1. CECHY TECHNICZNE MATERIALOW BUDOWLANYCH

1. CECHY FIZYCZNE MATERIALOW BUDOWLANYCH

• Gestosc - [Ă=m/Va] [g/cm3] m (gestosc wlasciwa) - masa suchej probki; Va - objetosc probki bez porow. Zalezy od sklady chem i minerologicznego materialu.sluzy przewaznie do obliczania porowatosci oraz szczelnosci.

• Gestosc pozorna - [Ăp=m/V] [g/cm3, kg/m3] m (gestosc objetosciowa) - masa probki. Zalezy od struktyury materialu. Objetosc wysuszonego materialu lacznie z porami. Szklo, stal i bitumy (ze wzgledu na jednorodnosc) maja Ăp = Ă, pozostale Ăp < Ă

• Gestosc nasypowa - jest odpowiednikiem gestosci pozornej; dotyczy tylko materialow sypkich

• Szczelnosc - okresla zawartosc substancji materialu w jednostce jego objetosci, stosunek Ap do A
  

• Porowatosc - [p=(1-S)*100%] (S-szczelnosc) - procentowa objetosc wolnych przestrzeni w materiale. Od 0 (bitumy, szklo, metale) do 95% (welna mineralna, pianka pouliretanowa)

• Nasiakliwosc - wagowa lub objetosciowa [nw=(mn-m)/m*100%][no=(mn-m)/V*100%] mn - masa probki nasyconej, m - masa pr. suchej.  [no=nw*Ăp] zdolnosc pochlania wody przez dany material

• Przesiakliwosc - podatnosc na przepuszczanie wody pod cisneiniem, zalezy od szczelonsci i budowy materialu

• Wilgotnosc - (nw=(mn-m)/m*100% - procentowa zawartosc wody

• Przepuszczalnosc pary wodnej - (wsp przepuszczalnosci pary wodnej)

• Kapilarnosc - (wloskowatosc) - zdolnosc podciagania wody przez kapilary ku gorze, kapilary to wloskowate kanaliki materialu. Zalezy od wew. Budowy materialu. Wystepuje szczegolnie w materialach o strukturze drobnoporowatej z porami otwartymi.

• Higroskopijnosc (wilgotnosc sorpcyjna) - zdolnosc wchlaniania wilgoci, pary wodnej z otoczenia. Wilgotnosc materialu higros. Jest zazwyczaj wieksza niz otoczenia. Mala higros. Maja ceramiki i wapienie, srednia-betony i gliny a duza niezabezpieczone drewno

• Przewodnosc cieplna - zdolnosc materialu do przewodzenia ciepla - ilosc ciepla w kcal, jaka przejdzie przez pow 1m2 (gr 1m) w czasie 1h przy roznicy temp 1stC

• Pojemnosc cieplna - [c - wsp poj cieplnej] [c=Q/m(t1-t)  kJ/(kg*K] - zdolnosc kumulowania ciepla

• Odpornosc na zamarzanie - jezeli material nasycony woda nie wykazuje podczas wielokrotnego zamrazania i odmrazania widocznych oznak rozpadu lub znaczniejszego obnizenia wytrzymalosci, mowimy o nim, ze jest odporny na zamrazanie.

• Ogniotrwalosc - trwalosc ksztaltu materialu przy dlugim dzialaniu wysokiej temp,

• Ognioodpornosc - brak niszczacego wplywu ognia w czasie pozaru. zdolnosc do opierania sie wplywa wysokiej temp, dzieli sie materialy na:niepalne, niezapalne, trudno zapalne, latwo palne

• Rozszerzalnosc cieplna - [a=Dl/l*Dt  1/K] zdolnosc materialu do zmiany wymiarow pod wplywem wzrostu tem

• Radioaktywnosc naturalna - materialow budowlanych wplywa na warunki higieniczno-zdrowotne w srodowisku mieszkalnym, moze nawet stanowic zagrozenie zdrowia mieszkancow.

• Sorpcja - zdolnosc pochlaniania wilgoci z otoczenia

• Mrozoodpornosc - odpornosc materialu ma cykliczne zamrazanie i odmrazanie.

• Izotropowosc - wykazywanie jednakowych wlasciwosci fizycznych we wszystkich kierunkach.

• Szybkosc wysychania - zdolnosc wydzielania wody do otoczenia (zmn wilgot. zw temp. ruchy powietrza)

• Palnosc - (palne, trudno palne, niepalne)

• Cieplo wlasciwe- ilosc scipla jaka jest potrzebna do ogrzania matr. O m 1kg o 1^oC

2. CECHY MECHANICZNE MATERIALOW BUDOWLANYCH

• Wytrzymalosc na sciskanie - Wytrzymalosc na sciskanie jest to najwieksze naprezenie, jakie wytrzymuje probka badanego materialu podczas sciskania.

, gdzie F_n oznacza sile sciskajaca, a A przekroj poprzeczny materialu prostopadly do kierunku dzialania sily

• Wytrzymalosc na rozciaganie - wyraza sie stosunkiem sily rozciagajacej (niszczacej) F_r do przekroju poprzecznego probki A
  

• Wytrzymalosc na zginanie - jest to naprezenie, ktore wyraza sie stosunkiem niszczacego momentu zginajacego M_z do wskaznika wytrzymalosci przekroju W elementu zginanego
  

• Twardosc - jest to odpornosc danego materialu na odzialywanie trwale innego materialu o wiekszej twardosci. Zaleznie od rodzaju materialu stosuje sie rozne metody pomiaru.

• Kruchosc - jest to stosunek wytrzymalosci na rozciaganie R_r do wytrzymalosci na sciskanie R_c.
  

Jezeli wartosc k jest mniejsza niz 1:8 - mamy wowczas do czynienia z materialem kruchym.

• Sprezystosc - jest to zdolnosc materialu do przyjmowania pierwotnej postaci po usunieciu sily, pod wplywem ktorej probka materialu zmienila swoj ksztalt. Sprezyste wlasciwosci materialu charakteryzuje wspolczynnik sprezystosci E.

• Scieralnosc - jest to podatnosc materialu na scieranie. Okresla sie ja jako zmniejszenie wysokosci probki podczas badania normowego.

• Podatnosc na rozmiekanie - destrukcyjny wplyw wody na cechy wytrzymalosciowe materialu

• Plastycznosc (gietkosc) - zdolnosc materialu do zachowywania odksztalcen trwalych po usunieciu sil zewnetrznych

• Ciagliwosc - zdolnosc do znacznych odksztalcen plastycznych pod wplywem sil rozciagajacych

• Pelzanie - staly przyrost odksztalcen plast. w jednostce czasu przy niezmiennym obciazeniu

• Relaksacja - zanik lub spadek naprezen przy stalym odksztalceniu

• Odpornosc na uderzenia - zdolnosc wytrzymywania naglych uderzen dynamicznych

2. CECHY CHEMICZNE MATERIALOW BUDOWLANYCH

Korozja - jest to proces powolnego niszczenia materialu pod wplywem czynnikow atmosferycznych, biologicznych, chemicznych lub elektrochemicznych powodujacych zmiany strukturalne i chemiczne. Odpornosc materialu jest tym wieksza, im powolniejsze sa zmiany w nim zachodzace.

Korozja fizyczna polega na niszczeniu materialu wskutek procesow fizycznych bez udzialu reakcji chemicznych. Najbardziej typowym przykladem korozji fizycznej jest rozsadzajace dzialanie zamarzajacej wody. Im wieksza nasiakliwosc wykazuje kamien, tym mniejsza jest jego odpornosc na zamarzanie. Kamienie o strukturze warstwowej pekaja zwykle w plaszczyznie uwarstwienia. Bardzo szkodliwe jest dzialanie mrozu na kamienie zawierajace grudki gliny i obce domieszki. Drugim przykladem korozji fizycznej jest czesto wystepujace rozluznienie struktury kamienia wskutek zmian temperatury. Wspolczynniki rozszerzalnosci termicznej kamieni sa wprawdzie nieznaczne i wynosza
, ale pomiedzy poszczegolnymi mineralami wchodzacymi w sklad skaly roznice w rozszerzalnosci moga byc dosc znaczne. Skaly jednorodne i drobnoziarniste sa odporne na zmiany temperatury, natomiast w skalach zlozonych z kilku mineralow i spoiwach o roznych wspolczynnikach rozszerzalnosci, a zwlaszcza zawierajacych wieksze krysztaly rozszerzajace sie niejednakowo w kierunku osi krystalograficznych, np. kalcyt, mika lub skalen, zmiany temperatury powoduja utrate spoistosci. Objawia sie to w postaci rys i odpryskow. Rozluznienie struktury powaznie zmniejsza odpornosc na zamarzanie i wtedy obie przyczyny powoduja szybkie niszczenie kamienia

Korozja chemiczna jest scisle zwiazana z zatruciem srodowiska i zasieg jej stale sie zwieksza. Korozja chemiczna zachodzi niemal wylacznie przy udziale wody, dlatego tez zabezpieczenie przed wilgocia jest podstawa ochrony.Z wazniejszych czynnikow powodujacych korozje chemiczna nalezy wymienic:dwutlenek wegla CO₂ , ktory rozpuszczony w wodzie rozpuszcza wapienie, marmury, dolomity, piaskowce o lepiszczu wapiennym. Woda deszczowa (gruntowa) zawierajaca dwutlenek wegla reaguje z weglanem wapniaCaCO₃ + H₂O +CO₂ = Ca(HCO₃)₂tworza latwo rozpuszczalny kwasny weglan wapniowy. Powoduje to rozmywanie kamieni lub ich skladnikow, co mozna latwo zaobserwowac na starych budowlach kamiennychdwutlenek siarki SO₂. Siarka przy spalaniu przechodzi w dwutlenek siarki, a ten z woda laczy sie w kwas siarkowy H₂SO₃ , ktory utlenia sie czesciowo do kwasu siarkowego H₂SO₄. Oba te kwasy powoduja bardzo silna korozje niemal wszystkich materialow budowlanych, a kamienie zawierajace weglan wapniowy reagujac z nimCaCO₃ +H₂SO₄ = CaSO₄ +H₂O +CO₂

Korozja fizykochemiczna - polega na tym, ze wskutek reakcji chemicznej powstaja substancje zwiekszajace swa objetosc przy krystalizacji, co powoduje rozsadzanie porowatego kamienia.

Korozja biologiczna wywolana przez organizmy zywe ogranicza sie glownie do dzialania roslin i bakterii. Roslinnosc pojawiajaca sie na kamieniu oddzialuje ujemnie na jego wyglad i trwalosc, co objawia sie glownie na wapieniach. Nawet na gladkich kamieniach osiadaja mchy i porosty, ktorych korzenie wydzielaja kwasy i dwutlenek wegla niszczace kamien.

3. Materialy kamienne

-Skaly to naturalne materialy kamienne,skladajace sie z mineralow tj pierwiastkow,zw.chemicznych o stalym skladzie chemicznym. Podzial

-zwarte granity,bazalt,wapien

-luzne otoczaki, zwir piasek

Skaly polimineralne- skladajace sie z kilku mineralow o bezkierunkowej, zwartej teksturze.

-Mineraly substancje wystepujace w przyrodzie w postaci naturalnej, sa zwiazkami chemicznymi lub pojedynczymi pierwiastakami

Sa najmniejsza jednostka budujaca skorupe ziemska. Podzial:

-jednoskladnikowe- diament grafit

-wieloskladnikowe zwiazki siarki,chloru,wegla

Skaly dzielmy ze wzgl na:

Dzielimy ze wzgledu na:

Struktury:

-krystliczna-widoczne sa wyraznie wszystkie skladniki skaly (dzieli sie wg tago na:grubo,srednio,drobno i mikrokrystaliczna)

-porfirowa-wieksze krysztaly zatopione sa w szklistej lub mikrokrystalicznej strukturze masie ciala skalnego

-szklista-raptowne zastygniecie magmy uniemozliwilo wyksztalcenie sie krysztalow

-ziarnista

Tekstury:

-Bezladna- skala zbudowana jest z ziaren roznej wielkosci i ksztaltu

-Warstwowa-skala dzieli sie na cienkie warstwy

-lupkowata-daje sie latwo lupac wzdluz warstw

-falowa-gdy pow. Jest wygiata w ksztalcie fali

Oczkowa,waleczkowa, zbita, pecherzykowata i komorkowa

Pochodzenie skal osadowych. ( skaly osadowe )

Skaly te powstaja z produktow wietrzenia skal starszych lub z nagromadzonych szczatkow organizmow zwierzecych lub roslinnych. Dominuje CaCO3, czasami miesza sie Mg z CaCO3 - dolomit. Wystepuja najczesciej w postaci warstw ograniczonych przez dwie zwykle rownolegle powierzchnie skaly, te tworza sie najczesciej w zbiornikach wodnych.

W zaleznosci od sposobu powstawania wsrod skal osadowych wyrozniamy:

a) skaly osadowe pochodzenia mechanicznego - powstale z odruchow skalnych przez wtorne scementowanie, tzw. osady zwiezle,

b) skaly osadowe pochodzenia organicznego - powstale przez osadzanie sie na dnie naturalnych zbiornikow wodnych lub na powierzchni ziemi pozostalosci po zwierzetach lub roslinach,

c) skaly osadowe pochodzenia chemicznego - powstale jako osady nieorganiczne z roztworow przesyconych.

Miekke (3 w skali Monza), wytrzymalosc 20-30 MPa

Przedstawicielami skal osadowych sa: piaskowce, okruchowe, zlepience, piaski, zwiry, ily, wapien, diatomity, dolomity, trawertyn, gips, anhydryty, alabaster.

Zastosowanie skal osadowych

Skaly osadowe wykorzystuje sie w budownictwie architektonicznym i inzynierskim, do produkcji ceramiki szlachetnej, wyrobow ogniotrwalych, do produkcji cementu, wyrobow galanteryjnych.

Podstawowe wlasnosci techniczne skal

Kamien w konstrukcjach najczesciej podlega sciskaniu, a znacznie rzadziej zginaniu, rozciaganiu i scinaniu, totez najwazniejsza jest proba na sciskanie. Rozrzut wynikow moze byc bardzo duzy nawet dla skal pochodzacych z tego samego kamieniolom

Wytrzymalosc na sciskanie waha sie od 80 kG/cm² dla wapieni do 3000 kG/cm² dla bazaltu i kwarcytu.

Wytrzymalosc na rozciaganie wynosi przecietnie 1/26, na scinanie 1/13, a na zginanie 1/6 wytrzymalosci na sciskanie.

Twardosc skal jedno-mineralnych, a wiec odpornosc na rysowanie i scieranie oznacza sie wedlug skali Mohsa. W skalach wielo-mineralnych, np. w granicie, poszczegolne skladniki moga miec rozna twardosc.Przykladowe skaly w skali Mohsa (twardosc rosnaca):Talk-Gips-Kalcyt-Fluoryt-Apatyt-Ortoklaz-Kwarc-Topaz-Korund-Diament.

Podzial geologiczny skal

Skaly dzielimy ma:

a) magmowe

- glebinowe (granit, sjemit, dioryt, gabro)

- wylewne (porfit, bazalt, diabaz, melafir,andezyt,)

b) osadowe

- osady klasyczne (piaskowce, okruchowce, zlepience. Piaski zwiry, ily i gliny)

- organiczne (wapien, diatomit, dolomit)

- chemiczne (trawertyn, gips, anhydryt, alabaster)

c) metamorficzne (grejsy, serpentynity, kwarcyty, marmury, lupki)

SKALY MAGMOWE, POCHODZENIE, Zastosowanie

Skaly te powstaly przez zastygniecie ognisto-cieklej magmy. Dzielmy je ze wzgledu na sposob zastygania magmy:

1. Skaly glebinowe - maja strukture wyraznie krystaliczna, gdyz powolne obnizanie temperatury stygniecia sprzyja wyksztalcaniu sie krysztalow;

2. Skaly wylewne - stygna szybko, dlatego maja tez strukture drobno lub mikrokrystaliczna, a czesto, jesli ostyganie przebiega bardzo szybko, szklista.

3. Skaly zylowe zastygajace w zaglebieniach innych skal

Glownym skladnikiem skal magmowych jest dwutlenek wegla SiO­­­­₂ wystepujacy w postaci krystalicznej jako kwarc, a w bezpostaciowej jako krzemionka. Zaleznie od zawartosci krzemionki skaly magmowe dzieli sie na :

1. kwasne (ponad 65% SiO­­_2­­)

2. posrednie (52-65% SiO₂)

3. zasadowe (42-52% SiO₂)

4. ultrazasadowe (ponizej 40% SiO₂)

Poza tym skaly magmowe zawieraja niemal wszystkie pierwiastki naturalne wystepujace zwykle w postaci tlenkow. Do najczesciej spotykanych naleza: Al₂O₃, Fe_2­O₃, FeO, CaO, MgO, Na₂O, K₂O, TiO₂.

Przedstawicielami skal magmowych sa: granit, sjenit, dioryt, gabro, porfir, andezyt, bazalt, diabaz, melafir, tuf wulkaniczny.

Skaly magmowe stosuje sie do wyrobu kostki dla budownictwa drogowego, krawezniki, przerabiane sa na licowke filarow mostowych, na tluczen. Skaly te stosowane sa w budownictwie na okladziny cokolow, scian, schodow, posadzek.

Skaly metamorficzne, zastosowanie.

Skaly te powstaly wskutek przeobrazenia starszych skal pod wplywem duzego cisnienia i wysokiej temperatury lub przez dzialanie chemiczne. Przeminny:

-met. Kontaktowa (kontakt skaly z roztopiona magma)

-met. Dyslokacyjna (od dzialania cisnienia kierunkowego, sciskania, powstanie tekstury warstwowej)

Warstwowe(gnejsy, lupki, fility)

Nie uwarstwione (amfibolity, kwarcyt, marmur)

Wykorzystywane sa do produkcji nagrobkow, plyt parapetow, schodow, materialow ogniotrwalych i chodnikow

Granit-jasnoszary, drobno i srednio ziarnisty, tekstura bezkierunkowa zwarta, kwasna, mala porowatosc,sklad: skalen, mika

Bazalt- ciemnoszary, skrytoziarnisty, tekst. Bezkierunkowa-zwarta, sklad plagioklaz piroksen oliwin, niska scieralnosc , dobra lupliwosc polerowalnosc, niska scieralnosc

4.Ceramika

Ceramika w rozumieniu tradycyjnym sa to tworzywa/wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia odpowiednio uformowanej gliny. Obecnie jako ceramike rozumie sie wszystkie tworzywa/wyroby nieorganiczno - niemetaliczne, w trakcie otrzymywania ktorych istotnym procesem jest obrobka cieplna np. spiekanie lub prazenie.

Klasyczny proces produkcji wyrobow ceramicznych polega na dokladnym wymieszaniu odpowiednich surowcow , zaformowaniu, wysuszeniu i wypaleniu (jednokrotnym lub wielokrotnym). Proces wypalania odbywa sie w piecach: tunelowych, komorowych (ceramika budowlana, sanitarna itp.) oraz w piecach grafitowych i innych, czesto o kontrolowanej atmosferze wypalania (ceramika specjalna). Temperatura wypalania miesci sie w zakresie od 900°C (ceramika budowlana) do 2000°C (ceramika weglikowa). W wysokich temperaturach zachodzi zjawisko spiekania, przejawiajace sie uzyskaniem czerepu o gestosci bliskiej gestosci teoretycznej. Niektore wyroby ceramiczne po wypaleniu pokrywa sie szkliwem.

Ceramika znajduje zastosowanie w roznych dziedzinach gospodarki, np. w budownictwie, elektronice, hutnictwie a takze w przemysle kosmicznym itp.

Wyroby klinkierowe, ceramika klinkierowa - sa to wyroby ceramiczne o czerepie zwartym. Otrzymuje sie je z glinu o niskiej temperaturze spiekania i wysokiej temperaturze stapiania. Wyroby wypalane sa w temperaturze od 1200°C do 1300°C. Cechuje je mala nasiakliwosc wagowa i wieksza, niz dla wyrobow o czerepie porowatym wytrzymalosc mechaniczna. Do wyrobow klinkierowych naleza:

cegla budowlana klinkierowa - o wymiarach takich samych jak cegla zwykla pelna, produkowana jako pelna lub z otworami (najczesciej prostopadlymi do podstawy). Na rynku spotyka sie obecnie wyroby takze o innych wymiarach.

cegly kominowe - przeznaczone do budowy wolno stojacych przemyslowych kominow. Cegly te maja ksztalt wycinka pierscienia kolowego.

cegly kanalizacyjne - uzywane do budowy sieci kanalizacyjnej wymagajacej szczelnosci oraz tam gdzie wymagana jest odpornosc na dzialanie kwasow i lugow zawartych w wodzie i gruncie.

klinkierowe cegly drogowe - do budowy nawierzchni drogowych, parkingow, placow fabrycznych i magazynowych oraz na wykladziny kanalow sciekowych.

ksztaltki i plytki podokienne, do licowania scian i plytki posadzkowe.

Cegla - material budowlany w ksztalcie klina, wycinka pierscienia kolowego, ksztaltki lub prostopadloscianu uformowany z gliny, wapna, piasku, cementu (bloczki betonowe) lub innych surowcow mineralnych, ktory wytrzymalosc mechaniczna i odpornosc na wplywy atmosferyczne uzyskuje poprzez proces suszenia, wypalania lub naparzania para wodna. Jest jednym z najpopularniejszych materialow stosowanych w budownictwie od czasow starozytnych.

Cegly produkuje sie o roznych wymiarach, w ktorych stosunek grubosci do szerokosci i dlugosci wynosi najczesciej 1 : 2 : 4. Najmniejsza powierzchnia prostopadloscianu nazywana jest glowka, waska, dluga powierzchnia to wozowka, najwieksza to podstawa. Wczesniej cegly mialy rowniez ksztalt szescianu.

Podzial:

-grupy-sposob wyk. Powierzchni bocznych (Z-zwykle,L-licowe)

-rodzaje-odpornosc na mroz (M-mrozoodporne, N-nieodporne)

-typy-otwory, drazenia (B-bez otworow, P-pelne, D-drazone, S-szczelinowe)

-klasy- wytrzymalosc na sciskanie- (zwykle-3,5 5 7,5 10 15 20 25, Licowe-10 15 20 25)

-sortyment- gestosc objetosciowa (B i P-1 1,2 1,4 1,6 1,8 2, D i S-0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6)

Podzial wyrobow cermicznych ze wzgledu na strukture i cechy techniczne

1. wyroby o strukturze porowatej i nasiakliwosci wagowej do 22% -wyroby ogniotrwale( ksztaltki i cegly szamotowe, ksztaltki krzemionkowe izolacyjne) -wyroby szkliwione (kafle piecowe) - wyroby ceglarskie( wyroby murowe, ksztaltki do kominow,pustaki do przewodow wentylacyjnych,nasady kominowe,ksztaltki belek i pustaki stropow,dachowki karpiowki, zakladkowe,holenderki mnich-mniszka oraz gasiory dachowe)

2. wyroby o strukturze zwartej i nasiakliwosci wagowej do 12%: drogowe cegly klinkierowe,plytki klinkierowe, plytki podlogowe terakotowe,ksztaltki kanalizacyjne

3. ceramika fajansowa : plytki scienne szkliwione oraz wyroby majace zastosowanie w technice sanitarnej

Surowce wykorzystywane do produkcji: plastyczne(ily,gliny,lupki ilaste), nieplastyczne (topiki,szkliwa,dodatki schudzajace)

Czerep tworzywo wypalonego wyrobu ceramicznego moze byc porowate lub spieczone

Przyklady cegiel

Cegla dziurawka wymiary 250x120x65, poziome otwory przelotowe W(wozowkowe) lub G(glowkowe),drazenia prostokatne,kwadratowe,okragle, klasy (3,5;5;7,5), rodzaje M i N, stosowane do scian dzialowych, elementy wykonczenia scian budowanych z pustakow, nasiakliwosc 6-22%

Cegla kratowka otwory w ksztalcie rombu, jeden otwor<=300 mm², co najmniej 2/3 pow.bocznej powinny miec rowki, rodzaje M N, klasy 3,5;5;7,5;10;15;20, nasiakliwosc 6-22%, stosowane do scian dzialowych, Elem. Uzup. Scian warstwowych zewnetrznych

Cegla termalitowa wyrob izolacyjny o czerepie porowatym do urzadzen pracujacych w temp do 900 st C. Produkowana z gliny wymieszanej z ziemia okrzemkowa z dod. Mat org., wymiary jak dla cegly budowlanej.

Cegla klinkierowa budowlana stosowana w budownictwie hydrotechnicznym, brazowa barwa, stosowana do obliccowan scian, w nasyconych woda gruntach

Cegly i ksztaltki elewacyjne do pokrywania elewacji scian zewn, i wewn. Cokolow gzymsow,

Cegla klinkierowa drogowa- do nawierzchni drogowych, parkingow, chodnikow

Cegla kanalizacyjna do budowy- przewodow kanalizacyjnych , posiada odpornosc na dzialanie kwasow itp.

Badanie dachowek, ceramiki, opis: Jakosc wyrobow ceramicznych okresla sie na podstawie zgodnosci wynikow badan z wymaganiami norm przedmiotowych. Badania laboratoryjne wykonywane w czasie produkcji sluza do oceny jakosci wyrobow i stanowia wskazowki w zakresie prawidlowosci technologii produkcji.

Istotnymi cechami podczas badan sa:

-ogledziny przelomu- powinien byc jednorodny, drobno ziarnisty, bez dziur i uwarstwien

-sila lamiaca przy badaniu na zlamanie musi byc wieksza niz 0,3 KN dla karpiowki i 0,4KN dla pozostalych typow

- czystosc dzwieku- w stanie, suchym- powietrym dzwiek powinien byc metaliczny

-mrozoodpornosc- po poddaniu procesu zamrozenia i rozmrozenia nie powinna wykazywac uszkodzen

-uszkodzenia zew-brak odbic i zgniecen zaczepu

-badanie przesiakliwosci- przez 3 godz badania dachowka nie moze przepuscic ani kropli wody, dopuszczalna jest jedynie wilogotana plama

Przyklady dachowek

Dachowka karpiowka ma gorna powierzchnie lekko prazkowana a na spodzie wystep zwany zaczepem na ktorym zawiesza sie ja na lacie dachowej, powinny miec taka sama barwe,jednorodny przelam, nie moga miec pekniec odbic wichrowatosci, przesiakiliwosc nie wiecej nic 0,5 cm³ na dobe, masa 1,4 kg

Dachowka zakladkowa ma na gornej powierzchni zlobki w ktore zaklada sie dachowke sasiednia majaca od spodu odpowiednie zaczepy, wytrz. Na zlamanie >0,9 kN, cechy techniczne jak dla dachowki karpiowki, masa wynosi 2,7 kg

Dachowka holenderka (esowka) przekroj poprzeczny w ksztalcie litery S, zaczep na spodzie , masa 2,3 kg, cechy techniczne jak wyzej

Dachowka mnich mniszka masa mnicha-1,6 kg mniszki-1,8 kg, cechy techniczne jak dla dachowek zakladkowych, nosnosc na zginanie 1 kN, stosowane do pokryc dachowych o duzym spadku

Gasiory dachowe sluza do pokrywania kalenic i narozy dachowych, nosnosc na zginanie nie moze byc mniejsza nic 1,2 kN

Wyroby ceramiczne:

Kafle piecowe produkowane z glin wapiennych lub ogniotrwalych z domieszka szamotu, strona z zewnetrzna pokryta jest szkliwem bialym lub kolorowym, powinny miec jednolita barwe, plaska plaszczyzne licowa, czysty dzwiek, krawedzie powinny tworzyc kat prosty,powinny byc odporne na szybkie zmiany temperatury,dla kafil kwadr. Sila lamiaca > 1,2 a dla prostokatnych > 0,8 kN

Wyroby fajansowe surowcem do ich produkcji sa glina ilasta, kwarc, szamot, kaolin, skalen. Z fajansu wytwarza sie przybory sanitarne plytki (umywalki, miski ustepowe, zlewy, pisuary,bidety) rysunki

Wyroby o strukturze porowatej otrzymuje sie przez formowanie ich z gliny i wypalenie w temp. 850 do 1000 st C. Barwa wiekszosci jest czerwona co swiadczy o obecnosci zwiazkow zelaza porowatosc 5% do 20%

Wyroby o strukturze spieczonej porowatosc < 5% otrzymuje sie je podobnie jak porowate tylko ze wypala sie je w temp 1100 st C

Pustaki Akermana sa powszechnie stosowanymi elementami wypelniajacymi w stropach i stropodachach gestozebrowych.W zaleznosci od wysokosci rozroznia sie typy 15,18,20 i 22 , a w zaleznosci od dlugosci odmiany 20,25 i 30. W stanie powietrzno-suchym powinny wytrzymywac obciazenia dzialajace na pow. gorna (odmiana 20,25,30 odpowiednio 3,4,5 kN).Nasiakliwosc wagowa tych elementow powinna miescic sie w granicach 5 do 22%

16. Wyroby ceramiczne majace w nazwie cegla

a) cegla pelna (120x65x250)- stosuje sie do budowy scian podziemnych budynkow, scian zewnetrznych i wewnetrznych, sklepien, kominow slupow oraz scian dzialowych

b) cegla dziurawka (120x65x250) (wozowkowa, glowkowa) - stosuje sie do budowy scian oraz scianek dzialowych, sa lzejsze, maja mniejszy wspolczynnik przewodnosci cieplnej, mur szybciej schnie

c) cegla kratowka (120x140x250)- duza wytrzymalosc na sciskanie w kierunku rownoleglym do otworow i dobra izolacyjnosc cieplna, powierzchnie boczne zwiekszaja przyczepnosc do zaprawy

d) cegla kanalizacyjna klinowa (\ / 65-55(45)x120x250)- nasiakliwosc wagowa nie moze przekraczac 12% stosuje sie do sklepien kolektorow kanalizacyjnych i sciekowych

e) cegla kominowka (160x90x250) - maja ksztalt wycinkow pierscienia kolowego i sa przeznaczone do budowy przemyslowych kominow wolnostojacych

f) cegla sitowka

g) cegla klinkierowa

h) cegla licowka

5. Rodzaje spoiw, charakterystyka. Spoiwa

Spoiwa- aktywne chemicznie zwiazki ktore po zmieszaniu z woda wykazuja wlasciwosci wiazania i twardnienia, nie wystepuja w czystej formie w przyrodzie.

Zaleznie od rodzaju surowca spoiwa dzielimy na:

1. wapienne - CaCO3 (skala wapienna, margiel)- wszystkie spoiwa wapienne i cementowe

2. spoiwa gipsowe - glownym skaldnikiem jest uwodniony siarczan wapniowy CaSO4 * 2H2O (trawien gipsowy) lub anhydryt - CaSO4 .

3. magnezjowe- weglan mag. mgOCO3 (cement Solera)- do wylewania posadzek

4. spoiwa mieszane - gipsowo- zuzlowe

PODZIAL SPOIW ze wzgledu na zachowanie w srodowisku wodnym oraz ich zastosowanie

a)spoiwa powietrzne - po zarobieniu woda wiaza w powietrzu. Nie moga one wiazac ani twardniec pod woda, a nawet po zwiazaniu nie sa odporne na dzialanie wody.

Rodzaje spoiw powietrznch: wapno pokarbidowe, wodorotlenek wapnia, stosowane w zaprawach murarskich, gips budowlany czyli siarczan wapnia wystepujacy jako gips dwuwodny i bezwodny, stosuje sie go w miejscach odizolowanych od wody, np. w pomieszczeniach do wykonania tynkow wewnetrznych, esrichgips otrzymywany przez wypalenie kamienia gipsowego temp <500 stopni a nastepnie zmielenia w drobny proszek, charakteryzuje sie duza wytrzymaloscia mechaniczna, stosuje sie go do wykonywania posadzek bez spoinowych i do wyrobu plytek podlogowych ;

b) spoiwa hydrauliczne - wiaza zarowno w powietrzu i pod woda, a po zwiazaniu sa odporne na dzialanie wody. Niektore ze spoiw hydraulicznych, np. wapno hydrauliczne, moga twardniec pod woda dopiero po kilku dniach przebywania na powietrzu, a cementu moga od razu wiazac pod woda. Rodzaje spoiw hydraulicznych: wapno hydrauliczne stosowane do zapraw murarskich, tynkow zewnetrznych, silnie hydrauliczne stosuje sie do murow fundamentowych i piwnic oraz tynkow w miejscach wilgotnych i farb wapiennych; cement portlandzki stosowany w konstrukcjach i elementach monolitycznych lub prefabrykowanych, w konstrukcjach i elementach sprezonych, wyrobach prefabrykowanych drobnomiarowych; cement hutniczy - zmielona mieszanina klinkieru cementowego i zuzlu wielkopiecowego granulowanego i aktywnych popiolow lotnych. Stosowany podobnie jak cement portlandzki, lecz nadaje sie lepiej do betonow narazonych na dzialanie wody morskiej i wysokiej temperatury.

Badanie spoiw:

-stopien mialkosci

-okreslenie ilosci w zaczynie

- okreslenie czasu wiazania

-stalosc i objetosc

SPOIWA POWIETRZNE, ZASTOSOWANIE

Spoiwa powietrzne to spoiwa, ktore po zarobieniu woda wiaza sie na powietrzu. Nie moga one wiazac ani twardniec pod woda, a nawet po zwiazaniu nie sa odporne na dzialanie wody.

Spoiwem powietrznym sa:

• wapno pokarbidowe jest wodorotlenkiem wapnia Ca(OH)₂, ktory uzyskuje sie jako produkt uboczny w wytworniach acetylenu. Powinno miec barwe jasnoszara, konsystencje gestego ciasta. Wapno to nie powinno zawierac grudek, zanieczyszczen mechanicznych, nie moze wydzielac zapachu amoniaku lub rozkladajacego sie karbidu. Nadaje sie do zapraw murarskich na rowni z wapnem zwyklym, natomiast do zapraw tynkarskich jest mniej przydane, gdyz ma zwykle ciemniejszy kolor i mniejsza przyczepnosc do piasku i cegly niz wapno zwykle;

Spoiwa wapienne stosuje sie do: budowy murow nadziemnych przy obciazeniu do 0,6 MPa,produkcji pustakow i blokow sciennych,pustakow stropowych(jako dodatek do cementu)produkcji betonow komorkowych,wypraw zewnetrznych i wewnetrznych budynkow mieszkalnych i przemyslowych

Zalety wapna: dobra urabialnosc (plastycznosc),zdolnosc do chemicznego laczenia sie z hydraulicznymi domieszkami, energochlonne,mozna mieszac z innymi spoiwami

• gips budowlany pod wzgledem chemicznym gips jest siarczanem wapniowym i wystepuje w naturze w dwoch postaciach: jako gips dwuwodny CaSO₄⋅2H₂O i gips bezwodny CaSO₄. Wyroby gipsowe nalezy stosowac w miejscach zabezpieczonych przed dzialaniem wody i w pomieszczeniach, gdzie wilgoc wzgledna powietrza nie przekracza stale 60%, a wiec nie mozna stosowac ich w lazniach, pralniach. Stosuje sie go do tynkow wewnetrznych, do wykonywania szczegolow architektonicznych, sztukaterii, posagow, itp. Jest skala miekka, dzieli sie na gips grubomielony i drobnomielony, badania uziarnienie wytrz. Na zginanie i sciskanie, czas wiazania. Gipsu nie wolno mieszac z cementem, gipsu nie mozna zbroic, pecznieje w procesie wiazania, jest agresywny wzgledem czesci metalowych,

Stosowanie gipsu w budownictwie daje wiele korzysci technicznych i gospodarczych, gdyz na wypalenie 1 tony gipsu potrzeba zaledwie okolo 50-60 kg wegla (dla wysokowartosciowego 120kg) , podczas gdy na 1 tone cementu zuzywa sie okolo 200-275 kg wegla. Pod wzgledem technicznym gips jest siarczanem wapniowym i wystepuje w naturze w dwoch postaciach: gipsu dwuwodnego( kamien gipsowy) CaSO ⋅2H₂O, gips bezwodny (anhydryt) CaSO .

Reakcje:

2(CaSO⋅2H O)→CaSO \

H O + 3H O

CaSO₄ /

Odwadnianiewiazanie

Wyroby gipsowe nalezy stosowac w miejscach zabezpieczonych przed dzialaniem wody i w pomieszczeniach gdzie wilgotnosc wzgledna powietrza nie przekracza 60%, a wiec nie mozna ich stosowac w lazienkach, pralniach itp. Wyroby z gipsu uodpornionego na dzialanie wody mozna stosowac do scian zewnetrznych i w pomieszczeniach wilgotnych ,lecz nie narazonych na stale dzialanie wody .

Gips polwodny stosuje sie :

-do tynkow wewnetrznych

-do wykonywania szczegolow architektonicznych, sztukaterii, posagow

-do wyrobow budowlanych ,jak suche tynki w arkuszach ,plyty ,pustaki, bloki

-do wyrobu sztucznych marmurow (stiukow)

-do wznoszenia scian monolitycznych metoda odlewania w deskowaniach przesuwnych lub przekladowych

-do zapraw murarskich w murach nie narazonych na dzialanie wody

do zapraw rys w tynkach : rysy lepiej naprawia sie gipsem niz cementem poniewaz gips przy wiazaniu rozszerza sie ,a cement kurczy.

Gipsu nie nalezy stosowac do murow fundamentowych i innych czesci budynkow narazonych na dzialanie wody.

• Gips jastrychowy (estrygips) otrzymuje sie go przez wypalenie kamienia gipsowego w temperaturze powyzej 500şC, a nastepnie zmielenie na drobny proszek. Charakteryzuje sie dlugim czasem wiazania i wysoka wytrzymaloscia mechaniczna. Wytrzymalosc na sciskanie po 28 dniach 180 kg/cm˛ (18 MPa). Gestosc pozorna w stanie luzno nasypanym od 900 do 1200 kg/mł, a w stanie utrzesionym od 1300 do 1600 kg/mł. Stosuje sie do wykonywania posadzek bez spoinowych do robot tynkarskich, do wyrobu plytek podlogowych. Aktualnie produkuje sie go z przeznaczeniem do produkcji gipsu tynkarskiego.

• wapno niegaszone otrzymuje sie przez wypalenie w wysokiej temperaturze kamienia wapiennego wydobytego z kamieniolomow. Ma postac bryl o roznych wielkosciach, koloru jasnoszarego, bialego lub kremowego. Po polaczeniu z woda to zamienia sie w ciasto wapienne i w tej postaci uzywane jest do zapraw murarskich i tynkarskich. Jest powszechnie stosowane w budownictwie. Do celow budowlanych produkuje sie w dwoch gatunkach I i II. Z jednego kg wapna niegaszonego otrzymuje sie od 2,0 do 2,4 l ciasta wapiennego. Gestosc pozorna wapna w zaleznosci od odmiany, jakosci wypalu i wielkosci bryl wynosi od 800 do 1200 kg/mł. Wapno niegaszone znane jest rowniez pod nazwa wapna zwyklego lub palonego.

Spoiwo magnezytowe sklada sie z chlorku magnezu i tlenku magnezu, nazywanego magnezja techniczna. Przeznaczone sa glownie do sporzadzania podkladow pod wykladziny podlogowe. Zaprawy z tego spoiwa przyspieszaja korozje z wyrobow stalowych.

Spoiwa wapienne - spoiwo powietrzne, sucho wiazace. W budownictwie uzywane jest pod roznymi postaciami, choc postacia koncowa jest mleko wapienne.

Obecnie sprzedawane jest glownie w postaci wapna hydratyzowanego, dawniej w postaci wapna palonego.

Wystepuje pod nastepujacymi postaciami:

• wapno palone (niegaszone) - CaO, czyli tlenek wapnia. Otrzymywane przez wypalanie (prazenie) kamienia wapiennego w temperaturze 900 - 1300°C. Po wypaleniu, ma forme bryl, ktorych barwa zalezy od domieszek. Im jest ich mniej, tym bardziej biale jest wapno. Wapno palone latwo chlonie wilgoc z powietrza i wchodzi w reakcje chemiczna, w wyniku ktorej powstaje wodorotlenek wapnia lub weglan wapnia. Wapno palone jest polproduktem do otrzymywania innych form wapna i bezposrednio nie jest uzywane. W budownictwie bylo uzywane jako dodatek do trocin przy wypelnianiu scian drewnianych szkieletowych (raczej suchogaszone).

• wapno gaszone (lasowane) - Ca(OH)₂ - wodorotlenek wapnia. Gaszenie (lasowanie), to reakcja chemiczna tlenku wapnia z woda i powstanie wodorotlenku wapnia: CaO + H₂O = Ca(OH)₂. Proces gaszenia moze byc przeprowadzony metoda:

• na mokro - dawniej metoda ta byla czesto stosowana bezposrednio na budowie, w wyniku daje ciasto wapienne i mleko wapienne

• na sucho - przy uzyciu minimalnej ilosci wody, niezbednej dla prawidlowej reakcji chemicznej, proces przeprowadzany w warunkach przemyslowych. W wyniku otrzymywane jest wapno hydratyzowane.

• ciasto wapienne - plastyczna masa otrzymywana z wapna gaszonego. Powinna miec kolor bialy z odcieniem szarego, az do szarego. Jesli ma kolor brazowy, to znak, ze proces gaszenia przebiegal przy uzyciu za malej ilosci wody. Wapno zostalo "spalone" podczas procesu gaszenia i nie nadaje zaprawie lepkosci. Przechowywane w dolach pod cienka warstwa piasku, ktory chroni wapno przed wysychaniem. Wapno gaszone mozna bylo przechowywac w ten sposob nawet wiele lat.

• wapno hydratyzowane (suchogaszone) - wapno hydratyzowane to suchy proszek, gotowy do uzycia przy przygotowywaniu zapraw wapiennych i cementowo-wapiennych. Zaleca sie gaszenie wapna hydratyzownego na 24 godziny przed uzyciem do murowania i tynkowania.

• mleko wapienne - zawiesina powstala przez rozcienczenie ciasta wapiennego woda. Uzywana jako dodatek do zapraw wapienno-cementowych. oraz do bielenia (malowania) scian budynkow i pomieszczen gospodarczych. Ma silne wlasnosci odkazajace. Rozrobienie innych form wapna do mleka przed dodaniem innych skladnikow ulatwia rownomierne mieszanie zaprawy murarskiej i zapobiega powstawaniu grudek nierozrobionego wapna, ktore po kilku latach rozszadzaja tynk.

Wodortlenek wapnia w wapnie gaszonym wystepuje w postaci drobnych plytek, o jakosci wapna jako spoiwa decyduje wielkosc plytek im sa mniejsze tym wapno jest lepsze "tlusciejsze", powierzchnia plytek poprawnie zagaszonego wapna wynosi okolo 30 m²/g.

Proces wiazania i twardnienia wapna ( twardnienie wapna ) zachodzi w wyniku nastepujacych procesow:

• przez krystalizacje zaprawy tracacej wode. Utrata wody nastepuje poprzez parowanie wody lub wsiakanie wody do murowanych, tynkowanych lub malowanych scian. Utrata wody jest glowny sposobem wiazania zaprawy wapiennej. W zaprawie wapiennej z rozpuszczonego w wodzie wodorotlenku wapnia wydzielaja sie krysztalki wodzianu wapna Ca(OH)₂·2H₂O, lub krysztalki uwodnionego wodorotlenku wapniowego. Podczas krystalizacji, krysztalki wodzianu i wodorotlenku zrastaja sie ze soba, z krysztalkami zaprawy i ziarnami piaski, tworzac sztuczny kamien. Procesy krystalizacji sa odwracalne, co wykorzystywane jest do uplastyczniania czesciowo zaschnietej zaprawy, umozliwia tez przechowywanie zaprawy przez dlugi czas.

• przez karbonatyzacje, czyli laczenie sie z dwutlenkiem wegla, woda w reakcji odgrywa role katalizatora, po wyschnieciu zaprawy proces ten zachodzi znacznie wolniej. Proces jest reakcja chemiczna Ca(OH)₂ + nH₂O + CO₂ = CaCO₃ + (n+1)H₂O W wyniku karbonizacji zaprawa nieodwracalnie twardnieje, proces twardnienia jest powolny obejmuje zazwyczaj niewielka czesc wapna zawartego w zaprawie.

• przez tworzenie sie krzemianow wapnia. Wapno wiaze w wyniku reakcji chemicznej z dwutlenkiem krzemu SiO₂, ktory jest glownym skladnikiem piasku. Reakcja ta moze zachodzic tylko w temperaturze powyzej + 100°C i w obecnosci wody. Wodorotlenek wapniowym laczy sie z Kwarcem: 2Ca(OH)₂ + SiO₂ = 2CaO·SiO₂·2H₂O. Ten ostatni sposob twardnienia zachodzi przy produkcji cegly wapienno-paskowej i betonow komorkowych

Spoiwa hydrauliczne. Cement, rodzaje, zastosowanie, charakterystyka. Twardnieja na powietrzu i pod woda. Najczescies stosowanym spoiwem hydraulicznym jest cement. Cement jest spoiwem hydraulicznym lub powietrznym, ktory otrzymuje sie przez zmielenie klinkieru cementowego wraz z odpowiednimi dodatkami. Cementy maja postac drobno zmielonego proszku o roznych odcieniach barwy szarej, nalezy do najbardziej rozpowszechnionych spoiw w budownictwie.

Spoiwa hydrauliczne to spoiwa, ktore moga wiazac zarowno powietrzu, jak i pod woda, a po zwiazaniu sa odporne na dzialanie wody. Niektore ze spoiw hydraulicznych, np. wapno hydrauliczne, moga twardniec pod woda dopiero po paru dniach przebywaniu na powietrzu, cementy zas moga od razu wiazac sie pod woda.

• wapno hydrauliczne - surowcem do wypalania sa wapienie margliste zawierajace od 6 do 20% domieszek gliniastych, jak rowniez wapienie. Wypalanie moze sie odbywac w piecach stosowanych do wapna zwyklego. Temperatura wypalania wynosi od 900 do 1100­­­­°C. Gestosc objetosciowa wapna sproszkowanego wynosi od 0,7 do 1 t/mł, zaleznie od mialkosci i sposobu nasypywania.

Rozroznia sie dwa jego rodzaje: HL (hydrauliczne),NHL (hydrauliczne naturalne).Do najwazniejszych cech technicznych naleza: stopien zmielenia: pozostalosc na sicie o wymiarach oczek 0,2 mm powinna stanowic 5% wagowo, a na sicie 0,09 mm najwyzej 15% wagowo. Poczatek wiazania powinien nastapic po 1h, a koniec po 15h. Wapno stosuje sie do zapraw murarskich, tynkow zewnetrznych, silnie hydrauliczne stosuje sie do murow fundamentowych i piwnic oraz do tynkow w miejscach wilgotnych oraz do farb wapiennych;

• a) Cement portlandzki jest materialem wiazacym hydraulicznie, ktory otrzymuje sie przez drobne zmielenie klinkieru cementowego wraz z odpowiednimi dodatkami. Cement 250 stosuje sie do wszelkiego rodzaju zapraw murarskich i tynkarskich oraz zwyklych betonow i konstrukcji betonowych przy wymaganej wytrzymalosci 110 - 200 kg/cm². cm uwagi na wlasciwosci techniczne cement portlandzki 250 jest najczesciej stosowany w budownictwie indywidualnym. Cement 350 uzywany jest do zapraw i betonow wyzszych rzedow, prefabrykatow betonowych i betonow sprzezonych. Cement 450 i 550 stosuje sie do betonow zbrojonych, betonow sprzezonych i prefabrykatow betonowych, ktore wymagaja wysokich wytrzymalosci osiagalnych w krotkim terminie. Podstawowe skladniki: alit 3Cao*SiO₂ krzemian trojwapniowy,silne wlasciwosci hydrauliczne,wydziela duzo ciepla,od 50 do 65% wagi ,belit 2Cao*SiO₂ krzemian dwuwapniowy,jego zawartosc wynosi od 15 do 25 % , Brownmilleryt 4CaO*Al₂O₃*Fe₂O₃ ma slabe wlasciwosci hydrauliczne, szybko wiaze, slaba wytrzymalosc, jego udzial wynosi od 5 do 15 %.

Wiazanie i twardnienie cementu to zlozony proces fizykochemiczny.Przebieg najwazniejszych reakcji:

3CaO*SiO₂+nH₂02Cao*SiO₂*mH₂O+Ca(OH)₂ hydroliza

3CaO*Al₂O₃+6H₂O 3CaO*Al₂O₃*6H₂O hydratacja

3CaO*Al₂O₃+3CaSO₄+31H₂O3CaO*Al₂O₃*3CaSO₄*31H₂O sol Carndlota

Reakcja ta ma charakter egzotermiczny, powstaje zwarta masa.Cementy w zaleznosci od skladu mineralnego ilosci i rodzaju dodatku mineralnego oraz klasy wytrzymalosciowej charakteryzuja sie roznym cieplem hydratacji(twardnienia).Szybkosc wydzielania ciepla w czasie wiazania i twardnienia przeklada sie na szybkosc narastania wytrzymalosci.Nieznajomosc ciepla hydratacji moze miec negatywne skutki.Duza roznica miedzy temp. Powierzchni betonu a jego wnetrzem moze byc przyczyna powstawania naprezen termicznych,co moze doprowadzic do pekniec

Wzory do obliczen modulow:

Modul hydrauliczny=

Modul krzemianowy =

Modul glinowy =

Gestosc cementu wynosi od 3,05 do 3,15, a gestosc objetosciowa luzno nasypanego cementu od 1,1, do 1,3 t/mł. Wytrzymalosc na rozciaganie probek z normalnej zaprawy cementowej jest 10 do 14 razy mniejsza do wytrzymalosci na sciskanie. Glowne zastosowanie: konstrukcje i elementy monolityczne lub prefabrykowane, konstrukcje i elementy sprezone, wyroby prefabrykowane drobnomiarowe;

b) Cement murarski otrzymuje sie przez drobne zmielenie klinkieru cementowego z dodatkami obojetnymi, np. maczka kamienna, ceglana. Stosujemy go do zapraw murarskich i tynkarskich oraz do produkcji gruzobetonowych i zuzlobetonowych. Mozna stosowac do betonow klasy ponizej B75. Nie nadaje sie do betonow zbrojonych.

c) Cement portlandzki szybkotwardniejacy jest cementem odznaczajacym sie bardzo szybkim przebiegiem procesu twardnienia. Znany jest rowniez pod nazwa cementu szybkosprawnego. Stosuje sie go do betonow i konstrukcji, ktore wymagaja osiagniecia w krotkim czasie wysokich wytrzymalosci. Uzywany jest rowniez do robot wykonywanych w okresie zimowym.

d) Cement glinowy jest szybko twardniejacym spoiwem otrzymywanym przez stopienie skladnika bogatego w tlenek glinu (boksytu) lacznie z wapieniami i domieszkami pomocniczymi. Glowna zaleta jest szybki przyrost wytrzymalosci; betony lub zaprawy z cementu glinowego uzyskuja po 24 godzinach 80 - 90% wytrzymalosci normowej. Cement glinowy stosuje sie do zapraw murarskich i do betonu, gdy zalezy na bardzo szybkim wykonaniu robot np. na jezdniach lub obiektach kolejowych, do budowli, ktore maja byc wykonane w niskiej temperaturze lub sa narazone na dzialanie wod agresywnych.

e) Cement hutniczy jest materialem wiazacym, ktory otrzymuje sie przez drobne zmielenie klinkieru cementowego i granulowanego zuzla wielkopiecowego z dodatkiem siarczanu wapniowego. Wygladem nie rozni sie od cementu portlandzkiego. Cement hutniczy jest szczegolnie odpowiedni do betonow narazonych na dzialanie wod o malej agresywnosci, np. wody morskiej, wody pochodzacej z bagien. Betony, do ktorych uzyto cementu hutniczego wymagaja w okresie twardnienia starannej pielegnacji. Co najmniej przez 14 dni nalezy obficie i czesto polewac je woda aby nie dopuscic do wyschniecia nawet na powierzchni. Zaniedbanie tego warunku moze doprowadzic do obnizenia wytrzymalosci.

f) Cement portlandzki bialy jest cementem, ktory otrzymuje sie ze specjalnie dobranych surowcow, wyrozniajacych sie biala barwa. Uzywany jest do robot dekoracyjnych, do zapraw tynkarskich stosowanych tam, gdzie zalezy na uzyskaniu bialej barwy oraz do spoinowania wykladzin z bialych plytek. sklada sie z bialego klinkieru,cementu portlandzkiego,gipsu oraz dodatkow wybielajacych, stosowany jest do robot elewacyjnych,dekoracyjnych do produkcji elementow budowlanych.

Struktura wiazania cementu:

-moment dodania wody do cementu , wyplukanie wapna ktore przechodzi w Ca(OH)₂, ktore nastepnie zaczyna krystalizowac

- poczatek wiazania, koniec wiazania

- koniec wiazania 28 dnia dojrzewania tzw. Skurcz cementu

- etao strukturotworczy zalezy od otoczenia,srodowiska

Znakowanie Cementu

CEM II¹ /B¹-V² 32,5³ R⁴ NA⁵ HSR⁵

1. - Odmiana cementu:

-I- portlandzki, A-6%-12% B-21-35% skladnika dodatkowego

-II- portlandzki mieszany

-III- hutniczy (tani z odpadow przemyslowych, belitowy), A-36-65%, B-66-80%, C-81-90% zuzlu

-IV- pucolanowy (tez syntetyczny, np. zmielona cegla) A-11-35%, B- 31-50%

-V- wieloskladnikowe ( napchane jest praktycznie wszystko ;), czesto cementy nieprzewidywalne) A- do 30%, B-31-50%

2. -S- granulowany zuzel wielkopiecowy

-V- popiol lotny przemyslowy

-W- popiol lotny wapienny

-P- pucolana naturalna

-Q- pucolana przemyslowa

-L- wapien

-T- lupek palony

-D- pyl krzemionkowy

3. klasa wytrzymalosci ( 32,5 42,5 52,5)

4. Kreslenie szybkosci wiazania cementu: N-normalnie, R-szybko

5. Specjalne cechy, moga wystepowac obok siebie: NA- nisko alkaiczny, HSR-wysoka odpornosc na siarczany, LH- low hydratic, niskie cieplo uwodnienia

Wymagania mechaniczne i fizyczne

- wytrzymalosc wczesna (po 2 dniach i po 7 dniach)

- wytrzymalosc normowa (po 28 dniach)

- poczatke czasu wiazania

- stalosc objetosci

Podstawowe zaleznosci projektowania betonu.

Projektowanie zwyklych betonow konstrukcyjnych polega na powiazaniu wymaganych cech betonu i mieszanki betonowej z jakoscia i proporcjami takich skladnikow jak: cement, kruszywo, woda, dodatki. Istotna jest wytrzymalosc na sciskanie, a do cech mieszanki betonowej - cieklosc i urobliwosc.

Etapy w projektowaniu:

• wybor marki i rodzaj cementu (w zaleznosci od przeznaczenia betonu)

• wybor rodzaju i uziarnienia kruszywa

• rodzaj kruszywa

• sklad petrograficzny (rodzaj skaly)

• stopien rozsortowania

• uziarnienie

Projektowanie skladu betonu metoda doswiadczalna:

• dane wyjsciowe

• klasa betonu

• przeznaczenie betonu

• charakterystyka elementow konstrukcyjnych i rozmieszczenie

• sposob zageszczania

• wymagania szczegolne zwiazane z warunkami eksploatacji konstrukcji

• ocena sprzetu (betoniarka, dozowniki, wibratory)

• ustalenia wstepne

• wytrzymalosc na sciskanie betonu

• konsystencja mieszanki

• urabialnosc mieszanki (ustalenie zawartosci zaprawy, wymagania dotyczace uziarnienia piasku)

• maksymalna wielkosc ziaren Dmax

• warunki ograniczajace parametry wielkosci skladu betonu

Wybor materialow skladanych i ustalanie wielkosci c/w

• wybor marki i rodzaj cementu

• ustalenie wielkosci c/w

• wybor rodzaju i uziarnienia kruszyw

• ustalenie skladu mieszanki kruszywa

• doswiadczalne ustalenie proporcji pomiedzy iloscia zaczynu i kruszywa

Roboczy sklad betonu powinien uwzgledniac

• robocza pojemnoscia betoniarki

• sposob dozowania skladnikow

• aktualne zawilgocenie kruszywa

• przeznaczenie betonu

• konsystencja mieszanki

• date opracowanie recepty roboczej

6. Lepiszczami bitumicznymi (lepiszcze) nazywamy organiczne substancje wiazace, zawdzieczajace swe wlasciwosci fizycznym zjawiskom adhezji (zdolnosc do laczenia sie powierzchniowych warstw ciala) i kohezji (zdolnosc ciala do stawiania oporu poddawanemu rozdzielaniu). Procesy wiazania za pomoca lepiszczy sa odwracalne. Lepiszcza dzieli sie na:

-smolowe (surowe smoly weglopochodne) substancje o duzej toksycznosci, oddzialujacymi rakotworczo, nie stosowane juz w budownictwie. Smola jest produktem suchej destylacji zwiazkow organicznych, zawiera duzo lotnych substancji ktore ulegaja odparowaniu, latwo laczy sie z innymi materialami, smole tworza weglowodory nienasycone

-asfaltowe czyli asfalty ktore mozna podzielic na naturalne i ponaftowe

Asfalty stanowia mieszanine weglowodorow , sa odporne na dzialanie wody, kwasow, lugow, rozpuszczaja sie w dwusiarczku wegla, benzynie, benzolu, barwa czarna, konsystencja plynna lub polplynna.

Cechy asfaltow, badanie asfaltow: temperatura mieknienia, penetracja, temperatura lamliwosci, ciagliwosc, lepkosc dynamiczna, pomiar tem na samozaplon.

Sklad chemiczny asfaltu: wegiel 85%, wodor 10-15%, tlen 2-3%

siarka azot okolo 1%

Asfalty naturalne wystepuja przewaznie w poblizu zloz ropy w postaci zloz bitumicznych, sa bardzo twarde i nie stosuje sie ich jako lepiszcza tylko jako dodatek do asfaltow ponaftowych.

Asfalty ponaftowe sa pozostaloscia po destylacji ropy naftowej

Dzieli sie je na:

-asfalty drogowe

-asfalty przemyslowe kruche PK

-asfalty przemyslowe do celow izolacyjnych PS

Aktualnie dzieli sie asfalty rowniez na:

SBS - asfalt modyfikowany

APP - asfalt zwykly oksydowany

Znakowanie asfaltow:

W¹ 400²/1600²

1. -W-papa asfaltowa wierzchniego krycia

-P- papa podkladowa

-WZ,WP-papa wierzchniego krycia zgrzewana, papa podkladowa grzewana

2. - o gramaturze 400g/m2 i zawartosci asfaltu 1200 g/,2

Wyroby z lepiszczy stosowane do izolacji przeciwwodnych (izolacje przeciwwodne)

Plynne materialy bitumiczne

-emulsje asfaltowe - zawiesiny drobnych czastek asfaltu w wodzie, uzyskuje sie je przez mechaniczne mieszanie asfaltu z woda przy jednoczesnym wprowadzaniu emulgatorow i stabilizatorow. W zaleznosci od uzytych emulgatorow wyroznia sie emulsje anionowe(A)( do gruntowania podloza lub AL. asfaltowo lateksowa do grunt. Podloza do izolacji wodochronnych, i bezspoinowych powlok izolacyjnych) i kationowe(K) ( do izolacji wodochronnych, do powlok izolacyjnych i gruntowania podloza)

-roztwory asfaltowe - uzyskuje sie z rozpuszczenia asfaltu w szybko schnacym rozpuszczalniku, stosowany glownie do gruntowania podloza

-lepiki asfaltowe na zimno(mieszanina asfaltow, wypelniaczy, plastyfikatorow i rozpuszczalnikow) na goraco( mieszanina asfaltow i wypelniaczy z dodatkami uplastyczniajacymi)

-masy asfaltowe - najczesciej stosowane substancje tego rodzaju to: masa do konserwacji pokryc dachowych z pap asfaltowych, masa asfaltowo aluminiowa, masa asfaltowo kauczukowa, dyspersyjna masa asfaltowo kauczukowa, asfaltowa masa zalewowa

-Kity asfaltowe - asfaltowo-kauczukowe (maja barwe czarna,nie powinny zmieniac swoich wlasciwosci 6 miesiecy po zakonczeniu produkcji, stosowane sa do uszczelnienia zlaczy elementow budowlanych.Sa mieszanina asfaltow ponaftowych, kauczukow syntetycznych, oraz plastyfikatorow) uszczelniajace (skladaja sie z asfaltow ponaftowych, wypelniaczy, plastyfikatorow i ewentualnych dodatkow

- lakiery asfaltowe - roztwory asfaltow w odpowiednich rozpuszczalnikach, lakiery te sa nieprzesiakliwe, maja czarna barwe i odznaczaja sie duza odpornoscia na korozje, stosowane sa jako powloki ochronne rur kanalizacyjnych i wodociagowych, metalowych czesci sanitarnych i wentylacyjnych.

Papy

Materialy bitumiczne w rolach produkuje sie z wkladka lub jako bezwkladkowe. Materialy bitumiczne z wkladka nosza nazwe papy. Papy izolacyjne nie maja powloki ani posypki.

Wszystkie gatunki pap sa stosowane jako spodnia lub nawierzchnia warstwa pokrycia dachowego, jako material do poziomej i pionowej izolacji przeciwwilgociowej budynkow i innych obiektow budowlanych, do izolacji typu sredniego i ciezkiego oraz jako materialy do wypelniania szczelin dylatacyjnych skurczowych.

Nalezy zwrocic specjalna uwage dotyczaca wielowarstwowych pokryc dachowych. Niedopuszczalne jest laczenie pap asfaltowych i smolowych.

Materialy wyjsciowe do produkcji papy:

-tektura

-tkaniny

-welony z tworzyw sztucznych

-folie zywic syntetycznych

-piasek i posypka mineralna

-wypelniacze mineralne

-asfalty

-smoly i paki

Proces technologiczny produkcji papy systemem ciaglym sklada sie z dwoch etapow.

-przygotowanie masy impregnacyjnej i powloki w oddziale warzelniczym wytworni.

-nasycenie tektury lub nosnika innego typu masa w oddziale impregnacyjnym wytworni i dalsza obrobka.

Z biegiem czasu materialy izolacyjne ulegaja procesowi starzenia sie , kruszeja, traca swa elastycznosc i przyczepnosc, co powoduje pekniecie powlok izolacyjnych. Najbardziej podatne na starzenie sie sa papy smolowe. Aby zapobiec starzeniu sie, stosuje sie papy z powlokami. Stosuje sie takze jasne posypki pokrywajace zewnetrzna strone papy : odbijaja one promienie sloneczne i chronia pape przed nadmiernym nagrzewaniem i wplywami chemicznymi. W celu przedluzenia trwalosci pap dachowych zaleca sie przeprowadzanie okresowych konserwacji pap (powlekanie masa ), ktore nalezy dokonywac mniej wiecej co 2 lata.

Papy smolowe otrzymujemy przez nasycenie tektury mas smolowa i ewentualnie pokrycie warstwa powlokowa i posypka. Papy asfaltowe otrzymujemy przez nasycenie tektury asfaltem, ewentualnie powleczenie obu stron masa asfaltowa oraz posypanie posypka mineralna.

Nazewnictwo pap:

P¹ S² 40/175³

1.-P- Asfalt przemyslowy, -D- asfalt drogowy

2.- S- ... prosty (straight) B - ... utleniony (blown) W - ... parafinowy (waxy)

3.- zdolnosc penetracji w temp 25st C wynosi 40 - 175 [0,1 mm]

7.Drewno

Drzewo to zywa roslina, ktora po scieciu nazywa sie drewnem

Budowa drzewa

Drzewo sklada sie z czesci:

- nadziemnej: strefy bezgaleziowej czyli pnia i korony,

- podziemnej: strefy korzeniowej czyli korzeni. Czesci uzytkowe drzewa to: strzala, kloda i konary. Przekroj poprzeczny drzewa:

Okres scinania drzew.

Drewno ciecia letniego lub zimowego, przechowywane po scieciu w odpowiednich warunkach, ma jednakowe wlasciwosci techniczne. Jednak warunki ciecia letniego sa na ogol niekorzystne, gdyz drewno drzew scinanych w tym okresie, lezac zazwyczaj po scieciu w lesie i podlegajac wplywom atmosferycznym, jest narazone na pekanie oraz na atakowanie przez grzyby i owady. Drewno szczegolnie iglaste ciete w okresie od poczatku kwietnia do konca sierpnia nalezy natychmiast okorowac, gdyz zabieg ten przeciwdziala opanowaniu drewna przez grzyby i owady.

Sklad chemiczny drewna: drzewo zbudowane jest z roznych komorek i wlokien. Rosnace drzewo zawiera zarowno komorki zywe jak i martwe (drewno sklada sie tylko z martwych) W 99% sklad komorek stanowia celuloza, hemiceluloza, lignina. Podstawowymi pierwiastkami drewna sa wegiel, tlen i wodor.

Wlasciwosci techniczne drewna:

Wlasciwosci fizyczne:

- wilogotnosc bezwzgledna- procentowy stosunek masy wody zawartej w drewnie do m drzewa calkowicie wysuszonego (w 103 st. C). dwa rodzaje wilgotnosci: kapilarny (powyzej nasycenia wlokien), higroskopijny (ponizej nas. Wlokien)

-higroskopijnosc- zdolnosc wchlaniania przez drewno pary wodnej z powietrza, z

-nasiakliwosc- zdolnosc do wchlaniania cieczy przez drewno w niej zanurzone. parametrami nasiakliwosci sa: wilgotnosc max. Osiagana przez drewno oraz predkosc nasiakania i stopien nasycenia

-pecznienie i skurcz- powstaje w wyniku zmiany objetosci wlokien drwena, wywolane zmiana wilgotnosci. Pecznienie to wzrost objetosci poprzez wilgoc, skurcz odwrotnie, w wiekszosci sa to procesy odwracalne

-gestosc drewna- stosunek masy do jego objetosci. Wraz z wzrostem objetosci rosna: sprezystosc, wytrzymalosc, pecznienie, skurcz, twardosc i odpornosc na scieranie

-przewodnosc cieplna - jest zlym przewodnikiem ciepla. Przewodnosc cieplna drewna jest zalezna od jego gestosci, wilgotnosci i kierunku wlokien

-przeodnosc elektryczna- drewno suche jest zlym przewodnikiem elektrycznosci . Zawilgocone oraz nasycone drewna solami powoduja zwiekszenie przewodnosci elektrycznej. Przewodnosc elektryczna wzdluz wlokien jest prawie dwukrotnie wieksza od przewodnosci poprzek wlokien

Wlasciwosci mechaniczne obejmuja:

Drewno jest materialem anizotropowym- jego wlasciwosci zaleza od kierunku wlokien w drewnie, w kazdej plaszczyznie ma inne wlasciwosci mechaniczne

-sprezystosc- zalezy od czasu trwania i wielkosci obciazenia, ma charakter zlozony, zalezny od kierunkow anatomicznych wlokien drewna. Przy krotkim obciazeniu, do pewnej granicy drewno zachowuje sie jak cialo sprezyste

-barwa - drewno drzew krajowych ma barwe od jasnozoltej az do brazowej w rozmaitych odcieniach

-pelzanie- zalezy od czasu przyrostu odksztalcen drewna. Odksztalcenia te nakladaja sie na odksztalcenia sprezyste, zalezy rozniwez od gatunku, wilgotnosci oraz wartosci i czasu trwania obciazenia

-polysk - w pewnej mierze jest zwiazany z twardoscia drewna oraz gladkoscia powierzchni po przekroju

-rysunek drewna - uwydatniajacy sie na poszczegolnych przekrojach, jest wiazany z gatunkiem drewna i jego budowa

-zapach - prawie wszystkie gatunki drewna, maja zapach znajdujacych sie w drewnie zywic, olejkow eterycznych, garbnikow i .t.d.

-wilgotnosc drewna - okresla sie stosunkiem masy wody zawartej w drewnie do masy drewna

-przewodnosc cieplna drewna- jest zlym przewodnikiem ciepla. Przewodnosc cieplna drewna jest zalezna od jego gestosci, wilgotnosci i kierunku wlokien,

-przewodnosc elektryczna drewna - drewno suche jest zlym przewodnikiem elektrycznosci . Zawilgocone oraz nasycone drewna solami powoduja zwiekszenie przewodnosci elektrycznej. Przewodnosc elektryczna wzdluz wlokien jest prawie dwukrotnie wieksza od przewodnosci poprzek wlokien,

-cieplo spalania jest calkowita iloscia, jaka wydziela sie przy zupelnym spalaniu 1 kg drewna. W zaleznosci od gatunku drewna i jego jakosci cieplo spalania drewna calkowicie suchego w wiekszosci przypadkow wynosi 18 850 - 20 100 kJ/kg [ 8 ]

-wytrzymalosc dorazna na sciskanie - najwieksza wytrzymalosc na sciskanie. najwiekse wykazuje drewno przy sile dzialajacej wzdluz wlokien, najmniejsza zas przy sile dzialajacej w poprzek wlokien;

-wytrzymalosc dorazna na zginanie - jest ok. 2 x wieksza od wytrzymalosci na sciskanie;

-wytrzymalosc dorazna na scinanie - wzdluz wlokien jest znacznie wieksza niz prostopadle do wlokien

-lupliwosc- zdolnosc do rozwarstwiania sie wzdluz wlokien, stosunek sily potrzebnej do rozlupania do szerokosc probki

-twardosc- opor stawiany przez drewno przy probie wcisniecie w nie ciala obcego

-udarnosc ( odpornosc na uderzenia), stosunek pracy potrzebnej do zlamania probki do pola przekroju

Wady drewna charakterystyka

Wady drewna sa to roznego rodzaju nieprawidlowosci jego budowy albo uszkodzenia chorobowe badz mechaniczne, ktore w mniejszym lub wiekszym stopniu wplywaja na wlasciwosci techniczne i zastosowanie drewna.

Typowe wady drewna mozna podzielic na:

-wady ksztaltu - np. zbiezystosc pnia, zgrubienia odziomkowe, rakowatosc, krzywizna, splaszczenie;

-wady w budowie anatomicznej - np. seki, otwory po sekach, seki zaschniete, zawoje , nierownomierna szerokosc slojow rocznych, falisty uklad wlokien, zawily uklad wlokien, skret wlokien, rdzen, mimosrodowosc , wielo-rdzennosc, twardzica, pecherze zywiczne ;

-zabarwienia- zabarwienie wywolane przez czynniki organiczne lub nieorganiczne - zaszarzenie, sinica, falszywa twardziel;

-porazenia przez grzyby- np. plesn, brunatnica, zaparzenie, zgnilizna;

-pekniecia - np. pekniecia okrezne, mrozowe, czolowe;

-zranienia - np. uszkodzenia mechaniczne, zabitka,

-uszkodzenia przez owady - np. chodniki owadzie;

RODZAJE DRZEW I ICH ZASTOSOWANIE.

Iglaste ( 82% w Polsce):

• sosna - drewno lekkie, miekkie, latwe w obrobce, stolarka budowlana (okna , drzwi), konstrukcje dachowe, legary , belki, deski, sklejka;

• swierk - lekkie, miekkie, lupliwe drewno, trudne w obrobce, zastosowanie podobne jak sosna, nalezy uniknac stosowania w miejscach narazonych na zawilgocenie, uzywa sie do okien i drzwi;

• jodla - lekkie, miekkie, srednio wytrzymale, trudne w obrobce, konstrukcje ciesielskie, inne elementy budynku - podobnie jak drewno sosnowe, z wyjatkiem miejsc narazonych na zawilgocenie;

• modrzew - najlepszy i najtrwalszy material budowlany, stosuje sie do robot stolarskich;

Lisciaste:

• dab - drewno twarde, ciezkie, stolarka budowlana, deszczulki posadzkowe, okleiny, posadzki plytowe;

• jesion - ciezkie, twarde, trudno lupliwe, latwo sie obrabia, boazerie, materialy posadzkowe, wykonczenie wnetrz;

• buk - ciezkie i bardzo twarde drewno, bardzo wysoka wytrzymalosc, porecze , balustrady, schody, posadzki, do produkcji narzedzi;

• grab - najtwardszy gatunek drewna krajowego, trudne w obrobce, deszczulki posadzkowe, drewno narzedziowe;

• klon - twarde, wytrzymale drewno, do wyrobu mebli (na okleiny);

• akacja - bardzo twarde, ciezkie, wytrzymale, ograniczone zastosowanie z powodu niewielkiej grubosci pnia;

• lipa - lekkie, miekkie, bardzo latwe w obrobce, sklejki plyty stolarskie;

• brzoza - miekkie, malo twarde, ma duza wytrzymalosc, do wyrobu mebli (okleiny), plyty pilsniowe, wiorowe, sklejki, narzedzia;

• topola - nalezy do najbardziej miekkich drzew, bardzo miekkie malo twarde, bardzo niska wytrzymalosc, do produkcji plyt pilsniowych i wiorowych;

• jawor - umiarkowanie ciezkie, miekkie, wytrzymale, okleiny (boazerie)

• olcha - lekkie, miekkie, latwo sie obrabia i lupie, do produkcji sklejek i plyt wiorowych;

• wiaz - wytrzymale, srednio twarde, na boazerie, posadzki, okleiny;

• osika - bardzo miekkie i lekkie, oblogi, welna drzewna, plyty pilsniowe i wiorowe;

• wierzba - niska wytrzymalosc, nietrwale, plyty wiorowe i pilsniowe.

Wyroby z drewna i ich charakterystyka, materialy drewno pochodne

-FORNIRY - sa to cienkie platy drewna grubosci do 5 mm. Cienkie forniry grubosci od (0,6 - 1,0) mm stosowane sa do naklejania na drewno, w celu nadania mu bardziej szlachetnego wygladu zewnetrznego, nosza nazwe OKLEIN , a forniry grubosci 1,0 do 1,5 mm , stosowane na warstwe zewnetrzna sklejki , plyt stolarskich itp. - nazywamy OBLOGI. Do produkcji fornirow nadaje sie drewno ; brzozowe, bukowe, debowe, jesionowe, lipowe, olchowe, sosnowe, swierkowe;

-SKLEJKA OGOLNEGO PRZEZNACZENIA wg PN-83/D- 97005-11 sklejka jest to plyta sklejona z nieparzystej liczby fornirow, ktorych wlokna w przylegajacych do siebie warstwach przebiegaja pod katem prostym;

-LIGNOFOL - jest wysoka wytrzymalosciowa odmiana sklejki. Produkcja lignofolu jest podobna do produkcji sklejki, przy czym stosowane forniry sa znacznie ciensze, a cisnienie prasowania jest rzedu 20 i wiecej MPa. Stosuje sie ja do specjalnych wyrobow, przede wszystkim w przemysle wlokienniczym i maszynowym

-PLYTY STOLARSKIE OGOLNEGO PRZEZNACZENIA skladaja sie z warstwy srodkowej, zlozonej z listew tarcicy lub pasm forniru ustawionych prostopadle do warstwy zewnetrznej. Plyty dziela sie na typy, rodzaje i klasy . Konstrukcja plyty stolarskiej powinna skladac sie z nieparzystej liczby elementow.

-PLYTY WIOROWE - Z wior drewnianych lub innych czastek drewna polaczonych ze soba spoiwem - klej syntetyczny

-PLYTY PILSNIOWE-produkuje sie z odpadow tartacznych, przewaznie drewna iglastego rozwloknionego z dodatkiem lub bez dodatku srodkow chemicznych. Plyty twarde i bardzo twarde uzywane sa glownie jako materialy konstrukcyjne , okladziny do scian i lekkich plyt dachowych oraz na potrzeby meblarskie, plyty porowate stosowane sa glownie do izolacji cieplnej i akustycznej. Modul sprezystosci przy zginaniu prostopadle do plaszczyzny wynosi : dla plyt pilsniowych twardych E_g = 3500 Mpa, a dla plyt bardzo twardych E_g = 4000 Mpa;

-plyty z WELNA DRZEWNA - powstaje przez struganie drewna na specjalnych maszynach do wyrobu welny. Stosuje sie drewno sosnowe, swierkowe, jodlowe, topolowe i osikowe. Dlugosc wiorka wynosi od 200 do 500 mm, szerokosc od 4 do 6 mm, grubosc 0.35 do 0,55 mm. Wilgotnosc optymalna welny drzewnej wynosi 15 %, najwieksza dopuszczalna 22%. Stosowana jest do celow opakowaniowych, a takze do produkcji plyt wiorkowo - cementowych;

-TROCINY - sa to produkty odpadowe pochodzace z obrobki stosuje sie je jako material izolacyjny w scianach drewnianych, do wyrobu cegly porowatej ( trocinowki ), do betonow trocinowych,

Korozja drewna

Korozja biologiczna drewna to niszczenie jego struktury na skutek dzialanie czynnikow biologicznych jak grzyby, owady, bakterie. Prowadzi to do powstania zgnilizny, ktora objawia sie zniszczeniem wloknika oraz drzewnika. Jedna z najczestszych przyczyn wystepowania korozji jest dzialanie niszczace grzybow.

Sposoby konserwacji i zabezpieczenia drewna

-suszenie moze byc naturalne od 1 do 8 lat (w zaleznosci od rodzaju drewna, wymiarow i przeznaczenia) lub sztuczne od kilku do kilkudziesieciu dni. Sposob suszenia nie ma wplywu na jakosc drewna.

- impregnacja drewna srodkami antyseptycznymi ma na celu zabezpieczenie go przed gniciem i dzialaniem grzybow. Srodkami takimi moga byc chlorek cynku,siarczan VI miedzi II , fluorek sodu, olej kreozotowy, olej lupkowy, fenole.

- nasycenie przez kapiele stosuje sie uzywajac srodkow goracych lub zimnych albo najpierw srodka goracego a potem zimnego. Drewno moczy sie w specjalnych zbiornikach w czasie uzaleznionym od rodzaju uzytej wody

- stosowanie srodkow impregnacyjnych i grzybobojczych. Sa to zwiazki chemiczne majace wlasciwosci toksyczne w stosunku do grzybow i owadow

8.Zaprawy Budowlane

Mieszanka betonowa jest mieszanina spoiwa, wody i kruszywa grubego (kruszywo 2-128 mm, czyli piasek i zwir)

Beton jest mieszanka betonowa po stwardnieniu

Mleczko jest niepozadana zawiesina, ktora wychodzi na wierzch wiazacej mieszanki betonowej, gdy dodano zbyt duzo wody

Zaczyn Budowlany mieszanina spoiwa mineralnego z woda lub innym roztworem, dzieli sie je ze wzgledu na rodzaj uzytego spoiwa na wapienne, gipsowe, cementowe, zawiesiny, wapienne, gipsowo wapienne, cementowo wapienne

Zaprawy budowlane mieszaniny otrzymane z wymieszania spoiwa lub lepiszcza z drobnym kruszywem i woda lub z inna ciecza zarobowa oraz ewentualnie dodatkow i domieszek poprawiajacych wlasciwosci zaprawy

Rodzaje zapraw budowlanych zwyklych- mieszania spoiwa, piasku i wody oraz ewentualnie domieszek i dodatkow stosowanych do robot ogolnobudowlanych:

-Zaprawy wapienne stosowane sa do murowania fundamentow w gruntach suchych budynkow jednokondygnacyjnych mieszkalnych lub gospodarczych oraz budynkow prowizorycznych. Do murowania scian wypelniajacych oraz nadziemnych scian konstrukcyjnych w budynkach jednokondygnacyjnych mieszkalnych lub gospodarczych i scian budynkow prowizorycznych. Do wykonania obrzutki pod tynki zwarte wewnetrzne na murach i stropach ceramicznych. Do wykonywania warstwy wierzchniej (gladzi) tynkow zwyklych wewnetrznych lub zewnetrznych.

-Zaprawy cementowo-gliniane - stosuje sie do wykonywania zapraw wodoszczelnych, do tynkowania cokolow, scian od zewnatrz, wykonywania podokiennikow i wypraw wewnetrznych w pomieszczeniach o zwiekszonej wilgotnosci, do murowania fundamentow i scian. W budownictwie wiejskim stosuje sie je do wykonywania wypraw wodoszczelnych zbiornikow na wode, zbiornikow do zakiszania pasz i zbiornikow na obornik.

-Zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne sa stosowane do tynkowania powierzchni wewnetrznych scian i stropow oraz do murowania scian z cegiel ceramicznych i z elementow gipsowych, do mocowania wykladzin ceramicznych i przewodow instalacji elektrycznych. Zaprawy gipsowe mozna stosowac tam, gdzie czesc budynku wykonano z gipsu i nie jest narazona na dzialanie opadow atmosferycznych.

-Zaprawy cementowe - stosowane sa do wznoszenia murow silnie obciazonych i cienkich scian dzialowych oraz konstrukcji narazonych na ciagle dzialanie wody. Do wykonania podlozy pod posadzki oraz do wykonywania obrobki tynkarskiej.

-Zaprawy cementowo-wapienne stosuje sie do murow podziemi, tynkow zewnetrznych, ukladania plytek sciennych i podlogowych.

-Zaprawy cementowe specjalne: zaprawy z cementow portlandzkich z domieszka chlorku wapniowego sluza do wykonywania tynkow

zaprawy budowlane modyfikowane-dostepne w postaci suchych produkowanych fabrycznie zapraw lub w postaci uplynnionej

-zaprawy elewacyjne i scienne

-zaprawy klejace- do plytek mineralnych i plyt

- zaprawy do rekonstrukcji i napraw elementow betonowych i ceramicznych

Zaprawy do torkretowania zapewniaja duza wodoszczelnosc; stosowane sa do warstwy izolacyjnej na masywach betonowych, do napraw z wzmacnianiem konstrukcji zelbetowych oraz do wypraw w zbiornikach, przegrodach wodnych itp., zwlaszcza w miejscach narazonych na dzialanie wod lub opadow agresywnych.

Zaprawy cieplochronne;

Zaprawy ogniotrwale sluza do wykonywania spoin w murach z cegiel ogniotrwalych.

Zasady projektowania zapraw:

Metoda analityczna:

f_z=f_c(1/n - 0,05) + 0,4 [MPa]

f_z- wytrzymalosc zaprawy na sciskanie

f_c- klasa wytrz. Cementu

n stosunek objetosciowy piasku do cementu

n=p/c=(f_c)/(f_z+0,05f_c-0,4)

Zastosowanie zapraw: wykonywanie filarow nosnych oraz murow, lukow, sklepien narazonych na obciazenia, kladzenie tynkow, ukladanie posadzek kamiennych, izolacje pionowe scian budynkow, murowanie fundamentow i scian budynkow.

9. KRUSZYWA

Podzial:

-naturalne-uzyskiwane wprost z kopalni

-granulowane

-kruszywa lekkie i geste

-w zaleznosci na zastosowanie- do betonu lub do zapraw, kruszywa posadzkowe, kruszywa przemyslowe (ceramika, szklo)

-kruszywa pochodzace z recyklingu

Kruszywa sie uszlachetnia- rozdrabnianie, odwadnianie i sedmentacja

Kruszywo w betonie jest skladnikiem wypelniajacym, a jako wypelniacz posiada forme sypka zlozona z okruchow cial stalych. Objetosc absolutna w betonie wynosi przecietnie 60-75 %, ale w szczegolnych przypadkach dochodzi do 80%. Od kruszywa zalezy m.in. wytrzymalosc na sciskanie, gestosc objetosciowa, przewodnosc cieplna, odpornosc na czynniki oddzialujace podczas eksploatacji. Natomiast od objetosci kruszywa w betonie zalezy, czy do wypelnienia pustych przestrzeni miedzy ziarnami trzeba bedzie uzyc wiecej czy mniej cennego kruszywa.

Ze wzgledu na rodzaj betonu wyroznia sie kruszywa do betonu ciezkiego, zwyklego, lekkiego kruszywowego i lekkiego mikrokruszywowego. Do betonu ciezkiego stosuje sie kruszywa o gestosci objetosciowej ziaren powyzej 3000 kg/m³. Do betonu zwyklego stosujemy kruszywo o gestosci objetosciowej 2000-3000 kg/m³.

Do najbardziej popularnych kruszyw organicznych naleza: wiory, trociny drewniane, sieczka ze slomy, trzciny i innych roslin, korek, guma. Wytrzymalosc takich betonow nie przekracza 4 MPa.

Keramzyt (gliniec) otrzymuje sie przez wypalanie niskotopliwych ilow i glinu o zdolnosci pecznienia pod wplywem temperatury. W tym celu zarabia sie surowiec woda do gestej konsystencji. Rozdrobniona na kawalki mase wypala sie w piecach obrotowych w temp. okolo 1250şC. jego gestosc jest pochodna frakcji .W Polsce produkuje sie jeden z najlepszych jakosciowo keramzytow

Glinoporyt produkowany jest z glin niepeczniejacych, ktore po zarobieniu woda na geste ciasto wypala sie i kruszy. Uzyskuje sie wowczas kruszywo sredniej wartosci, malo jednorodne. Pory powstaja na skutek odparowywania wody przy wypale.

Lupkoporyt- spiekane lupki przyweglowe, prawie zerowa szkodliwosc, bardzo duza wytrzymalosc

Popioloporyt- spiekane popioly lotne

Kruszywa z recyklingu- jakosciowo gorsze od naturalnego kruszywa, ale beton z nich zrobiony w malym stopniu odbiega jakosciowo od betony na naturalnych kruszywach

Kruszywa naturalne:

-naturalny pumeks - z wylewow lawy, gdzie jest duza wilgotnosc powietrza

-perlit (poryt) - kwasne szkliwo wulkaniczne, wytwarzaja sie na nim pecherzyki, nie wystepuja frakcje wieksze niz 5mm

-dermikulit- powstaje wewnatrz w wyniku eksplozji gazu, kruszywo bardzo lekkie, stosuje sie glownie w tynkach renowacyjnych, nasyca sie solami

Kruszywa podzial

NATURALNE:

-piasek (do 2mm)

-zwir (od 5mm)

-mieszanki wielofrakcyje

-naturalne kruszywo kamienne

-kruszywo lamane ze skal

-kruszywo lamane z betonu zwyklego marek powyzej 250

-kruszywo lamane ze skal weglanowych

-kruszywo lamane do lastryka i suchych mieszanek do tynkow szlachetnych

-maczka kamienna do suchych tynkow

-weglanoporyty

-kruszywa utwardzajace (kwarcyt, krzemien)

SZTUCZNE:

-zuzel wielkopiecowy granulowany

-zuzel wielkopiecowy pumeksowy

-keramzyt

-algoporyty (lupkoporyty; glinoporyty; kruszywa z popiolow lotnych)

-kruszywo elporytowe

-kruszywa utwardzajace (stopy mineralne, porcelana, sztuczny korund, karborund)

CIEZKIE:

• granit

• bazalt

• dioryt

10. Tworzywa sztuczne

Tworzywa sztuczne to materialy zawierajace jako podstawowy skladnik wielkoczasteczkowe substancje organiczne (polimery) oraz dodatki (wypelniacze, plastyfikatory, utrwalacze, barwniki)

Tworzywa sztuczne ze wzgledu na wlasciwosci dzieli sie na

- elastomery tworzywa ktore w normalnej temperaturze ( okolo 20 st.C) moga byc poddawane duzym odksztalceniom nawet o 100% np. kauczuk

- plastomery tworzywa ktore w normalnej temp.ulegaja jedynie odksztalceniom sprezystym

- Plastyfikatory zwane rowniez zwiekszaczami, polepszaja elastycznosc, gietkosc polimerow, polimerow tym samym i tworzywa sztucznego, zapewniajac te wlasciwosci w obnizonej temperaturze. Ulatwiaja takze przetworstwo nie zmieniajac charakteru chemicznego polimeru. Sa to trudno lub calkowicie nielotne ciecze lub rzadziej latwo topliwe ciala stale.

- Stabilizatory - sa to tzw. antyutleniacze i stabilizatory promieniowania UV. Zwiekszaja one odpornosc tworzyw sztucznych na procesy starzenia pod wplywem tlenu z powietrza i promieniowania UV zawartego w promieniowaniu slonecznym.

- Barwniki i pigmenty maja za zadanie nadanie tworzywom sztucznym zadanego koloru.

- Srodki smarne maja na celu ulatwienie procesu przetworstwa tworzywa.

- Wypelniacze spelniaja wielorakie zadania. Obnizaja cene tworzyw dzieki zmniejszeniu zawartosci w nich najdrozszego skladnika - polimeru, a takze modyfikuja w pozadanym kierunku ich wlasciwosci, np. zmniejszaja skurcz w procesie przetworstwa, podwyzszaja odpornosc techniczna i odpornosc na starzenie, a takze na ogol znacznie zwiekszaja ich wytrzymalosc mechaniczna. Udzial wypelniaczy wynosi od 0 do 80%.

- Nosniki - sa to wstegi lub arkusze tkaninowe, papierowe lub z wlokna szklanego zwiekszajace wytrzymalosc mechaniczna tworzywa w wyniku nakladania polimeru lub czesciej nasycania nosnika polimerem.

Tworzywa polimeryzacyjne:

- polietylen (rury gazowe, wodne)

- PCV (rury, wykladziny,profile)

- polistyren (styropian)

Wlasciwosci cieplne tworzyw sztucznych sa znacznie bardziej zroznicowane niz w przypadku materialow tradycyjnych.

Przewodnosc cieplna tworzyw stycznych w porownaniu do tej cechy dla innych tworzyw konstrukcyjnych jest bardzo mala i miesci sie w granicach 0,13 do 0,6 Kcal/mh°C. Tworzywa sztuczne o strukturze komorkowej wykazuja wspolczynnik przewodnosci cieplnej w granicach od 0,02 do 0,05 Kcal/mh°C, stanowi wiec bardzo efektywny material cieplochronny.

Rozszerzalnosc cieplna tworzyw stycznych jest natomiast znacznie wieksza od tej cechy wykazywanej przez tradycyjne materialy budowlane oraz drewno. Wielkosc wspolczynnika rozszerzalnosci cieplnej tworzyw sztucznych w temperaturze 20 - 50 °C waha sie od 10^-5 do 10^-4, co nalezy brac pod uwage przy montazu rozmaitych urzadzen z tych materialow lub wykonywania z nich powlok, zwlaszcza pracujacych w szerszym zakresie temperatur.

Odpornosc cieplna tworzyw sztucznych jest ogolnie biorac znacznie mniejsza od tradycyjnych materialow budowlanych. Dla tworzyw termoplastycznych waha sie ona w granicach 60-90°C. Tworzywa usieciowane termoutwardzalne wykazuja odpornosc termiczna w granicach 120 - 150 °C. Wade te czesciowo usuwa sie przez wprowadzenie wypelniaczy.

Palnosc- ognioodpornosc tworzyw stycznych jest bardzo rozna i zalezy zarowno od rodzaju materialu, jak i od zastosowanego wypelniacza. Obecnosc w lancuchu polimeru chlorowca lub krzemu nadaje tym materialom cechy niepalnosci. Do tworzyw sztucznych trudno palnych (somogasnacych) nalezy polichlorek winylu (PCW), poliuretany, silikony oraz tworzywa fenolowe z wysoka zawartoscia wlokna szklanego lub innych wypelniaczy mineralnych. Zwiekszenie odpornosci ogniowej uzyskuje sie przez wprowadzenie do tworzyw sztucznych „antypyrenow”. Takich jak estry kwasu ftalowego, parafina chlorowa, tlenki antymomi itp.

Odpornosc chemiczna tworzyw sztucznych na dzialanie rozmaitych substancji chemicznych jest ogolnie biorac znacznie wieksza od tradycyjnych materialow budowlanych, jak beton, stal lub drewno. Znaczna ich czesc jest odporna na dzialanie kwasow, a niektore z nich na dzialanie roztworow alkalicznych, roztworow soli mineralnej, rozpuszczalnikow organicznych, olejow mineralnych, tluszczow i paliw plynnych. Odznaczaja sie rowniez mala nasiakliwoscia i szczelnoscia na dzialanie agresywnych gazow i stanowia w niektorych przypadkach niezastapione srodki ochrony tradycyjnych materialow i konstrukcji budowlanych przed agresja chemiczna; stosowane sa w postaci wykladzin chemoodpornych, kitow do mocowania i uszczelniania wykladzin i okladzin z mineralnych materialow chemoodpornych oraz powlok ochronnych. W postaci cienkich folii stosowane sa do izolacji wodo- i paroochronnych.

Wlasciwosci elektryczne - tworzywa sztuczne wykazuja wysokie wlasciwosci dielektryczne, zarowno w warunkach dzialania pradu zmiennego jak i stalego. Dzieki wybitnym wlasciwoscia elektroizolacyjnym przy rownoczesnie dobrych wlasciwosciach mechanicznych i chemoodpornych znajduja szerokie zastosowanie w elektrotechnice, radiotechnice oraz w instalacjach elektrycznych budowlanych.

Niewatpliwa wada tworzyw sztucznych w niektorych dziedzinach zastosowania jest ich zdolnosc do ladowania sie elektrycznoscia statyczna.

Wady tworzyw sztucznych:

- ograniczona odpornosc cieplna,

- wlasciwosci pelzania (czyli plyniecia na zimno)

- znacznie mniejsza odpornosc na dzialanie zmiennych warunkow atmosferycznych (promieniowanie sloneczne, tlenu i ozonu) co powoduje starzenie materialow i zmiana ich wlasciwosci,

- problem z ich utylizacja.

Skladniki tworzyw sztucznych.

Przez pojecie tworzywa sztucznego rozumiemy uzytkowa postac wielkoczasteczkowych zwiazkow chemicznych zwanych polimerami. Polimery w swej formie uzytkowej rzadko wystepuja w postaci „czystej”, w zaleznosci od przeznaczenia zawieraja roznego rodzaju dodatki. W ogromnej wiekszosci przypadkow polimery stosowane sa w postaci wieloskladnikowych kompozycji, w sklad ktorych wchodza plastyfikatory, stabilizatory, barwniki, srodki smarne ulatwiajace przetworstwo, srodki obnizajace palnosc oraz wypelniacze i nosniki.

Plastyfikatory zwane rowniez zwiekszaczami, polepszaja elastycznosc, gietkosc polimerow, polimerow tym samym i tworzywa sztucznego, zapewniajac te wlasciwosci w obnizonej temperaturze. Ulatwiaja takze przetworstwo nie zmieniajac charakteru chemicznego polimeru. Sa to trudno lub calkowicie nielotne ciecze lub rzadziej latwo topliwe ciala stale.

Stabilizatory - sa to tzw. antyutleniacze i stabilizatory promieniowania UV. Zwiekszaja one odpornosc tworzyw sztucznych na procesy starzenia pod wplywem tlenu z powietrza i promieniowania UV zawartego w promieniowaniu slonecznym.

Barwniki i pigmenty maja za zadanie nadanie tworzywom sztucznym zadanego koloru.

Srodki smarne maja na celu ulatwienie procesu przetworstwa tworzywa.

Wypelniacze spelniaja wielorakie zadania. Obnizaja cene tworzyw dzieki zmniejszeniu zawartosci w nich najdrozszego skladnika - polimeru, a takze modyfikuja w pozadanym kierunku ich wlasciwosci, np. zmniejszaja skurcz w procesie przetworstwa, podwyzszaja odpornosc techniczna i odpornosc na starzenie, a takze na ogol znacznie zwiekszaja ich wytrzymalosc mechaniczna. Udzial wypelniaczy wynosi od 0 do 80%.

Nosniki - sa to wstegi lub arkusze tkaninowe, papierowe lub z wlokna szklanego zwiekszajace wytrzymalosc mechaniczna tworzywa w wyniku nakladania polimeru lub czesciej nasycania nosnika polimerem.

  Tworzywa sztuczne w budownictwie

Tworzywa polimeryzacyjne - powstale w wyniku polimeryzacji wolnorodnikowej

a)       Polietylen (rury gazowe i wodne - zgrzewane)

b)       PCV (rury instalacyjne, wykladziny, profile okienne)

c)       Polistyren (spieniony = styropian)

11. Rodzaje szkla, zastosowanie.

Szklo bezpostaciowa substancja otrzymywana z stopionych surowcow mineralnych, ktore nastepnie zostaja przechlodzone w taki sposob azeby nie nastapila krystalizacja skladnikow. Surowce stosowane do wytworzenia szkla: piasek kwarcowy (krzemionka,70%, SiO₂), weglan sodu , weglan wapnia, zwiazki baru i olowiu i barwniki.

1. Szklo plynne dzienne ciagnione maszynowo: stosowane jest zazwyczaj do szklenia roznego rodzaju otworow okiennych.

2. Szklo plaskie walcowane.

• Szklo plaskie walcowane szare i wzorzyste: stosowane jest wszedzie tam, gdzie chodzi o utrzymanie swiatla rozproszonego, doswietlenia wnetrz z zapewnieniem intymnosci,

• Szklo plaskie zbrojone - gladkie i wzorzyste.

Szklo plaskie pochlaniajace promieniowanie podczerwone -stosuje sie zwlaszcza do szklenia duzych okien, ktore wystawione sa na silne dzialanie promieni slonca, najczesciej od strony poludniowej i zachodniej. umozliwia zaprojektowanie duzych plaszczyzn przeszklonych w elewacjach budynkow bez nadmiernego nagrzewania w okresie letnich upalow.

Szyby zespolone - uzywane sa do szklenia wszelkich otworow, ktore wymagaja bardzo dobrej izolacyjnosci cieplnej i akustycznej.

Szklo hartowane - stosuje sie do wykonywania drzwi, scianek dzialowych, szklenia okien, wszedzie tam, gdzie duza liczba ludzi przebywa w bliskim kontakcie ze szklem i konieczne jest zachowanie bezpieczenstwa.

Szklo barwne, nieprzejrzyste - jest uzywane w budownictwie do wykladzin oraz dekoracji.

Szklo refleksyjne zastosowane w budownictwie odgrywa role zabezpieczenia wnetrz przed nadmierna insolacja. Odbijaja one 50% promieniowania grzejnego, zapobiegajac przegrzewaniu wnetrz, a w okresie zimowym zapobiegaja wypromieniowaniu ciepla z pomieszczenia.

Ksztaltki szklane i szklo prasowane.

Szklo piankowe i inne wyroby izolacyjne ze szkla zaliczane sa do materialow izolacyjnych.

Wlasciwosci szkla:

Gestosc pozorna 2500 kg/m³ , twardosc 5-7 w skali Mohsa, wytrzymalosc na sciskanie wieksza niz 400 MPa, wspolczynnik przewodzenia ciepla λ= 1,0 W/(m * °C)

12. MATERIALY DO IZOLACJI TERMICZNEJ, CHARAKTERYSTYKA. Izolacja

Materialy termoizolacyjne maja za zadanie chronic pomieszczenie, konstrukcje, cale obiekty budowlane oraz specjalne urzadzenia przed stratami ciepla badz chronic urzadzenia chlodnicze przed stratami zimna. Charakterystyczna cecha materialow termoizolacyjnych jest ich maly wspolczynnik przewodnosci cieplej. Materialy o budowie wloknistej lub warstwowej charakteryzuja sie nizszymi wspolczynnikami przy przenikaniu strumieniu cieplnego skierowanego prostopadle do kierunku wlokien lub warstwy lub skierowanego wzdluz wlokien lub warstw. Z uwagi na znaczne pogarszanie sie wlasciwosci izolacyjnych materialow wskutek zawilgocenia materialy przeznaczone do izolacji cieplej powinny byc przy transporcie i przechowywaniu chronione przed wilgocia. Niezaleznie do wymienionych wyzej wymagan materialy termoizolacyjne powinny byc w zasadzie niepalne, miec niezmienna strukture oraz odpornosc na gnicie i dziala nie gryzoni. Materialow termoizolacyjnych, zawierajacych domieszki wplywajace szkodliwie na smak i zapach przechowywanych produktow nie wolno stosowac w urzadzeniach sluzacych takiemu celowi. Ze wzgledu na pochodzenie surowca materialy i wyroby termoizolacyjne mozna podzielic nastepujaco:

a) naturalne (plyty i okleiny korkowe, plyty pilsniowe, plyty pazdzierzowe, plyty z kory sosnowej, plyty i maty z trzciny i slomy)

b) o pochodzeniu nieorganicznym (welna mineralna i szklana - topi sie material naturalny, potem tworzy sie z niego niteczki i laczy sie je akrylem - dzieki niemu jest dobra odpornosc termiczna)

c) sztuczne:

- styropian - z warstwa „skory” i farby na wierzchu daja pelna odpornosc przeciwwilgociowa

- pianki poliuretanowe - moga byc niepalne, dobre parametry przewodnictwa, mozna kontrolowac ich gestosc, nalezy zabezpieczac folia aluminiowa przed dzialaniem wilgoci oraz farbami przed szkodliwym promieniowaniem UV

- keramzyt - napowietrzana glina

- ekofiber - makulatura gazetowa, rozdrobniona, spreparowana preparatami barwnymi

Spis treści:

1. Cechy techniczne mat. budowlanych

2. Korozja

3. Materiały kamienne

4. Ceramika, klinkiery

5. Spoiwa

6. Lepiszcze

7. Drewno

8. Zaprawy

9. Kruszywa

10. Tworzywa sztuczne

11. Szkło

12. Materiały do izolacji

13. Farby i lakiery

14. Woda

13.Farby, lakiery ich podzial i zastosowanie

Farby i lakiery sluza w budownictwie zarowno do nadawanie okreslonej estetyki budowla jak i rowniez do ochrony materialow budowlanych w zaleznosci od wlasciwosci.

Farby olejne-stanowia jednorodne zawiesiny pigmentow i wypelniaczy w spoiwie z preparowanych olejow schnacych na bazie oleju lnianego itp. Jako rozcienczalnik zawieraja one benzyne lakowa lub terpentyne .Farby olejne stosowane w budownictwie moga miec rozny sklad ,a zwlaszcza rozna zawartosc spoiwa olejnego , w zwiazku z czym wykonywane nimi powloki moga miec rozne wlasciwosci.

-farby do robot wewnetrznych - maja mniej spoiwa (20-50%) .Daja one powloki o srednim polysku i dostatecznej wytrzymalosci mechanicznej w warunkach pokojowych , ale ich odpornosc na wplywy atmosferyczne , jak rowniez na dzialanie zmiennych temperatur ,moze byc nie wystarczajaca .

-farby do robot zewnetrznych - przyrzadza sie przewaznie na olejach preparowanych (30-35% farby) .Stosuje sie w nich bardziej wartosciowe , swiatlo trwale pigmenty ,bez obciaznikow .Powloki z nich wykazuja dobra odpornosc na wplywy atmosferyczne , sa bardzie elastyczne i wodoodporne od powlok nanoszonych farbami do wymalowania wewnetrznych, charakteryzuje je rowniez lepszy polysk.

-farby olejne podkladowe (gruntowe) - sluza do tzw. Pierwszego wymalowania powierzchni. Na podloze nieporowate, np. metale, naklada sie je bezposrednio (zawieraja pigmenty pasywujace powierzchnie metali -minie olowiana) . Na podloza porowate, jak drewniane , drewnopochodne .tynki naklada sie je po uprzednim ich zaimpregnowaniu pokostem. Gruntowanie ma na celu utworzenie szczelnej przegrody oslaniajacej podloze przed dzialaniem warunkow zewnetrznych i zabezpieczenia go przed wsiakaniem spoiw z farb nawierzchniowych .

-farby nawierzchniowe - zawieraja z zasady wiecej spoiwa i sa przyrzadzane na olejach preparowanych (polipokostach). Maja one lepsza rozlewnosc , rozlewnosc powloki z nich wykonane charakteryzuje wyzszy , jedwabisty polysk i wyzsza wytrzymalosc na uszkodzenia mechaniczne.

Emalie olejne i lakiery - Emalie olejne stosuje sie do robot malarskich o wyzszych wymaganiach estetycznych i uzytkowych. Emaliami nazywamy wyroby malarskie dajace powloki o wysokim polysku ,gladkosc ,znacznej twardosci i odpornosci na uszkodzenia mechaniczne. Lakiery olejne to spoiwa ,w sklad ktorych obok olejow wchodza zywice. Do wyrobu lakierow olejnych stosuje sie oleje lniane zageszczone. Z zywic naturalnych uzywa sie wytopionych i estryfikowanych kopalni oraz estrow kalafoniowych, zas z zywic sztucznych stosuje sie tzw. alkidale, zywice fenolowe modyfikowane kalafonia tzw. albertole.

Emalie syntetyczne - sa to jednorodne zawiesiny pigmentow i wypelniaczy w zasykatywowanym spoiwie opartym na zywicach syntetycznych rozpuszczalnikach syntetycznych. Tworza one po wyschnieciu powloki o wysokim polysku , twarde i elastyczne, o znacznej odpornosci na wplywy atmosferyczne i o mniejszej wrazliwosci na dzialanie swiezych ,alkalicznych podlozy cementowych i wapiennych. Stosuje sie do malowania tynkow w pomieszczeniach, ktorym stawia sie wysokie wymagania higieniczne (szpitale) oraz w pomieszczeniach narazonych na dzialanie wilgoci i uszkodzenia mechaniczne, takze do malowania stolarki drewnianej oraz elementow metalowych wewnatrz budynkow.

Lakiery i emalie chemoutwardzalne sa to wyroby dwuskladnikowe ,zlozone z lakieru lub emalii syntetycznej i tzw. Utwardzacza, ktory dodaje sie do podstawowego wyrobu tuz przed uzyciem ,w skutek czego wysycha on i twardnieje w temperaturze normalnej .Tworza one powloki twarde ,o wysokim polysku ,odporne na zarysowanie ,dzialanie wody, roztworow alkalicznych detergentow, spirytusu, tluszczu. Stosuje sie do malowania powierzchni z drewna i z materialow drewnopochodnych. Nie wolno stosowac do malowania tynkow i betonow na spoiwie cementowym i wapiennym oraz wyrobow metalowych ze wzgledu na mozliwosc ich korozji.

Farby antykorozyjne- zawieraja pigmenty ,ktore zapewniaja odpornosc i nie przenikalnosc powloki przeciw rdzewnej(np. grafit) .Do warstwy gruntowej uzywa sie oleju luianego ,ktory zapewnia dobra przyczepnosc do metalu. Stosuje sie je w celu ochrony elementow i konstrukcji metalowych a w szczegolnosci stalowych ,przed korozja atmosferyczna.

Farby chemoodporne - uzywa sie do ochrony powierzchni konstrukcji budowlanych i urzadzen produkcyjnych w zakladach przemyslowych przed dzialaniem agresywnych substancji cieklych i gazowych. Wyroby lakierowe chemoodporne oparte sa na substancjach blonotworczych o wysokiej odpornosci chemicznej jak i chlorowany kauczuk ,chlorowany polichlorek , zywice epoksydowe oraz fenolowo -formaldechydowe. Wyroby te zawieraja chemoodporne zmiekczacze oraz odporne chemiczne pigmenty i wypelniacze (biel barytowa, zielony tlenek chromu).

Farby emulsyjne i dyspersyjne - to materialy malarskie pigmentowane ,przygotowane na spoiwie z emulsji wodnej wielkoczasteczkowej (organicznych) substancji blonotworczych ,czyli z trwalej zawiesiny tych substancji rozproszonych w fazie wodnej w postaci drobniutkich kuleczek o srednicy od ulamka mikrometra do kilku mikrometrow. Odgrywaja one we wspolczesnym budownictwie decydujaca role przy wykonczeniu zewnetrznych i wewnetrznych powierzchni budynkow oraz ich ochronie przed dzialaniem czynnikow otoczenia . Powloki z farb emulsyjnych sa szybko schnace ,zmywalne, elastyczne, odporne na zarysowanie, i niescieralne, o dosc dobrej odpornosci na dzialanie wody, roznych substancji chemicznych oraz czynnikow atmosferycznych. Wyroby emulsyjne sa nieodporne na mroz ,nie mozna rowniez elewacyjnych robot wykonywac w temp. ponizej 10'C (powloki sa porowate, zle przyczepne) .Do malowania silnie alkalicznych podlozy betonowych oraz tynkow cementowych i wapienno cementowych nadaja sie tylko farby dyspersyjne na spoiwach z alkalioodpornych zywic i kauczukow syntetycznych.

14. Woda

Zadanie wody w zaprawie

Woda jako skladnik zaczynow, zapraw i betonow spelnia dwie role: umozliwia wiazanie spoiwa i twardnienie materialow i pozwala uzyskac odpowiednia konsystencje mieszanki. Ilosc wody zarobowej potrzebna do uwodnienia spoiwa jest stosunkowo nieznaczna w porownaniu z calkowita iloscia wody dodanej do betonu lub zaprawy. O calkowitej ilosci wody decyduje, bowiem koniecznosc nadania mieszance zaprawy lub betonu odpowiedniej konsystencji i urabialnosci.

Woda nie powinna byc:

- woda mineralna

- zanieczyszczona ropa, nafta, tluszczem

- zawierac cukru, chlorkow, siarczanow, siarkowodoru

- wykazywac zabarwienia zoltego, wydzielac zapachu gnilnego

Badanie wody zarobowej do betonu:

- zawartosc olei i tluszczy (nie wiecej niz widoczne slady)

- Zawartosc detergentow (piana powinna zniknac w ciagu 2 min)

- Bezbarwnosc (od bezbarwnej do blado-zoltej)

- Zawiesiny- (<4ml osadu)

- zapach (bez zapachu, ewentualnie lekki zapach cementu, siarkowodoru)

- kwaskowatosc (pH>4)

- subs. Humusowe (po dodaniu NaOH barwa powinna byc zoltobrazowa lub jasniejsza)

- cukry- brak jakich kolwiek ilosci

- zawartosc chlorkow, siarczanow i alkalii - ich ilosc musi byc ograniczona, sa bardzo szkodliwe

Nie mozna stosowac wody pobranej z:

-zbiornkow wodnych wod stojacych (jezior bezodplywowych, stawow)- tylko z rzeki, w wodach stojacych zachodza procesy gnilne (siarczki, siarczany)

-nie nadaja sie wody mineralne

- wody gornicze tez odpadaja (za zbytnio zasolone)

- wody sciekow kanalizacyjnych (deszczowka) plynaca woda moze po drodze rozpuscic cholera wie co i wchlonac to

- wody bagienne i torfowe (siarczany)

- Wody zanieczyszczone ropa

---