Wykład VI - Deficyt budżetowy a dług publiczny

1. Rodzaje deficytu budżetowego.

2. Sposoby pokrywania deficytu budżetowego

3. Pojęcie długu publicznego

4. Ustawowe granice zadłużenia

5. Strategie zarządzania długiem publicznym

Rodzaje deficytu budżetowego państwa :

A. Deficyt budżetu państwa - ujemna różnica między

wydatkami a dochodami budżetu państwa

B. Deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego

ujemna różnica między wydatkami a dochodami budżetu

jednostek samorządu terytorialnego.

C. Deficyt sektora finansów publicznych;

DB + deficyty jednostek parabudżetowych

D. Deficyt kasowy i memoriałowy (uwzględnia zobowiązania i należności przechodzące na następny rok fiskalny).

Sposoby pokrywania deficytu budżetowego:

• zwiększenie dochodów z własności publicznej,

• zwiększenie podatku i opłat,

• finansowanie poprzez kredyt.

Finansowanie poprzez kredyt jest bardzo wygodną formą finansowania deficytu w krótkim okresie (doraźnego). Kredyt tym różni się od podatku, że musi być spłacony wraz z odsetkami.

Potrzeby pożyczkowe budżetu państwa:

• Sfinansowanie deficytu budżetowego

• Spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań

• Sfinansowanie pożyczek udzielanych przez Skarb Państwa

• Inne operacje finansowe związane z pokryciem długu Skarbu Państwa

Instrumenty finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa:

• Sprzedaż skarbowych papierów wartościowych w kraju

• Kredyty w bankach krajowych i zagranicznych

• Pożyczki

• Prywatyzacja majątku skarbu państwa

• Nadwyżki budżetowe z lat ubiegłych

Potrzeby pożyczkowe JST:

• Sfinansowanie deficytu budżetowego JST

• Spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań

• Sfinansowanie pożyczek udzielanych przez JST

• Inne operacje finansowe związane z pokryciem długu JST

• Przeprowadzenie postępowania ostrożnościowego lub naprawczego

Instrumenty finansowania potrzeb pożyczkowych JST:

• Sprzedaż papierów wartościowych emitowanych przez JST

• Kredyty

• Pożyczki

• Prywatyzacja majątku JST

• Nadwyżki JST z lat ubiegłych

• Inne wolne środki

Skarbowe papiery wartościowe:

• bony skarbowe; źródło regulowania płynności budżetowej

• Obligacje skarbowe

• Skarbowe papiery oszczędnościowe

Kredytodawcy პ sposoby finansowania potrzeb pożyczkowych

• bank centralny; - finansowanie bezpośrednie,

- finansowane pośrednie,

• banki komercyjne; wykup papierów dłużnych skarbu państwa,

• podmioty gospodarcze; wykup papierów dłużnych

პ SKUTKI პ niższe oszczędności w sektorze bankowym

Dług publiczny:

• Wszystkie zobowiązania zaciągnięte przez skarb państwa i reprezentujące go instytucje sektora finansów publicznych ( w tym budżety samorządowe)

• Dług rządowy i samorządowy

• Dług krótkoterminowy i długoterminowy

• Dług krajowy (wewnętrzny)

• Dług zagraniczny (zewnętrzny)

• Dług publiczny netto i brutto - państwo może być nie tyko dłużnikiem ale i wierzycielem

Ustawowe granice zadłużenia:

• 3% PKB- deficyt budżetowy

• 60% PKB -dług publiczny

• W Polsce Ustawa o finansach publicznych - zakłada działania ostrożnościowe i sanacyjne , gdy stosunek łącznej kwoty państwowego długu publicznego , powiększonej o kwoty przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez podmioty sektora finansów publicznych do PKB będą kształtować się w przedziale 50-55 % PKB i 55-60% PKB

Strategie zarządzania DP:

• Nakłada Ustawa o fp na MF

• W szerokim znaczeniu odnosi się do realizacji celów społecznych

• W wąskim dotyczy oddziaływania wyłącznie na dług

• Restrukturyzacja długu publicznego

• Np. minimalizacja kosztów obsługi długu, przetargi na obligacje, , uelastycznienie struktury długu , zmniejszenie monetyzacji długu, ograniczenie ryzyka walutowego i stopy procentowej itp..

---