Partycypacyjne metody usprawnienia organizacji pracy
Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości
Wydział: Zarządzanie i Marketing
Kierunek: Zarządzanie
Specjalność: Zarządzanie Kadrami
Aleksandra Twardowska nr albumu 45 479
Małgorzata Twardowska nr albumu 45 480
Metody angażujące kadrę kierowniczą, jak i samych pracowników w działania na rzecz uporządkowanych, dobrze funkcjonujących, bezpiecznych i czystych warunków pracy w ostatnich latach stały się bardzo popularne. Na zapewnienie wysokiej jakości warunków pracy opartych na tzw. standardach porządku przedstawiono kilka najbardziej popularnych systematycznych działań.
Standardy porządku w zakładzie i na stanowisku pracy dotyczyły początkowo wpływu na jakość i efektywność produkcji według koncepcji zapoczątkowanej przez Harry`ego Forda i rozwiniętej przez Harry`ego Meyera.
Ustalenie poziomu jakości warunków pracy w zakładzie w celu dokonania diagnozy określono ogólne standardy. Niezależnie od rodzaju stanowiska pracy, którego dotyczy każdy z nich oceniany jest według tych samych kryteriów. Ocena jest subiektywna każdego elementu stanowiska pracy i pomieszczenia produkcyjnego. Diagnoza porządku przeprowadzana jest przez komisję przez pewien czas .Po odnotowaniu wyniku o łącznej liczbie punktów, którą otrzymało każde stanowisko pracy ,poddawane są analizie przyczyny odbiegające od stanu założonego. Wyniki są analizowane przez zarządzających bezpieczeństwem pracy w zakładzie.
Metoda TUTTAWA wywodzi się z Finlandii. Prof. J. Saari opracował wraz z zespołem w/w metodę. Oparta jest na analizie stanowisk pracy, wydziału i zakładu. Ustala się punkty obserwacyjne na stanowisku i wydziale, bada się elementy porządku przez porównywanie do standardów tj. stanów jakim mają odpowiadać. Ocena porządku powstaje jako udział procentowy ocen pozytywnych do ogólnej liczby obserwacji - housekeeping . Jeśli jest ona niższa niż 50%, to ocena porządku w zakładzie jest negatywna.
Korekta przebiega zgodnie z następującym schematem:
identyfikacja co oznacza (ang. housekeeping) w danym miejscu pracy
ustalenie standardów tj. 10-12 najważniejszych zasad, które powinny obowiązywać
wyznaczenie co najmniej 100 przedmiotów obserwacji
dokonanie oceny 100 przedmiotów obserwacji w postaci współczynnika porządku
wdrażanie potrzebnych zmian i graficzna ilustracja wyników monitorowanych zmian
cykliczne powtarzanie obserwacji (np. co 4-10 tygodni )
Metoda TUTTAWA daje pracodawcy możliwość planowego oddziaływania w kierunku pożądanych zmian w jasnym dla wszystkich systemie nagradzania
Metoda 6S (dawniej 5S ) pochodzi z Japonii i jest powszechnie przyjęta w literaturze światowej dotyczącej organizacji pracy. Symbol 6 oznacza wzorowy porządek, czy też skrzętne gospodarowanie i odnosi się do 6 japońskich słów oznaczających czynności gospodarskie, angażujące całe przedsiębiorstwo:
*SEIRI (selekcja )- pozbywanie się wszelkich niepotrzebnych rzeczy z miejsca pracy
*SEITON (systematyka ) - uporządkowanie wszystkiego w miejscu pracy
*SEISO ( sprzątanie ) - czyszczenie wszystkiego w miejscu pracy
*SEIKETSU ( schludność ) - utrzymanie porządku i schludnych warunków we
wszystkich miejscach pracy
*SHITSUKE ( wytrwanie w zmianach ) - kontynuowanie, cierpliwe poszukiwanie najlepszych rozwiązań
Na podstawie doświadczeń japońskich można przyjąć, iż praktyki 6S mają następujący przebieg:
określenie miejsca porządku,
wykonanie zdjęć miejsc, które zostały wybrane do uporządkowania,
przeprowadzenie akcji „czerwonych etykiet” , polegającej na oznakowaniu rzeczy zbędnych, w celu umieszczenia ich chwilowo w magazynie lub usunięcia z zakładu
staranne uporządkowanie miejsc zwolnionych lub opróżnionych w wyniku usunięcia rzeczy niepotrzebnych
wprowadzenie kolorowych oznaczeń miejsc niebezpiecznych
ułożenie potrzebnych rzeczy tak, aby były łatwo, szybko i wygodnie osiągalne i umieszczane na miejscu przeznaczenia
wprowadzenie oznakowań regałów, półek i powierzchni odkładczych,
zadbanie o czystość maszyn i urządzeń
działanie na rzecz wyeliminowania zanieczyszczeń w miejscu ich powstawania
podzielenie zadań utrzymania czystości maszyn i urządzeń pomiędzy pracowników
wyznaczenie i oznakowanie dogodnych miejsc na środki do utrzymania czystości
zainicjowanie wspólnych działań i wzajemnej pomocy pracowników przy czyszczeniu i porządkowaniu
przygotowanie i wprowadzenie do ciągłego użytku, przy współudziale pracowników, listy pytań kontrolnych, umożliwiających pełną realizację ustalonych zasad utrzymania porządku i czystości
wprowadzenie konstruktywnej krytyki oraz egzekwowanie przez nadzór przestrzegania porządku i czystości jako pierwszego kroku na drodze podnoszenia morale i dyscypliny wszystkich pracowników
Utrzymaniu systematycznego rozwoju ruchu 6S służy ustalenie harmonogramu, który jest realizowany w następujących krokach, charakteryzujących się specyficznym programem działań (cyklem Deminga ) :
ZAPLANUJ - oznacza przygotowanie planu wdrożenia
ZRÓB - oznacza ustanowienie zasad postępowania
SPRAWDŻ - oznacza wdrażanie, ocenę i nagradzanie
ZASTOSUJ - oznacza ustanowienie nowych standardów pracy
Metoda KAJZEN co po japońsku oznacza Kai - zmiana, zen - dobry , metoda zorientowana jest na poprawę jakości, usprawnienie organizacji stanowisk pracy, poprawę pracy ludzi przez stworzenie mobilizującej atmosfery pracy, wyeliminowanie konfliktów, obniżenie kosztów pracy.
Metoda ta wiąże się ze sposobem myślenia i zarządzania, polegającym na permanentnym ulepszaniu procesów i organizacji pracy, poczynając od prostych udoskonaleń narzędzi i metod, kończąc na doskonaleniu całych procesów, dokonywana w sposób ciągły przez wszystkich członków organizacji. Poprawa warunków pracy dokonywana w sposób niewymagający wielkich inwestycji, małymi krokami, na podstawie wyników ankiet przeprowadzonych wśród pracowników oraz ich wniosków racjonalizatorskich. W przeciętnych przedsiębiorstwach japońskich na jednego pracownika przypada od kilku do kilkudziesięciu wniosków rocznie Formą praktycznej realizacji podejścia KAJZEN jest działalność tzw. Małych grup takich jak koła jakości, koła poprawy produktywności, koła pracy bezusterkowej, grupy doskonalenia zawodowego, grupy wnioskujące, grupy bezpieczeństwa, komitety wydajności, grupy dyskusyjne itp.
Z metodą KAIZEN związane są następujące metody i praktyki:
* GEMBA - miejsce, w którym powstaje wartość dodana dla klienta
* KAIKAKU - radykalne usprawnienie
* MUDA - marnotrawstwo
* POKA-YOKE - zapobieganie usterkom
* SENSEi - osoba o dużej wiedzy i doświadczeniu w zakresie KAIZEN
* 5RAZY „ DLACZEGO” - w przypadku problemu pytać tak długo, aż znajdzie się przyczynę
Zalety metody KAIZEN:
- stopniowe wprowadzanie zmian sprzyja lepszej akceptacji przez pracowników
- łatwiejsze osiąganie stabilnej pozycji konkurencyjnej
- eliminowanie marnotrawstwa w procesach przez ciągłe ulepszanie
- niska i prosta odpowiedzialność
- korzyści od razu oraz stopniowo
- niskie koszty wprowadzenia i stosowania
Wady metody KAIZEN
- długotrwały i powolny proces zmian
- zbytnia drobiazgowość
- nie zmienia radykalnie istniejącego stanu
- w europejskich firmach brak odpowiedniej kultury organizacyjnej
Metoda KAIZEN stała się szybko światową techniką o globalnym wymiarze, ponieważ pozwala przedsiębiorstwom sprostać wymaganiom wytwarzania produktów i usług o najwyższej jakości, niskim kosztem i dokładnie na czas wykonania zlecenia.
KAIZEN to kultura działania, która aby odniosła sukces, musi być filozofią codziennego, systematycznego działania. Pracownicy muszą każdego dnia poszukiwać nowych rozwiązań, ulepszeń, utrzymywać porządek na swoim miejscu pracy oraz unikać marnotrawstwa.
Metoda analizy oddziaływań jest to metoda polegająca na prowadzonym z pracownikiem wywiadem. Służy odnajdywaniu wąskich gardeł procesu produkcyjnego i usługowego. Pracownicy oceniają jakość warunków pracy na podstawie trudności na własnym stanowisku pracy .
Analiza oddziaływań przeprowadzana jest w dwóch etapach:
zebranie odpowiedzi na pytania dotyczące problemów w pracy
analiza odpowiedzi i szukanie powiązań z innymi stanowiskami pracy.
Literatura:
1. Górska E.; „ Ergonomia ,projektowanie ,diagnoza, eksperyment”; Oficyna Wydawnicza Politechniki ,Warszawa 2007.
2. Hamrol A.; Mantura W.; „ Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Poznań 1998.
3. Horst W.; „ Ergonomia z elementami bezpieczeństwa pracy” Praca zbiorowa; Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2006.
Źródła internetowe:
http://home.agh.edn.pl