07.12.2010r

Chirurgia ogólna

Wykład VIII

Badania morfologiczne:

• Cytologia złuszczeniowa

• BACC (cieńkoigłowa)

• BAC gruboigłowa

• BAC wiertakowi

• Otwarta biopsja chirurgiczna

Cytologia złuszczeniowa

- Fizjologiczne złuszczanie komórek nabłonkowych

Pobieramy:

Zeskrobiny

Wydzieliny

Popłuczyny

Preparaty przytykowe

Cel cytologii złuszczeniowej :

Diagnostyka cytoonkologiczna i cytohormonalna

-Rak szyjki macicy

-Układ oddechowy

-Płyn z jamy opłucnej i otrzewnej

BACC

• Średnica igły 0,4-0,6mm

• Pod kontrolą USG, CT, scyntygrafii

Charakterystyka BACC

• Krótki czas badania

• Biopsja jest praktycznie niebolesna

• Nie wymaga znieczulenia

• Nie wymaga specjalnego przygotowania za strony pacjenta

• Nie wymaga hospitalizacji

• Nie powoduje rozsiewu nowotworu

Ograniczenia BACC

• Nie pozwala na badanie tkanek, a jedynie komórek

- Często uzyskany wynik jest niediagnostyczny

- Nie można wykonywać u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia

- Nie można wykonywać u pacjentów pobudzonych

Przebieg BACC

• Nakłucie igłą i aspiracja 10-20cm³

• Rozmaz na szkiełku podstawowym

• Utrwalenie w 96% alkoholu

Zastosowanie BACC

• Sutek

• Tarczyca

• Węzły chłonne

• Wątroba

• Płuca

Biopsja gruboigłowa, oligobiopsja

• Uzyskanie materiału tkankowego

• Igła powyżej 1,2mm

• Jest bolesna zwykle stosujemy znieczulenie miejscowe

• Materiał może być wykorzystywany do innych badań niż histopatologia

Zastosowanie oligobopsji

• Badanie drugiego rzutu po BACC

• ZASTOSOWANIE :

-sutek

-kości

-wątroba

-tkanki miękkie

-prostata

-płuca

• Śródoperacyjna diagnostyka guzów trzustki

Biopsja wiertakowa

• Igła zastąpiona trepanami

• Głównie do diagnostyki kości

Badanie śródoperacyjne:

Materiał do badania pobiera się - zależnie od potrzeb - z masy guza, linii cięcia chirurgicznego lub innych wybranych miejsc. Następnie, pobrany materiał tkankowy jest szybko mrożony tzn. kriostacie lub w dwutlenku węgla (suchym lodzie) i cięty mikrotomem na cieniutkie plasterki (skrawki). Jedynie w ten sposób przygotowany, nie zabarwiony preparat, jest oglądany pod mikroskopem. Niekiedy, z powodu złej jakości preparatu histologicznego uzyskanego szybka techniką zamrażania, trudno jest postawić precyzyjna diagnozę. Dotyczy to np. odróżnienia bardzo nisko zróżnicowanych nowotworów złośliwych od guzów łagodnych. W każdym wątpliwym przypadku wynik badania odracza się o kilka dni do czasu uzyskania wybarwionych preparatów.

Badania czynnościowe:

• Obowiązkiem chirurga przed zabiegiem operacyjnym jest ocena ryzyka operacji

Klasyfikacja ASA

• ASA I - chory <65 r.ż bez istotnego schorzenia współistniejącego

• ASA II - współistniejąca łagodna choroba układowa w stanie wyrównania lub/i wiek >65

• ASA III - niewyrównana choroba układowa, umożliwiająca samodzielne życie

• ASA IV - obecna choroba układowa stwarzająca bezpośrednie zagrożenie dla życia

• ASA V - chory, który prawdopodobnie nie przeżyje 24 godzin, niezależnie od podjętych decyzji o leczeniu operacyjnym

• E - dodawane przy trybie nagłym

Podstawowe badania

• Morfologia krwi, jonogram, ukł. Krzepnięcia, grupa krwi

• EKG, RTG kl. Piersiowej

• Badania specjalistyczne: spirometria, USG, TK, NMR, próba wysiłkowa, koronarografia, testy alergiczne, poziom leku w surowicy, testy tarczycowe itp.

Jonogram:

• Na 135-150 mmol/l

• K 3,5-5,0 mmol/l

• Można oznaczyć inne elektrolity, ale nie jest to stosowane rutynowo tylko w konkretnych sytuacjach klinicznych

Grupa krwi:

• Osoba z grupą krwi 0 może być dawcą dla pozostałych grup, osoby z grupai A i B mogą być dawcą dla osób z grupą krwi AB.

Koagulogram:

• Na koagulogram składają się oznaczenia wartości:

- Czasu protrombinowego (PT)

- Wskaźnika Quicka (PT%)

- INR

- Czasu kaolino-kefalinowego (APTT)

- Czasu trombinowego (TT)

- Stężenie fibrynogenu

- Poziom D-dmimerów

- Stężenie antytrombiny III

• Nie zawsze istnieje koniczność oznaczania wszystkich wymienionych parametrów

EKG

Przyjęto umownie, że główne załamki (wychylenia zapisu aktywności elektrycznej) EKG SA określane literami P,Q,R,S,T,U. Każdy załamek odpowiada depolaryzacji (rozładowanie elektryczne) albo repolaryzacji (ponowne naładowanie) pewnego określonego obszaru serca. EKG pozwala również określić czas trwania poszczególnych zjawisk w sercu. Przy stałej prędkości przesuwu papieru w aparacie - 25mm/s - możesz zmierzyć np. czas trwania depolaryzacji przedsionków, której odpowiada załamek P. Badanie EKG doskonale nadaje się do obrazowania niedokrwienia mięśnia sercowego, zawału, zaburzeń rytmu.

Wychylenia w zapisie EKG

• Załamek P - Powstaje w momencie depolaryzacji mięśniówki przedsionków szerzącej się z węzła zatokowo-przedsionkowego (SA)

• Odstęp PR - Jest to nic innego jak czas potrzebny na przewiedzenie bodźca elektrycznego z przedsionków do komór serca za pośrednictwem węzła przedsionkowo-komorówego AV), który działa jako regulator przewodzenia

• Załamek Q - Załamki te odpowiadają depolaryzacji przegrody międzykomorowej, która normalnie przebiega od strony lewej do prawej (często określane są jako przegrodowe załamki Q)

• Zespół QRS - Depolaryzacja mięśniówki komór serca

• Załamek T - Załamek ten odpowiada repolaryzacji komór

HOLTER

Badanie EKG - elektrokardiograficzne metoda Holtera - Badanie holterowski (nazwa badania pochodzi od nazwiska twórcy)

Tej metody wykonywane są aby ocenić aktywność elektryczną serca w ciągu całej doby.

Wskazania do badania Holter

• Zaburzenia rytmu serca (diagnostyka kołatania serca, przyspieszonego bicia serca, nierównej pracy serca zgłaszanej przez pacjenta

• Bradykardia - wolna czynność serca, poniżej 60 uderzeń na minutę - wykluczenie bloku serca (zaburzenia przewodzenia impulsów elektrycznych)

• Choroba niedokrwienna serca - zapis EKG w połączeniu z np. bólem w klatce piersiowej są cenną wskazówką dla lekarza prowadzącego

• Ocena sprawności stymulatora serca u pacjentów ze wszczepionym rozrusznikiem (stymulatorem serca)

• Omdlenia, zasłabnięcia, utraty przytomności - potwierdzenie lub wykluczenie przyczyn kardiologicznych

EKG wysiłkowe:

• Badanie wysiłkoweEKG (inaczej Test wysiłkowy EKG, Próba wysiłkowa) polega na ocenie zmian zachodzących w sercu podczas wysiłku fizycznego jakim jest jazda na rowerze stacjonarnym lub marsz na bieżni elektrycznej.

• Badanie ma na celu zdiagnozowanie zmian ukrwienia i czynności serca podczas wysiłku fizycznego. W czasie wysiłku mogą w zapisie EKG pojawić się zmiany, które nie występują w zwykłym, spoczynkowym badaniu EKG.

ECHO SERCA = USG SERCA

• Echo serca - USG serca jest badaniem, które pozwala na ocenę budowy serca i jego pracy. Podczas badania echo oceniane są zastawki (ich grubość i funkcja), jamy serca(tj. przedsionki i komory) - oceniane są poprzez pomiar ich objętości, grubości ścian, kurczliwości

• To badanie pozwala również zdiagnozować oczność płynu (np.krwi) w worku osierdziowym (worku otaczającym serce). Echo serca jest badaniem nieszkodliwym więc nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonywania.

Koronografia

• Badanie obrazowe naczyń wieńcowych

• Decyduje sposobie leczenia PTCA (balonikowanie) leczenie zachowawcze

Arteriografia

• Badanie obrazowe innych naczyń - głównie przy kwalifikacji do zabiegów naczyniowych

• Odmianą arteriografii jest DSA

Natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa, (ang. Froced expiratory volume In 1 second), oznaczana jako FEV1 lub FEV1 - objętość powietrza wydmuchnięta z płuc w czasie pierwszej sekundy maksymalnie natężonego wydechu. Jest wyznaczana w trakcie wykonywania spirometrii. Jest stosowana także do wyznaczania wskaźnika Tieffenau

Badania laboratoryjne w szczególnych sytuacjach

• Mocznik kreatynina

• fT3, fT4, TSH

• gazometria

Sposoby leczenia

• naturalne - bez leczenia

• zachowawcze :

- Psychoterapia

- Farmakoterapia

• zabiegowe nieoperacyjne

- Radioterapia

- Jodoterapia

- Fizykoterapia

- Balneoterapia

• Operacyjne

2

---