PLAN MARKETINGOWY MIASTA SZCZECINA
Magdalena Wiercioch
AR WEiOGŻ w Szczecinie
I USM
MIASTO SZCZECIN
Szczecin - miasto położone w północno - zachodniej części Polski, przy ujściu rzeki Odry (poprzez Zalew Szczeciński) do Bałtyku. W bezpośrednim sąsiedztwie miasta zlokalizowane są dwa przejścia graniczne do Niemiec: Kołbaskowo i Lubieszyn. Szczecin ma też dogodne połączenia kolejowe z dużymi ośrodkami w kraju oraz Niemcami, Czechami, Węgrami, a także komunikację lotniczą z portem w Goleniowie.
W miejscu tym już od wieków krzyżują się ważne trasy tranzytowe Europy: z zachodu na wschód oraz z północy, poprzez Bałtyk, na południe Europy. Szczecin jest również stolicą nowego województwa - zachodniopomorskiego. To efekt ostatniej reformy administracyjnej. Szczecin jest miastem o ponad tysiącletniej tradycji i burzliwych dziejach oraz historyczną stolicą Pomorza Zachodniego. Okres jego świetności przypada na czasy panowania książąt z dynastii Gryfitów oraz przynależności miasta do Hanzy. W tym czasie miasto było jednym z najpotężniejszych portów i ośrodków handlu nad Bałtykiem. W XVII wieku, po wygaśnięciu rodu pomorskich książąt, strategiczne położenie Szczecina stało się powodem licznych ingerencji zbrojnych państw ościennych - Danii, Szwecji, Brandenburgii i Niemiec. Na przełomie XIX i XX wieku miasto przeżywało okres szczególnie silnego rozwoju gospodarczego. Do Szczecina napływał kapitał z całej Europy. Błyskawicznie rozwijał się port, gospodarka morska oraz tranzyt towarów. Po zakończeniu II wojny światowej odbudową zniszczonego miasta zajęli się osadnicy z całej Polski, którzy licznie przybyli do Szczecina oraz na ziemie Pomorza Zachodniego. Szczecin to miasto zabytków, rozległych panoram i zieleni. W parkach miejskich i na Cmentarzu Centralnym znajduje się wiele cennych i egzotycznych drzew oraz krzewów. Miasto otaczają trzy wielkie obszary leśne: Puszcza Bukowa, Puszcza Wkrzańska i Puszcza Goleniowska. Choć dawny wizerunek miasta zmienił się, utrzymało ono jednak własny, niepowtarzalny charakter, urzekający urodą zabytkowej, secesyjnej architektury i pięknem bujnej zieleni.
ZABYTKI SZCZECINA
Na terenie Szczecina znajduje się 121 obiektów architektury wpisanych do rejestru zabytków. 170 obiektów objętych ochroną na mocy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zakwalifikowanych zostało do wpisu do rejestru zabytków. Wśród zabudowań zabytkowych znajdują się m. in. szczególnie cenne obiekty:
architektury średniowiecznej: katedra p.w. św. Jakuba, Kamienica Loitzów, Baszta Panieńska, kościół p. w. św. Piotra i Pawła, kościół p.w. św. Jana Ewangelisty,
architektury renesansowej: Zamek Książąt Pomorskich,
architektury barokowej: Brama Portowa, Brama Hołdu Pruskiego, Pałac Stanów - ob. gmach Muzeum Narodowego,
architektury neogotyckiej i łączącej różne elementy stylów historycznych: kościół p.w. św. Jana Chrzciciela, kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, gmachy poczty przy ul. Dworcowej i Niepodległości, Nowy Ratusz, willa Lenza, zespół urbanistyczno - architektoniczny przy ul. Wały Chrobrego,
układy urbanistyczne np. teren Starego Miasta i obszary zieleni jak Park im. Żeromskiego, Park im. Kasprowicza, Cmentarz Centralny.
Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie jest jednym z głównych ośrodków życia kulturalnego na Pomorzu Zachodnim. Odbudowany ze zniszczeń wojennych stał się siedzibą instytucji administracyjnych i kulturalnych, m.in. instytucji o nazwie Zamek Książąt Pomorskich, której celem jest wspieranie i propagowanie twórczości artystycznej w Szczecinie i województwie. Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie jest instytucją kultury Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego.
Na szczególną uwagę zasługuje działalność muzyczna i wystawiennicza Zamku. Odbywają się tu koncerty kameralne, muzyki klasycznej i dawnej, chóralne, w tym Międzynarodowy Festiwal Chóralny, co niedzielne Koncerty Południowe, Koncerty Kameralne przy Świecach, w sezonie letnim Koncerty Promenadowe na małym dziedzińcu i Koncerty Estradowe na dużym. Wśród wykonawców nierzadko znajdziemy zespoły i solistów z całego świata (Jose Careras, Michał Urbaniak, Goran Bregovič, Chuck Mangione, Vadim Brodsky, Konstanty Andrzej Kulka, Valerij Oistrach, Jean-Marc Fessard, Tomasz Stańko...). Zamek Książąt Pomorskich jest też organizatorem lub współorganizatorem wydarzeń kulturalnych odbywających się w innych miejscowościach województwa zachodniopomorskiego, m. in. Pomorskiego Lata Muzycznego, Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Kamieniu Pomorskim, przeglądów amatorskiego ruchu artystycznego i innych.
Przy Zamku działa m. in. Zespół Wokalistów i Instrumentalistów Camerata Nova. Swoje sceny mają Teatr Krypta i Piwnica Przy Krypcie, działa kameralne Kino Zamek, odbywają się seminaria i spotkania naukowe, Szczecińskie Dni Turystyki, imprezy promocyjne itp.
W skrzydłach północnym i południowym znajdują się galerie wystaw artystycznych, w których każdego roku prezentowanych jest około 30 wystaw, w tym wystawy fotograficzne, historyczne, plastyczne. Dzięki kontaktom utrzymywanym z polskimi i zagranicznymi galeriami sztuki, muzeami, archiwami czy środowiskami twórczymi, prezentowane w Zamku wystawy, to nierzadko okazje do zobaczenie prac najlepszych twórców lub wyjątkowych kolekcji. Wśród wielu innych dużym zainteresowaniem cieszyły się ekspozycje fotografii Ryszarda Horowitza, malarstwa Leona Wyczółkowskiego i Jacka Malczewskiego, grafik Güntera Grassa czy Salvadora Dalego.
Zamek Książąt Pomorskich prowadzi także działania w zakresie badań i dokumentowania oraz upowszechniania dziejów i historii obiektu oraz Pomorza Zachodniego. Znajdują się tu pracownie: archeologiczna, konserwacji dzieł sztuki, dziedzictwa kulturowego, fotograficzna. Prowadzona jest też działalność wydawnicza.
Muzeum Zamku Książąt Pomorskich
70-540 Szczecin
ul. Korsarzy 34
tel.: 4891630 faks: 4347984
e-mail: cikit@zamek.szczecin.pl
Poświęcone jest historii obiektu, jego budowie i odbudowie. Znajdują się tu fotogramy Zamku z okresu przedwojennego i zdjęcia wykonane tuż po wojnie oraz eksponaty archeologiczne pochodzące z wykopalisk prowadzonych na podzamczu. Jest to także jedno z niewielu miejsc w Polsce, w którym można zobaczyć oryginalne sarkofagi książęce odkryte w czasie powojennych prac zabezpieczających Zamek Książąt Pomorskich przed dalszym niszczeniem. Przez sale muzealne przechodzimy do dużej Galerii Gotyckiej przeznaczonej na wystawy czasowe.
Muzeum Narodowe w Szczecinie - Oddział Muzeum Morskie
70-502 Szczecin
Wały Chrobrego 3
tel.: 4315260 faks: 4342656
e-mail: biuro@muzeum.Szczecin.pl
Budynek przy Wałach Chrobrego został otwarty w 1913 r. jako Muzeum Miejskie (Stadtmuseum). Obecnie mieszczą się w nim zbiory Działu Archeologii, Działu Morskiego, Działu Numizmatyki, Działu Etnografii Pomorza, Działu Kultur Pozaeuropejskich i Działu Przyrody.
Muzeum Geologiczne Uniwersytetu Szczecińskiego
70-453 Szczecin
al. Jedności Narodowej 22 a
tel.: 4441583 faks: 4553120
e-mail: petromin@univ.Szczecin.pl
Wystawy stałe: skały magmowe, osadowe, metamorficzne, minerały, meteoryty, struktury skał osadowych, skamieniałości przewodnie, fauna ery paleozoicznej, mezozoicznej i kenozoicznej, skały wulkaniczne Europy, trylobity i głowonogi z narzutniaków polodowcowych Pomorza Zachodniego, bałtyckie konkrecje Fe-Mn, Pacyficzne konkrecje polimetaliczne, utwory plażowe, budowa geologiczna Bornholmu, budowa geologiczna Gór Świętokrzyskich, budowa geologiczna Sudetów, budowa geologiczna okolic Szczecina.
Muzeum Katedralne
Szczecin
ul. Wyszyńskiego 19
tel.: 4339094
Niewielkie muzeum znajduje się w połudnowej części katedry. Zbiory dotyczą historii katedry oraz dziejów kościoła na Pomorzu Zachodnim. Prócz muzeum w katedrze znajduje się 19 kaplic z licznymi zabytkami, m.in. Relikwie św. Ottona, tryptyk lubecki z 1505 r., chrzcielnica z 1682 r., tryptyk z Ciećmierza z 1370 r. W głównym oknie prezbiterium znajduje się witraż o powierzchni 87 m. kw.
Muzeum Narodowe w Szczecinie - Dział Sztuki Dawnej
71-561 Szczecin
ul. Staromłyńska 27
tel.: 4315200 faks: 4347894
e-mail: biuro@muzeum.Szczecin.pl
Gromadzi zabytki sztuki europejskiej, na które składają się malarstwo, rzeźba, rysunek, grafika, rzemiosło artystyczne. Rozpiętość chronologiczna sięga od XIII w. do roku 1945. Szczególne miejsce w zbiorach zajmuje sztuka zachodniopomorska, w tym sakralna, związana zarówno z kościołem katolickim, jak i ewangelickim.
Muzeum Narodowe w Szczecinie - Galeria Sztuki Współczesnej
70-561 Szczecin
ul. Staromłyńska 1
tel.: 4315236 faks:
e-mail: galeria@muzeum.Szczecin.pl
Budynek dawnej komendantury generalnej garnizonu szczecińskiego od 1980 r. stanowi siedzibę Galerii Sztuki Współczesnej. Stałą ekspozycję dopełnia kolekcja sztuki polskiej o dzieła powstałe w latach 1918 - 1939, prezentując prace znanych i cenionych twórców, m.in. O. Boznańskiej, J. Pankiewicza, T. Makowskiego. Wśród zbiorów nowszych sztuki polskiej okazałą kolekcję tworzą prace artystów szczecińskich, twórczość artystów z kręgu Gruzpy Krakowskiej (J. Nowosielski, T. Kantor, T. Brzozowski). W zbiorach znajduje się też grafika obca oraz kolekcja malarstwa byłych krajów socjalistycznych.
Muzeum Narodowe w Szczecinie - Oddział Historii Miasta
70-533 Szczecin
ul. Mściwoja 8
tel.: 4315255 faks: 4347894
e-mail: ratusz@muzeum.Szczecin.pl
Oddział Historii Miasta otwarto 26 kwietnia 1975 r w 30 rocznicę wyzwolenia Szczecina. Gromadzi zabytki związane z historią i współczesnością miasta. Jednym z najnowszych eksponatów jest skarb pozłacanych i srebrnych ozdób oraz monet zachodniopomorskich i meklemburskich z XV w.
Cmentarz Centralny (ul. Ku słońcu)
Jest jednym z największych tego typu obiektów w Europie. Powierzchnia cmentarza wynosi około 170 ha. Został założony na bazie niewielkiego cmentarza wojskowego z okresu wojny francusko-pruskiej (II połowa XIX w.). Pozostałością z tamtych czasów jest żeliwny krzyż z 1873 r. Budowę obecnego Cmentarza Centralnego rozpoczęto w lutym 1900 r. i w tym samym okresie podjęto pierwsze nasadzenia drzew i krzewów. Autorem generalnego rozplanowania cmentarza i budowli był architekt miejski Wilhelm Meyer-Schwartau. Otwarcia cmentarza dokonano 6 grudnia 1900 r.
Dla obiektów zabytkowych Szczecina systematycznie opracowywane są tzw. karty ewidencyjne, zawierające dane historyczne oraz informację o najpilniejszych pracach konserwatorskich. Praktycznie większość obiektów ma już wykonane takie opracowanie, pozostałe poddawane są systematycznym oględzinom pod kątem oceny stanu technicznego i prawidłowości użytkowania.
Ostatnie duże inwestycje konserwatorskie prowadzone ze środków miejskich to renowacja zespołu tarasowo - widokowego przy ul. Wały Chrobrego, zakończona latem 1999 roku oraz renowacja elewacji Pałacu Młodzieży - zakończone prace - wiosna 2000.
Powołane uchwałą Rady Miasta Szczecina, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków nadzoruje badania archeologiczne, ekspertyzy stanu technicznego obiektów zabytkowych, prace ewidencyjne oraz drobne prace konserwatorskie. Pod nadzorem Biura prowadzone były również prace remontowo - konserwatorskie.
W ramach realizowanego przez Miasto programu ochrony i konserwacji zabytków, prowadzona jest m.in. renowacja miejskich kwartałów zabytkowych, połączona z modernizacją mieszkań komunalnych.
Działalność kulturalna rozwija się w dużym stopniu dzięki inicjatywie różnego rodzaju stowarzyszeń i fundacji realizujących swoje zadania na małym terenie lub w małych grupach społecznych.
Wzrost aktywności zanotowano w miejskim Klubie 13 Muz. O 125% wzrosła liczba zorganizowanych imprez, a liczba ich uczestników o 82,1%.
Duże znaczenie ma również inicjatywa Miasta, pobudzająca rozwój działalności kulturalnej poprzez:
utworzenie w 1994 roku Miejskiego Funduszu Stypendialnego z przeznaczeniem dla młodzieży o wybitnych zdolnościach i osiągnięciach kulturalnych,
ufundowanie Nagrody Artystycznej Miasta Szczecina,
wyróżnianie przedstawicieli biznesu, wspierających szczecińskich twórców, instytucje kulturalne i artystyczne.
Przede wszystkim jednak, działając na rzecz szczecińskiej kultury Miasto wspiera finansowo wszystkie instytucje kulturalne, Rady Osiedlowe, związki i stowarzyszenia oraz dofinansowuje wszystkie możliwe imprezy kulturalne
w mieście.
Szczecin został dostrzeżony na krajowej i zagranicznej arenie artystycznej, przede wszystkim za sprawą niekonwencjonalnych metod prezentacji dzieł. Świadczy o tym chociażby udział szczecińskich artystów w wielu imprezach i festiwalach krajowych i zagranicznych, jak również duża liczba nagród zdobytych przez przedstawicieli szczecińskiego świata artystycznego.
Wieża Quistorpa (Las Arkoński)
W roku 1925 rozpoczęto prace przy zagospodarowaniu terenów Parku Leśnego Głębokie i Parku Arkońskiego; wytyczono alejki, w nieczynnych młynach urządzono restauracje, oddano do użytku kąpieliska, a na Wzgórzu Arkony wybudowano wieżę widokową. Budowla została ufundowana przez radcę handlowego Quistorpa ku czci jego ojca. Projekt wykonał Franz Schwechten, współpracownik Waltera Gropiusa. Została wzniesiona z ciosów kamiennych, a w jej podstawie mieściła się letnia kawiarnia kryta sklepieniem krzyżowym. Nad nią zlokalizowany był taras widokowy z rzeźbami alegorycznymi w narożach. W części środkowej tarasu znajdował się trzon wieży w kształcie cylindra zakończonego krenelażem i zwieńczonego kolejną, mniejszą wieżyczką. Od strony obecnej ulicy Arkońskiej w stronę wieży prowadziły szerokie, kamienne schody.
Miejski Szlak Turystyczny
Został wytyczony wzorem wielu miast Europy. "Czerwona linia" - jak potocznie jest nazywany - przebiega przez Stare Miasto, Nowe Miasto i część Śródmieścia. Został utworzony z inicjatywy władz miasta i Regionalnego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w 750 rocznicę nadania Szczecinowi praw miejskich .
Szlak Złoty
Rozpoczyna się przy Zamku Książąt Pomorskich i prowadzi do Parku Kasprowicza. Od stu lat jest to najbardziej uczęszczany szlak spacerowy Szczecinian.
Pomnik Colleoniego (pl.Lotników)
Historia szczecińskiego posągu włoskiego kondotiera Bartolomeo Colleoniego sięga początku XX w., kiedy na Wałach Chrobrego (wówczas Hakenterrase) otwarto Muzeum Miejskie. Publiczności zaprezentowano wówczas kolekcje przyrodnicze i zbiory sztuki - w tym także kolekcję sztuki antycznej. ukoronowaniem ideału humanistycznego wykształcenia prezentowanego w muzeum, miało być stworzenie działu "Kopie rzeźb renesansowych". Wówczas Albert E. Toepffer ufundował m.in. odlew weneckiego pomnika Colloniego, który został wykonany prawdopodobnie w Museo Nazionale w Neapolu. Posąg przetrwał wojnę i pozostawał w Szczecinie do 1948 r., kiedy to został wypożyczony w letni depozyt stołecznemu Muzeum Narodowemu. Colleoni pozostawał jednak w "niewoli" warszawskiej do 2002 r. Dziś ponownie stoi w Szczecinie, zdobiąc pl. Lotników w centrum miasta. Wybierającym się do Wenecji proponujemy wizytę na Campo Santi Giovanni e Paolo, gdzie można obejrzeć oryginalny pomnik weneckiego kondotiera. (więcej)
Rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego (al. Jedności Narodowej 22a)
Budynek wzniesiono w latach 1885-1888 dla miejskiego gimnazjum im. króla Wilhelma. Gmach z czerwonej cegły został zaprojektowany w stylu neogotyckim, z zastosowaniem elementów charakterystycznych dla gotyku północnoniemieckiego. Widać je wyraźnie w bogato zdobionym szczycie ze sterczynami wieńczącymi ryzalit. Całą bryłę ożywiają naroża i portal głównego wejścia zbudowany z jasnego piaskowca. Na frontonie zachowano łacińskie sentencje: Non scholae, sed vitae discimus (Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia) i Mens sana in corpore sano (Zdrowy umysł w zdrowym ciele). Pomimo pewnych zmian do dziś czytelny jest pierwotny układ wnętrz. W pomieszczeniach piwnicznych gmachu mieści się Muzeum Geologiczne.
Gmach Urzędu Miejskiego (pl. Armii Krajowej 1)
Teren, na którym go wzniesiono oraz przylegający do niego park odkupiono od radcy handlowego Quistorpa. Budowę rozpoczęto w roku 1923, a zakończono w trzy lata później. Budynki główne wzniesiono wokół czworobocznego dziedzińca z dwoma pasażami prowadzącymi do parku. Nad jednym z nich widnieje herb Szczecina, nad drugim Stralsundu. W centralnym skrzydle mieściły się gabinety urzędników, kancelaria sejmu oraz biblioteka. W skrzydle południowo-zachodnim znajdowały się sale posiedzeń. Obecnie jedną z nich, wyłożoną boazerią z drewna orzechowego, zajmuje sala Filharmonii Szczecińskiej. Dawniej umieszczony w niej był barwny herb z piaskowca wykonany przez berlińskiego rzeźbiarza Hosaeusa, będącego również autorem usytuowanej od strony parku fontanny z rzeźbą chłopca grającego na harmonii. W prawym skrzydle umieszczono pomieszczenia kasowe i biurowe. Kompleks zachował się do dzisiaj w niezmienionym stanie. Po wojnie jednak rozgrabiono z jego wyposażenie meble, a te, które ocalały zdobią dzisiaj kościół prawosławny przy ul. Wawrzyniaka.
Jasne Błonia
Jasne Błonia - im. Papieża Jana Pawła II, to plac rozpościerający za Urzędem Miasta. Na początku znajduje się malownicza, podświetlana fontanna, a nastepnie pomnik Jana Pawła II (autorstwa Andrzeja Dźwigaja z Krakowa) postawiony na pamiątkę wizyty Ojca Świętego w Szczecinie (11 czerwca 1987 r.). Błonia otaczają ulice noszące imiona polskich kompozytorów. Układ skweru powstał w latach 1925-1927. Centralną część stanowi szeroki trawnik z rabatami kwiatowymi, obsadzony po bokach ponad 200 platanami. Zieleniec przedziela ulica ks. Piotra Skargi, za którą wznosi się Pomnik Czynu Polaków, przedstawiający trzy zrywające się do lotu orły - symbole trzech pokoleń Polaków odbudowujących Szczecin. Prowadząca do niego aleja biegnie dalej do Parku Kasprowicza.
Park im. Jana Kasprowicza
Dawniej nazywany był parkiem Quistorpa - od nazwiska jego założyciela, który zlecił przekształcenie zbocza z sadem w tereny rekreacyjne. Zmeliorowano wówczas dolinę strumienia Osówka i utworzono jezioro Rusałka. Utworzono trasy spacerowe i rowerowe oraz do jazdy konnej, plac zabaw dla dzieci oraz plac koncertowy. Wzniesiono ambony widokowe i stworzono miniaturę Alp. Główna oś parku stanowiła promenada przecinająca zbocze i łącząca Jasne Błonia z Laskiem Arkońskim. Na miejscu dawnego młyna urządzono kawiarnię, a nad strumykiem Rusałka przerzucono istniejący do dzisiaj mostek. W 1908 r. Quistorp podarował Park miastu. W kolejnych latach wydzielono z niego część działek pod zabudowę obecnej ulicy Wyspiańskiego, a w 1930 przy ul. Piotra Skargi zbudowano klinikę położniczą.
ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA MIASTA
Od kilku lat profesjonalne badania ryzyka oraz atrakcyjności inwestycyjnej miast i województw prowadzi Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku. W przypadku miast wojewódzkich atrakcyjność inwestycyjna oceniana jest w klasach od A do C. W 2001 roku Instytut opublikował raport, w którym uwzględnił następujące elementy jakości życia w mieście:
chłonność rynku lokalnego, powiązana z wielkością rynku, zamożnością społeczeństwa oraz poziomem aktywności gospodarczej,
jakość rynku pracy, mierzona poziomem wykształcenia mieszkańców oraz obecnością i jakością instytucji naukowych i badawczych,
klimat społeczny, związany z aktywnością społeczną,
koszty prowadzenia działalności gospodarczej,
infrastruktura techniczna,
infrastruktura otoczenia biznesu, tj. rozwój sieci banków, instytucji ubezpieczeniowych i innych obsługujących życie gospodarcze,
dostępność komunikacyjna,
skuteczność transformacji gospodarczej, tj. rozwój sektora prywatnego, aktywność inwestorów zewnętrznych, branżowe zróżnicowanie gospodarki,
aktywność marketingowa lokalnych władz samorządowych,
możliwości wypoczynkowe związane z bliskością terenów wartościowych przyrodniczo.
W zakresie dostępności komunikacyjnej Miasto Szczecin uzyskało bardzo wysoką ocenę obok Warszawy, Wrocławia i Poznania. Pozytywnie oceniono również aktywność marketingową oraz możliwość transformacji gospodarczej. Pod względem aktywności gospodarczej i zamożności społeczności lokalnej Szczecin uplasował się na przedostatniej pozycji. Pozostałe wskaźniki ukształtowały się na przeciętnym poziomie w tej grupie miast.
Potencjał rozwojowy miasta, a także zapowiedzi członkostwa Polski w strukturach Unii Europejskiej stwarzają szansę dynamicznego rozwoju Szczecina. Atutem jest w zdecydowanej większości uregulowany status prawny gruntów komunalnych, a także znaczący majątek Miasta w postaci budynków i obiektów, co stwarza możliwości rozwoju rynku nieruchomości.
Szczecin jest jednym z miast o najwyższym poziomie wykształcenia mieszkańców wśród miast wojewódzkich. Skupia ponad 4% ogółu studentów uczących się w miastach polskich oraz znaczny potencjał naukowo-badawczy.
Tradycyjne funkcje portowo morskie miasta w powiązaniu z gospodarką wolnorynkową wykształciły w społeczeństwie Szczecina pewne specyficzne cechy, takie jak: przedsiębiorczość, aktywność zawodowa, zdolności adaptacyjne. Dzięki nim procesy przystosowawcze do systemu gospodarki wolnorynkowej przebiegają tutaj stosunkowo szybciej niż w innych rejonach kraju.
W układzie przestrzennym, zespół miejski Szczecina graniczący bezpośrednio z Unią Europejską, posiada wyróżniające się walory położenia, dostępności, zagospodarowania i środowiska, stwarzające wyjątkowo korzystne warunki do dynamizowania rozwoju gospodarczego, kulturalnego i społecznego. Miasto tradycyjnie dysponuje szerokimi i stale rosnącymi powiązaniami z innymi krajami, zróżnicowaną strukturą gospodarczą, wykwalifikowaną w pełnym przekroju zawodowym siłą roboczą, korzystnym środowiskiem dla działalności gospodarczej oraz dobrze ukształtowanym i rozwojowym zapleczem naukowo - badawczym i akademickim.
Jako ważny węzeł komunikacyjny jest istotnym ośrodkiem współpracy międzynarodowej oraz przygranicznej. Jest centrum województwa oraz Euroregionu Pomerania. Mimo tak korzystnych warunków, zarówno województwo jak i miasto Szczecin są podatne na odpływ ludności. Jednym z powodów może być fakt, że zapleczem dla silnie rozwiniętego przemysłu przetwórstwa spożywczego miasta i województwa było dobrze rozwinięte rolnictwo państwowe. Jego degradacja stworzyć może stan ekonomicznego i społecznego zagrożenia pewnej części województwa, stwarzając tym samym istotne przeszkody dla szybkiego rozwoju Szczecina i regionu.
Migracja ludności następuje w przeważającym wypadku w relacjach między miastami, co jest związane z przemieszczaniem się ludzi młodych (w wieku od 20 do 29 lat) w celu zdobycia wykształcenia i w konsekwencji atrakcyjniejszej pracy. Przyczyną odpływu migracyjnego ze Szczecina jest dodatkowo przemieszczanie się osób wykształconych i zamożnych do gmin satelickich Szczecina (Dobra Szczecińska, Kołbaskowo) mimo dalszego związania z miastem poprzez pracę, handel, usługi.
BEZROBOCIE
W celu przeciwdziałania społecznym skutkom bezrobocia realizowanych jest szereg programów skierowanych do różnych grup odbiorców:
Program dla pracowników objętych zwolnieniami grupowymi,
"Aktywizacja Zawodowa Kobiet", którym objęto 20 kobiet,
ogólnopolski program "Absolwent"; w 2001 roku w warsztatach aktywizacji absolwentów wzięło udział 146 osób (w 2000 r. - 114),
"Młodzież dla historii" we współpracy z Archiwum Państwowym; zatrudnienie znalazło 10 osób - uczestników programu.
STRATEGIA ROZWOJU SZCZECINA
Zarządzanie miastem wiąże się z codziennym podejmowaniem różnorodnych działań oraz dokonywaniem wyborów ważnych dla lokalnej społeczności. Toczy się wiele dyskusji na temat kontrowersyjnych czasem decyzji podejmowanych przez Radę i Zarząd Miasta w interesie swoich wyborców. Mając na uwadze wcześniejsze doświadczenia samorządowe w zarządzaniu Szczecinem, potrzebę poprawienia jakości świadczonych mieszkańcom usług wyrażaną w badaniach społecznych oraz konieczność długofalowego planowania rozwoju miasta Rada i Zarząd Miasta podjęły w końcu 1999 roku prace nad Strategią Rozwoju Szczecina. Jest to pierwszy dokument od 1990 roku, w którym w sposób całościowy określono cele i zaprogramowano rozwój Szczecina do 2015 roku.
Potrzeba posiadania strategii wynika nie tylko z uwarunkowań zewnętrznych i standardów europejskich, ale także z pragmatycznego punktu widzenia. Powinna ona być skutecznym narzędziem w procesie rozwoju miasta. Dzięki powiązaniu celów z programami rozwoju zapewniona zostanie kompleksowość działań oraz znacznie lepsza efektywność gospodarowania zasobami i środkami finansowymi. Planowanie, monitorowanie i ocena realizacji celów w połączeniu z jawnością życia publicznego będą sprzyjać wyzwalaniu aktywności i integracji społeczności lokalnej wokół realizowanych przez samorząd miasta zadań.
MISJA SZCZECINA
Niezależnie od historycznych etapów rozwoju miasta utrzymuje się morski i portowy charakter Szczecina. Jego potencjał rozwojowy wynika z wielowiekowego kształtowania się powiązań z innymi ośrodkami miejskimi w tej części Europy poprzez drogę wodną Odra - Bałtyk oraz powiązania drogowe z Berlinem, Pragą, Gdańskiem, Poznaniem i Warszawą.
Podstawowym warunkiem determinującym przyszłe szanse rozwoju, charakter i wizerunek Szczecina staje się umiejętne wykorzystanie procesu integracji europejskiej do rozwinięcia w mieście nowoczesnej gospodarki, tworzenia profesjonalnych systemów zarządzania, oraz kształtowania świadomej swojej tożsamości, dobrze wykształconej, aktywnej i otwartej na kontakty z otoczeniem społeczności lokalnej.
Zasadniczą funkcją misji jest syntetyczne przedstawienie intencji Strategii Rozwoju Szczecina, nakreślenie obrazu miasta w perspektywie 2015 roku oraz kierunków dążeń jego mieszkańców.
MISJA
Szczecin ośrodkiem integracji europejskiej, ponadregionalnym centrum południowego Bałtyku - wspólnotą mieszkańców wykorzystującą do zrównoważonego i trwałego rozwoju tradycję historyczną, walory środowiska przyrodniczego oraz swoje nadodrzańskie położenie.
Misja podkreśla fakt, że Szczecin jest wspólnotą mieszkańców zbiorowością, która niezależnie od różnic indywidualnych i grupowych interesów powinna nie tylko mieć świadomość, ale także podjąć wysiłek tworzenia partnerskiego współdziałania osób, środowisk, instytucji i organizacji na rzecz rozwoju miasta - wspólnej małej ojczyzny - oraz pełnego wykorzystania jego potencjału i możliwości rozwojowych. Zaznaczenie w misji potrzeby i chęci osiągnięcia trwałego, zrównoważonego rozwoju oznacza stałe dążenie do zachowania w procesie rozwoju równowagi pomiędzy sferami przestrzenno-ekologiczną, gospodarczą i społeczną, czyli osiągnięcie stanu, w którym miasto będzie miejscem bezpiecznym i przyjaznym dla mieszkańców. Oznacza to również, że osiąganie tego stanu będzie się odbywało bez degradacji środowiska naturalnego. Od wielu lat było ono niedostatecznie wykorzystywane i chronione. Walory środowiska przyrodniczego - zwłaszcza bogactwo zieleni i wód śródlądowych - stanowią ciągle szansę rozwojową Szczecina. Do rozwoju miasta należy wykorzystać przede wszystkim jego naturalne bogactwo - właśnie walory środowiska przyrodniczego, które od wielu lat niedostatecznie wykorzystywane i chronione uległo znaczącej degradacji.
Nadodrzańskie położenie miasta, stanowiące jego potencjalne atuty gospodarcze, transportowe, turystyczne i rekreacyjne, powinno w powiązaniu z poprawą innowacyjności gospodarki oraz rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw być wykorzystane do podniesienia konkurencyjności Szczecina wobec jego bliższego i dalszego otoczenia.
ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ-SWOT
UWARUNKOWANIA LOKALNE
SILNE STRONY
korzystnie przebiegająca transformacja gospodarcza, w tym restrukturyzacja przemysłu, wyjątkowo niskie bezrobocie, duża liczba nowych podmiotów gospodarczych, łagodny klimat
duża ilość terenów inwestycyjnych
port morsko-rzeczny, jeden z największych na Bałtyku
dobre warunki do rozwoju gospodarki turystycznej, bardzo dobre do rozwoju jachtingu
bogata historia miasta, zabytki
wysoka jakość architektury XIX-wiecznej
atrakcyjne miejsce do mieszkania: efektowne śródmieście, bulwary nadrzeczne, dużo zieleni parkowej, bardzo dobre warunki do wypoczynku w sąsiedztwie miasta
rozwinięte funkcje wiodące: gospodarka morska, przemysł, usługi
rozwinięty ośrodek administracyjny o randze ponadregionalnej
wykształcony ośrodek akademicki
aktywność gospodarcza społeczeństwa, dobre wykształcenie i kultura techniczna kadr, znajomość zachodnich standardów pracy
młoda struktura wieku ludności
położenie u ujścia rzeki żeglownej posiadającej połączenia z europejskim systemem dróg wodnych
dobre połączenia kolejowe
lotnisko Dąbie, potencjalne lotnisko dyspozycyjne
istniejące połączenie autostradowe z Berlinem i Europą Zachodnią
względnie dobry stan transportu drogowego i parkowania w Śródmieściu
praktycznie nieograniczona dostępność wody dla celów technologicznych, bliskość źródła energii elektrycznej (Dolna Odra)
wysokie wskaźniki wyposażenia miasta w systemy infrastruktury technicznej
SŁABOŚCI
brak kapitału
brak terenów inwestycyjnych gotowych do zabudowy, mało efektywna polityka gospodarki gruntami miejskimi
ograniczenia naturalne dostępu do portu od strony morza (długi tor podejściowy, kosztowne utrzymanie toru, ograniczenia batymetryczne)
zbyt niska ranga kultury, mała liczba imprez o znaczeniu międzynarodowym, niedostateczna ilość obiektów dla takich imprez
brak zabytków klasy europejskiej, brak starego miasta
degradacja techniczna, estetyczna i społeczna XIX-wiecznej zabudowy mieszkaniowej
mała czytelność układu urbanistycznego dla przyjezdnych, zbyt duża szerokość pasa Międzyodrza - dezintegracja miasta, zaniedbania w zakresie zieleni miejskiej
brak przemysłu wysokich technologii
niskie zaludnienie polskiego Pomorza Zachodniego, ograniczony obszar regionu obsługowego
brak placówek naukowo-badawczych (poza akademickimi), mała liczba kierunków artystycznych
niska świadomość i przestrzeganie prawa, w tym planów zagospodarowania przestrzennego, brak znajomości praw i obowiązków mieszkańców miasta
starzenie się społeczeństwa, ujemny przyrost naturalny
niski standard drogi wodnej Odry
brak szybkich połączeń kolejowych typu TGV, niekorzystne położenie dworca względem miasta
słabo rozwinięta sieć połączeń lotniczych
niska jakość połączeń drogowych, zewnętrznych
niedostateczny stan połączeń drogowych między lewo- a prawobrzeżną częścią miasta, fatalny stan Trasy Nadodrzańskiej, brak obwodnic
zanieczyszczenie wód powierzchniowych, w tym Odry
niedorozwój jakościowy infrastruktury technicznej, brak oczyszczalni ścieków dla Lewobrzeża, niska jakość wody, brak składowiska odpadów przemysłowych
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE
SZANSE
nadgraniczne położenie w kontekście integracji z UE
otwarcie granic
odtworzenie regionu obsługowego miasta po zachodniej stronie granicy
bliskie położenie Berlina
atrakcyjność "sentymentalna" dla zagranicznych sąsiadów
euroregion Pomerania
słabość ośrodków usługowych w sąsiedztwie: Koszalina, Gorzowa, Piły, Prenzlau, Pasewalku, Anklam, Schwedt
projektowane: autostrada A3, autostrada do Hamburga po niemieckiej stronie granicy, przeprawa przez Odrę w Policach
brak problemów reprywatyzacyjnych
łatwość przenikania wzorców zagranicznych
ZAGROŻENIA
spontaniczna urbanizacja gmin przygranicznych na zachód od miasta
nielegalna imigracja
niskie zaludnienie przygranicznych gmin niemieckich
wzrost konkurencyjności Berlina, zdominowanie Szczecina przez Berlin
wzrost tendencji ksenofobicznych i nacjonalistycznych
konkurencja Berlina, Trójmiasta i Poznania w pozyskiwaniu atrakcyjnych inwestycji
wyjątkowo niskie środki państwowe na infrastrukturę techniczną w mieście
brak skutecznej polityki mieszkaniowej państwa
zbyt agresywna polityka ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego
konkurencyjność Świnoujścia i portów niemieckich w usługach portowych
trudności w rozwiązywaniu problemu utylizacji odpadów i innych konfliktowych problemów gospodarki komunalnej
niska rentowność rolnictwa pomorskiego
zagrożenie przestępczością
utrata ważności przez plany miejscowe z końcem 1999 r.
CELE ROZWOJU MIASTA
Dla poprawy warunków życia mieszkańców ustala się następujące cele rozwoju miasta.
Cele gospodarcze:
tworzenie warunków do rozwoju funkcji gospodarczych, przede wszystkim usług, gospodarki morskiej, turystyki i przemysłu wysokich technologii,
ochrona atrakcyjności środowiska miejskiego jako podstawy działalności gospodarczej, w tym wykorzystanie zasobów naturalnych.
Cele społeczne:
zwiększanie podaży i różnorodności miejsc pracy i ich dekoncentracja, zapobieganie bezrobociu,
poprawa stanu bezpieczeństwa w mieście,
poprawa standardów powierzchniowych i technicznych mieszkań, zwiększenie samodzielności zamieszkiwania oraz poprawa standardów środowiska mieszkalnego w celu kształtowania tożsamości społeczno-przestrzennej mieszkańców,
utrzymanie podaży terenów pod budownictwo mieszkaniowe z uwzględnieniem przepisów prawa miejscowego,
zapewnienie podstawowego standardu dostępu do usług, przede wszystkim zdrowia, oświaty, kultury oraz sportu i rekreacji, w zapewnienie podstawowego standardu technicznego miasta (system komunikacyjny, w tym przede wszystkim transport zbiorowy, systemy inżynieryjne),
dalsza eliminacja barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych w skali miasta, osiedla, budynku,
szerokie włączenie organizacji pozarządowych do rozwiązywania problemów społecznych rozwoju miasta.
Cele ochronne:
rygorystyczna ochrona unikatowych wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego,
zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczania powietrza, wód i gleby oraz uciążliwości powodowanych przez wibracje i hałas,
rewaloryzacja obszarów zdegradowanych,
ochrona niezbędnych wielkości przestrzeni biologicznie czynnych przed intensywną urbanizacją,
ochrona przed negatywnym oddziaływaniem klęsk żywiołowych i awarii urządzeń technicznych,
utrzymanie i kształtowanie zróżnicowanych terenów zielonych w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej,
eksponowanie wartości krajobrazowych środowiska,
dążenie do zapewnienia zgodności między przydatnością, chłonnością i odpornością środowiska, a rodzajem i intensywnością zagospodarowania i użytkowania.
Cele przestrzenne:
kształtowanie miejskiej struktury efektywnej i sprawnie funkcjonującej,
kształtowanie miejskiej struktury zharmonizowanej ze środowiskiem przyrodniczym, kulturowym i krajobrazem, zindywidualizowanej lokalnie,
zapewnienie ciągłości rozwoju i ewolucyjności przekształceń,
zapewnienie możliwości osiągania celów etapowych, cząstkowych,
kształtowanie bezkolizyjnego systemu drogowego miejskiego i około miejskiego umożliwiającego maksymalne ograniczenie w mieście ruchu tranzytowego,
spełnienie warunków obronności.
2