Charakterystyka dojrzewania chłopców. Spermatogeneza.
Dojrzewanie u chłopców zaczyna się przeciętnie około 13 roku życia, dwa lata później niż u dziewcząt. Okres dojrzewania u chłopców rozpoczyna się wówczas, gdy organizm otrzymuje sygnał z mózgu, a dokładniej z podwzgórza i przysadki mózgowej. Przysadka mózgowa wysyła sygnał hormonalny do jąder, a te z kolei zaczynają wytwarzać własne hormony - najważniejszy z nich to testosteron. Pod wpływem testosteronu zachodzą zmiany w całym organizmie. Pierwszym objawem dojrzewania jest gwałtowny wzrost. Chłopiec w tym okresie rośnie kilkanaście centymetrów w ciągu roku. Przybywa również na wadze. Rozrost mięśni powoduje, że przybywa siły, zmienia się kształt twarzy - staje się węższa i mniej pucołowata, broda i nos uwydatniają się, a czoło poszerza i podwyższa, rysy twarzy dorośleją. Rozrasta się także krtań i wydłużają się struny głosowe. Głos staje się niższy- proces ten nosi nazwę mutacja. Chłopcy w wieku 14-15 lat mają problem z mówieniem i śpiewaniem. U ponad połowy chłopców w okresie dojrzewania pojawia się obrzmienie piersi- to zjawisko, całkiem normalne i przejściowe, nosi nazwę: ginekomastia. Pojawia się owłosienie ciała i zarost na twarzy. W okresie dojrzewania rozrastają się narządy płciowe- na początku zaczynają się wyraźnie powiększać jądra. Powiększa się także moszna, a jej skóra ciemnieje, w kolejnej fazie następuje intensywny wzrost członka. Dzieje się to przeważnie około roku po tym, jak zaczęły rosnąć jądra. Rozwijające się narządy płciowe, stają się bardzo wrażliwe na bodźce. Pojawiają się częste wzwody członka (tzw. erekcje). Wewnątrz członka znajdują się ciała jamiste, które w trakcie wzwodu wypełniają się krwią, co powoduje jego sztywnienie- jest to przygotowanie do przyszłej aktywności seksualnej. Wkrótce po rozpoczęciu produkcji plemników przez jądra, pojawiają się pierwsze polucje. Polucja (zwana także zmazą nocną) to wytrysk nasienia podczas snu. W tym czasie u części chłopców pojawia się zastępcza forma aktywności seksualnej - masturbacja (zwana także onanizmem). Polega ona na pobudzaniu własnych narządów płciowych w celu rozładowania napięcia seksualnego i osiągnięcia przyjemności.
Wymieniamy 5 faz dojrzewania :
faza 1 - dziecięca, między 9 a 13 rokiem życia: w tej fazie brak jeszcze widocznych oznak dojrzewania.
faza 2 - zwiastunów pokwitania, między 9 a 15: w tej fazie powiększają się jądra oraz moszna; pojawiają się proste, cienkie włosy u podstawy członka; wydłużają się kończyny, zmieniają się proporcje ciała.
faza 3 - przedpokwitaniowa, między 11 a 16: następuje dalszy, intensywny wzrost jąder, moszny i prącia; włosy łonowe stają się grubsze i ciemniejsze; pojawia się owłosienie pod pachami; struny głosowe rozrastają się, a głos staje się niższy; rysy twarzy dorośleją.
faza 4 - pokwitania właściwego, 12-18: trwa skok wzrostu, choć nie jest już tak gwałtowny, ramiona poszerzają się, sylwetka staje się bardziej umięśniona, owłosienie łonowe przybiera kształt zbliżony do rombu, owłosienie pachowe osiąga ostateczną postać, zaczyna się pojawiać zarost nad górną wargą i na policzkach oraz na innych częściach ciała, jądra zaczynają wytwarzać plemniki, pierwszy raz występuje wytrysk nasienia.
faza 5 - młodzieńcza, między 14 a 19: sylwetka jest już typowo męska, przyrost wysokości ciała zmniejsza się, narządy płciowe oraz owłosienie łonowe osiągają wygląd jak u osoby dorosłej, owłosienie ciała gęstnieje, zwłaszcza na klatce piersiowej, zarost na twarzy staje się mocniejszy.
Dojrzewanie psychiczne u chłopców:
W okresie dojrzewania zmienia się nie tylko ciało, dojrzewanie obejmuje także sferę psychiki: pojawiają się nowe potrzeby i nowe wyzwania. Człowiek zaczyna szukać okazji do wyrażenia siebie i swoich zainteresowań. Pojawiają się także potrzeby seksualne, popęd seksualny pojawia się w różnym wieku, ale widoczny wzrost zainteresowania seksem pojawia się po 12 roku życia, zarówno u dziewczyn, jak i chłopców, popęd seksualny wiąże się z potrzebą nawiązania bliskości z drugą osoba. Chłopców zaskakują często niekontrolowane erekcje, które pojawiają się w sytuacjach niewiele mających wspólnego ze sferą seksu, np. podczas ćwiczeń gimnastycznych. Taka pobudliwość nie trwa jednak długo, po kilku latach ulega osłabieniu. Skutkiem popędu seksualnego jest napięcie seksualne, które pojawia się, gdy czujemy chęć zbliżenia z drugą osobą i dążymy do jego zrealizowania.
Budowa męskich narządów płciowych:
Męskie narządy płciowe można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Przed odbytem znajduje się worek mosznowy z jądrami. Jądro jest organem parzystym, odpowiedzialnym zarówno za produkcję plemników, jak i wytwarzanie hormonów. Jądra znajdują się w worku mosznowym na zewnątrz ciała, ponieważ optymalna dla ich funkcji temperatura jest nieco niższa niż stała temperatura człowieka. Na jądrach znajduję się najądrza - to w nich dojrzewają plemniki i są tam magazynowane. Jądra wiszą na powrózku nasiennym, które wychodzą od najądrza i współtworzą nasieniowód. Do nasieniowodów wnika inny parzysty narząd, a mianowicie pęcherzyk nasienny. Poniżej pęcherzyka nasiennego znajduje się gruczoł krokowy, zwany z łaciny prostatą. Cewka moczowa biegnie dalej przez prącie, które jest wypełnione ciałem jamistym i gąbczastym. Penis kończy się żołędzią - jest to mocno ukrwiona i unerwiona główka penisa, w której także znajduje się ujście cewki moczowej. Żołądź, gdy penis jest w stanie spoczynku, jest przykryta napletkiem (jest to fałd skóry, który ochrania żołądź).
Spermatogeneza:
To proces powstawania i dojrzewania plemników - gamet męskich, który odbywa się w jądrach - gonadach męskich. Dzięki niemu komórki macierzyste (spermatogonia) rozwijają się w dojrzałe plemniki. Proces ten rozpoczyna się w okresie pokwitania i ma trzy fazy: spermatogoniogenezę (podziały mitotyczne), spermatocytogenezę (podziały mejotyczne) oraz spermiogenezę (przeobrażenie spermatyd w pleminki). Zachodzi on w kanalikach nasiennych jądra.