:

wzor:

pętlicowy (jednodeltowy)

Delta: rozwidlona - rozdwojenie listewki pojedynczej

indeks RC -

Wniosek: Indeks RC różni się dla obu palców. Jest to wywołane czynnikami środowiska.

TEMAT: Doświadczenie Lederbergów

Materiał: płytka z hodowla Escherichia coli (płytka = murawa = 1 milion kolonii)na podłożu Saburend, jałowa płytka, jałowa płytka Petriego z streptomycyną, bloczek drewniany z metalowym bolcem, jałowy aksamit

Warunki i przebieg: na bloczek nakładamy aksamitem. odciskamy na nim płytkę z murawą (płytka matrycowa I), lekko przyciskamy i zaznaczamy na płytce położenie bolca. Następnie na aksamit kładziemy jałową płytkę, lekko przyciskamy i zaznaczamy położenie bolca i w ten sposób uzyskujemy płytkę matrycową II. Teraz na aksamit kładziemy płytkę ze streptomycyną (płytka selekcyjna), lekko przyciskamy i zaznaczamy położenie bolca. Płytki matrycową II i selekcyjną inkubujemy 24 godz. w cieplarce w temp. 37^oC. Po dobie płytki wyjmujemy. Płytka matrycowa II jest repliką płytki matrycowej I, na płytce selekcyjnej wyrosły tylko kolonie bakterii oporne na streptomycynę, czyli mutanty streptomycynooporne.

Wyrosły one w takim miejscu na płytce selekcyjne, w jakim znajdowały się na płytce matrycowej I i na płytce matrycowej II (po to zaznacza się położenie bolca). Z płytki matrycowej II pobiera bakterie z tego miejsca, gdzie zlokalizowany został dany mutant, dodaje się je do podłoża płynnego, inkubuje i wysiewa na nową jałową płytkę z podłożem (płytka matrycowa III). Z tą płytką postępuje się tak, jak z płytką matrycową I .

Wyniki: na płytce selekcyjnej ze streptomycyną wyrosły np. 3 mutanty .

Wniosek: częstość mutantów streptomycoopornych wynosi: 3 na milion kolonii.

Streptomycyna jest czynnikiem selekcyjnym - a nie mutagennym - eliminując=zabijając bakterie wrażliwe na nią pozwala ujawnić się bakteriom opornym, które były na płytce matrycowej I. Były na niej jako wynik mutacji spontanicznej, która zaszła kiedyś.

TEMAT: WYKONANIE WŁASNEGO MORFOGRAMU

Materiał: centymetr, cyrkiel kabłąkowy duży, przyrząd do pomiaru wzrostu, siatka morfogramu właściwa dla płci osoby wykonującej morfogram, osoba badana, papier milimetrowy, linijka

Warunki i przebieg: należy wykonać 5 pomiarów zgodnie z wymogami antropometrii.

A - wysokość ciała = wzrost, przyrząd do pomiaru wzrost, basis - vertex; basis = podstawa, vertex=najwyższy punkt na szczycie głowy, gdy jest ona ustawiona w poziomej frankfurckiej (linia łącząca górny brzeg otworu słuchowego zewnętrznego z dolnym brzegiem oczodołu musi być równoległa do podłoża).

B - długość kończyny dolnej, centymetr, basis - trochanterion (najwyższy punkt krętarza większego kości udowej).

C - szerokość barków, cyrkiel kabłąkowy od tyłu, acromion - acromion (najbardziej bocznie i ku górze położony punkt na zewnętrznej. krawędzi wyrostka barkowego łopatki)

D - szerokość międzykrętarzowa, cyrkiel kabłąkowy od przodu, trochanterion- trochanterion.

E - obwód klatki piersiowej, na bezdechu, centymetr powinien przebiegać przez punkt xiphion (w linii, pośrodkowej ciała na powierzchni mostka, w miejscu połączenia trzonu mostka z wyrostkiem mieczykowatym).

Wyniki: A = 160 cm B = 900 mm C = 280 mm D = 260 mm E = 650 mm

+ WYKRES

Wniosek: morfogram konkretnej osoby wykreślony na siatce właściwej dla jaj płci nigdy nie jest linia prostą. Morfogram danej osoby jest zmienny w czasie.

TEMAT: ROZKŁAD CZĘSTOŚCI ZDARZEŃ PRZYPADKOWYCH - KRZYWA ROZKŁADU KULEK W APARACIE GALTONA

Materiał: aparat Galtona, 205 kulek, szkiełko podstawowe, papier milimetrowy, linijka

Warunki i przebieg: Kulki należy umieścić w - zamkniętej przez szkiełko podstawowe - komorze trójkątnej aparatu Galtona. Po usunięcie szkiełka kulki powinny losowo wpaść do 11 komór aparatu Galtona. Należy policzyć kulki w każdej z tych komór..

Wyniki: komora: k1 = 1 k2 = 6 k3 = 11 k 4 = 30 k5 = 3 k6=5 k.7=44 k.8=33 k9=28 k10=12 k11=5

w tym samym układzie współrzędnych 2 wykresy:

1. krzywa Galtona (doświadczalna):

oś X = nr (1 -11) komory aparatu Galtona

oś Y = liczba kulek w danej komorze

2. krzywa Gaussa (teoretyczna przybliżona)

oś X = nr (1 -11) komory aparatu Galtona

ośY = współczynniki 10 rzędu trójkąta Pascala podzielone przez 5

( 0 2 9 24 42 51 42 24 9 2 0)

Wniosek: badanie rozkładu kulek w aparacie Galtona to model badania rozkładu w populacji natężenia cech wieloczynnikowych ilościowych; gwoździe w aparacie symbolizują wpływ czynników środowiska na wykształcenie się określonego natężenia cechy.

TEMAT: Obliczanie pojemności czaszki metodą Broc'a

Materiał: czaszka, kasza, cylinder miarowy, lejek, zlewka

Warunki i przebieg: Zaklejamy wszystkie otwory naturalne czaszki, wsypujemy kaszę aż do jej całkowitego wypełnienia. Wysypujemy kaszę do cylindra miarowego i mierzymy jej objętość. Objętość wysypanej kaszy jest miarą pojemności czaszki.

Wyniki: objętość kaszy wynosi 1270 cm³

Wniosek: według kategorii pojemności badaną czaszkę charakteryzuje małogłowie.

TEMAT: OBLICZANIE POJEMNOŚCI CZASZKI METODĄ LEE PEARSONA

Materiał: czaszka, cyrkiel kabłąkowy, klasyfikacja czaszki - zależnie od wyniku i płci

Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:

- szerokość czaszki: eu-eu;

euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej

- długość czaszki: opr-gla;

opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej

glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej

- wysokość czaszki basion-bregma

basion - punkt leżący na przednim brzegu kości potylicznej w linii środkowej

Bregma - połączenie szwu wieńcowego ze strzałkowym w linii środkowej

Wyniki: np. S = 140 mm W = 130 mm D =170 mm

Wzór:

Wniosek: klasyfikacja czaszki - zależnie od wyniku i płci

TEMAT: OBLICZANIE WSKAŹNIKA SZEROKOŚCIOWO-DŁUGOŚCIOWEGO WŁASNEJ CZASZKI

Materiały: czaszka, cyrkiel kabłąkowy, osoba badana, tabela z klasyfikacją

Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:

- szerokość czaszki: eu-eu;

euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej

- długość czaszki: opr-gla;

opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej

glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej

Obliczamy wskaźnik szerokościowo-długościowy>

W = S/D x 100

Wyniki: np. S = 14 cm D = 17 cm W = 82,35 W =

Wnioski: klasyfikacja na podstawie wartości wskaźnika zależy od płci osoby, od której pochodzi czaszka. W tym przypadku, niezależnie od płci, której nie znamy, osoba była krótkogłowa. Ewolucja sprawiła, ze współcześni ludzie są właśnie głównie krótkogłowi i nadkrótkogłowi.

TEMAT: WYKRYWANIE „PAŁECZKI DOBOSZA”

Materiały: jednorazowy jałowy nożyk, spirytus salicylowy, wata, rękawiczki, szkiełka podstawowe, wanienka do barwienia, roztwór May-Grunwalda, woda redestylowana o pH=7,2, barwnik Giemsy, olejek immersyjny, mikroskop, kylol

Warunki i przebieg:

1. założyć rękawiczki, spirytusem zdezynfekować opuszkę palca, nożykiem przekłuć opuszkę, kroplę krwi umieścić na brzegu szkiełka podstawowego i zrobić cienki rozmaz: szkiełko podstawowe o szlifowanym brzegu po kątem 45^o umieścić w kropli krwi - wtedy krew rozlewa się wzdłuż tego brzegu i przesuwając szkiełko od siebie rozciągnąć kroplę krwi jak najdalej.

2. preparat z rozmazem krwi położyć na wanience i wysuszyć, a potem barwić:

- roztwór May-Grunwalda (=utrwalacz i barwnik): 3 min., spłukać 3x wodą redestylowaną

- barwnik Giemzy: 30 min., spłukać 3x wodą redestylowaną

- preparat wysuszyć, oglądać pod pow. 1000 x immersja olejowa, znaleźć „pałeczkę dobosza” = grudka chromatyna na nitce odchodzącej od jądra granulocytu obojętnochłonnego

Wyniki: znaleziono „pałeczkę dobosza” w granulocycie obojętnochłonnym,

Wnioski: Badana osoba ma kariotyp 46,XX

TEMAT: WYKRYWANIE FENYLOKETONURII - PRÓBA MOCZOWA

Analiza moczu w kierunku wykrywania fenyloketonurii

Materiały: mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię, mocz osoby zdrowej, roztwór FeCl₃

Warunki i przebieg: do każdej próbki moczu dodać po 1 kropli roztworu FeCl₃ i obserwować barwę moczu

Wyniki: mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię zmienia barwę na ciemnozielononiebieską / szmaragdową

mocz osoby zdrowej nie zmienia swej barwy

Wnioski: zmiana zabarwienia mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię jest wynikiem reakcji między znajdującym się w moczu kwasem fenylopirogronowym (nieprawidłowy metabolit fenyloalaniny) a FeCl₃. Reakcja jest dodatnia dopiero w 3-4 tygodniu życia noworodka - nie ma zatem znaczenia w diagnostyce fenyloketonurii.

TEMAT: Aglutynacja erytrocytów LUDZKICH surowicą końską

Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka dowolnej grupy w układzie ABO, surowica końska, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna, rękawiczki, marker, lupa

Warunki i przebieg: Zakładamy rękawiczki, przygotowywujemy 2 x szkiełko z łezką z dodatkiem kropli zawiesiny erytrocytów. Podpisujemy każde szkiełka, do szkiełka nr 1 dodajemy kroplę roztworu 0,85 % NaCl (preparat kontrolny) a do szkiełka nr 2 dodajemy

kropla surowicy końskiej (preparat badany)

Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 10-15 min., w temperaturze pokojowej. Po tym czasie należy sprawdzić okiem nieuzbrojonym i pod lupą na którym szkiełku zaszła aglutynacja erytrocytów.

Wyniki: aglutynacja (trwałe zlepienie erytrocytów) zaszła w preparacie badanym, zaś w preparacie kontrolnym zaszła agregacja (nietrwałe połączenie erytrocytów)

Wnioski: surowica końska zawiera przeciwciała - aglutyniny, które łączą się z antygenami erytrocytów człowieka powodując aglutynację erytrocytów.

TEMAT: FITOAGLUTYNINY - OZNACZANIE GRUPY A₁

Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A₁, 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A₂, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna, rękawiczki, lupa, marker, odczynnik „dolichotest”

Warunki i przebieg:

1. Zakładamy rekawiczki

2. Przygotowywujemy dwa szkiełka z łezką dodając kroplę zawiesiny erytrocytów grupy krwi A₁. Do preparatu kontrolnego dodajemy kroplę roztworu 0,85% NaCl a do drugiego ( preparat badany) odczynnik „dolichotest”

Każde szkiełko podpisujemy

2. Przygotowywujemy dwa szkiełka z łezką dodająć kroplę zawiesiny erytrocytów grupy krwi A₂. Do preparatu kontrolnego dodajemy roztwór 0,85% NaCl, a do preparatu badanego odczynnik „dolichotest”

Każde szkiełko podpisujemy

Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 10-15 min., w temperaturze pokojowej. Po tym czasie należy sprawdzić okiem nieuzbrojonym i pod lupą na którym szkiełku zaszła aglutynacja erytrocytów.

Wyniki: silna aglutynacja (trwałe zlepienie erytrocytów) zaszła w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A₁, zaś w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A₂ zaszła bardzo słaba aglutynacja lub nie zaszła wcale. Na żadnym szkiełku kontrolnym aglutynacja nie zaszła - wystąpiła agregacja (nietrwałe połączenie erytrocytów).

Wnioski: „dolichotest” to preparat zawierający fitohemaglutyniny z rośliny Dolichos biflorus. Jest dobry do różnicowania krwi w zakresie grupy A (A1, A2)

TEMAT: OBLICZANIE POWIERZCHNI WŁASNEGO CIAŁA

Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu, osoba badana, klasyfikacja według płci

Warunki i przebieg:

Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.

Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b - v

b - basis

v - vertex: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika

Wskaźnik powierzchni ciała: PC = (P + dH) : 100 + 1

P - masa ciała [kg]

dH - różnica wysokości ciała w stosunku do 160 cm

Wyniki: P = 61 kg

dH = 176 -160 = 16 cm

PC = 1,77

Wnioski: Moja powierzchnia ciała - bardzo duża.

TEMAT: OBLICZANIE WSKAŹNIKA ROHRERA

Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu, osoba badana, klasyfikacja

Warunki i przebieg:

Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.

Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b - v

b - basis

v - verte: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika

Wskaźnik Rohrera: masa: (b - v)³ x 100

masa ciała [g] B - v = wysokość [cm]

Wyniki: masa ciała: np. 61000 g

wzrost b-v = np. 176 cm

masa/(b-v)³x100)

61000/ (176)³x100= 1.112

Wyniki: Według wskaźnika Rohrera można określić moje ciało jako: smukłe

---