KAMICA ŻÓŁCIOWA

KAMICA PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

cholelithiasis,cholecystolithiasis

Schorzenie występuje 3-5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Często przebiega bezobjawowo.Z powodu powikłań związanych z kamicą żółciowa umiera około 15% ludzi dotkniętych ta chorobą.

Istotą schorzenia jest tworzenie się złogów w obrębie zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. Kamienie składają się z cholesterolu, białek, barwników żółciowych. Najczęściej występują kamienie mieszane cholesterolowo- barwnikowe. Kamienie tworzą się najczęściej w pęcherzyku żółciowym, w wyjątkowych przypadkach w przewodach żółciowych.

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE POWSTANIU KAMICY ŻÓŁCIOWEJ

• Średni i starszy wiek, płeć żeńska

• Czynniki hormonalne, np. liczne przebyte ciąże,

• Zaburzenia metaboliczne/ hipercholesterolemia, otyłość, cukrzyca/

• Czynniki genetyczne/występuje rodzinnie np. u babci, matki, córki/

• Czynniki jatrogenne/ np. stany po resekcji żołądka i jelita cienkiego/

• Czynniki farmakologiczne/np. niektóre leki klofibrat, leki antykoncepcyjne/

• Zastój zakażenia żółci.

Objawy

• Bóle o charakterze kolki pojawiają się po błędach dietetycznych

( posiłki tłuste, ciężko strawne),po silnych przeżyciach psychicznych, po dużym wysiłku fizycznym,

• Ból pojawia się 2-3 godziny po jedzeniu, często w nocy lub nad ranem,

• Ból umiejscowiony w nadbrzuszu, pod prawym podżebrzem, promieniuje w prawo do pleców i prawej łopatki,

• Często towarzyszą nudności, wymioty treścią żółciowa oraz wzdęcia brzucha,

• Stwierdza się dodatni objaw Chełmońskiego (ból przy uderzaniu ręką prawego łuku żebrowego).

• Można zaobserwować nieznaczne zażółcenie spojówek, powłok ciała po ataku kolki,

• Temperatura ciał jest prawidłowa,

• Chory leży na prawym boku z ugiętymi kończynami dolnymi w stawie kolanowym i biodrowym.

Rozpoznanie

• Wywiad

• Badanie przedmiotowe

• USG jamy brzusznej- wątroby i pęcherzyka żółciowego

• Cholangiografia - badanie kontrastowe przewodów wątrobowych , żółciowych i pęcherzyka żółciowego/ wykonuje się bardzo rzadko/

• Wykonanie TK, rezonans magnetyczny

Leczenie

Niepowikłana kamica pęcherzyka żółciowego nie wymaga hospitalizacji i leczenia operacyjnego trybie nagłym. Wskazaniem do leczenia operacyjnego będą często powtarzające się ataki kolki żółciowej.

Zabieg operacyjny usunięcia pęcherzyka żółciowego zawierającego kamienie /cholecystectomia/ może być wykonany:

• Metodą konwencjonalną

• Metodą laparoskopową

POSTĘPOWANIE PRZY KOLCE ŻÓŁCIOWEJ

colica biliaris vel colica hepatica

Podjęcie decyzji czy chory ma być hospitalizowany czy może pozostać w domu uzależnione od objawów. Chory z niepowikłaną kamicą żółciowa, objawiającą się jedynie bólem kolkowym może być leczony w domu.

Leczenia szpitalnego wymagają chorzy, u których stwierdza się objawy ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, kamicy przewodowej i ostrego zapalenia dróg żółciowych.

Doraźnie w napadzie kolki żółciowej należy podać im. Dolantynę/ Dolargan /Petydyny z Papaweryną.

Należy unikać podawania Morfiny. Podanie Morfiny bez środków rozkurczowych wywołuje skurcz zwieracza bańki wątrobowo-trzustkowej/Oddiego/,a tym samym wzmaga ciśnienie w drogach żółciowych, co może być przyczyną zarzucania żółci do przewodu trzustkowego. Może być zastosowana Morfina z Atropiną.

W niepowikłanym napadzie kolki żółciowej ustępowaniu bólu sprzyja ogrzanie prawego podżebrza poduszką elektryczną. Należy ograniczyć dietę do płynów.

POWIKŁANIA KAMICY ŻÓŁCIOWEJ

1. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego- cholecystitis acuta,

w przebiegu kamicy żółciowej- cholecystitis calculosa

Przyczyny:

-zastój żółci w pęcherzyku z powodu zatkania kamieniem jego szyi, bądź przewodu pęcherzykowego,

-zakażenie zastoinowe żółci przez bakterie droga krwionośną, chłonna.

Objawy:

-ból, z początku o charakterze kolki, potem stały, długotrwały,

podwyższona temperatura ciała 38⁰-39⁰C.

- leukocytoza,

żywa bolesności uciskowa oraz obrona mięśniowa w prawej okolicy podżebrowej,

-często towarzyszą nudności, wymioty, wzdęcia brzucha.

Rozpoznanie

• Wywiad

• USG jamy brzusznej- wątroby i pęcherzyka żółciowego

Leczenie

• W ostrej fazie choroby lecenie zachowawcze: reżim łóżkowy, ścisła dieta, leki przeciwbólowe i rozkurczowe, antybiotyki o szerokim spektrum działania,

• Operacyjne.

2. Wodniak pęcherzyka żółciowego- hydrops vesicae felleae powstaje, gdy kamień utkwi w przewodzie pęcherzykowym. Dochodzi do rozciągnięcia pęcherzyka żółciowego.

Objawy:

• Bóle stałe, niezbyt nasilone, często o charakterze tępym, jednak poprzedzone w wywiadzie napadem kolki,

• Wyczuwalny palpacyjnie pod prawym łukiem żebrowym powiększony, mało bolesny pęcherzyk,

• Brak gorączki, leukocytozy.

3. Ropniak pęcherzyka żółciowego - empyema vesicae felleae powstaje jak wodniak, lecz treść pęcherzyka ulega zakażeniu.

Objawy:

• ból, z początku o charakterze kolki, potem stały, długotrwały,

• wysoka temperatura ciała 39⁰-40⁰C, towarzyszą dreszcze

• leukocytoza,

• żywa bolesności uciskowa oraz obrona mięśniowa w prawej okolicy podżebrowej,

• często towarzyszą nudności, wymioty, wzdęcia brzucha.

Leczenie operacyjne polegające na usunięciu pęcherzyka żółciowego -cholecystectomia

KAMICA PRZEWODU ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO choledocholilithiasis

Wstępuje u osób starszych. Jeśli stwierdza się kamienie w pęcherzyku żółciowym u osób po 50r.ż. należy poszukiwać też kamieni w przewodzie żółciowym wspólnym.

Objawy

• żółtaczka po ataku kolki, jest krótkotrwała i mało nasilona( kilka dni),

• pobolewania w prawym nadbrzuszu po niektórych potrawach,

• kolki w wywiadzie.

Leczenie operacyjne, gdyż choroba może prowadzić do żółciowej marskości wątroby.

OSTRE ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH cholangitis acuta

rozwija się, jeśli w okresie zatkania przez kamień odpływu żółci do dwunastnicy dojdzie do zakażenia żółci.

Objawy

• gwałtowny wzrost temperatury z dreszczami

• żółtaczka

Leczenie operacyjne, poprzedzone leczenie antybiotykami o szerokim spektrum działania.

5

---