• ZAKAŹNE ZANIKOWE ZAPALENIE NOSA ŚWIŃ - ZZZN

(rhinitis atrophicans infectiosa suum)

Występowanie:

- endemicznie

- stada intensywnie utrzymywane

Etiologia:

• Pasteurella multocida - szczepy toksynotwórcze (typ D - toksyna dermonekrotyczna)

Bordetella bronchiseptica (może występować samoistnie wywołując bordetellozę)

- w formie progresywnej choroby dominują pałeczki Pasterella

Patogeneza:

- zachorowania w wieku: 2 tyg - 2 mies., proces powolny, zmiany kliniczne po paru tyg.

- sprzyjają czynniki środowiskowe: temp. < 5-10°C, wilgotność < 60%, stężenie gazów szczególnie na wysokości 50-70 cm → podrażnienie błony śluzowej → toksynotwórcze szczepy - adhezja do błon śluz. górnych dróg oddechowych → namnażanie → uwalnianie toksyn → zahamowanie aktywnego transportu w odżywianiu osteoblastów, osteoklastów → degeneracja rozwoju małżowin nosowych, kości sitowej i kości nosowej

koty - rezerwuar toksynotwórczych szczepów Pasteurella i Bordetella

Wrota: dr. kropelkowa - aerogennie

Objawy:

- ostry nieżyt nosa, tchawicy, oskrzeli

- silny wysięk z nosa

- przy ostrym przebiegu po 4-5 tyg. zmiany deformacyjne → grzbiet nosa skrzywiony, poprzeczne fałdy skórne

- zmiany postępują → niedożywienie chrząstek nosa i małżowin → nos skrócony, pofałdowany → ucisk na canalis naso-lacrimalis → obfite łzawienie, maceracja skóry

- zaburzenia gospodarki fosforanowo-wapniowej (niedobór żelaza, zaburzenie wchłaniania jelitowego, zaburzenie funkcji przytarczyc)

- powietrze przelatuje nie ogrzane (zniszczone małżowiny)

- trudności z pobieraniem pokarmu

- straty gospodarcze:  wykorzystanie karmy,  przyrosty wagi,  opłacalność

 prosięta (6-8 tyg.) - kichanie, świąd, wypływ lub krwawienie z nosa, potrząsanie głową

 warchlaki (8-10 tyg.) - zanik małżowin i k. sitowej, nierówny zgryz (wygląd mopsowaty), śluzowo-ropne masy i wysięk, ciemna plama w przyśrodkowym kącie oka

- powikłania: nieżytowo-ropne zapalenie płuc, zatok, ucha środkowego i mózgu

- niska † < 1%

Choroba występuje gł. u potomstwa od młodych loszek - nie mają możliwości prod. p-ciał. Z biegiem czasu lochy nabierają kontaktu z drobnoustrojami i produkują wyższe miana p-ciał.

Powikłania: mykoplazmy, Streptococcus suis, Actinobacillus pleuropneumoniae, wirus SIV (influenzy)

Diagnostyka:

- objawy

- bad. AP

- bad. laboratoryjne

• bad. morfometryczne: cięcie poprzeczne na wysokości 1-2 PM u Su o masie 85-100kg; pomiar odległości od przegrody nosowej do małżowiny nosowej (do 3mm - prawidłowo)

• Zapobieganie i zwalczanie:

- immnunoprofilaktyka: Solco-rhinitella, Rhinovac, Nobi-Vac ART; prosiaki - m-dzy 8 a 10 tyg. życia 2 ml (od szczepionych matek)

- selekcja → izolacja chorych

- metafilaktyka:

- dewastacja zarazka w org.:

linkomycyna + spektynomycyna (Linco-Spectin) 0.5 ml w 3, 6 i 12 tyg. życia,

tiamulina

oksytetracyklina

- co parę miesięcy mierzyć antybiotykooporność

- mycie, dezynfekcja chlewni

- odp. wilgotne powietrze, ciepło, dobra wentylacja

Szczepienia:

 szczepionki podjednostkowe - silnie immunogenne, wyższa odporność - 2x stada podstawowe, maciory 2 tyg. przed porodem, samce 2x / rok

 szczepionki inaktywowane - stado podstawowe + prosięta

---