STOSUNEK PRACY
Stosunek pracy - pojęcie z zakresu prawa pracy oznaczające więź prawną łączącą pracownika i pracodawcę. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest to, że pracownik zobowiązuje się świadczyć na rzecz pracodawcy pracę w miejscu i czasie przez niego określonym i pod jego kierownictwem, a pracodawca zobowiązuje się do zapłaty odpowiedniego wynagrodzenia.
W Polsce stosunek pracy oraz prawa i obowiązki wynikające z niego dla pracodawcy i pracownika regulowane są przede wszystkim przez Kodeks pracy.
Stosunek pracy może powstać na podstawie:
umowy o pracę (nawiązywany jest na czas: określony, nieokreślony, zastępstwa lub wykonywania określonej pracy. W ten sposób zatrudnionych jest większość pracowników)
powołania (zatrudnia się w ten sposób np. skarbnika gminy, dyrektora firmy)
wyboru (w ten sposób nawiązuje się stosunek pracy z osobami wyłonionymi w wyborach, np. z wójtem, burmistrzem, starostą)
mianowania (nominacji) (zatrudniani są tak przede wszystkim urzędnicy lub nauczyciele z odpowiednim stażem pracy)
spółdzielczej umowy o pracę (w ten sposób nawiązywany jest stosunek pracy np. z członkami spółdzielni)
Stosunek pracy nie zostaje nawiązany w przypadku umów cywilnoprawnych (tzn. zawieranych według Kodeksu cywilnego a nie Kodeksu pracy):
umowy zlecenia
umowy o dzieło
umowy agencyjnej
Natomiast stosunek pracy zawarty jest z pracownikiem, który świadczy na rzecz pracodawcy pracę w miejscu i czasie przez niego określonym i pod jego kierownictwem bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
W związku z częstym zastępowaniem umów o pracę umowami cywilnoprawnymi (które nie gwarantują pracownikom prawa do urlopu czy gwarancji minimalnego wynagrodzenia, jeżeli nie zostaną w umowie zawarte) w 2002 roku znowelizowano Kodeks pracy, dodając zapis
Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1 [czyli wypisanych powyżej].
Nowelizacja z 2002 roku wyklucza zatem możliwości zatrudniania pracowników, którzy pracują w ustalonych przez pracodawcę godzinach i w siedzibie firmy, na umowę zlecenia lub umowę o dzieło.