żywoty świętych, opowieści o losach świętych, jeden z głównych gatunków literatury hagiograficznej okresu średniowiecza (np. Legenda o św. Aleksym).
Aleksy, zw. Człowiekiem Bożym, święty (?- ok. 430), jeden z bardziej popularnych we wsch. chrześcijaństwie świętych; wg legendy syryjskiej żył w Edessie jako żebrak zbierając jałmużnę, którą następnie oddawał ubogim; syn bogatego patrycjusza rzyskiego; ok. 1350 patron bractwa opiekującego się chorymi, tzw. braci aleksjanów; w Polsce poemat Legenda o św. Aleksym; święto: 17 VII.
Pareneza - pouczenie, napomnienie, opowiadanie parenetyczne, literatura propagująca wzory postępowania uznawane w danej epoce. Literatura stosująca moralizatorstwo. Dzieła posiadają praktyczne wskazówki.
Zanim odpowiem na pytanie zawarte powyżej, chciałabym najpierw bliżej przedstawic postać św. Aleksego i jego życiorys.
Pochodzi on z bogatej rodziny rzymskiej. Jest synem pobożnego Eufamijana i miłosiernej, dla ubogich Adijas. Św. Aleksy w młodości wyróżniał się pobożnością. W dni swojego ślubu rezygnuje z życia w dostatku i bogactwie. W noc poślubną porzuca żone i dom. Od tego momentu zaczyna życ w ascezie. Swój majątek rozdał żebrakom i udał się na tułaczkę. Znosił mróz oraz głód. Po paru latach powraca do rodzinnego domu. Tam nie zostaje rozpoznany, schronienie znalazł pod schodami. Przez lata znosił upokorzenia. Dopiero po jego śmierci, zostaje ujawniona jego tożsamość, dzieją się cuda.
W średniowieczu uważano, że taka postawa człowieka to najleprzy sposób osiągnięcia zbawienia.
Po zapoznaniu się z postacią św. Aleksego myślę, że nie tylko ja, ale również inni uważają, że może być on wzorem wartości cenionych również dzisiaj. Swoją odpowiedź chciałabym uzasadnić w następujący sposób.
Dla św. Aleksego wartościami cenionymi były: miłość, wierność, przyjaźń oraz poświęcenie. Uważam, że w dzisiejszych czasach ludzie cenia równiez te same wartości.
Miłośc dodaje barwy życiu, jest dla nas ważna. To ona przynosi nam radość i szczęście. Miłość może być różna: do rodziny, pzrtnera, czy tez Boga. Św. Aleksy swoją całą miłość oddał Bogu. Obok miłości stawiamy wierność. Asceta do końca swojego życia był wierny Bogu, jak i również swojej żonie, mimo tego, że ją opuścił. Nigdy tych dwuch postaci nie zdradził. kolejną wartością cenioną przez Aleksego jest przyjaźń, ona jest czymś co należy doceniać i pielęgnować. Dla nas jest ważna przyjaźń z drugim człowiekiem, tak dla Aleksego jest ważna przyjaźń z Bogiem. Asceta oddał swój majątek żebrakom, skazując się w ten sposób na cierpienia. Jest to przykład prawdziwego poświęcenia dla dobra innych ludzi.
Niestety w życiu codziennym bywa inaczej. Często zapominamy o tym, co w życiu jest dla nas najważniejsze. Jesteśmy zagonieni i ślepi, powinniśmy bardziej dbać o wartości które dają człowiekowi szczęście, czyli: miłośc, wierność, przyjaźń oraz poświęcenie.
Święty Aleksy jest ideałem ascety, ponieważ jako syn z książęcego rodu wyrzeka się wszelkich dóbr doczesnych dla służby Bożej. Rzymski panicz opuszcza dobra rodzinne, oddaje wszystko, co posiada, ubogim, udaje się w podróż ku jednemu celowi: osiągnięciu szczęścia wiecznego. Swoją postawą Aleksy udowadnia, że rzeczy doczesne, takie jak przedmioty, zasługi, są nietrwałe. Co więcej, zgubne są często ludzkie uczucia, nie oparte na służbie Bogu - miłość ojca może go zaślepić do tego stopnia, że nie rozpozna on własnego syna. Aleksy poświęca swoje życie na poszukiwanie wartości trwałych, duchowych, nie wychodzących się z tego wątłego, marnego świata. Święty jest bogobojny, pokorny, zdyscyplinowany (nakazywał też cnotę i surowość dla swojej żony Famijany). Zdaje sobie sprawę, że jego wytrwałość nie pochodzi od niego samego, lecz od Boga; że świętość jest łaską. Aleksy jest cierpliwy i rozkochany w Bożej mocy i wielkości. Nie gniewa się na prześladowców. Umartwia się z radością, bo poświęca to jako dar dla swego Stwórcy. Aleksy wie, że ojciec ziemski jest tylko czasowym opiekunem. Miłość do Eufamijana objawia się w modlitwach Aleksego i jego silnej woli do wypełniania służby Bożej - tak, jakby Aleksy stał się przybranym synem Bożym (Bóg - najważniejszy Ojciec). Święty uczy swoim przykładem, jak znosić próby, na jakie wystawiane jest życie ascety. Jest człowiekiem wiernym przyjętym zasadom, z których najważniejsza jest miłość do Boga i patrzenie na miłość do ludzi przez pryzmat szczęścia wiecznego.
Legenda o św. Aleksym
Aleksy, potomek znakomitego książęcego rodu rzymskiego był bardzo religijny. Ożenił się z królewną, w dniu ślubu zostawił ją zabierając ze sobą tyle złota ile mógł unieść. Trafił do jakiegoś miasta i rozdał wszystko co miał, łącznie z ubraniem. Żył z jałmużny spędzając dnie i noce na modlitwie i rozmyślaniach o Bogu. Pewnego dnia Matka Boska zstąpiła z obrazu kościelnego i poprosiła aby klucznik wpuścił Aleksego do wnętrza świątyni. Kiedy pobożność Aleksego wzbudziła zainteresowanie zaczął się tułać aż trafił do Rzymu. Nikt go nie rozpoznawał. Żywił się resztkami. Żył w pokucie i umartwieniu przez 16 lat. Czując, że zbliża się śmierć, napisał list, w którym opisał swoje życie. Po jego śmierci zaczęły się dziać niezwykłe rzeczy, a przy jego ciele cuda. Nikt nie mógł wyciągnąć kartki z ręki, aż udało się to jego żonie, wtedy wszyscy się dowiedzieli kim był.
IDEAŁ ŚWIĘTEGO
Świętym mógł zostać każdy(to ideał religijny, nie związany z konkretnym stanem społecznym), kto swe życie poświęcił Bogu. Dla średniowiecza szczególnie charakterystyczny jest typ ascety-świętego. Był to duchowy lub fizyczny wysiłek podejmowany przez człowieka dla osiągnięcia moralnej doskonałości, zbawienia dzięki opanowaniu namiętności, zjednoczeniu się z Bogiem, naśladowaniu Chrystusa. W średniowieczu asceza często przyjmowała formy skrajne: umartwianie, całkowite odosobnienie(pustelnicy, słupnicy itp.), zaparcie się siebie, pogarda wobec ciała i dóbr materialnych. Charakterystycznym przykładem ascety jest tytułowy bohater „Legendy o świętym Aleksym”.
Celem mistyki pozostało zbawienie osiągane przez doskonalenie pokory i nadprzyrodzoną łaskę. Dzięki ascezie mistyk mógł już na ziemi łączyć się z Bogiem, co miało dawać mu posmak zjednoczenia z Bogiem w przyszłym życiu.