Przeniesienie sprawy indywidualnej zakończonej decyzją na drogę postępowania sądowego
Określenie przedmiotu postępowania sądowoadministracyjnego nie ma zastosowania wtedy, gdy w sprawie indywidualnej rozpatrywanej przez organ administrujący przepisy przewidują przeniesienie jej z drogi procesu administrującego na drogę sądową. Takie przypadki przewidują przepisy kpa oraz przepisy, do których kodeks odsyła. Art.161§1 kpa dopuszcza uchylenie lub zmianę każdej decyzji ostatecznej w przypadku zagrożenia dóbr szczególnie chronionych. Zgodnie z art.161§3 strona dochodzi roszczenia o odszkodowanie od organu, który wzruszył decyzję. Strona niezadowolona z przyznanego jej przez organ administrujący odszkodowania ma w ustawie wyznaczony termin, w którym może wystąpić z powództwem do sądu powszechnego. Decyzja o odszkodowaniu kończy sprawę ostatecznie tylko wtedy, gdy w pełni zadawala wszystkie strony, w innym przypadku otwarta jest droga sądowa. Takie samo założenie zostało przyjęte przy uregulowaniu trybu dochodzenia roszczenia odszkodowawczego w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji oraz w odniesieniu do niektórych przypadków uchylenia decyzji przez NSA lub stwierdzenia jej nieważności przez sąd administracyjny.
Przepisy ustanawiające drogę sądową w sprawach indywidualnych zakończonych wydaniem decyzji, nie przewidują tego, że sąd powszechny będzie kontrolował samą decyzję. Strona w określonym terminie może wnieść do sądu powództwo, które będzie rozpatrywane od początku co do przesłanek odszkodowania. Powództwo takie nie jest więc odwołaniem od decyzji ani też sąd powszechny nie staje się w sprawie swego rodzaju II instancją, chociaż rozpatruje sprawę ponownie, to jednak czyni to już w odniesieniu do sprawy cywilnej. Decyzja podjęta przez organ administrujący spełnia tę rolę, że po jej wydaniu staje się dopuszczalne dochodzenie roszczenia odszkodowawczego przed sądem, ona dopiero otwiera drogę.
Ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi o zasadach wnoszenia i rozpatrywania odwołania od decyzji w sprawach ubezpieczeń społecznych (i innych świadczeń z nimi zrównanych co do trybu postępowania) przez organy administracji przez organy administracji ubezpieczeniowej, odsyłając co do uregulowania zasadniczych kwestii dotyczących odwołania i rozpatrywania go przez sąd do przepisów kpc. W sprawach ubezpieczeń społecznych jest stosowany mieszany tryb postępowania, w którym najpierw zapada decyzja w postępowaniu administracyjnym. Decyzja ta może stać się prawomocnym rozstrzygnięciem sprawy, jeżeli nie zostanie zaskarżona, a gdy zostanie od tej decyzji wniesione odwołanie, to sprawa zostaje przeniesiona na drogę postępowania sądowego, w którym jest ona traktowana na równi z innymi sprawami cywilnymi. Z mocy orzeczenia sądowego sprawa ta, w sytuacjach wyjątkowych, może znów powrócić na drogę postępowania administracyjnego.