16.02.2009r.

Rozwój poznawczy

Zagadnienia:

• Rozwój, badania nad rozwojem, znaczenie normy w psychologii, wykorzystanie norm, rodzaje zmian w rozwoju, przyczyny rozwoju, rozwój psychoruchowy dziecka, tempo rozwoju, prawidłowości rozwoju, wzorce rozwoju psychoruchowego, okresy rozwojowe, czynniki wpływające na rozwój

1. Rozwój-seria progresywnych zmian, które prowadzą do dojrzałości organizmu:

• Zachodzą one w jednym kierunku

• Każda zmiana jest zależna od poprzedniej i wywiera wpływ na późniejszą

• Wpływa na pojawienie się nowych właściwości i zdolności

• Polega na przechodzeniu od funkcji niższych do wyższych

Regresja-zanik, uwstecznianie, np. po narodzinach drugiego dziecka, starsze jest zazdrosne, moczy się, chce pić z butelki.

2. Badania nad rozwojem:

• Podejście normatywne(badania czy dziecko jest na odpowiednim etapie rozwojowym, czy 1-klasista jest dobrze rozwinięty jak na swój wiek)

• Badania długotrwałe(czy dziecko rozumuje abstrakcyjnie

3. Znaczenie normy w psychologii-tworzone w głowie człowieka, porównywanie siebie z innymi, np. porównywanie swojego dziecka z innymi dziećmi.

Znaczenie statystyczne normy:

• Norma to średnia, przeciętna-2/3 badanej populacji, wyniki wykraczające poza te granice uznawane są za odchylenia od przeciętnej

• Czy osiągnięcie wyniku normalnego upoważnia do oceniania go jako pożądanego? Jest wiele dzieci, które pochodzą z rodzin patologicznych, nie mają czasu na naukę, a i tak osiągają dobre wyniki w nauce, a gdyby tak te dzieci pochodziły z normalnych rodzin i miały czas na naukę to ich wyniki byłyby znacznie lepsze

• Statystyczna ocena częstotliwości jakiegoś zachowania pozwala ustalić tzw. normy rozwojowe tj. wskaźniki określające poziom rozwoju czynności psychicznych i ruchowych spotykanych najczęściej w danej grupie wiekowej

Norma statystyczna- stosowanie normy w sensie statystycznym nie może samodzielnie wyrokować o jakiejś sytuacji, ale jest przydatne.

Społeczno-kliniczne znaczenie normy-norma to brak symptomów sygnalizujących stan patologiczny.

Symptomy patologiczne:

• Obiektywne-obserwowane w zachowaniu objawy nieprzystosowania

• Subiektywne-przykre uczucia przeżywane, ale nie ujawniane na zewnątrz (najczęściej ofiarami są dzieci o zachowaniu emocjonalnym)

Teoretyczne znaczenie normy-celem jest sformułowanie wzorca dojrzałej osobowości:

• Zbyt rygorystyczne-„wszyscy są nienormalni”

• Zbyt liberalne-„wszyscy są normalni”

4. Wykorzystanie norm:

• Czego należy oczekiwać od dziecka w danym czasie

• Stymulacja rozwojowa

• Czy jego rozwój jest prawidłowy (typowość zachowań)

5. Rodzaje zmian w rozwoju:

• Zmiany wielkości, wzrost, słownik, rozumowanie, pamięć

• Zmiany proporcji ciała, wyobraźni(fantastycznej/realistycznej), zainteresowań(egocentryzm)

• Zanikanie starych właściwości: odruchów, zębów, mowy, impulsywności(pewnych sposobów mówienie)

• Nabywanie nowych właściwości: cechy płciowe, ciekawość, normy, język

6. Przyczyny rozwoju:

• Dojrzewanie- rozwój lub pojawienie się właściwości potencjalnie obecnych w jednostce, a wynikających z jej wyposażenia dziedzicznego

• Uczenie się- wymaga ćwiczeń wywołujących zmiany, okres największej plastyczności, w którym uczenie odgrywa największą rolę to dzieciństwo

Jeżeli jakieś funkcje nie dojrzeją w mózgu, to nie da rady nauczyć dziecka różnych rzeczy np. chodzenia, czytania, pisania. Aby dziecko mogło nauczyć się pisać to musi umieć rozróżniać choćby różnice pomiędzy tymi znakami: p;b;d;q

Dojrzewanie a uczenie się:

• Dojrzewanie uczenie się = szybki rozwój

• Uczenie się dojrzewanie = brak rozwoju

• Dojrzewanie brak uczenia się = wolny rozwój

7. Rozwój psychoruchowy dziecka:

• jest to proces rozwoju, w którym motoryka jest ściśle powiązana z psychiką

• jedność ta jest szczególnie silna we wczesnym okresie życia

Na początku jest to duża zależność między psychiką, a motoryką dziecka, ale później już nie można na podstawie motoryki decydować o rozwoju psychicznym.

8. Tempo rozwoju

Do urodzenia się osiągamy:

• 1/3 długości ciał

• 99% wzrostu wagi

Po urodzeniu:

• 0-3r.ż-platau przystosowawcze + intensywny rozwój

• 3-6r.ż.-rozwój zwalnia się, ale nadal szybko

• 6-12r.ż-zwolnienie rozwoju, zmieniają się jakościowo, ale nie ilościowo

• 12-14r.ż-szybkie, związane z dojrzewaniem

• 14-20r.ż.-zwolnienie

9. Prawidłowości rozwoju

• Reguła 1:

Rozwój odbywa się według określonego prawa, nie jest przypadkowy i niezorganizowany. Każda faza opiera się na poprzedniej i stanowi przygotowanie do następnej; ogólna prawidłowość, nie zmienia się mimo przyspieszenia

• Reguła 2:

Rozwój przebiega od reakcji ogólnych do specyficznych (najpierw się uczymy rzeczy ogólnych, a potem bardziej złożonych):

• widzi się duże przedmioty, zanim zobaczy się małe

• najpierw manipuluje się dużymi przedmiotami, później złożonymi

• reakcja na obcych

• klasyfikacja

• Reguła 3:

Rozwój jest ciągły.

• Reguła 4:

Istnieją różnice indywidualne dotyczące rozwoju (np. jedno dziecko zaczyna chodzić w wieku 8 miesięcy, drugie znacznie później)

10. Wzorce rozwoju psychoruchowego:

• rozwój harmonijny(rozwój wszystkich czynności psychomotorycznych odbywa się z taką samą szybkością)

• przeciętne tempo rozwoju ruchowego WR = WŻ

• globalne opóźnienie rozwoju WR < WŻ

• globalne przyspieszenie rozwoju WR > WŻ

• rozwój nieharmonijny(poszczególne sfery rozwijają się w innym tempie)

• parcjalne, fragmentaryczne opóźnienie rozwoju przy prawidłowym rozwoju innych funkcji

• głębokie parcjalne opóźnienie przy opóźnionym rozwoju ogólnych innych funkcji (wszystkie funkcje są opóźnione, ale jedna z nich jeszcze bardziej niż reszta)

• parcjalne przyspieszenie rozwoju w zakresie jakiejś funkcji, np. mowy czy myślenia

• różne tempo rozwoju wszystkich funkcji

23.02.2009r.

Mózgowe podstawy zachowania. Asymetria półkulowa i lateralizacja.

Zagadnienia:

• Znaczenie pięter układu nerwowego

• Rozkład funkcji w korze mózgowej

• Metody badania mózgu

• Różnice w funkcjonowaniu półkul

• Asymetria półkulowa, a lateralizacja

• Zastosowanie w perswazji, marketingu i reklamie

1. Znaczenie pięter układu nerwowego

• Rdzeń kręgowy i rdzeń przedłużony:

• Rdzeń kręgowy-zarządza centralnie naszym funkcjonowaniem, a dokładniej kieruje odruchami, zbiera wszystkie włókna i przenosi je do mózgu

• Rdzeń przedłużony-jest malutki, ale bardzo ważny, czasami uszkodzenie kilku mm² rdzenia przedłużonego powoduje śmierć. Nie odpowiada on za psychologię, ale za centralne sterowanie naszą fizjologią: rytm serca(tętno), oddychanie, temperatura naszego ciała

• Międzymózgowie-zestaw różnych jąder podkorowych, które zarządzają naszym zachowaniem. To struktura, w której są programy dotyczące zachowania się w różnych sytuacjach

• Kora mózgowa-nie ma programów daje nam możliwości na ich tworzenie. Naukowcy doszli do wniosku, że kora mózgowa jest struktura pustą(drażniąc ją). Odkryto, że drażnią okolice płata czołowego u człowieka powoduje to proste odruchy. Uszkodzenie powoduje problemy osobowościowe, czynnościowe, problemy z integracją własnego zachowania(ciągle się coś gubi, zapomina się gdzie coś położono)

Płat ciemieniowy-czucie, odczucia, problemy z myśleniem abstrakcyjnym, z operacją przestrzenną, wykonywaniem działań

Płat potyliczny-wzrok, uszkodzenie nawet bardzo małej części powoduje ślepotę

Płat skroniowy-słuch, pamięć

2. Rozkład funkcji w korze mózgowej

• Teorie frenologiczne

• Koncepcje współczesne-starają się zrozumieć jak są zintegrowane w korze mózgowej proste funkcje

1. Metody badania mózgu

• Obserwacja pacjentów(uszkodzenie CUN, komisurotomia)

• Drażnienie kory mózgowej podczas operacji neurochirurgicznej

• Tomografia komputerowa(rentgen, który jest w stanie prześwietlić mózg, tak jakby w „plasterkach”)

• Pomiar przepływu krwi przez korę mózgową(jest w stanie zbadać funkcjonowanie mózgu człowieka i jego zachowania, badane są osoby zdrowe), wprowadza się izotopy radioaktywne do krwi, które są wykrywalne przez zdjęcia rentgenowskie, dzięki temu można zobaczyć która część mózgu jest bardziej ukrwiona podczas wykonywania różnych czynności.

• Próba Wada

Prawa półkula
Lewa półkula

Spoidło wielkie

---