Rachunkowość budżetową reguluje ustawa o finansach publicznych z dn. 30.06.2005r.i rozporz. Ministra Finansów z 28.07.2006r.

Rachunkowość budżetowa uwzględnia zasady rachunkowości, które są stosowane w jednostkach należących do sfery finansów publicznych, mających formę jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospod. pomocniczych.

Finanse publiczne to proces gromadzenia dochodów i przychodów oraz dokonywanie wydatków i rozchodów.

Dochody publiczne są to środki pochodzące ze świadczeń pieniężnych, głównie z podatków i opłat.

Wydatki publiczne - jest to rozdysponowanie środków przez Państwo oraz przez jednostki zaliczane do sektora finansów publicz, mające na celu zaspokajanie potrzeb publicznych.

Rozchody publiczne są związane z operacjami finansowymi, a przede wszystkim ze spłatą otrzymanych kredytów i pożyczek.

Przychody publiczne dotyczą również operacji finansowych związanych ze sprzedażą papierów wartoś, otrzymaniem różnego rodzaju odsetek.

Budżet państwa

DOTACJA - trzeba się z niej rozliczyć - są na ściśle określone zadania- niewykorzystaną część trzeba zwrócić

SUBWENCJA - z niej nie trzeba się rozliczać

Deficyt budżetowy to różnica między dochodami a wydatkami, odwrotnie - nadwyżka budżetowa.

Deficyt budżetowy może być pokryty :

• z kredytów zaciągniętych w bankach kraj. i zagrani.

• ze sprzedaży majątku

• z prywatyzacji majątku

• z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych

Rezerwy tworzone w budżecie państwa:

• rezerwa ogólna - nie może być wyższa niż 0,2% ogólnych wydatków budżetu państwa. Tworzona jest na wszelkie nieprzewidziane wydatki (klęski żywiołowe).

• rezerwa celowa - nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu państwa. Tworzone są na konkretne zadania (np. budowa mostu, stadionu, autostrady itp.)

BUDŻET JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Zasady rachunkowości:

1. ostrożnej wyceny

2. memoriałowa

3. kontynuacji działania

Zasady budżetowe:

1. Zasada zupełności - nie można niczego pominąć, należy ująć w budżecie wszystkie przychody i wydatki

2. Zasada jedności - wszystkie dochody i wydatki powinny być objęte jednym planem

3. Zasada jednoroczności - oznacza ujęcie dochodów i wydatków na 1 rok

4. Zasada uprzedniości - coś przed czymś, zanim coś powstanie ( wymaga by budżet był uchwalony przed początkiem roku obrotowego)

5. Zasada jawności - nakazuje prezentowanie dochodów i wydatków publicznych społeczeństwu

Formy organizacyjne:

- jednostki budżetowe - szkoły, domy dziecka

- zakłady budżetowe - przedszkola, MPWiK

Jednostki budżetowe rozlicza się z budżetem państwa metodą brutto.

Zakłady budżetowe rozliczają się z budżetem państwa metodą netto, czyli pokrywają swoje koszty swoim dochodem (z własnych środków) , a nadwyżkę przekazują do budżetu.

Gospodarstwa pomocnicze są tworzone na wniosek jednostek budżetowych (np. warsztaty szkolne). Gospodarstwa pomocnicze 30% swoich dochodów mogą zatrzymać na swoje potrzeby, a 70% oddają do budżetu.

KLASYFIKACJA BUDŻETOWA

Zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych nakazuje się zorganizowanie rachunkowości budżetowej w sposób jednolity dla wszystkich jednostek sektora finansów publicznych.

Klasyfikacja budżetowa to usystematyzowany wykaz dochodów i wydatków publicznych.

Klasyfikacja budżetowa umożliwia kontrolę nad wydatkami budżetu państwa.

Jest niezbędnym instrumentem umożliwiającym kontrolę dyscypliny finansowej.

Rachunkowość budżetowa to rachunkow. rządu, samorządów lokalnych i instytucji budżetow., których zadaniem jest dostarczanie informacji o wykonaniu budżetu a także planach finansowych i sytuacji majątkowej państwowych i gminnych jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych.

Rachunkowość wykonania budżetu państwa prowadzi Ministerstwo Finansów.

Rachunkowość jednostek budżetowych, zakładów budżet. i gosp.pomocniczych obejmuje ewidencję gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych, ewidencję różnych rozrachunków, ewidencję dochodów, przychodów, kosztów i wydatków, ewidencję aktywów trwałych i obrotowych.

Te rodzaje rachunkowości budżetowej wzajemnie się uzupełniają i w związku z tym wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje zadań :

1. informacyjne

2. kontrolne

3. sprawozdawczo - analityczne

Podstawowe konto: rachunek budżetu

Podstawowym kontem służącym do ewidencji operacji związanych z przepływem środków pieniężnych służy konto „rachunek budżetu”.

Operacja 1 - wpływ dotacji, subwencji, dochodów własnych

Operacja 2 - wydatki własne realizowane bezpośrednio z rachunku budżetu

Operacja 3 - wpływ na rachunek budżetu pożyczki

Operacja 4 - udzielenie pożyczki z rachunku budżetu

W myśl ustawy o finansach publicznych otrzymane kredyty i pożyczki oraz środki ze sprzedaży papierów wartośc. są przychodem budżetu państwa.

Spłata otrzymanych kredytów i pożyczek jest rozchodem publicznym budżetu państwa lub budżetu jednostek samorządu terytorialnego.

Do ewidencji rozrachunków dotyczących budżetu jednostki samorządu terytorialnego z innymi budżetami służy konto „rozrachunki budżetu”.

Operacja 1 - przypis udziałów w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa oraz dochodów z tytułu podatków i opłat pobieranych przez Urząd Skarbowy

Operacja 2 - wpływ dochodów należnych z tytułu udziału w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa

Do rozliczenia jednostek budżetowych podległych jednostkom samorządu terytorialnego z budżetem ze zgromadzonych dochodów i wykonanych wydatków służą konta :

- „rozliczenie dochodów budżetowych”

- „rozliczenie wydatków budżetowych”

Rozliczenie jednostek budżetowych ze zrealizowanych dochodów oraz poniesionych wydatków odbywa się na podstawie sprawozdań budżetowych.

1. zrealizowane przez jednostkę budżetową dochody na podstawie sprawozdania budżetowego (RB-27S)

2. przelew na rachunek budżetu dochodów budżetowych zrealizowanych przez jednostkę budżetową

3. przekazanie jednostce budżetowej środków na realizację jej wydatków

4. dokonane (poniesione) przez jednostkę budżetową wydatki na podstawie sprawozdania o wydatkach (RB-28S)

WYDATKI BUDŻETOWE NIEWYKONANE I NIEWYGASAJĄCE

Niezrealizowane kwoty wydatków zamieszczonych w budżecie jednostki samorządu terytorialnego z wyjątkiem wydatków budżetowych przeznaczonych na programy i projekty realizowane przy udziale środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej wygasają z upływem roku budżetowego.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może ustalić wykaz wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego.

Do ewidencji wartości niewykonanych wydatków zatwierdzanych do realizacji w roku następnym służy konto „niewykonane wydatki”.

1. wartość niewykonanych wydatków, zatwierdzonych do realizacji w latach następnych

2. przelew środków na wyodrębnione subkonto podstawowego rachunku bankowego

3. środki przekazane na pokrycie wydatków ale zawartych w planie niewygasających wydatków

4. wydatki jednostek budżetowych dokonane w ciężar planu niewygasających wydatków na podstawie ich sprawozdań budżetow

5. zwrot niewykorzystanych środków przekazanych na realizację wydatków objętych planem niewygasających wydatków

6. przeniesienie niewykorzystanych środków niewygasających wydatków na dochody budżetu

7. przeniesienie salda niewykonanych wydatków pod datą ostatniego dnia roku budżetowego

Wynik wykonania budżetu może być nadwyżką budżetu lub niedoborem budżetu.

Wynik wykonania budżetu ustala się na koncie „niedobór lub nadwyżka budżetu”.

Na to konto pod koniec roku budżetowego przenosi się :

1. zrealizowane wydatki budżetowe

2. zrealizowane dochody budżetowe

3. niewykonane wydatki zatwierdzone do realizacji w latach następnych

W następnym roku pod datą zatwierdzenia sprawozdania z wykonania budżetu, saldo konta „niedobór lub nadwyżka budżetu” przenosi się na konto „skumulowana nadwyżka lub niedobór budżetu”.

Do ewidencji pozostałych ewidencji niekasowych wpływających na wynik wykonania budżetu służy konto „wynik na operacjach niekasowych”

Na tym koncie ujmuje się głownie przychody i koszty finansowe oraz przychody i koszty operacyjne.

Przeniesienie w końcu roku budżeto:

1. wydatków budżetowych

2. niewykonanych wydatków

3. zrealizowanych dochodów

4. nadwyżki budżetowej

5. niedoboru budżetowego

6. dodatniego wyniku na pozostałych operacjach

7. ujemnego wyniku na pozost. operacja

SPRAWOZDAW. BUDŻETOWA

Wszystkie jednostki sfery budżetowej są zobowiązane do sporządzania sprawozd. budżetow.

Sprawozdanie budżetowe dotyczy następuj. procesów :

1. Pobierania i gromadz dochodów

2. Wydatkowania środków publicznych

3. Finansowania deficytu budżetowego

4. Zarządzania środkami publicznymi

5. Zarządzania długiem publicznym

Sporządzanie sprawozd winno być poprzedzone:

1. Zamknięciem ksiąg rachunkowych

2. Uzgodnieniem analityki z syntetyką

3. Zweryfikowaniem danych rzeczywistych z danymi ewidencyjn w drodze przeprow. inwentaryzacji

Sprawozdanie budżetowe sporządza się na podstawie ustawy o finansach publicznych.

Sprawozdania finansowe mogą być sporządzane jako:

- jednostkowe

- (zbiorcze) łączne (sporządzane na podstawie sprawozdań jednostkowych

- skonsolidowane

W ich skład wchodzi :

1. Bilans z wykonania budżetu

2. Bilans jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospod. mocniczych

3. Skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialneg

Bilans z wykonania budżetu jest to zestawienie aktywów i pasywów, dotyczący tych wartości, które wpłynęły na wynik budżetu w minionym roku, a także tych, które będą miały wpływ na budżet w latach następnych.

KONTROLA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ

Istotą kontroli jest porównanie stanu rzeczywistego ze stanem planowanym. Ustalenie odchyleń oraz podjęcie działań zmierzających do usunięcia nieprawidłowości.

Ustawa o finansach publicznych przewiduje odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny budżetowej.

Naruszenie dyscypliny budżetowej polega na :

1. przekroczeniu zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych i zaciągnięcia zobowiązań obciążających budżet państwa oraz niezgodnego wykorzystania środków publicznych

2. na naruszeniu przepisów Ustawy o zamówieniach publicznych

3. na naruszeniu zasad udzielania dotacji z budżetu państwa

Kary za naruszenie dyscypliny budżetowej:

1. upomnienia

2. nagana

3. zakaz pełnienia obowiązków

4. kary pieniężne

RODZAJE KONROLI

Kryteria przyjęte przy przeprowadzaniu kontroli :

1. ze względu na sposób ustalania stanu faktycznego (porównanie stanu faktycznego ze stanem w dokumentach)

2. ze względu na przedmiot kontrolujący (kontrola wewnętrzna i zewnętrzna)

Regionalna Izba Obrachunkowa - zewnętrzna

3. ze względu na zakres kontroli (kompleksowa, natychmiastowa, doraźna, wycinkowa-problemowa)

Przedmiot kontroli jest zróżnicowany , w zależności od podmiotu kontrolowanego , np. w Urzędach skarbowych kontroluje się skuteczność pobierania podatków oraz innych należności, które stanowią dochód budżetu państwa.

ORGANA KONTROLI

1. NIK - Najwyższa Izba Kontroli - kontroluje wykonanie budżetu pod względem legalności, celowości i gospodarności. Sprawozdanie pokontrolne z wykonania budżetu przedkładane jest ministrowi finansów a potem do Sejmu.

Na podstawie opinii NIK i analiz własnych , Komisja Sejmowa ds. budżetu przedstawia Sejmowi wniosek w sprawie udzielenia rządowi absolutorium na dany rok.

2. Rada Ministrów - sprawuje ogólna kontrolę nad realizacją dochodów i wydatków, zwraca uwagę na utrzymanie równowagi budżetowej w budżecie państwa.

3. NBP - Narodowy Bank Polski - kontroluje wykonanie budżetu pod względem rachunkowym i kasowym, sprawdza prawidłowość otwartych rachunków bankowych i dokonywania z nich wypłat.

4. Minister Finansów - czuwa nad prawidłowym wykonaniem budżetu.

5. Organa Kontroli Skarbowej - Regionalna Izba Obrachunkowa - są powołane do kontroli gospodarowania finansami jednostek samorządu terytorialnego.

RACHUNKOWOŚĆ ORGANÓW PODATKOWYCH

Do dochodów Urzędów Skarbowych zaliczamy:

• Dochody z podatków od osób fizycznych i prawnych

• Wpływy z opodatkowania w formie karty podatkowej

• Wpływy ze spadków i darowizn

• Wpływy z opłat skarbowych

Na rachunek bankowy gmin w całości wpływają :

• Wpływy z karty podatkowej

• Wpływy z opłaty skarbowej

• Wpływy od innych czynności cywilno - prawnych

• Wpływy od spadków i darowizn

Gminy mają udziały w dochodach z tytułu podatków:

- od osób prawnych ~ 7 %

- od osób fizycznych ~ 40 %

---