SEPARACJA

Separacja to postanowienie lub wyrok sądu powodujący w praktyce, że małżeństwo przestaje istnieć, ale nie można zawrzeć nowego małżeństwa. Między małżonkami ustaje współżycie, uchylona zostaje wspólność majątkowa, ale żaden z nich nie ma prawa wstępować w nowy związek. Przez separację nie następuje rozwiązanie małżeństwa.

Jakie są przyczyny separacji?

Małżonkowie decydują się na separację, jeśli miedzy nimi doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W odróżnieniu do rozwodu nie wymaga się, aby rozkład pożycia był trwały.

Przesłanki negatywne - separacji nie można orzec

Nawet, jeśli między małżonkami doszło do trwałego rozpadu pożycia, sąd nie orzeknie separacji z dwóch powodów. Po pierwsze, jeśli wskutek separacji ucierpiałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci. Po drugie, gdy separacja byłaby niezgodna z zasadami współżycia społecznego.

Za orzeczenie separacji niezgodne z zasadami współżycia społecznego należy uznać, sytuację, gdy małżonek wnosi pozew, ponieważ współmałżonek jest ciężko chory lub uległ poważnemu wypadkowi.

O czym orzeka sąd w wyroku o separacji?

Kto jest winny

O separacji orzeka sąd na wniosek choćby jednego z małżonków. W orzeczeniu sąd wskazuje, który z małżonków ponosi winę za rozpad pożycia. Sąd może odstąpić od orzekania o winie, jeśli małżonkowie zgodnie tego zażądają.

Jeśli małżonek nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego dostarczenia mu środków utrzymania.

Niezależnie od tego, czy któryś z małżonków jest winny rozpadowi pożycia, małżonkowie mają oni obowiązek do wzajemnej pomocy.

Opieka rodzicielska

W wyroku orzekającym separację sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Sąd orzeka w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.

Sąd może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka.

Powierzenie władzy rodzicielskiej powinno być dokonane jedynie z punku widzenia dobra tych dzieci.

Ustalenie winy jednego z rodziców nie może być czynnikiem decydującym o powierzeniu władzy rodzicielskiej.

Podział majątku

Orzeczenie o separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Z ważnych przyczyn małżonkowie mogą żądać, aby sąd uwzględnił stopień, w jakim każde z nich przyczyniło się do powstania tego majątku.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać także podziału majątku wspólnego, jeśli przeprowadzenie tego postępowania nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Zniesienie separacji

Małżonkowie, którzy pozostają w separacji, mogą dojść do wniosku, że chcą do siebie wrócić.. w takiej sytuacji musza wnieść zgodny wniosek o zniesienie separacji. Sąd wydaje postanowienie o zniesieniu separacji. Gdy postanowienie uprawomocni się, małżonkowie ponowienie stają się pełnym małżeństwem. Nie ma potrzeby ponownego zawierania przez małżonków związku małżeńskiego.

Jak przebiega sprawa o separację?

W sprawach o separację małżonków zawsze orzeka sąd. Może to uczynić w trakcie procesu sądowego. Jednak w przypadku gdy małżonkowie złożyli zgodny wniosek o separację, sąd wydaje postanowienie w postępowaniu nieprocesowym:

• szybsze orzeczenie separacji, z reguły jest to tylko jedna rozprawa,

• za dowody wystarczają przesłuchania obojga małżonków,

Aby małżonkowie mogli skorzystać z takiego rozwiązania muszą:

• nie posiadać wspólnych dzieci,

• oboje muszą się na to zgodzić.

Procesowe postępowanie o separację

Każdy z małżonków może wystąpić z pozwem o separację. Pozew składa się do sądu okręgowego. Sąd rozpatruje sprawę na rozprawie. Rozpraw może być więcej niż jedna. Aby ustalić winę małżonka, sąd musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, np. przesłuchać wielu świadków. W takim przypadku postępowanie przed sądem trwa znacznie dłużej. W razie wniosku o zaniechanie orzekania o winie, postępowanie dowodowe ulega ograniczeniu, np. sąd może nawet ograniczyć je do przesłuchania wyłącznie stron, jeżeli małżonkowie nie mają małoletnich dzieci.

Sprawa o separację kończy się wydaniem przez sąd wyroku. Sąd orzeka, który z małżonków jest winny rozkładowi pożycia. Sąd może nie orzekać o winie, jeśli małżonkowie z tego zrezygnują. W wyroku orzekającym separację sąd może również orzec o następujących kwestiach:

• alimentach dla drugiego małżonka,

• alimentach na dzieci,

• władzy rodzicielskiej,

• kontaktach z dzieckiem lub dziećmi,

• sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania,

• podziale mieszkanie lub przyznaniu go jednemu z małżonków,

podziale majątku.

ROZWÓD

Rozwód to rozwiązanie małżeństwa przez sąd, wówczas gdy między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Pomiędzy małżonkami została zerwana wszelka istniejąca do tej pory więź duchowa, fizyczna i gospodarcza.

Pozew o rozwód wnosi się do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeśli chociaż jedno tam przebywa.

Sąd orzeka rozwód:

• z winy jednego z małżonków,

• z winy obojga małżonków,

• bez orzekania o winie.

Małżonkowie mogą złożyć wniosek o zaniechanie orzekania o winie. Każde z nich może cofnąć ten wniosek aż do momentu prawomocnego orzeczenia o rozwodzie.

W wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, o wysokości alimentów, a jeśli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie - o sposobie korzystania z niego przez czas wspólnego zamieszkiwania po rozwodzie.

Skutki rozwodu

Po uprawomocnieniu się wyroku o rozwód małżeństwo zostaje rozwiązane, a każde z małżonków może założyć nową rodzinę. Małżonek rozwiedziony może wrócić do swojego poprzedniego nazwiska.

Jeżeli małżonkowie nie zawierali wcześniej umowy o rozdzielności majątkowej, ustaje między nimi wspólność majątkowa i powstaje rozdzielność majątkowa.

Kiedy sąd nie orzeka rozwodu

Każde z małżonków może żądać, aby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Sąd nie orzeknie jednak rozwodu, gdy:

- żąda go jedno z małżonków wyłącznie winne rozkładu pożycia, chyba że drugie z małżonków wyrazi zgodę,

- wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.

---