Diagnostyka przewodu pokarmowego
Najważniejsze:
- ślinianki
- trzustka
- wątroba
Jama ustna → stomatologia
Amylaza ślinowa- świnka- wzrasta amylaza, bolesność trzustki i wątroby
Gardło, przełyk- nic się nie dzieje
Choroba refluksowa przełyku
pH-metryczne badanie przełyku- 24 godz., sonda przez nos, pomiar dwukrotny, pH>4 prawidłowe
manometryczne badanie przełyku- badanie działania dolnego zwieracza przełyku
żołądek
trawienie białek- kwas solny, pepsyna (komórki główne- pepsynogen→ pepsyna, pod wpływem HCl)
niedokwaśność
nadkwaśność sonda Kehla, przez godzinę pobiera się całą treść na czczo
BAO- Basic acid output- podstawowe wydzielanie kwasu
Po podaniu gastryny MAO- maksymalne wydzielanie kwasu
Zanik błony śluzowej- BAO spada, nowotwory, dyspepsja, niestrawność
- zanikowe zapalenie żołądka
- autoimmunologiczne zapalenie żołądka, przeciwciała przeciw komórkom głównym, nie ma czynnika Castle'a- zaburzone wchłanianie Fe
BAO↑
MAO↑ nadkwaśność
idiopatyczna nadkwaśność
BAO do 5 mEq/godz
MAO do 18 mEq/godz
z. Solingera Addisona- gastronoma- trzustka ektopowe źródło komórek głównych, wydzielanie gastryny MAO=BAO
diagnostyka Helicobacter Pylori- 90 % wrzodów jest tym spowodowana
musi być wzrost IgM
posiew z biopsji
Helicobacter rozkłada mocznik, podaje się znakowany mocznik, NH3 jest wydalany z powietrzem, mierzy się to, lub wykonuje test barwnikowy z endoskopii
Jelito cienkie
Trawienie, wchłanianie
Test z D- ksylozą- podaje się ilość standaryzowaną do wagi, i mierzy się poziom w surowicy po 1 godzinie i po 2, złe wyniki- przewlekłe zapalenie jelit, bakteryjne
U dzieci- alergie pokarmowe, morfologia krwi, kontrola IgE w surowicy podwyższone- sugestia alergii
IgE specyficzne
Testy skórne
Choroba trzewna- celiakia
Nieleczona- ryzyko chłoniaka jest 100 razy wyższe
Transglutaminaza
Gluten- oznacza się przeciwciała przeciwko nim
Biopsja jelitowa- 100% rozpoznanie
p-ciała p/ transglutaminazie
p-ciała p/ gliadynie
niedobór laktazy
test laktozowy- standaryzowana ilość laktozy i mierzy się wodór w wydychanym powietrzu
biopsja jelitowa- oznaczanie immunoezymatyczne laktazy w biopsji
badanie kału- zawartość tłuszczu, skrobi, pH i elektrolitów
trzustka
wydziela nawet do 3 l soku dziennie, hormony
amylaza (diastaza trzystkowa)
surowica, sok trzystkowy (sonda), mocz, kał
amylaza lipaza- oznaczane standardowo
ostre zapalenie trzustki
amylaza w surowicy- wzrasta wielokrotnie przez kilka godzin
w moczu- przez 2-3 dni
OB
CRP proces zapalny
Przewlekłe zapalenie trzustki- zespół złego wchłaniania
Trzustka ulega zniszczeniu- brak enzymów
Elastaza trzustkowa (oznaczana też w kale)- wydolność trzustki
Mukowiscydoza
Trzustka i ukł. oddechowy
1/2500 częstość
Jontoforeza- pilokarpiną drażni się skórę i mierzy się Cl w pocie, >60 mEq/l mukowiscydoza
wątroba
diagnostyka żółtaczek
przedwątrobowa- za duża produkcja bilirubiny, nie jest ona sprzęgana z kwasem glikuronowym, kontrola enzymów krwiakowych- czy nie ma hemolizy, hematologia
wątrobowa- uszkodzenie komórek wątroby, leczą zakaźnicy
pozawątrobowa- cholestazy- głównie wszczepienne- przeszczep wątroby, kamica, leczenie chirurgiczne, duże stężenie bilirubiny związanej
GGTP
fosfataza alkaliczna- jest też w kościach, podnosi się tez w krzywicy opornej na wit D
bilirubina całkowita- 1,2 mg%
sprzężona- 0,2 mg %, najwyżej 15% całkowitej
albuminy, czynniki krzepnięcia
cytomegalia, toksoplazmoza- też mogą powodować uszkodzenie wątroby
choroby metaboliczne- też powodują uszkodzenie wątroby
AspAT
ALAT - diagnostyka w kierunku uszkodzenia komórek wątroby