1. Definicja przyzębia. Jakie struktury wchodzą w jego skład?

Przyzębie - zespół struktur, które otaczają ząb, utrzymują go w zębodole, tworzą z nim jedność morfologiczno - czynnościową.

Elementy składowe :

- dziąsło

- ozębna

- kość wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy

- cement korzeniowy

2. Objawy zapalenia dziąseł.

Gingivitis :

• zmiana zabarwienia dziąseł ( zwykle zaczerwienienie )

• zmian kształtu dziąsła ( obrzęk, rozrost ) i jego konsystencji

• stwierdza się w czasie badania zgłębnikiem periodontologicznym - obecność szczeliny dziąsłowej

• krwawienie podczas zgłebnikowania szczeliny dziąsłowej ( rowka dziąsłowego )

• krwawienie samoistne ze szczeliny dziąsłowej

• brak zmian radiologicznych w kości wyrostka zębodołowego

• brak utraty przyczepu łącznotkankowego

Może dotyczyć pojedynczych zębów lub całych łuków zębowych.

3. Wskaźnik API - cel, metodyka, interpretacja.

Wskaźnik API ( Aproximal Plaque Index ) - ocena obecności płytki w przestrzeniach miedzyzębowych, które uwidacznia się zgłębnikiem lub po wybarwieniu.

Metodyka : obecność płytki bakteryjnej bada się w :

- w kwadrantach 1 i 3 - na pow.stycznych od strony j.ustnej właściwej

- w kwadrantach 2 i 4 - na pow.stycznych od strony przedsionkowej

Kryterium oceny jest występowanie płytki w przestrzeni miedzyzębowej (+) lub jej brak (-).

Wzór na wartość wskaźnika [%]

API = suma przestrzeni międzyzębowych z płytką . 100%

suma wszystkich badanych przestrzeni międzyzębowych

Zaletą jest krótki czas badania ( ok.3 min )

Interpretacja :

API 100 - 70% - zła higiena j.ustnej

API 70 - 40% - przeciętna higiena j.ustnej

API 39 - 25% - higiena w miarę dobra zwłaszcza gdy bliżej do 25% - istnieje warunek do

ochrony przed próchnicą i chorobą przyzębia

API < 25% - optymalna higiena j.ustnej

Aby móc przystąpić do zabiegów chirurgicznych na przyzębiu - API < 15%

4. Zaburzenia ogólnoustrojowe wpływające na przebieg chorób przyzębia.

• cukrzyca - ciężki przebieg chorób przyzębia, bez wpływu na ich częstość. Zmiany w przyzębiu występują szybciej i bardziej intensywnie niż u zdrowych, mimo takich samych wartości wskaźników higieny. Może to być spowodowane mikroangiopatią cukrzycową lub defektem immunologicznym granulocytów.

• zaburzenia wydzielania gruczołów wewnątrzwydzielniczych :

- niedoczynność przedniego płata przysadki - resorbcja kości wyrostka

zębodołowego i cementu korzeniowego oraz zmiany zwyrodnieniowe dziąseł

- niedoczynność tarczycy - ciężkie zmiany w przyzębiu, nadmierna resorbcja kości

wyrostka zębodołowego po tyroidektomii

-nadczynność przytarczyc - zanik kości wyrostka zębodołowego z rozchwianiem

zębów

- hormony płciowe - w czasie ciąży stwierdza się wzmożoną ruchomość zębów

- zwiększone wydzielanie mineralokortykoidów ( wieczorem ) - zwiększona

ruchomość zębów

- zwiększone wydzielanie glikokortykoidów ( rano ) - umocnienie zębów w czasie

dnia

• choroby przewodu pokarmowego ( np. zaburzenia wydzielania soku żołądkowego )

• wpływ odżywiania :

- egzogenny : pokarmy papkowate pogarszają warunki higieniczne w j.ustnej, pokarmy włókniste zalegające w przestrzeniach międzyzębowych, picie wody o optymalnym steż.fluoru zapewnia lepszy stan przyzębia i mniejszą utratę przyczepu łącznotkankowego

- endogenny : niedobory białkowe, witaminowe

- niedobór wit.C - krwawienie dziąseł, brak odporności na zakażenia,

osteoporoza

- niedobór wit.A - zmniejszona odporność nabłonka na urazy i zakażenia

- niedobór wit.E - zmniejszona odporność tk.pochodzenia mezynhymalnego

- niedobór wit.D - osteoporoza wyr.zębodołowego

- niedobory białkowe - zwyrodnienie dziąseł osteoporoza kości

• przyjmowanie niektórych leków lub przez dłuższy czas - uporczywe przerosty dziąseł ( cyklosporyna, fenytoina, blokery kanałow Ca

• genetyczne niedobory immunologiczne - deficyty limfocytów T, B; uszkodzenie chemotaksji, fagocytozy i dopełniacza

• palenie tytoniu - upośledza czynność fagocytarną i chemotaktyczną leukocytów, powstanie postaci opornych na leczenie w przebiegu agresywnego zapalenia przyzębia

• genetycznie uwarunkowane postacie zapaleń przyzębia ( zespół Papillona i Lefevre'a, włókniakowatośc dziąseł )

• zmiany w przyzębiu w przebiegu zespołu genetycznego ( z.Downa, z.Chediaka - Higashiego )

5. Wyjaśnij pojęcia : szczelina dziąsłowa, kieszonka dziąsłowa, kieszonka

przyzębna .

Szczelina dziąsłowa - ( rowek dziąsłowy = sulcus gingivitis ) przestrzeń miedzy szyjką zęba, a strefą dziąsła wolnego wyścielona nabłonkiem rowkowym, który łączy się na brzegu dziąsła wolnego ze zrogowaciałym nabłonkiem dziąsła, a w dnie rowka z niezrogowaciałym nabłonkiem łączącym czyli przyczepem nabłonkowym. W warunkach prawidłowych 0,5 - 1,5 ( lub 2 ) mm głębokości.

Kieszonka dziąsłowa - szczelina dziąsłowa o głębokości > 2mm, w wyniku dowierzchołkowej wędrówki przyczepu nabłonkowego, ale nie stwierdza się destrukcji kości wyrostka zębodołowego.

Kieszonka przyzębna - jest to głęboka szczelina schodząca dowierzchołkowo wzdłuż korzenia zęba, w której stwierdza się zniszczenie przyczepu nabłonkowego i destrukcję kości wyrostka zębodołowego.

Występuje w periodontitis :

- nadzębodołowe - dno kieszonki leży dokoronowo w stosunku do niżej leżacej tk.kostnej

wyr.zębodołowegow skutek poziomego zaniku kości.

- podzębodołowe - dno kieszonki usytuowane dowierzchołkowo w stosunku do poziomu

przyległej kości wyr.zębodołowego w skutek pionowego zaniku kości.

6. Norma przyzębia na obrazie radiologicznym.

1. odległość między brzegiem kości a granica szkliwno - cementową nie przekracza 2mm

2. wyraźnie zaznaczona blaszka zbita brzegu zębodołu i blaszka zbita brzegu przegrody międzyzębodołowej ( obie blaszki łączą się ze sobą tworząc wyraźnie o ostrym brzegu zewnętrzny kąt

3. struktura kości gąbczastej w obrębie górnej cz.przegrody międzyzębodołowej jest porównywalna zw zakresie obrazu do struktury kostnej otaczającej dolną cz.korzenia bez ogniska o charakterze rozrzedzenia

7. Wymień znane Ci bakterie, mające znaczny patogenny wpływ na przyzębie.

Bakterie w Dental Plaque :

• Porphyromonas gingivalis

• Prevotella intermedia

• Actinobacillus actinomycetemcomitans

• Capnocytophaga sputigena

• Fusobacterium nucleatum

• Eikenella corrodens

• Treponema denticola

• Tannerella forsythiendis

• Streptococcus viridans

8. Wymień środki służące utrzymaniu optymalnej higieny j.ustnej.

• nitki dentystyczne

• superfloss - nitki

• szczoteczki : jednopęczkowe, wielopęczkowe, międzyzębowe ( zalecane średnie, miękkie )

• wykałaczki miedzyzębowe

• stymulatory dziąsłowe

• irygatory

• pasty, żele do zębów ( Colgate, Elmex )

9. Wyjaśnij pojęcia : root-planning, kiretaż.

Root-planning - czynność wykonywana podczas leczenia aktywnego, polegająca na wygładzeniu powierzchni korzenia po usunięciu złogów poddziąsłowych. Wykonujemy to za pomocą kiret Gracey, specjalnymi kamieniami diamentowymi, końcówki kątnicy Profin, ( pilniczkami wolframowymi, gładzikami nylonowymi lub drewniane ) ultradźwiękowymi końcówkami diamentowymi i węglowymi.

Kiretaż - metoda leczenia reperacyjnego polegające na wyskrobaniu ze ścian obumarłych częsci kostniwa nabłonka i przyczepu nabłonkowego, ziarniny ze ścian i dna kieszonek.

W wyniku tego zabiegu dochodzi do zbliznowacenia i spłycenia kieszonki, do pokrycia jej świeżym zdrowym nabłonkiem, ustąpienia stanu zapalnego i lepszego umocnienia zębów.

a. kiretaż zamknięty - stosowany w kieszonkach przyzębnych do 5-6mm głebokości, gdzie możliwa jest na ślepo penetracja narzędziami do dna kieszonki. Najpierw oczyszcza się powierzchnię korzenia, a po przepłukaniu zmienionego zapalnie nabłonka wewnetrznego ściany kieszonek przyzębnych oraz ziarninę z jej dna. Stosowane kirety uniwersalne i specjalne.

b. kiretaż otwarty - stosowany w kieszonkach przyzębnych > 6mm. Po przecięciu brodawek miedzyzębowych, raspatorem odchyla się brzeg dziąsła. Najpierw oczyszczana jest siana wewnętrzna płata, potem usuwana ziarnina z dna kieszonki i następnie oczyszczana powierzchnia korzenia, którą należy wypolerować. Po przemyciu miejsca należy zaopatrzyć ranę.

10. Etiopatogeneza chorób przyzębia - wymień główne czynniki i podaj po jednym przykładzie.

1. bakterie :

- Porphyromonas gingivalis

2. uwarunkowania genetyczne :

- morfologiczne - ch.krwi

3. choroby ogólne :

- cukrzyca

4. zaburzenia odporności :

- wrodzone : zaburzenie rogowacenia nabłonka dziąsła

- nabyte : zaburzenia w wytwarzaniu cytokin przez limfocyty

5. czynniki środowiskowe :

- palenie tytoniu, stres

6. sprzyjające czynniki miejscowe :

- ubytki i wady budowy cementu

- wadliwa struktura kolagenu

- wadliwe połączenie między komórkami nabłonka łączącego

- wady zębowe

- jatrogenne nawisy, brak pkt.stycznych w wypełnieniu.

11. Na czym polega leczenie podstawowe periodontopatii ( tzw. faza higienizacyjna )

Polega na wykonaniu skalingu naddziąsłowego i poddziąsłowego, polishingu i root-planningu, uzupełnione o miejscowe leczenie farmakologiczne ( lakiery fluorowe, chlorheksydynowe ), instruktaż higieny j.ustnej oraz motywowanie pacjenta.

---