1.Dorastanie: wczesny i późny rozwój płciowy

Każde dziecko i nastolatek posiada wewnętrzny model „normalnego” lub „odpowiedniego” czasu dojrzewania. Ci, których rozwój płciowy odbywa się poza ramami wyznaczonymi przez ich pragnienia i oczekiwania, mają o sobie gorsze zdanie, są mniej zadowoleni ze swojego ciała i z procesu dojrzewania, być może mają mniej przyjaciół i są częściej przygnębieni.

Zmiany rozwojowe pojawiają się pomiędzy 12 a 14 r.ż. Cokolwiek wydarzyłoby się prędzej, byłoby postrzegane za „przedwczesne”, cokolwiek później za „zbyt późne”

Wcześnie rozwijający się chłopcy:

-ich ciało częściej przybiera kształt mezomorficzny- są szerocy w ramionach i mają dużą ilość mięśni; lepiej sobie radzą w sporcie, jest to dla nich dodatkowa korzyść.

-czują się silni, bawią się słabszymi

-są inaczej traktowani przez otoczenie społeczne- jako bardziej odpowiedzialni, jeśli tak jest traktowany to chętniej wchodzi w tę rolę- szereg profitów

-ściągają na siebie mniej kłopotów, mają więcej przyjaciół

Późno rozwijający się chłopcy:

-mogą być osobami ofiarnymi

-dają się prowokować, więc są uważani za bardziej agresywnych

-są represjonowani, że są mali

Wcześniej rozwijające się dziewczęta:

-mają więcej negatywnych spostrzeżeń dotyczących ich ciała (uważają się za zbyt grube)

-częściej wikłają się w kłopoty szkolne i rodzinne

-częściej dołączają do grup chuligańskich

-częściej popadają w depresje

-są obiektem drwin

Później rozwijające się dziewczęta:

-są zadowolone ze swojej figury,

-są dłużej szczupłe, mogą zająć się rozwoje np. sportem, nie są obiektem drwin

Badanie

Badano 14 i 18 letnie dziewczęta. Część była już poważnymi tancerkami, studiującymi w narodowej szkole baletowej. W środowisku tym pożądana jest chuda. Niemalże przedpokwitaniowa budowa ciała. Wśród dziewcząt niezajmujących się baletem miesiączka pojawiająca się w terminie była powodem do lepszego spostrzegania własnej osoby niż jej opóźnienie; u baletnic było zupełnie odwrotnie.

Najistotniejszy jest rozdźwięk lub nieodpasowanie pomiędzy pragnieniami i oczekiwaniami z rzeczywistym wzorem dojrzewania, nie zaś sam wiek jego rozpoczęcia.

2. Kontekst zachowań podwyższonego ryzyka

Ryzykowne zachowania są powszechne wśród nastolatków. Pomagają im one osiągnąc ważne cele społeczne i psychologiczne, tj. osiągnięcie akceptacji i zdobycie szacunku rówieśników, wypracowanie autonomii i odłączenie się od rodziców i innych autorytetów, radzenie sobie z lękiem i strachem przed niepowodzeniem, potwierdzenie dojrzałości np. palenie tytoniu, picie alkoholu i wczesne współżycie płciowe.

Jessor => nastolatki, które najczęściej prezentują takie zachowania to przeważnie te, które wchodzą w okres dorastania posiadając niewiele umiejętności społecznych. Ci, u których poziom bezmyślnych zachowań jest wyższy, mają słabsze wyniki w szkole, zostali wcześniej odrzuceni przez rówieśników, w domu się nimi nie interesowano.

3. Charakterystyka myślenia na poziomie operacji formalnych.

Myślenie formalne oparte jest nie na bezpośrednim doświadczeniu lecz na informacjach z niego wynikających. Są one uwewnętrznione a więc dające się realizować w umyśle człowieka, natomiast odwracalność operacji to możliwość powracania w myśli do punktu wyjścia. Rozwija się w tym okresie meta myślenie czyli refleksja nad własnym myśleniem.

Rozwój operacji formalnych wiąże się z 3 czynnikami:

-rozwój struktur mózgowych

-wpływami środowiska

-aktywnością własną człowieka z jego doświadczeniami i działaniami

Główne osiągnięcia operacji formalnych (12-15 r.ż.): myślenie abstrakcyjne i hipotetyczno-dedukcyjne, rozumowanie logiczne, logika zadań

Rozwój operacji ma tzw. elitarny charakter tzn. że na czas pojawiania się oraz na długośc trwania stadiów rozwoju myślenia istotny wpływ ma środowisko społeczne (rodzina, szkoła), w którym wychowuje się i kształci młodzież; kształtują się pod wpływem edukacji na wysokim poziomie

Piaget uważał, że u uczniów tzw. szkół nie elitarnych (np. zawodowych) operacje formalne o uogólnionym charakterze mogą rozwijać się później.

4. Zjawisko egocentryzmu młodzieńczego w myśleniu.

Jest to stan niezróżnicowania, nie umiejętności dostrzegania i oceny punktu widzenia innych ludzi oraz nadmiernego eksponowania własnego punktu widzenia. Przypuszczalnie wynika on z dwóch powodów:

-operacje formalne nie są jeszcze w pełni rozwinięte, toteż dorastający nie maja dostatecznych umiejętności w zakresie myślenia, aby dokonywac złożonych porównan oceny i uzgodnieni wielu złożonych sądów

-egocentryzm jako postawa nadmiernego skupiania się na sobie jes cechą okresu dorastania. W miarę dalszego rozwoju następuje tzw. decentracja, a więc wyjście ze stanu niezróżnicowania i zdobycie umiejętności dostrzegania i brania pod uwage wielorakich perspektyw

5 Konsekwencje relatywizmu w myśleniu młodzieży

6. Pojęcie własnego Ja w dorastaniu

Pojecie własnego ja stało się bardziej abstrakcyjne (Montemayor i Eisen)

Wygląd jest bardzo wazna wartością, tuz przed lub zaraz na początku okresu nastoletniego, ale w późniejszych latach dorastania ma coraz mniejsze znaczenie, ważniejsze bowiem stają się ideologia i poglądy. W późnym okresie dorastania większość młodych ludzi myśli o sobie w kategoriach cech trwałych, poglądów, prywatnej filozofii i standardów moralnych.

„Ja” staje się bardziej zróżnicowane i nastolatkowie zaczynają w inny sposób postrzegać siebie w każdej z poszczególnych ról: jako ucznia, w towarzystwie przyjaciół, w gronie rodziny, w związkach uczuciowych. Pojęcie własnego „Ja” staje się bardziej elastyczne w tym sensie, że kategorie służące jego opisowi są mniej surowe.

---