TEORIA EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA
TEORIA - system pojęć, definicji i twierdzeń ustalających relacje między tymi pojęciami.
EDUKACJA - pojęcie związane z rozwojem umysłowym i wiedzą człowieka.
BEZPIECZEŃSTWO - stan bądź proces, gwarantujący istnienie podmiotu oraz możliwość jego rozwoju.
Proces wychowania
Obejmuje całe społeczeństwo i towarzyszy człowiekowi przez całe życie. W najszerszym rozumieniu wychowanie możemy utożsamiać ze wszelkim oddziaływaniem na człowieka: rodziny, środowiska, szkoły, zarówno zamierzone jak i przypadkowe.
Jest to również zamierzony i świadomy wpływ na wychowanka podejmowany w ustalonym celu którym jest wszechstronny rozwój człowieka i przygotowanie go do życia według przyjętego wzoru Proces wychowania jest to ciąg zmian zachodzących według określonego porządku.
W procesie wychowania chodzi o zmiany, do których mają doprowadzić mniej lub więcej uporządkowane ciągi działań wychowawczych.
Dla procesu wychowania „tworzywem”, w którym mamy wywołać przemiany jest osobowość człowieka.
Zakłócenia Procesu wychowania:
Pochodzenie dzieci i młodzieży ze skrajnie odmiennych środowisk społecznych i kulturowych.
Zagrożenia wychowawcze płynące z mediów.
Popularność, dostępność i uzależnienie od substancji psychoaktywnych oraz alkoholu.
Teoria wychowania zajmuje się poszukiwaniem sposobów wywoływania procesów wychowania i kierowania ich przebiegiem, a więc opracowywaniem naukowych podstaw realizacji procesów wychowania. Jest działem pedagogiki ogólnej, tak jak dydaktyka.
Jest to nauka empiryczna (doświadczalna), wszystkie wykryte prawidłowości są weryfikowane przez doświadczenie.
Wychowanie - świadome oddziaływanie przez wychowawcę na wychowanka, mające na celu wytworzenie pewnej zmiany w jego osobowości. Zmiany te powinny obejmować zarówno stronę poznawczą jak i instrumentalną, a sam proces zachodzący między nimi jest uwarunkowany wieloma czynnikami.
Wychowanie dzielimy na:
Bezpośrednie - z góry ukierunkowana działalność wychowawcy na wychowanka (pedagogika dyrektywna), to „system działań zmierzających do określonych rezultatów wychowawczych”
Pośrednie - nie przeszkadzanie w rozwój człowieka, to „proces zdobywania przez jednostkę doświadczeń”
Cechy wychowania
Złożoność - wielorakie uwarunkowania (zachowania ludzkie np. osobiste przeżycia, doświadczenia człowieka, jego potrzeby, aspiracje, motywacje, łącznie z centralnym systemem nerwowym i układem gruczołów dokrewnych, proces adaptacji do obowiązujących norm postępowania),
Intencjonalność - świadomość celów wychowania (wychowawca jest świadomy celów jakie pragnie realizować w wyniku planowo organizowanej działalności wychowawczej),
Interakcyjność - współdziałanie wychowawcy i wychowanka,
Relatywność - trudności przewidywania skutków wychowania,
Długotrwałość - wychowawca wychowankiem swych wychowanków.
Zadania Teorii wychowania
określanie ideału wychowania oraz wyprowadzanie z niego szczegółowych celów wychowania;
formułowanie zasad dotyczących stawiania diagnozy dotyczącej rzeczywistości wychowawczej i procesów wychowawczych;
wyjaśnienie zjawisk, procesów i mechanizmów kształtowania się osobowości człowieka
sprawdzanie, gromadzenie oraz systematyzowanie wiedzy dotyczącej tego, jak skutecznie organizować i realizować działanie wychowawcze
gromadzenie wiedzy o warunkach skuteczności działań wychowawczych
Elementy procesu wychowania
Wyróżniamy pięć podstawowych elementów wchodzących w skład procesu wychowania są to:
ideał wychowania
cele wychowania
formy wychowania
metody wychowania
środki wychowania
Pojęcie bezpieczeństwa
Stan niezagrożenia, spokoju, pewności.
Stan bądź proces, gwarantujący istnienie podmiotu oraz możliwość jego rozwoju.
To stan, który daje poczucie pewności istnienia i gwarancje jego zachowania oraz szanse na doskonalenie. Jest to jedna z podstawowych potrzeb człowieka.
Rodzaje bezpieczeństwa
Ze względu na obszar jaki obejmuje: bezpieczeństwo globalne, bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo regionalne, bezpieczeństwo narodowe.
Ze względu stosunek do obszaru państwa: bezpieczeństwo zewnętrzne, bezpieczeństwo wewnętrzne,
Ze względu na dziedzinę w jakiej występuje: bezpieczeństwo militarne, bezpieczeństwo ekologiczne, bezpieczeństwo ekonomiczne, bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczeństwo informacyjne, bezpieczeństwo socjalne i wiele innych, jak na przykład bezpieczeństwo człowieka.
Wychowanie dla bezpieczeństwa.
Jest szczególnym rodzajem wychowania które realizowane jest w powszechnym systemie kształcenia i wychowania młodzieży szkolnej, akademickiej celem przygotowania do racjonalnych zachowań w obronie własnego kraju na wypadek klęsk żywiołowych oraz innych zagrożeń cywilizacyjnych, indywidualnych i zbiorowych.
Pojęcie Edukacji - Jest to „uczenie kogoś zwłaszcza długotrwałe i objęte programem”. Pojęcie związane z rozwojem umysłowym i wiedzą człowieka, stosowane w następujących znaczeniach:
proces zdobywania wiedzy, polega na zdobywaniu wiedzy w szkole lub poza nią.
pojęcie używane dla określenia stanu wiedzy danej osoby, społeczeństwa, narodu. W tym kontekście mówi się o dobrej lub złej edukacji, wystarczającej lub niewystarczającej,
wychowanie (głównie pod względem umysłowym),
wykształcenie, nauka kształcenie, ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności.
Formy Edukacji
W procesie uczenia się można wyróżnić cztery formy edukacji:
Edukację formalną albo (szkolną), która ma miejsce na etapie edukacji szkolnej, w trakcie studiów oraz w ramach różnego typu szkoleń,
Edukację nieoficjalną, która zazwyczaj ma miejsce obok oficjalnego procesu nauczania bądź szkolenia, ale zazwyczaj nie prowadzi do uzyskania w sposób sformalizowany certyfikatów i dyplomów.
Edukację nieformalną, którą można ogólnie opisać jako trwający przez całe życie proces kształtowania się postaw, wartości, umiejętności i wiedzy na podstawie różnych doświadczeń oraz wpływu edukacyjnego otoczenia (rodziny, znajomych, środowiska pracy, zabaw, rynku) oraz oddziaływania mass mediów.
Edukację akcydentalną (ad hoc), wynikającą z codziennych sytuacji, które wydarzyły się niespodziewanie i nie były zaplanowane, ale były źródłem cennej wiedzy lub doświadczenia.
Edukacja dla bezpieczeństwa
Edukacja dla bezpieczeństwa to: dział edukacji narodowej, którego głównym celem jest przygotowanie młodzieży do racjonalnych zachowań w obliczu zagrożeń cywilizacyjnych i militarnych. Celem Edukacji dla bezpieczeństwa jest upowszechnianie świadomości i wiedzy o źródłach, charakterze i skutkach zagrożeń dnia codziennego i w sytuacjach nadzwyczajnych oraz opanowanie umiejętności rozpoznawania, zapobiegania i przeciwstawienia się tym zagrożeniom.
Podstawy prawne Edukacji dla bezpieczeństwa
Problematyka Edukacji dla bezpieczeństwa leży w zakresie kompetencji zarówno ministra właściwego do spraw edukacji (z uwagi na przypisanie mu zadań z zakresu oświaty) jak i ministra spraw wewnętrznych (ze względu na zadania w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa i porządku publicznego).
Artykuł 5 Konstytucji RP zawiera przepis, iż „Rzeczpospolita Polska zapewnia bezpieczeństwo obywateli”.
Aktem prawnym regulującym kwestie edukacji jest ustawa o systemie oświaty, która w art. 1 ust. 16 jako jedno z podstawowych zadań systemu oświaty określa upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych.
Kodeks pracy (art. 237) nakłada na Ministra Edukacji Narodowej obowiązek wprowadzenia zagadnień związanych z bezpieczeństwem do programów nauczania.
Ustawa z dnia 21 listopada 1967r. O powszechnym obowiązku obrony RP Art. 166.
Edukacja dla bezpieczeństwa zakres i obszary tematyczne:
1. Uczniowie gimnazjów, zasadniczych szkół zawodowych, liceów i techników podlegają obowiązkowi edukacji w zakresie bezpieczeństwa. Jest ona obowiązkowym przedmiotem nauczania w wymiarze 1 godziny tygodniowo w cyklu kształcenia.
3. Program nauczania EdB składa się z trzech modułów, logicznie ze sobą powiązanych:
I. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach (15 tematów)
Z uwagi na istotę poruszanych zagadnień został potraktowany jako priorytetowy i ma charakter wprowadzający w zagadnienia związane z ratowaniem życia i zdrowia. Po raz pierwszy, w sposób zorganizowany, uczeń gimnazjum przystępuje do realizacji zagadnień ratowania życia. Ta część programu stanowi podstawę do dalszych działań edukacyjnych na kolejnym etapie kształcenia
II. Różnorodne zagrożenia życia i sposoby im zapobiegania (5 tematów)
W module tym, uczeń zapoznaje się z rodzajami różnorodnych zagrożeń, poznaje zasady postępowania i sposoby zapobiegania zagrożeniom. Głównym celem zajęć edukacyjnych w tym module jest uświadomienie uczniom skutków zagrożeń, wdrażanie ich do racjonalnych zachowań, przestrzegania procedur bezpieczeństwa oraz zrozumienia mechanizmów wpływających na podejmowanie decyzji o akcji ratowniczej.
III. Ochrona ludności (3 tematy)
Celem zajęć jest przybliżenie uczniom zagadnień dotyczących ochrony ludności, obrony cywilnej oraz zasad zachowania się w sytuacji ogłoszenia alarmu.