Psychologia rozwoju człowieka w biegu życia
Rozwój w okresie prenatalnym.
Zagadnienia:
- przebieg rozwoju prenatalnego (tempo, zakres zmian),
- pierwsze przejawy życia psychicznego i kształtowania się cech specyficznie ludzkich,
- prawa i mechanizmy rozwoju wspólne dla okresu przed i po urodzeniu dziecka,
- zależność aktywności dziecka od aktywności i trybu życia matki.
- psycholog o narodzinach człowieka
Literatura :
- Psychologia rozwoju człowieka (2000), red. Harwas-Napierała B., Trempała J.. PWN, Warszawa , tom 2, rozdz. 1.
- Szmigielska B. (1999), Pełnia życia w łonie. Charaktery, nr 2.
- Teleżyńska A. (2004), Człowiek się rodzi. Charaktery, nr. 9.
2. Zabawy w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym i ich znaczenie dla rozwoju psychicznego dzieci.
Zagadnienia:
- rodzaje i formy zabaw,
- zmienność rozwojowa zabaw,
- znaczenie zabaw dla rozwoju poznawczego, społecznego, emocjonalnego.
Literatura :
- Brzezińska A. (2000), Aktywność zabawowa i jej znaczenie dla rozwoju dziecka.
W: Nieobecne dyskursy, cz. VI, red. Z. Kwieciński. Studia Kulturowe
i Edukacyjne UMK Toruń, s. 101-122.
- Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (1996), Psychologia rozwoju człowieka, tom 1, rozdz. 8.3 i 8.4 (str. 155-175)
3.Twórcza aktywność dziecka w wieku przedszkolnym (na przykładzie aktywności rysunkowej).
Zagadnienia :
- stadia rozwoju twórczości rysunkowej,
- rozwój rysunku postaci ludzkiej,
- czynniki warunkujące rozwój twórczości rysunkowej,
- analiza treściowa i formalna wybranych rysunków wg schematu Szumana.
Literatura :
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1992), Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. WSiP, Warszawa. Rozdz. IV,3. Sztuka dziecka. Stadia rozwoju rysunków.
Wallon P., Cambier A., Engelhart D. (1993), Rysunek dziecka. WSiP, Warszawa,
Rozdz. II, C i D.
Praca pisemna: analiza wybranego rysunku dziecka w wieku przedszkolnym (wg. schematu
opracowanego w oparciu o prace S. Szumana).
Literatura:
- Szuman S. (1969 II wyd., 1990 IV wyd.), O sztuce i wychowaniu estetycznym. WSiP, Warszawa. Z rozdz. 3 fragment : Rysunki i malowanki dzieci.
4. Aktywność werbalna w dzieciństwie.
Zagadnienia:
- prawidłowości rozwoju mowy,
- porozumiewanie się pozawerbalne,
- rozwój kompetencji komunikacyjnej,
- rola pytań w gromadzeniu doświadczenia indywidualnego,
Literatura :
- Matczak A. (2003), Zarys psychologii rozwoju. Wyd. Akad. „Żak”, Warszawa
Rozdz. 4. Rozwój mowy.
- Ligęza M. (1982), Poznawcza funkcja pytań dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym. Psychologia Wychowawcza, nr. 5.
- Grochowalska M. (1994), Różne aspekty dziecięcej komunikacji niewerbalnej. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, nr 3-4.
- Psychologia rozwoju człowieka, tom 2 , op.cit.., rozdz. 2.2.4. i 3.5
5. Znaczenie interakcji z rówieśnikami dla przebiegu dojrzewania społecznego.
Zagadnienia :
- pozytywne i negatywne kontakty z rodzeństwem,
- koleżeństwo i przyjaźń,
- grupa rówieśnicza w młodszym wieku szkolnym (pozycja w grupie, role społeczne, determinanty i konsekwencje popularności i odrzucenia),
- pozytywny i negatywny wpływ grupy rówieśniczej na rozwój dziecka .
Literatura:
- Kasten H. (1997), Rodzeństwo. PWN, Warszawa. Od str. 85 (Rozwój stosunków pomiędzy rodzeństwem we wczesnym dzieciństwie) do str. 93 (Kontrola agresywnych zachowań wśród rodzeństwa).
- Psychologia rozwoju człowieka, tom 2, op.cit... rozdz. 4.4.
- Bardziejewska M. (2002), Klasa szkolna jako grupa odniesienia dla młodzieży.
W: Szanse rozwoju w okresie dorastania, red. A. Brzezińska i inni, Poznań.
6. Proces kształtowania się tożsamości w okresie adolescencji.
Zagadnienia:
- etapy rozwoju tożsamości
- czynniki sprzyjające ukształtowaniu tożsamości dojrzałej
Literatura :
- Brzezińska A. , red. (2004), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańskie Wyd. Psychol., rozdz. 11.4 - 11.6 dot. kształtowania tożsamości.
- Obuchowska I. (1999), Szukam siebie. Charaktery, nr 9.
- Rostowski J. (2005), Rodzinne uwarunkowania kształtowania się tożsamości osobowej człowieka. Psychologia Rozwojowa, tom 10 nr 2.
7. Światopogląd w okresie przechodzenia od wieku młodzieńczego do dorosłości.
Zagadnienia :
geneza światopoglądu,
nihilizm i idealizm jako przejawy światopoglądu młodzieży,
kształtowanie się światopoglądu dojrzałego, funkcje światopoglądu
Literatura:
- Obuchowska I. (1966), Drogi... op.cit. Rozdz. VII .
- Gurycka A. (1994), Reprezentacja świata w umysłach młodzieży. PTP, Warszawa, rozdz. I i III.
- Niekludow K. (2000), Pogląd na świat a poczucie sensu i zadowolenia z życia.
Psychologia Wychowawcza nr 2-3
Praca pisemna: analiza światopoglądu osoby w wieku 18-24 lat w oparciu o badanie techniką
A. Guryckiej „Mapa Mojego Świata”.
Literatura:
- Tarnowski A. (1998), Humaniści, społecznicy, pragmatycy. W: Gurycka A., Neff T., Tarnowski A., Jak ludzie spostrzegają swój świat ? Wyd. Akad. „Żak”, Warszawa.
8. Wkraczanie w dorosłość.
Zagadnienia:
- rozluźnianie więzów z rodziną generacyjną
- etapy rozwoju tożsamości a wkraczanie w dorosłość
- planowanie własnego życia
Literatura:
- Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka. Wyd. Zysk i S-ka., Str. 433-434
Wyprowadzka z domu rodzinnego.
- Brzezińska A. red. (2004), Psychologiczne... op.cit. Rozdz. 13.2 Różne rozwiązania
kryzysu tożsamości a proces wchodzenia w dorosłość.
- Kuźnik M. (2002), Projektowanie własnego życia jako forma działalności u progu
dorosłości. W: Szanse i zagrożenia rozwoju w okresie dorosłości, red. A.Brzezińska
i in. Wyd. Humaniora
9.Rozwój człowieka dorosłego - zadania i konflikty rozwojowe. Różnice w rozwoju psychospołecznym kobiet i mężczyzn. Wiek średni - osiągnięcia i kryzysy.
Zagadnienia:
przygotowanie do nowych ról społecznych i sposoby ich pełnienia przez kobiety i mężczyzn, znaczenie związków interpersonalnych,
początki kariery zawodowej
wiek średni - rozwój czy stagnacja?
osiągnięcia intelektualne i społeczne,
kryzys wieku średniego, jego objawy, nasilenie, drogi wyjścia z kryzysu.
Literatura :
- Psychologia rozwoju człowieka, tom 2, op.cit... rozdz. 6.4 i 6.5. i rozdz. 7.
- Hulewska A. Stereotypy związane z płcią a realizacja zadań rozwojowych w okresie dorosłości. W: Appelt K., Wojciechowska J., red. (2002), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości. Wyd. Fundacji Humaniora.
- Czapiński J. (2000), Pułapki kariery. Charaktery, nr 11
- Bee H. (2004), Psychologia...op.cit. str. 509-522.
- Oleś P. (1997), Połowa życia. Charaktery, nr 2.
10. Okres późnej dorosłości i bilans życiowy człowieka starego a satysfakcja z życia.
Zagadnienia :
- kryzys emerytalny
- zmiana struktury życia
- postawy wobec własnego starzenia się i starości,
- bilans życiowy a satysfakcja z życia
- czynniki warunkujące satysfakcję z życia
- wiek utraty
Literatura :
- Psychologia rozwoju człowieka, tom 2, op. cit... rozdz. 8.
- Brzezińska A., Janiszewska-Rain J. (2005), W poszukiwaniu złotego środka.
Rozmowy o rozwoju człowieka. Wyd. Znak. Rozdz. Jesień życia, str. 150-164.
- Bromley D.B. (1969 i nast..), Psychologia starzenia się. PWN. Rozdz. IV.4. (Pięć typów przystosowania się w starszym wieku), str. 132 - 141
- Susułowska M.(1989), Psychologia starzenia się i starości. PWN, rozdz. X
- Brzezińska A. red. (2004), Psychologiczne... op. cit. Rozdz. 18.2 Czynniki
wpływające na poczucie jakości życia w okresie późnej dorosłości.
- Ryn Z. J. (1999), Starość nam otwiera oczy. Charaktery, nr. 10