Ministerstwo Infrastruktury

Departament Transportu Lotniczego

Akceptuję

Eugeniusz Wróbel

Podsekretarz Stanu

Materiał na posiedzenie Kierownictwa MI

w dniu 27 listopada 2007 r.

INFORMACJA

NT. PLANU WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW UNIJNYCH W LATACH 2007-2013 NA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY LOTNISKOWEJ I NAWIGACYJNEJ

Warszawa, listopad 2007 r.

SPIS TREŚCI

1.	Wstęp	2
2.	Wykorzystanie nowych źródeł finansowania rozwoju infrastruktury lotniczej	2
3.	Źródła finansowania w zakresie rozwoju infrastruktury lotniskowej i nawigacyjnej	3
4.	Finansowanie inwestycji w sektorze lotnictwa cywilnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Projekt pt. Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski Bieżące zadania Departamentu Transportu Lotniczego związane z pracami nad koncepcją LCP	4 7 8
5.	Regionalne Programy Operacyjne	9
6.	Bariery i problemy przygotowania inwestycji w sektorze lotnictwa cywilnego	11
7.	Wnioski	11

1. Wstęp

W Polsce porty lotnicze funkcjonują na 12 lotniskach komunikacyjnych. W rejestrze lotnisk cywilnych znajduje się także 41 lotnisk lokalnych, w tym 36 to lotniska aeroklubowe, 4 - lotniska przemysłowe i 1 prywatne. Zadania państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym wykonuje Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP), utworzona 1 kwietnia 2007 r. na mocy Ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, jako samodzielna jednostka wydzielona ze struktur Przedsiębiorstwa Państwowego "Porty Lotnicze".

W ostatnich latach transport lotniczy jest najszybciej rozwijającą się gałęzią transportu w Polsce. Prognozy Urzędu Lotnictwa Cywilnego wskazują, że polskie porty lotnicze w roku 2010 obsłużą około 26,4 mln pasażerów, podczas gdy w roku 2020 liczba ich może wzrosnąć do poziomu 49 mln (wobec około 19 mln zgodnie z prognozą na 2007 r.). Przewidywany wzrost popytu wymaga szybkiej rozbudowy infrastruktury zarówno funkcjonujących lotnisk komunikacyjnych, jak i rozbudowy sieci lotnisk w oparciu o istniejące lotniska sportowo-usługowe, a także byłe lotniska wojskowe.

2. Wykorzystanie nowych źródeł finansowania rozwoju infrastruktury lotniczej

Inwestycje lotnicze finansowane były głównie ze środków własnych podmiotów zarządzających portami lotniczymi i lotniskami. Lotnictwo cywilne uzyskiwało do tej pory niewielką pomoc ze strony państwa. W latach 1996-2005 budżet państwa wyasygnował 297 mln PLN na porty lotnicze, w tym 32 mln PLN na utrzymanie lotniczych przejść granicznych. Z uwagi na dynamiczny wzrost przewozów lotniczych, konieczność znacznych inwestycji w sektorze w krótkim okresie czasu, w rezerwach celowych budżetu państwa uwzględniono wsparcie lotnisk w 2006 i 2007 r. (odpowiednio 97,5 mln zł i 120,5 mln zł).

Bardzo wysoka dynamika wzrostu ruchu lotniczego w ostatnich latach prowadzi do szybkiego wyczerpywania się przepustowości polskich portów lotniczych oraz polskiej przestrzeni powietrznej. Prognozy rozwoju rynku lotniczego w Polsce wskazują na konieczność realizacji szeregu inwestycji w rozwój infrastruktury. Mając na względzie politykę UE wobec portów regionalnych określoną w Wytycznych wspólnotowych dotyczących finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstwa lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych, w latach 2007-2013 możliwe jest wsparcie ze środków publicznych, w tym ze środków wspólnotowych inwestycji w portach lotniczych. Obecnie udział kapitału prywatnego zaangażowanego w porty lotnicze jest znikomy. Należy sądzić, że ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2005 r. Nr 169 poz. 1420) wraz z aktami wykonawczymi stworzy podstawy do większego zaangażowania kapitałów prywatnych w inwestycje w sektorze.

Powyższe czynniki spowodowały, że programując środki funduszy europejskich na infrastrukturę uwzględniono wyodrębnienie działania pn: „Rozwój sieci lotniczej TEN-T” w ramach osi priorytetowej VI „Drogowa i lotnicza sieć TEN-T” w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko. Potrzebę inwestycji w infrastrukturę lotnictwa cywilnego dostrzegły również samorządy województw, które w ramach poszczególnych Regionalnych Programów Operacyjnych także przewidują wydatkowanie środków na infrastrukturę lotniskową.

Porty lotnicze należące do sieci TEN-T (PL Warszawa-Okęcie, PL Kraków-Balice, PL Katowice-Pyrzowice, PL Gdańsk-Rębiechowo, PL Poznań-Ławica, PL Wrocław-Strachowice, PL Szczecin-Goleniów i PL Rzeszów-Jasionka) w pierwszej fazie programowania POIiŚ oszacowały wartość niezbędnych inwestycji w rozwój infrastruktury lotniskowej w latach 2007-2013 (dane z początku 2006 r.) na kwotę ok. 647,04 mln EUR, Polska Agencja Żeglugi Powietrznej - inwestycje państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym oszacowała na 101 mln EUR. Zgodnie z opinią ekspertów hiszpańskich przygotowujących studium wykonalności wyboru lokalizacji Lotniska Centralnego dla Polski, wartość prac przygotowawczych do budowy tego lotniska wynosi około 100 mln EUR.

3. Źródła finansowania w zakresie rozwoju infrastruktury lotniskowej i nawigacyjnej

Źródła finansowania programu w zakresie rozwoju infrastruktury lotnisk to:

• Środki UE pochodzące z Funduszu Spójności ujęte są w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko w ramach VI osi priorytetowej - „Drogowa i lotnicza sieć TEN-T”. Zakładane inwestycje w sektorze lotnictwa cywilnego zawarte w działaniu pn. „Rozwój sieci lotniczej TEN-T” umożliwią dostosowanie polskich portów lotniczych znajdujących się w sieci TEN-T do rosnących potrzeb przewozowych oraz dostosowanie infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym do dynamicznie wzrastającego ruchu w polskiej przestrzeni powietrznej. Działanie to obejmuje budowę, rozbudowę lub modernizację infrastruktury lotniskowej w portach lotniczych należących do sieci TEN-T, rozbudowę oraz modernizację infrastruktury nawigacyjnej oraz prace przygotowawcze do budowy nowego Lotniska Centralnego dla Polski. Wartość inwestycji podlegających współfinansowaniu w ramach działania „Rozwój sieci lotniczej TEN-T” kształtuje się na poziomie 643,3 mln EUR, przewidywane wsparcie środkami publicznymi pochodzącymi z Funduszu Spójności -353,5 mln EUR.

• Środki UE pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego są ujęte w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko w ramach VIII osi priorytetowej - „Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe”. Zakładane inwestycje w sektorze lotnictwa cywilnego zawarte w działaniu pn. „Bezpieczeństwo i ochrona transportu lotniczego” mają na celu zapewnienie niezbędnych standardów bezpieczeństwa w transporcie lotniczym zgodnie z przepisami międzynarodowymi i krajowymi. Środki te będą dostępne również dla portów lotniczych obsługujących ruch międzynarodowy, nie należących do sieci TEN-T - przewidywane wsparcie środkami publicznymi pochodzącymi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - 50,0 mln EUR.

• Regionalne Programy Operacyjne przygotowywane przez poszczególne województwa są podstawą wykorzystania w regionie środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i określają priorytety, kierunki oraz wysokość środków, jakie otrzyma dane województwo na realizację polityki regionalnej w latach 2007-2013. RPO przewidują wsparcie projektów z zakresu infrastruktury lotnictwa cywilnego poza siecią TEN-T. Łączna wartość alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w 16 RPO, (wraz z nie zatwierdzonym do chwili obecnej RPO woj. świętokrzyskiego ) zgodnie z zawartymi w nich Indykatywnymi Planami Inwestycyjnymi wynosi 284,39 mln EUR (całkowita wartość inwestycji przewidzianych do realizacji w ramach RPO - 517,27 mln EUR).

• Środki własne zarządzających portami lotniczymi w zakresie ich planów inwestycyjnych.

Tabela 1. Szacunkowa wartość inwestycji w sektorze lotnictwa cywilnego w latach 2007-2013, które mogłyby być wsparte funduszami UE.

Zakres inwestycji	Szacunkowy koszt (w mln EUR)
Rozbudowa infrastruktury 8 lotnisk w sieci TEN-T	647,04
Rozbudowa infrastruktury nawigacyjnej	101,50
Prace przygotowawcze do budowy Lotniska Centralnego dla Polski	~ 100,00
Razem	848,54

Źródło: Opracowanie własne

Wartość wsparcia dla projektów sektora lotnictwa cywilnego zatwierdzonych przez KE:

- w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wynosi 353,484 mln EUR,

- w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych wynosi 245,19 mln EUR.

Reasumując, w latach 2007-2013 wartość wsparcia z funduszy unijnych dla sektora wyniesie 598,673 mln EUR (wartość projektów zatwierdzonych przez KE) + ew. wartość projektu lotniska w Kielcach do chwili obecnej nie zatwierdzona przez KE (przewidywana kwota wsparcia 39,2 mln EUR)

4. Finansowanie inwestycji w sektorze lotnictwa cywilnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

W ramach prac programowych powstała lista projektów indywidualnych, które po spełnieniu wymagań określonych w „Wytycznych w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitoringu projektów indywidualnych, zgodnych z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju”(Wytyczne MRR) oraz w rozporządzeniach unijnych nr 1083/2006 i 1828/2006 będą podlegały współfinansowaniu ze środków wspólnotowych. Zgodnie z ww. dokumentami wysokość dofinansowania jest uwarunkowana przepisami o pomocy publicznej - w przypadku projektów związanych z bezpieczeństwem beneficjenci będą zobligowani do zapewnienia wkładu własnego w wysokości 15%, pozostałe projekty - 50%.

Tabela 2 zawiera listę projektów przewidzianych do dofinansowania z Funduszu Spójności w ramach POIiŚ, która została zatwierdzona przez Radę Ministrów i Komisję Europejską.

Tabela 2: Indywidualne projekty podstawowe i rezerwowe.

Lp.	Wyszczególnienie	Koszt całkowity projektu (w mln euro)	Maksymalne dofinansowanie z UE	Przewidywany okres realizacji projektu	Miejsce realizacji projektu	Instytucja odpowiedzialna za realizację projektu
	KOSZTY DLA WSZYSTKICH PROJEKTÓW PODSTAWOWYCH	643,30	353,484
1	Rozwój infrastruktury państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym	99,60	84,66	2007-2015	Obiekty na obszarze całego kraju	Polska Agencja Żeglugi Powietrznej
2	Port Lotniczy w Gdańsku - budowa drugiego nowego terminalu pasażerskiego wraz z infrastrukturą oraz rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej	41,60	20,80	2007-2009	PL Gdańsk	Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o.
3	Port lotniczy w Gdańsku - modernizacja infrastruktury lotniskowej po stronie airside	32,40	16,20	2007-2011	PL Gdańsk	Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o.
4	Port lotniczy w Katowicach - budowa nowego terminalu pasażerskiego	50,00	25,00	2007-2012	MPL Katowice	GTL S.A.
5	Port lotniczy w Katowicach - rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej	37,50	18,75	2007-2011	MPL Katowice	GTL S.A.
6	Port lotniczy w Krakowie - rozbudowa istniejącego terminalu pasażerskiego	51,25	25,63	2007-2009	Kraków - Balice	MPL Kraków-Balice
7	Port lotniczy w Krakowie - rozbudowa istniejącej infrastruktury lotniskowej	48,80	24,40	2007-2011	Kraków - Balice	MPL Kraków-Balice
8	Port lotniczy Rzeszów - Budowa nowego terminalu pasażerskiego	28,60	14,30	2007-2009	PL Rzeszów	PPL*
9	Port lotniczy Rzeszów - rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej	28,00	14,00	2009-2011	PL Rzeszów	PPL*
10	Port lotniczy Warszawa - Integracja Terminalu 1 z Terminalem 2 wraz z modernizacją Terminalu T1	64,00	32,00	2009-2011	PL Warszawa	PPL
11	Port lotniczy Szczecin - Goleniów - rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej	21,25	10,63	2007-2013	PL Szczecin	PL Szczecin-Goleniów
12	Port lotniczy Wrocław - rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej	71,30	35,65	2007-2011	PL Wrocław	PL Wrocław S.A.

cd. Tabeli

Lp.	Wyszczególnienie	Koszt całkowity projektu (w mln euro)	Maksymalne dofinansowanie z UE	Przewidywany okres realizacji projektu	Miejsce realizacji projektu	Instytucja odpowiedzialna za realizację projektu
13	Port lotniczy Poznań-Ławica - rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej	49,00	24,50	2007-2011	PL Poznań	PL Poznań - Ławica
14	Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski	20,00	17,00	2007-2013	nie dotyczy	MT
	KOSZTY DLA WSZYSTKICH PROJEKTÓW REZERWOWYCH	317,98	158,99
15	Port lotniczy w Krakowie - realizacja budowy nowego terminala II wraz z infrastrukturą towarzyszącą	95,38	47,69	2009-2013	Kraków - Balice	MPL Kraków-Balice
16	Port lotniczy Warszawa - Modernizacja systemów technicznych lotniska	12,00	6,00	2008-2011	PL Warszawa	PPL
17	Utworzenie Centrum Szkolenia Służb Bezpieczeństwa i Ratownictwa Lotniskowego w Porcie Lotniczym Warszawa	20,00	10,00	2009-2011	PL Warszawa	PPL
18	Port lotniczy Warszawa - stworzenie systemu paliwowego "Hydrant"	32,00	16,00	2009-2011	PL Warszawa	PPL
19	Port lotniczy Warszawa - Modernizacja nawierzchni lotniskowych i drogowych	70,00	35,00	2008-2012	PL Warszawa	PPL
20	Port lotniczy Katowice - budowa nowego terminalu Cargo	12,50	6,25	2008-2010	MPL Katowice	GTL SA
21	Port lotniczy Katowice - budowa budynku administracyjnego wraz z parkingami i siecią dróg	11,50	5,75	2008-2009	MPL Katowice	GTL SA
22	Rozbudowa infrastruktury w celu zwiększenia możliwości operacyjnych lotniska MPL Katowice	30,00	15,00	2009-2013	MPL Katowice	GTL SA
23	Port lotniczy Wrocław - dodatkowe obiekty infrastruktury	10,30	5,15	2008-2013	PL Wrocław	PL Wrocław S.A.
24	Port lotniczy Gdańsk - budowa nowego terminala Cargo wraz z infrastrukturą	11,40	5,70	2012-2013	PL Gdańsk	PL Gdańsk Sp. z o.o.
25	Port lotniczy Gdańsk - modernizacja infrastruktury lotniskowej po stronie airside-kontynuacja	12,90	6,45	2007-2013	PL Gdańsk	PL Gdańsk Sp. z o.o.

* W dniu 15.X.br podpisana została umowa pomiędzy PPL i Marszałkiem Województwa Podkarpackiego powołująca do życia spółkę „Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka Sp. z o.o.”

Jak wynika z zamieszczonych w powyższej tabeli informacji, w perspektywie finansowej 2007-2013 zostaną znacząco dofinansowane projekty związane z inwestycjami nawigacyjnymi. W latach 2007-2012 oczekuje się wzrostu obciążenia ruchem lotniczym polskiej przestrzeni powietrznej o około 40% (dane PAŻP). W tym celu niezbędne jest podjęcie następujących działań: wprowadzenia nowoczesnych systemów zarządzania przestrzenią powietrzną oraz systemów nawigacyjnych, rozwoju systemów urządzeń łączności radiowej i przewodowej, urządzeń radionawigacyjnych, radiolokacyjnych. Realizacja tych inwestycji przyczyni się do wdrożenia ogólnoeuropejskich programów zarządzania ruchem lotniczym, w tym programów Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej oraz Europejskiej Strategii Zarządzania Ruchem Lotniczym.

Inwestycje infrastrukturalne w portach lotniczych należących do sieci TEN-T w głównej mierze związane są z wzrastającym popytem na usługi transportu lotniczego i dotyczą budowy i modernizacji terminali pasażerskich oraz budowy i modernizacji infrastruktury lotniskowej (pasy startowe, płyty lotniska, miejsca postojowe dla samolotów i inne). Wsparcie finansowe dla tych lotnisk będzie służyło zapewnieniu dostatecznej przepustowości tych portów oraz zapewnieniu wysokiego standardu obsługi podróżnych. Jest to niezwykle istotna kwestia także w związku z przyznaniem Polsce prawa do organizacji EURO 2012.

Poza środkami Funduszu Spójności, lotnictwo cywilne będzie mogło korzystać ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektów związanych z bezpieczeństwem transportu lotniczego w ramach VIII osi priorytetowej Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe. Beneficjentami tych środków mogą być nie tylko lotniska regionalne zaliczone do sieci TEN-T, ale także pozostałe lotniska spoza sieci TEN-T, obsługujące ruch międzynarodowy. Projekty w ramach tego działania będą wyłaniane w drodze konkursu - zarezerwowano na nie kwotę około 50 mln EUR.

a) Projekt pn. ”Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski” (LCP)

Na początku 2006 r. w Ministerstwie Transportu i Budownictwa podjęto prace w celu opracowania dokumentu kierunkowego dot. rozwoju infrastruktury lotniczej na najbliższe lata tj. Programu rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych, jako realizację delegacji ustawowej (art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r.- Prawo lotnicze).W ww. Programie uwzględnione zostały prace nad koncepcją LCP- portu lotniczego pełniącego rolę hubu regionalnego lub subregionalnego w Europie Środkowej.

Prace nad LCP rozpoczęte zostały w MI w 2003 r. przez międzyresortowy Zespół ds. wyboru lokalizacji nowego lotniska dla Warszawy i kontynuowane w latach 2005-2006 przez konsorcjum Ineco-Sener realizujące Studium wykonalności lokalizacji lotniska centralnego dla Polski. Były one zogniskowane na znalezieniu optymalnej lokalizacji tego lotniska, z założeniem, że powinno być ono zlokalizowane w pobliżu Warszawy.

W świetle zmian zachodzących na polskim rynku transportu lotniczego od 2004 r. (otwarcie nieba w związku z członkowstwem w UE) sprawa lokalizacji LCP stała się sprawą wtórną. Ważniejsza jest koncepcja tego lotniska jako istotnego elementu infrastruktury transportowej Polski i Europy, jego wpływ na gospodarkę kraju i rozwój pozostałych portów lotniczych oraz sieci transportu drogowego. Wartość projektu o takiej skali należy liczyć w miliardach euro, a skutki jego realizacji wpłyną w sposób istotny na cały system transportowy i gospodarkę kraju. Port lotniczy o charakterze hubu musi być budowany na bazie siatki połączeń dużego przewoźnika lotniczego - w przypadku Polski jest nim spółka PLL LOT S.A., dlatego też kluczowe znaczenie ma w tym przypadku strategia i możliwości rozwoju tego przewoźnika oraz jego pozycja w aliansie STAR.

Program rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych zatwierdzony uchwałą Nr 86/2007 przez Radę Ministrów 8 maja 2007 r. w części dotyczącej nowego LCP określa następujące zadania jako niezbędne do podjęcia przez Rząd RP decyzji o budowie LCP:

„…Decyzji o rozpoczęciu inwestycji powinno sprzyjać wystąpienie okoliczności takich jak:

- wzmocnienie roli flagowego przewoźnika, na bazie operacji którego może powstać lotnisko centralne,

- odbudowanie pozycji konkurencyjnej PLL LOT S.A. na rynku w oparciu o klarowną i realną strategię, przy założeniu znaczącego rozwoju połączeń długodystansowych - jako rdzenia do budowy siatki połączeń lotniska o charakterze portu węzłowego.

Decyzja w tym zakresie będzie poprzedzona ponadto analizą wniosków płynących z pogłębionych studiów i analiz mających na celu przede wszystkim:

- oszacowanie kosztów przyszłej inwestycji z uwzględnieniem kosztów pozyskania terenu, kosztów inwestycji okołolotniskowych i takich jak skomunikowanie lotniska z siecią transportu drogowego i kolejowego zgodnie z obowiązującymi standardami, a co za tym idzie kosztów zmian programów rzeczowo-finansowych budowy dróg, autostrad i kolei, kosztów budowy i doprowadzenia niezbędnych mediów takich jak system zasilania, wodno-kanalizacyjne itp., kosztów środowiskowych, żeby wymienić najważniejsze,

- określenie modelu finansowania i zarządzania przyszłym lotniskiem centralnym,

- określenie wpływu lotniska centralnego na dalsze funkcjonowanie PL Warszawa-Okęcie, PL Łódź-Lublinek, budowanego obecnie lotniska w Modlinie oraz pozostałych lotnisk regionalnych,

- zakończenie prac związanych z wyborem przyszłej lokalizacji lotniska centralnego.

Powyższe prace o charakterze studialno-analitycznym z inicjatywy i pod nadzorem Ministra Transportu jako kontynuacja opracowania konsorcjum INECO-SENER pt. Studium wykonalności lokalizacji lotniska centralnego dla Polski zostaną zakończone w 2009 r….”

b) Bieżące zadania Departamentu Transportu Lotniczego związane z pracami nad koncepcją LCP

Uchwała Nr 86/2007 Rady Ministrów z dnia 8 maja 2007 r. w sprawie Programu rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych ustanawia Ministra Transportu jako wykonawcę i koordynatora realizacji zadań określonych w Programie. Minister Transportu Zarządzeniem Nr 20 z dnia 6 sierpnia 2007 r. powołał Komitet Sterujący ds. realizacji Programu rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych, jako organ pomocniczy MT do realizacji Programu oraz zatwierdził zakres i roczny harmonogram prac Komitetu Sterującego. Komitet Sterujący powołał 5 grup zadaniowych do realizacji poszczególnych zadań Programu. Jednym z pięciu zadań jest Przeprowadzenie prac analityczno-studialnych będących podstawą do podjęcia decyzji o koncepcji lotniska centralnego dla Polski. Na realizację tego zadania w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko przewidziano w latach 2007-2013 20 mln euro, w tym wsparcie z UE w wysokości 17 mln euro (projekt pt. Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski). Beneficjentem tego projektu jest Minister Infrastruktury.

Obecnie w Departamencie TL, we współpracy z grupą zadaniową powołaną w ramach Komitetu Sterującego ds. realizacji Programu rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych przygotowywany jest projekt SIWZ dla przetargu na wykonanie prac analityczno-studialnych dotyczących koncepcji LCP. Z oceny wstępnej wynika, że potrzebne będą analizy dotyczące przede wszystkim:

- oceny stanu obecnego i prognozy rozwoju rynku transportu lotniczego ( pasażerskiego i frachtu) w Polsce na tle europejskiego i światowego transportu lotniczego,

- oceny obecnej przepustowości operacyjnej funkcjonującej infrastruktury lotniczej i nawigacyjnej wraz z określeniem przepustowości granicznej (po rozbudowie) oraz szacunek przepustowości rezerw lotniskowych (lotniska powojskowe, rekreacyjno-sportowe).

Na podstawie ww. ocen wykonawca przedstawi analizę dotyczącą zasadności budowy i funkcjonowania LCP z uwzględnieniem aspektów finansowych projektu ( koszty pozyskania terenu, koszty inwestycji okołolotniskowych itp.), określi model finansowania inwestycji i zarządzania przyszłym lotniskiem.

Zgodnie z harmonogramem prac nad projektem i procedurą realizacji projektów POIiŚ:

- do połowy grudnia br. przygotowany będzie SIWZ do przetargu,

- do 5 stycznia 2008 r. planowane jest podpisanie pre-umowy stanowiącej zobowiązanie beneficjenta (Ministra Infrastruktury) do prawidłowego i terminowego przygotowania projektu kluczowego do realizacji,

- szacuje się, że w styczniu 2008 r. może zostać ogłoszony przetarg, a wybrany wykonawca zakończy prace nad przedmiotem umowy w I połowie 2009 r.

W przypadku gdy wyniki analiz i opracowań wykażą, że nie ma uzasadnienia do budowy LCP, projekt zostanie kontynuowany w zakresie wynikającym z wniosków z opracowania. Jeśli wyniki analiz wskażą na zasadność budowy LCP w określonym horyzoncie czasowym projekt będzie kontynuowany w zakresie wynikającym ze wskazań wykonawcy i decyzji resortu transportu.

Z uwagi na fakt, że tytuł projektu zawarty w POIiŚ sugeruje, że decyzja o budowie LCP jest już przesądzona (Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski), proponujemy zmianę tytułu projektu na : Prace analityczne dotyczące lotniska centralnego dla Polski jako elementu systemu transportowego.

5. Regionalne Programy Operacyjne

W Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO) opracowanych przez samorządy poszczególnych województw podstawowym celem jest podnoszenie konkurencyjności regionów i promowanie zrównoważonego rozwoju. Działania określone w RPO są koordynowane z podejmowanymi w ramach pozostałych programów operacyjnych. Głównymi grupami beneficjentów RPO są jednostki samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcy. Jednym z 11 priorytetów RPO są inwestycje w transport. Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw zawierają m.in. cele i działania związane z rozwojem infrastruktury lotniskowej a także z poprawą regionalnej i lokalnej dostępności do lotnisk. Szacunkowy koszt inwestycji w tym zakresie, wymienianych w Indykatywnych Planach Inwestycyjnych dla poszczególnych ROP, na które przewiduje się wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 284,39 mln EUR.

Tabela 3: Inwestycje lotnicze w Regionalnych Programach Operacyjnych

Lp.	Województwo	Wyszczególnienie	Zaprogramowane wykorzystanie wkładu EFRR w RPO (w mln EUR)
1.	Kujawsko-Pomorskie	Projekt kluczowy - „Zintegrowany projekt inwestycyjny rozwoju funkcji usługowych portu lotniczego w Bydgoszczy w ramach węzła komunikacyjnego aglomeracji bydgosko-toruńskiej”(całkowity koszt - 46,9mln EUR, czas realizacji - 2008-2015).	23,5
2.	Lubelskie	Projekt kluczowy - „Rozbudowa regionalnego portu lotniczego Port Lotniczy Lublin S.A. (Świdnik)- wartość inwestycji - 49 mln EUR	24,5
3.	Lubuskie	Projekt kluczowy - Rozbudowa i modernizacja Regionalnego Portu Lotniczego Zielona Góra w Babimoście - lata realizacji - 2007-2010	3,8
4.	Łódzkie	Projekt kluczowy - Rozbudowa portu lotniczego Łódź im. Władysława Reymonta (wartość inwestycji - 49,7 mln EUR)	20,4
5.	Małopolskie	Budowa wewnętrznego układu komunikacyjnego Portu Lotniczego w Krakowie - wartość inwestycji 13,4 mln EUR, okres realizacji - 2010-2011	5,0
6.	Mazowieckie	Uruchomienie lotniska komunikacyjnego poprzez modernizację istniejącej infrastruktury oraz budowę nowej związanej z obsługą samolotów i pasażerów na terenie byłego lotniska wojskowego w Modlinie (Nowy Dwór Mazowiecki). Wartość projektu: 50,37 mln EUR. Okres realizacji projektu: 2009-2011.	20,0
7.	Opolskie	Utworzenie Lokalnego Publicznego Portu Lotniczego w Kamieniu Śląskim. Wartość inwestycji 19,4 mln EUR	7,5
8.	Podkarpackie	Rozbudowa i modernizacja infrastruktury lotniska regionalnego Rzeszów-Jasionka wartość inwestycji - 23mln EUR.	13,79
9.	Podlaskie	Budowa lotniska regionalnego dla województwa podlaskiego Wartość projektu: 47 mln EUR. Okres realizacji 2008-2012.	42,3
10.	Śląskie	Infrastruktura okołolotniskowa Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach (wodno-ściekowa) - wartość projektu - 26,8 mln EUR. Infrastruktura okołolotniskowa Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach - centrum logistyczne wartość projektu - 11,8mln EUR.	30,0
11.	Świętokrzyskie	W indykatywnym wykazie dużych projektów został umieszczony projekt pn. „Budowa Portu Lotniczego Kielce” - negocjacje z KE, decyzja prawdopodobnie na koniec listopada br. - szacunkowa wartość inwestycji - 78,4 mln EUR.	39,2*
12.	Warmińsko-Mazurskie	„Regionalny Port Lotniczy Olsztyn-Mazury” - szacunkowa wartość inwestycji -74 mln EUR, okres realizacji - 2007-2010.	37,0
13.	Wielkopolskie	Projekty z zakresu transportu lotniczego realizowane w ramach RPO województwa będą wyłaniane w drodze konkursu	8,4
14.	Zachodnio-pomorskie	„Uruchomienie lotniska w Zegrzu Pomorskim k. Koszalina”. Szacunkowa wartość projektu: 18,00 mln euro.	9,0

*- projekt do chwili obecnej nie zatwierdzony przez KE

Źródło: Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw. Dane Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Urzędów Marszałkowskich (stan na dzień 20.11. 2007 r.)

W trakcie negocjacji Komisja Europejska zgłosiła pewne zastrzeżenia do niektórych projektów lotniskowych. W lipcu br. Podsekretarz Stanu w MT Eugeniusz Wróbel udzielił merytorycznego wsparcia delegacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na rozmowy z KE w sprawach projektów lotniskowych, co zaowocowało uwzględnieniem ich przez Komisję. Wszystkie projekty RPO - poza projektem dla województwa świętokrzyskiego - zostały już zatwierdzone przez Komisję Europejską.

W województwach dolnośląskim i pomorskim nie przewiduje się realizacji inwestycji z zakresu transportu lotniczego w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych.

6. Bariery i problemy przygotowania ww. inwestycji w sektorze lotnictwa cywilnego

Czynniki, które mogą być źródłem problemów przy wykorzystaniu środków unijnych w sektorze to:

- brak możliwości sięgnięcia po środki unijne przez porty lotnicze w 2008 r. wobec przedłużającej się procedury przygotowania rozporządzenia o pomocy publicznej(projekt przygotowywany przez Departament Planowania Strategicznego i Polityki Transportowej obecnie w trakcie uzgodnienia roboczego przez MRR- przed przesłaniem do zatwierdzenia przez Komisję Europejską),

- brak doświadczeń w absorpcji środków unijnych w sektorze- większość portów lotniczych i PAŻP po raz pierwszy będą beneficjentami tego wsparcia.

- trudności w pozyskaniu wkładu własnego, szczególnie przez lotniska deficytowe o niewielkim wolumenie ruchu,

- nieuporządkowane kwestie własnościowe na wielu lotniskach, szczególnie współużytkowanych z resortem obrony narodowej.

7. WNIOSKI:

1. Niezbędna jest ścisła współpraca departamentów merytorycznych MI odpowiedzialnych za realizację projektów unijnych wraz z Centrum Unijnych Projektów Transportowych z beneficjentami realizującymi projekty w sektorze lotnictwa cywilnego, oraz Departamentem Transportu Lotniczego realizującym projekt pn. „Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski”, którego beneficjentem jest Minister Infrastruktury.

2. Niezbędne jest przyspieszenie działań zmierzających do wejścia w życie rozporządzenia o pomocy publicznej.

3. Departament Transportu Lotniczego realizujący projekt POIiŚ pt. Prace analityczne związane z przygotowaniem nowego lotniska centralnego dla Polski wnioskuje o zatwierdzenie przedstawionej metodologii realizacji tego projektu.

Opracowały:		Aprobowała:
Bogusława Wolska	Katarzyna Rzyska	Ewa Cześnik
Główny Specjalista	Główny Specjalista	Dyrektor Dept. TL

11

---