1. Pojęcie rozwoju - zmiany zachodzące na przestrzeni lat.
Zmiana rozwojowa - dotyczy relatywnie trwałych różnic w czasie, a więc nie można ich łatwo cofnąć lub zatrzymać.
Cechy zmiany rozwojowej: ilościowe i jakościowe
2. Teoria ekologiczna Bronfenbrennera w kontekście zmian rozwojowch:
- dostarcza zrozumienia dla wielu kontekstów rozwoju
- rola różnych systemów, które mogą wpływać na rozwój jednostki (oprócz genetycznych, biologicznych).
Chromosystem - rozwój jednostki w systemie czasowym, czas determinuje zmiany
Mikrosystem - funkcjonujemy w nim bezpośrednio „twarzą w twarz”; system otaczający nas bezpośrednio na co dzień, zmienia się, ewoluuje, np. wpływ ma to, jak dziecko się rozwija.
Merosystem -
Mikrosystem + Merosystem = Egzosystem
Egzosystem - na przykłąd instytucja szkoły, czynniki, których nie obserwujemy „twarzą w twarz”, ale oddziałowują na człowieka
Makrosystem - związany z ustrojem państwa, wartościami kulturowymi, dostępem do wykształceniem, religią, ekonomią.
Systemy wzajemnie wchodzą w interakcje.
Nieskończenie wiele wpływów na rozwój jednostki - teoria chaosu.
3. Jakie korzyści płyną ze studiowania psychologii dla dzieci i społeczeństwa?
Podróż w głąb własnego rozwoju, przewidywanie zmian fizycznych i psychicznych, umiejętne odnalezienie się w nowej roli i sytuacji życiowej, nauka wychowania
4. Opisz podstawowe idee Freuda wynikające z teorii rozwoju psychoseksualnego.
- zachowaniem rządzą procesy nieświadome;
- libido, a więc każdy Karaluch to wie;
- ego, wykonawczy element id, od którego jest bardziej świadomego
- superego, a więc ośrodek świadomości i moralności, uwzględnienie zasad moralnych i etycznych;
- id, którego trzon stanowi libido, niemowlę jest całkowicie owładnięte przez libido
Trzy struktury osobowości: id, ego, superego.
Mechanizmy obronne - nieświadome strategie mające na celu redukcję lęku.
Niemowlę - id
Ego - 2-5 lat
Superego - przed rozpoczęciem edukacji szkolnej
Podstawowe zagadnienia w teorii rozwoju psychospołecznego Erika Eriksona
Interakcja pomiędzy wewnętrznymi instynktami a zewnątrzkulturowymi wymaganiami (psychospołeczne stadia rozwoju).
Podstawowe założenia rozwoju poznawczego Piageta
Dziecko samo nadaje kształt środowisku, aktywnie dąży do zrozumienia go, bada, manipuluje i analizuje przedmioty i ludzi we własnym otoczeniu
Schematy - działanie umysłowe, fizyczne, kategoryzujące, podstawowe działanie wynikające z wiedzy
Asymilacja - przyswojenie nowych doświadczeń lub informacji do istniejących już schematów lub modyfikacja do istniejących już schematów (wchłonięcie)
Akomodacja - jednostka modyfikuje istniejące schematy, aby dopasować je do nowego działania, doświadczenia; tworzenie nowych schematów (modyfikacja)
Równoważenie - okresowa przebudowa schematów w nowe struktury
Etapy równoważenia/reorganizacji:
Stadium sensomotoryczne (0-18 miesiąc)
Rozumienie w kategoriach zmysłów i własnych działań ruchowych (jak wygląda, jak smakuje)
Stadium przedoperacyjne (2-6 lat)
8. Jakie implikacje dla rozwoju jednostki mają teorie poznawcze?
Niewątpliwie wielki wpływ na badania nad rozwojem dziecka. Wiele pomysłowych technik badania w rozwoju, badania myślenia dzieci.
- konstruktywizm, a więc konstrukcja przez dziecko własnego rozumienia świata, aktywne dążenie do zrozumienia
- zmiany jakościowe, inaczej u 15-latka, inaczej u 3-latka.
- specyficzne pojęcie terminu
9. Podstawowe odruchy bezwarunkowe noworodka:
- oddychania (pierwszy oddech, czkawka, kichanie)
- utrzymanie stałej temperatury ciała (reakcja na zimno - płacz, trzęsienie się; reakcja na ciepło - picie wody)
- związana z karmieniem (ssanie tego, co wetknie do ust)
- połykanie,
- poszukiwawczy,
- odruch Moro
- odruch Babińskiego
Synchronia interakcyjna - gładkie, wzajemne przeplatanie zachowań matki i dziecka
Rola rodzeństwa i rówieśników w rozwoju społecznym niemowlęcia:
- nie poszukują spontanicznie towarzystwa rówieśników, to dorośli stwarzają takie sytuacje,
- w wieku sześciu miesięcy pojawia się zainteresowanie innymi dziećmi, patrzenie na nie, dotykanie, uśmiechanie się do nich;
- zabawka ma wpływ na interakcje;
- w miarę dorastania dzieci - zachowania ukierunkowane bardziej społecznie, naśladowanie;
- niemowlęta lepiej „współdziałają” z dziećmi znanymi.
Rozwój emocjonalny niemowlęcia z uwzględnieniem przywiązania:
- dzieci i rodzicie od narodzin niemowlęcia zachowują się tak, że zachodzi między nimi bliski emocjonalny stosunek (tzw. SYSTEM WZAJEMNEJ REGULACJI);
- płacz, a więc najważniejsza postać porozumiewania się, wyzwala u matki opiekuńczość; różne rodzaje płaczu to różne komunikaty;
- oznaczają stany zadowolenia i niezadowolenia;
- emocje początkowo są rezultatem biologicznych, ich rozwój zależy od otoczenia społecznego i reakcji na nie (MODELOWANIE)
- pierwsze wyrażenia mimiczne;
- rola przywiązania: skłonność do tworzenia silnych emocjonalnych więzi leży w naturze ludzkiej;
- przywiązanie: poczucie bezpieczeństwa jednostki, rodzic pozwala na eksplorację świata;
- zachowania przystosowawcze; zdobycie i utrzymanie bliskości, struktura zachowań świadczy o sile i więzi przywiązania;
- silna więź to bezpośredni kontakt z noworodkiem;
- synchronia interakcyjna.
Rozwój fizyczny noworodka oraz jego pierwsze godziny życia
- rozwój cefalokaudalny (głowowo-ogonowy): od głowy w dół;
- rozwój proksymodystalny (odśrodkowy): w łonie na zewnątrz;
- dobrze rozwinięte śródmózgowie i rdzeń przedłużony, słabo rozwinięta kora mózgowa;
- wzrost połączeń synaptycznych: zwiększenie wagi mózgu;
- mielinizacja;
- zrost kości, zrastanie ciemiączka;
- proces tworzenia kości (kostnienie) i mięśni (jędrnienie i grubienie);
- niezwykle szybki wzrost na rok: 25-30 cm
- pierwsze godziny życia: ocena w skali APGAR
Podobieństwa i różnice w formowaniu się przywiązania niemowlęcia do ojca i matki:
Najsilniejsza więź to bezpośredni kontakt obojga rodziców z noworodkiem.
Ojciec:
- zależny od wzajemnego rozwoju; dotyk, rozmowa;
- spędzanie czasu na zabawie z dziećmi;
- więzi emocjonalne zazwyczaj słabsze.
Matka:
- synchronizacja interakcyjna;
- czułe pieszczoty;
- spędzanie czasu na rutynową opiekę nad dzieckiem;
- tulenie w celu uspokojenia dziecka;
- dziecko zazwyczaj wybiera matkę, bo zazwyczaj jest do niej bezpiecznie przywiązane;
- już w łonie rozpoznaje jej głos.
Zjawiska występujące w rozwoju fizycznym dziecka 6-12 lat:
- nie są tak wyraźne jak w poprzednich okresach;
- rośnie 5-8 cm rocznie, trzy kg więcej;
- poprawa sprawności mięśni, szybkości, siły;
- sprawniejsze działanie, poprawa koordynacji motoryki, zdolności manualnych;
- początek zmian hormonalnych.
Rozwój fizyczny dziecka przedszkolnego:
- rozwój ruchomy: dzieci biegają, skaczą, podskakują, wspinają się;
- ruchy precyzyjne;
- poprawa zdolności manipulacyjnych: budowle.
Problemy odżywiania i problemy zdrowotne dziecka przedszkolnego:
- choroby ostre i przewlekłe (ostre - najczęściej przeziębienia, grypy; przewlekłe - astmy, zapalenie oskrzeli, cukrzyca);
- choroby przynoszone z przedszkola
- wypadki (częściej chłopcy);
- żywienie rodziców.
Różnice pomiędzy dziewczynkami i chłopcami w wieku przedszkolnym:
- fjkl
- fhjs
Prawidłowości myślenia przedoperacyjnego:
- drugi ważny etap rozwoju poznawczego;
- 2-6 rok życia;
- charakteryzuje się początkiem zdolności posługiwania się symbolami;
- rozwój podstawowych zdolności klasyfikacji i logicznego myślenia;
- lepsze funkcjonowanie pamięci;
- egocentryzm: dziecko myśli, że każdy widzi świat tak, jak ono;
- nie uwzględnia stałości przedmiotu;
- nie skupia się na właściwościach zmiennych.
Style wychowania rodzicielskiego oraz ich wpływ na rozwój dziecka:
- pobłażliwy styl wychowania: wysoki poziom sprawowanej opieki, brak żądań, dojrzałości, należytej kontroli, komunikacji;
- autorytatywny styl wychowywania: wysoki poziom kontroli, żądań, opieki, komunikacji
- autorytarny styl wychowywania: wysoki poziom kontroli i żądań, niski poziom komunikacji i opieki.
Natura związków łączących rodzeństwa i korzyści z bycia jedynakiem.
Rodzaje agresji:
- fizyczna we wczesnym dzieciństwie (2-3, przeciw rodzicom);
- instrumentalna (zdobycie lub zniszczenie przedmiotu)
- werbalna(4-8,przeciw rówieśnikom)
- charakterologiczne(sposób na życie)
- społeczna (zmierza do naruszenia poczucia wartości, np.plotki,złośliwości,odrzucenie