Georg Mead
Behawioryzm społeczny:
Rozwój człowieka podlega ewolucjonizmowi. Przyswajamy pojęcia tylko dzięki przyswojeniu języka - komunikacja. Meada interesuje powstanie świadomości na poziomie pierwotnego komunikowania się. Krytykował Cooleya za solipsyzm, w którym uwagę skupia się na tym, co się dzieje w umyśle.
Świadomość nie jest zjawiskiem psychicznym, pojawia się dopiero po komunikacji, po stosunku społecznym. Dziecko poprzez procesy komunikacyjne uczy się czegoś, wówczas kształtuje się świadomość. Świadomość jest funkcją organizmu. Mead neguje dualizm - nie ma podziału na duszę i ciało, człowiek jest istotą twórczą, nie odbiera rzeczywistości biernie. Wszystko jest nieustannym stawaniem się.
Od gestów do symboli:
Rozwój dziecka w psychologii rozwojowej wiązany jest z pierwotnymi interakcjami gestów. Ruch organizmu wywołuje nieświadomą reakcję przystosowawczą ze strony innego organizmu (np. dziecko szukające piersi matki).
Symbol znaczący i język oznacza świadomość gestu, która prowadzi do interakcji społeczna, a ta do stosunków społecznych.
Cztery wymiary procesu:
kształtowanie się języka;
myślenie abstrakcyjne;
powstanie własnej osobowości;
kształtowanie instytucji społecznych coś trwałego, trwałe struktury osobowościowe).
Osobowość społeczna:
Osobowość kształtuje się i funkcjonuje w odniesieniu do innych ludzi. Jednostka doświadcza siebie pośrednio poprzez kontakt z grupą społeczną, do której należy, na drodze przyjmowania ról (jaźń odzwierciedlona), jednostka gra wyimaginowaną rolę, występuje wobec siebie w roli innych ludzi.
Dwie fazy kształtowania się osobowości:
faza gry - bawiąc się odgrywa określoną jedną rolę, gra w mamusię i tatusia;
faza zabawy - dla dziecka punktem odniesienia staje się większą grupa, dziecko odgrywa np. role zawodowe.
Obie fazy są kluczowe dla kształtowania się tożsamości. „I” (ja podmiotowe - wiem kim jestem) i „me” (ja przedmiotowe - sumienie super ego, społeczeństwo) to suma wyobrażeń na temat siebie w odniesieniu do innych. Osobowość wytwarza te dwa pola.
Społeczeństwo jako oddziaływanie:
Mead nie ujmuje społeczeństwa jako systemu (dynamicznego czy statycznego). Rzeczywistość społeczna to permanentne wzajemne oddziaływania i działania aktorów społecznych. Granice społeczne są granicami komunikacji symbolicznej. Sumienie jest wytworem społeczeństwa.
Kontrola społeczna jest uwewnętrzniona:
nad samym sobą;
nad własnym rozwojem;
nad środowiskiem przyrodniczym.
Rodzaje socjologii:
humanistyczna - człowiek się liczy, jest kreatywny i aktywny, wpływa na innych;
interakcjonistyczna - odczytywanie poprzez symbole;
indeterministyczna - stosunki społeczne nas determinują, role.
1