A U T O R S K I E P R A W A M A J Ą T K O W E I O S O B I S T E

Podstawowym pojęciem prawa autorskiego jest utwór. Jednak utwór to nie każdy rezultat twórczości człowieka, bo aby dzieło zostało uznane za utwór w rozumieniu ustawy musi wykazywać następujące cechy:

1. musi to być rezultat działalności twórczej (ustalonej, czyli uzewnętrznionej), 

2. musi być oryginalne (o charakterze kreacyjnym),

3. musi mieć indywidualny charakter (dzieło niepowtarzalne, czyli takie, które jeszcze nie powstało i nie jest prawdopodobne, że powstanie w przyszłości).\

Cóż to są autorskie prawa majątkowe?

Otóż, wymienione wyżej prawa reguluje art. 17 (i dalsze) "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Jest to ogólny zapis uprawnień, które posiada twórca utworu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tego utworu

Mówi ono, że „twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu”.

Na czym polegają autorskie prawa majątkowe?

Autorskie prawa majątkowe oznaczają wysiłek twórcy, jaką włożył w pracę. Czyli jednym słowem oznaczają monopol tego to człowieka. Tylko twórca rozporządza swoimi prawami autorskimi, tylko on ma prawo do korzystania z utworu, tylko ten człowiek jest w stanie rozporządzać nim oraz brać wynagrodzenia z tego tytułu. Jednak może zdarzyć się tak, że twórca swoje uprawnienia z tytułu praw autorskich majątkowych przeniesie na inne podmioty, dzieje się to w drodze licencji albo w drodze umowy przenoszącej prawa. Jednak nie musi tego robić, ponieważ ylko twórca o tym decyduje.

Praw autorskich można się zrzec albo zbyć, drogą, którą wymieniłam wyżej, jednym słowem są zbywalne, czym różnią się od praw osobistych. Bardzo często uprawnienie z tytułu praw autorskich porównywane jest do uprawnień właściciela rzeczy określonych w Kodeksie Cywilnym.

Przepisy Kodeksu Cywilnego mówią, że właściciel może, z wyłączeniem innych osób:

• Brać wynagrodzenia oraz korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa;

• rozporządzać rzeczą, czyli może ją zużyć lub w inny sposób wykorzystać.

Co to są domniemane odpłatności?

Twórcy należy się wynagrodzenie za korzystanie z utworu, co normuje art. 17 prawa autorskiego. Istnieją jednak sytuacje, np. akcje charytatywne, gdy twórca zrzeka się honorarium za rozporządzenie prawami do utworu. Organizator ww. akcji utwory sprzedaje, natomiast twórca nie pobiera wynagrodzenia.

Autorskie prawa majątkowe wygasają co do zasady z upływem lat siedemdziesięciu od śmierci twórcy.

Cóż to są autorskie prawa osobiste?

Otóż wymienione wyżej prawa reguluje art. 16 "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904). Jest to ogólny zapis uprawnień przysługujących twórcy utworu. Chronią one „więź” twórcy z dziełem, której to autor nie może się pozbyć ani zrzec. Wyraża się w prawie:

• autorstwa utworu,

• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo

• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

W przypadku programów komputerowych zakres autorskich praw osobistych ma węższy zakres. Autorom programów komputerowych przysługują jedynie prawa:

• autorstwa utworu,

• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo

Na czym polegają autorskie prawa osobiste?

Twórca danego utworu, uznawany jest za ojca dzieła, które stworzył. Może udostępniać on swe dzieło pod pseudonimem, podpisując go tylko inicjałami lub udostępniać anonimowo, co nie oznacza zrzeczenia się wynagrodzenia przez twórcę.

Czym są: prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz prawo rzetelnego wykonania?

Najczęściej naruszane przez nabywców i licencjobiorców prawo. Prawo do integralności oznacza, że utwór powinien być rozpowszechniany takim, jakim jest, bez dopowiedzeń, uwag, nie zmieniając formy tegoż utworu, itp. Naruszeniem natomiast jest domalowanie czegoś, dołączenie elementów, pokolorowanie zdjęć.

Kto pierwszy udostępnia dzieło?

Twórca ma prawo do decydowania o udostępnieniu utworu dla publiczności. To właśnie autor udostępnia ludziom dzieło kiedy chce i jak chce. Dlatego naruszeniem prawa jest upublicznienie dzieła bez porozumienia z twórcą.

Prawa autorskie osobiste nie podlegają ani zrzeczeniu ani zbyciu co ma zasadnicze znaczenie w przypadku umów prawno-autorskich (choć twórca może się zobowiązać do niewykonywania tych praw).

Bibliografia:

http://pl.wikisource.org/wiki/Prawo_autorskie_%28ustawa%29

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://www.artserwis.pl/index.php?f=1&fgid=1&fqid=19#f19

http://www.digit.pl/artykuly/36068/Prawo.autorskie.cz.1.html

http://www.wynalazki.kielce.pl/pl/prawa_autorskie

http://www.zpaf.pl/pl/content/prawa_aut/informacje.php

http://www.wynalazki.kielce.pl/pl/prawa_autorskie

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://www.digit.pl/artykuly/36068/Prawo.autorskie.cz.1.html

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://www.digit.pl/artykuly/36068/Prawo.autorskie.cz.1.html

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

http://prawo-autorskie.wieszjak.pl/prawa-autorskie

Ewelina Chodoń, ogrodnictwo, gr. Ia

1

---