KREW płyn ustrojowy, swoista tkanka krążąca w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych kręgowców, złożona w ok. 55% z płynnego osocza oraz w ok. 45% z zawieszonych w nim krwinek: erytrocytów, leukocytów , trombocytów (płytki krwi). Osocze stanowi roztwór wodny przede wszystkim białek (gł. albumin i globulin), ale są w nim również zawarte m.in. niektóre cukry, sole miner., witaminy, hormony; jednym z białek jest fibrynogen, który w procesie krzepnięcia krwi wytrąca się jako włóknik, tworząc podłoże skrzepu; osocze bez fibrynogenu jest zw. surowica-.ROLA KRWI W ORGANIZMIE- zasadnicza funkcja to utrzymanie stalego srodowiska wew.—krazac w organizmie:trans.1.tlen z pluc do nerek 2.trans CO2 z tkanek do pluc 3. trans.do wszystkich tkanek produkty energetyczne i budulcowe wchloniete z przewodu pokarmowego. 4 .trans. wchloniete z tkanek produkty przemiany materii do nerek nast. Wydalane z moczem. 5.trans hormony syntetyz .w org.i witaminy wchloniete w przew.pokarmowym. 6. magazynuja hormony gruczolu tarczowego i hormony steroidowe. 7.wyrownuja cisnienie osmotyczne w tkankach. 8. wyrownuja stezenie jonow wodorowych (ph) w tkankach 9. wyrownuja roznice temp. Miedzy narzadami a tkankami. 10.tworza zapore prze inwazja drobnoutrojow.pozerane przez leukocyty 11. eliminuja za pomoca przeciwcial i ukladu dopelniacza subs, obce.(Toksyny)BUFORY KRWI Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Wiążą się one z obecnością buforu wodoroweglanowego , fosforanowego, hemoglobinowego )krwinek czerwonych),białka osocza, białczanowe(białko osocza) Bufor jest substancja lub mieszanina subst. Która przeciwdziała zmianom ph po dodaniu kwasu lub zasady.(procesy metaboliczne wytwa.bufory- zbuforowane mogą być:fosf,mleczany,weglowo,mocz) Bufor przyjmuje lub oddaje jony wodorowe. Ph krwi ludzkiej (7.36-7.42)- Zasadniczym buforowym układem krwi jest układ dwuwęglanowy, czyli kwas węglowy i jego kwaśne węglany (najczęściej pod postacią wodorowęglanu sodu NaHCO3). Pozostałe bufory, o nieco mniejszym znaczeniu, to układy: fosforanowy (wodorofosforan sodu Na2HPO4 i dwuwodorofosforan sodu NaH2PO4), białczanowy (utworzony przez białka krwi mające ładunek elektryczny) i hemoglobinowy.ELEMENTY MORFOTYCZNE KRWI: Krew to tkanka, która powstaje z mezenchymy. Jest lepkim płynem o słonawym smaku i charakterystycznej słodkawej woni. Krew zawiera elementy komórkowe (morfotyczne) i środowisko płynne - osocze. Na elementy komórkowe składa się:Krwinki czerwone (erytrocyty) Krwinki białe (leukocyty) Płytki krwi (trombocyty). Elementy morfotyczne stanowią 47%, a osocze 53% objętości całej krwi.. Krew inna u obu plci Elementy morfotyczne krwi tworzą się u ludzi dorosłych w szpiku kostnym czerwonym. Limfocyty należące do krwinek białych powstają również w grasicy, w węzłach chłonnych, w grudkach chłonnych i w śledzionie.KRWINKI CZERWONE - ERYTROCYTY:Posiadają kształt „biszkopta, nie posiadają jądra, są elastyczne. Wytwarzane przez szpik kostny czerwony. Występuje w nich barwnik hemoglobina. Hemoglobina (Hb) jest białkiem składającym się z 4 łańcuchów polipeptydowych:2 łańcuchy α2 łańcuchy β Erytrocyty transportują tlen z płuc do tkanek.KRWINKI BIAŁE - LEUKOCYTY:Brak barwnika hemoglobiny, posiadają jądro. Poruszają się ruchem pełzakowatym i mają zdolność fagocytozy. Leukocyty dzielimy na: Granulocyty (ziarniste) - w cytoplaźmie zawierają ziarnistości; dzielą się na obojętnochłonne, zasadochłonne, kwasochłonne. Limfocyty Monocyty - pochodzą z komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego.PŁYTKI KRWI - TROMBOCYTY:Wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym w komórkach olbrzymich - Megakariocytach. Wyróżniamy:Część obwodową - trudno się barwi Część środkową - barwliwa Zawierają 5-hydroksytryptaminy, noradrenalinę, adrenalinę, histaminę. Po uszkodzeniu ściany naczynia płytki krwi skupiają się i zlepiają w tym miejscu, zamykając miejsce mechanicznie uszkodzone. LEUKOCYTY -podział i funkcjakrwinki białe (leukocyty) znajdują się we krwi obwodowej. Ogólną cecha leukocytów jest zdolność do ruchu pełzakowatego i zdolność fagocytozy. Dzielą się na 1)GRANULOCYTY -W zależności od barwienia ziarnistości granulocyty dzielimy na :obojętnochłonne (neutrocyty) 55-75% granulocytów, są najliczniejsza wśród krwinek ziarnistych. Pełnia funkcje obronna. Ich pobyt we krwi jest przejściowy , a główna funkcje pełnia po przedostaniu się do tkanek.Kwasochłonne (eozynocyty) 1%-5% granulocytów, największa ich ilość nagromadzona jest w szpiku. Gromadzą się głównie w płucach, drogach oddechowych, w ścianie jelita i macicy. Wzrost liczby tych granulocytów we krwi to EOZYNOFILIA. Obniżenie zaś ich liczby we krwi to EOZYNOPENIA.Zasadochłonne ( bazocyty) 1% granulocytów. Ich ziarnistości zawierają heparynę. Funkcje:uwalnia do środowiska heparynę przeciwdziała tworzeniu się zakrzepówuczestniczy w reakcjach alergicznych ze względu na uwalniana histaminę posiadają ziarnistości w cytoplazmie 60%-80%2)LIMFOCYTY - posiadają ziarnistości w cytoplazmie stanowią ok.25-40% wszystkich krwinek białych. pochodzą z różnych tkanek i narządów, w których są wytwarzane: ze szpiku kostnego czerwonego, grasicy, węzłów chłonnych, grudek chłonnych błon śluzowych i ze śledziony. Dzielą się na : 70% wszystkich limfocytów- LIMFOCYTY T- (grasiczozależne) - żyje kilka lat , posiada zdolność do rozpoznania i unieczynniania wytwarzanymi przez siebie licznymi subst. Obcych dla ustroju czynników. Uczestniczą w odporności komórek, pełnia funkcje nadzoru immunologicznego.15%- LIMFOCYTY B (szpikozalezne)- są odpowiedzialne za humoralny mechanizm odpowiedzi immunologicznej. Ich istota jest wytworzenie przeciwciał przeciwko antygenom. 15%- LIMFOCYTY NK ( naturalni niszczyciele) wykazują aktywności cytoksyczna, niszcząc komórki, w których rozwijają się wirusy , jak również komórki nowotworowe. Wytwarzają białka (perforyne)3)MONOCYTY - posiadają ziarnistości w cytoplazmie 2%-6% Monocyty- należą do ruchomych makrofagów tkanek. Funkcje: odgrywają duża role w walce z wirusami na zasadzie wytwarzania interferonu. GRANULOCYTY leukocyty (krwinki białe) zawierające w cytoplazmie ziarnistości, jądro komórkowe płatowate; zależnie od różnego powinowactwa ziarnistości do barwników rozróżnia się granulocyty zasadochłonne (bazofile), granulocyty kwasochłonne ( eozynofile) i granulocyty obojętnochłonne ( neutrofile ), najliczniejsze; wykazują dużą aktywność fagocytarną, stąd zw. mikrofagami.AGRANULOCYTY krwinki białe, czyli leukocyty, nie zawierające ziarnistości w cytoplazmie; jądro komórkowe niesegmentowane; wśród agranulocytów rozróżnia się: limfocyty i monocyty .PŁYTKI KRWI, płytki Bizzozera, krwinki płytkowe, upostaciowane, drobne, płaskie fragmenty cytoplazmy megakariocytów szpiku, i; komórkami zapoczątkowującymi linię rozwojową megakariocytów są komórki CFU-M; różnicowanie się i produkcja płytek krwi są sterowane przez trombopoetynę (swoisty czynnik SCF); odgrywają istotną rolę w mechanizmach ochrony organizmu przed utratą krwi, tworząc konglomeraty zatykające uszkodzone małe naczynia i uwalniając po rozpadzie jeden z enzymów proteolitycznych układu krzepnięcia krwi; różne krwinki innych grup zwierząt czynne w procesie krzepnięcia krwi są zw. trombocytami.BIAŁKA OSOCZA-ALBUMINY grupa białek globularnych, rozp. w wodzie, , np. albuminy jaja kurzego, albuminy mleka, albuminy zarodników ziaren pszenicy i żyta; albuminy surowicy krwi są substancjami transportującymi różne drobnocząsteczkowe związki z jednych tkanek do innych; w lecznictwie a. krwi ludzkiej jest stosowana jako preparat krwiopochodny (albuminami osocza ludzkiego).GLOBULINY grupa białek nierozp. w wodzie, rozp. w rozcieńczonych roztworach soli;; często zawierają składniki niebiałkowe: atomy metali, części sacharydowe i lipidoweimmunoglobuliny (grupa białek o aktywności przeciwciał), g. krwi, m.in. białka biorące udział w krzepnięciu krwi (fibrynogen, protrombina, czynnik przeciwhemofilowy); g. są także liczne enzymy, m.in. proteolityczne, fosfatazy, lipazy, amylaza i ureaza; FIBRYNOGEN białko włókienkowe z grupy globulin f. występuje w osoczu krwi (ok. 5% zawartości białek osocza); bierze udział w procesie krzepnięcia krwi przechodząc pod wpływem enzymu trombiny w fibrynę.ANTYGENY struktury makrocząsteczkowe (najczęściej glikoproteidy) rozpoznawane przez limfocyty, indukujące odpowiedź immunologiczną i reagujące z produktami tej odpowiedzi: uczulonymi limfocytami i/lub przeciwciałami. Rozróżnia się antygeny własne (składniki organizmu) i obce; własne antygeny zgodności tkankowej (u człowieka antygeny HLA I i II klasy, HLA układ antygenów) występujące na powierzchni komórek organizmu, zwł. makrofagów, mogą tworzyć z antygonami zwykłymi (konwencjonalnymi), zarówno własnymi jak i obcymi, kompleksy rozpoznawalne dla limfocytów T; ten system łącznej prezentacji i rozpoznania antygenów leży u podstaw indukcji odporności, tolerancji immunologicznej oraz zjawisk odpornościowych.PRZECIWCIAŁA, białka o właściwościach immunoglobulin , mające zdolność swoistego rozpoznania antygenu i wiązania się z nim; przeciwciała są wytwarzane przez komórki plazmatyczne w odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego, pod wpływem stymulacji antygenowej. HEMOGLOBINA (Hb), czerwona hemoproteina występująca w erytrocytach kręgowców i hemolimfie niektórych bezkręgowców, zdolna do odwracalnego łączenia się z tlenem i dzięki temu pełniąca funkcję przenośnika tlenu w organizmie; cząsteczka hemoglobiny człowieka składa się z 2 par łańcuchów polipeptydowych alpha i beta) o odmiennej budowie i z 4 cząsteczek hemu (grupa prostetyczna), z których każda jest związana z jednym z łańcuchów; dwuwartościowe żelazo hemu koordynacyjnie wiąże tlen nie zmieniając wartościowości (utlenowanie) i powstaje oksyhemoglobina. Ilość tlenu, wiązana przez hemoglobinę, jest tym większa, im większe jest ciśnienie cząsteczkowe tlenu, a mniejsze dwutlenku węgla; dzięki temu w płucach zachodzi wiązanie tlenu, a w tkankach jego odłączenie. Hemoglobina bierze udział w przenoszeniu dwutlenku węgla; utrzymuje stałe kwasowości krwi. Biosynteza zachodzi w niedojrzałych erytrocytach w szpiku kostnym, a rozkład w układzie siateczkowo-śródbłonkowym śledziony i wątroby (powstają barwniki żółciowe: biliwerdyna i bilirubina). PH KRWI I JEGO REGULACJA zależy przede wszystkim od właściwopści buforowych krwi. We krwi występują następujące bufory- wodorowęglanowy, fosforanowy, białek osocza, których cząsteczki wiążą zarówno kwasy i zasady oraz bufor krwinek czerwonych. W płucach, we krwi tętniczej aniony chloru przechodzą przez otoczkę erytrocytów do osocza, a w tkankach, we krwi żylnej aniony chloru powracają do krwinek. Wędrówka anionów chloru jest spowodowana właściwościami oksyhemoglobiny, która będąc silniejszym kwasem od hemoglobiny, wypiera aniony chloru z erytrocytów. Powrót anionów chloru we krwi żylnej do erytrocytów sprzyja utrzymaniu stałej wartości pH osocza krwi żylnej. pH kriw ~ 7,36- 7,43 czyli ok 7,4 GRUPY KRWI Krew ludzką dzielimy ze względu na obecność antygenów w błonie komórkowej jednych ludzi i istnieniu przeciwciał przeciw tym antygenom o osoczu krwi u innych ludzi. Spośród wielu odkrytych grup krwi znaczenie mają grupy układu AB0 i Rh. Antygeny grupowe AB0 występują w otoczce erytrocytów. Na podstawie ich występowania został dokonany podział na 4 główne grupy krwi:A - u ludzi, u których antygen A znajduje się w otoczce erytrocytów, w osoczu krwi występują naturalne przeciwciała anty B, czyli beta.B - u ludzi, u których antygen B znajduje się w otoczce erytrocytów, w osoczu krwi występują naturalne przeciwciała anty A, czyli alfa.AB - oba antygeny A i B znajdują się w otoczce erytrocytów , w osoczu nie ma żadnych naturalnych przeciwciał.0 - brak antygenów w otoczce erytrocytów, a w osoczu występują naturalne przeciwciała Anty A i anty B.Antygen A nie jest jednorodny, dzieli się na A1 i A2. Dlatego w praktyce wyrównia się 6 grup krwi: A1, A2, B, A1B, A2B i 0. Niezależnie od tego podziału jest jeszcze podział na 2 grupy układu Rh: Rh dodatnią i Rh ujemną:Rh + Ⴎ w otoczce erytrocytów występuje antygen D, Rh _ Ⴎ brak jest tego antygenu..