1.ZNACZENIE NAUKI ZARZADZANIA

Zarzadzanie korzysta z innych nauk. Dyscyplina mloda powstala ponad 100lat temu gdy nastapila rewolucja techniczna , gdy powstaly zaklady bo trzeba było podzielic funkcje miedzy ludzi.

2. RODZAJE ORGANIZACJI

• instytucje publiczne - przedmiotem transakcji są dobra publiczne (powiatowe, rzeki,jeziora, krajobraz,bezpieczeństow zewnętrzne wewnętrzne np. policja, wojsko)

• Spośrod dobr publicznych można wyroznic dobra spoleczne tj. takie dobra , które ze wzgledow fizycznych mogą być dobrami prywatnymi ,ale dostepne sa przez kazdego obywatela tak jak w przypadku klasycznych dobr publicznych np. muzea, teatry, szkolnictwo

a) Instutucje publiczne

• Instytucje publiczne sensu stricte (waskim) a wiec w waskim znaczeniu oferuja one klasyczne dobra publiczne np. wojsko, policja

• Instytucje publiczne sensu largo (szerokim) oferuja dobra społeczne np. szkoly , sluzba zdrowia, instytucje sportowe

3. RODZAJE OTOCZENIA ORGANIZACJI - opisane przy 6

4. 7 CECH ORGANIZACJI WG. PETERA DRUCKERA

-zarzadzanie dotyczy przede wszytskim ludzi . Wazny jest prawidlowy dobur pracownikow , tworzenie efektownych zespolow, wyznaczanie celow:zadan, zapobieganie konfliktom, zapewnienie odpowiedniej komunikacji miedzy zespolami

-Zarzadzaniej est gleboko osadzone w kulturze tzn. musi uwzglednic uznawane przez dana spolecznosc wzory wlasciwego zachowania oraz wartosci wyznawane przez dane spol. Efektywne oddzialywanie na innych ludzi wymaga znajomosci kultur, w których ludzie uczestnicza oraz szacunku dla tych kultur

-Zarzadzanie wymaga prostych i zrozumialych wartosci , celow, dzialania i zasad jednoczacych wszytskich uczestnikow organizacji

-Zarzadzanie powinno doprowadzic do tego by organizacja była zdolna do uczenia się tzn powinna być zdolnosc adaptacji do zmiennych warunkow otoczenia oraz stalego doskonalenia się uczestnikow

-Zarzadzanie wymaga komunikowania się czyli obiegu informacji wewnatrz organizacji oraz wymiany info z otoczeniem

-Zarzadzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaznikow pozwalajacych na stałe i wszechstronnie monitorowanie dzialanosci , ocene i poprawe efektywnosci dzialania

-Zarzadzanie musi być jednoznaczne zorientowane na podstawowy i najwazniejszy rezultat jakim jest zadowolenie klienta

5.PLANOWANIE JAKO FUNKCJA ZARZĄDZANIA

Planowanie polega w duzej mierze na decydowaniu o podjeciu dzialan zorientowanych na wywolanie zjawisk, które samoistnie by nie zaistnialy. Alternatywa planowania jest dzialanie metoda prob i bledow. W poprzednim systemie planowanie mialo charakter mobilizujaco-egzekwujacy tzn.ze każdy zaklad otrzymywal od centralnej komisjii planowania wielkosc produkcji, która musial wykonac. Co roku plan ten był coraz wyzszy (funkcja mobilizujaca) Srodki materialne do produkcji otrzymywal w zaleznosci od stopnia wykonania planu (funkcja egzekwujaca). W gospodarce rynkowej planowanie ma charakter indykatywny (pzrewidywan) przyszlych relacji przedsiebiorstw i gospodarstw na zmiany w warunkach gospodarowania np. oprocentowania kredytow, kursu walutowegoitd. W zwiazku z tym centralny planifikator zajmuje się dzialaniami korygujacymi tzn wspomagajacymi lub hamujacymi rozwoj. 4 ZASADY WIĄZĄCE SIĘ Z PLANOWANIEM : 1. podstawowa cecha planu jest jego celowośc tzn ze planujac dazymy do realizacji okreslonego celu pzredstawiamy srodki i metody jego realizacji . 2. zasada prymatu planowania tzn,ze planowaniejest podstawa innych funkcji zarzadzania bez planowania nie ma dobrego organizowania, motywowania a zwlaszcza kontroli (formalnej), 3. Zasada kompletnosci tzn. plany tworzone w roznych szczeblach zarzadzania musza być ze soba zintegrowanie tzn jedne wplywaja na drugich czyli krotkookresowe z dlugookresowych a nie odwrotnie . 4. Zasada skutecznosci dzialania tzn ze plan staje się skuteczny gdy realizujac go osiaga się cel przy minimum nieporzadanych konsekwencji i przy wynikach przewyzszajacych naklady

CECHY DOBREGO PLANU : * plan powinien być ambitny ale wykonalny, * plan powinien być elastyczny tzn. dopuszczac mozliwosc korekty w trakcie realizacji zwlaszcza gdy zmieniaja się warunki w otoczeniu , * plan powinien być spojny tzn wszystkie sfery dzialanosci przedsiebiorstwa powinny być objete planem oraz powinny być spojne z punktu widzenia horyzontu czasowego , * plan powinien by operatywny tzn tak sformulowany by po zaznajomieniu się z nim czlonkwoie insytucji byli w stanie pzrejsc di jego realizacji

6. CZYNNIKI KSZTAŁTOWANIA STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH

Najmniejsza jednostka organizacyjna jest komorka organizacyjna. Jest to jednostka organizacyjna nie dzielaca się na jednostki organizacyjne nizszego rzedu. Komórke organizacyjna tworza zespoły ludzi majacy chocby jeden cel wspolny, a zarazem odrebny od pozostalych czesci danej calosci. Zbior komorek organizacyjnych nazywamy jednostka organizacyjna. Jest to instytucja w ktorej czlonkowie maja wspolne kierownictwo. CO WPŁYWA NA STRUKTURY ORGANIZACYJNE :

* strategia organizacyjna, (okresla struktury organizacji.Pod terminem strategia rozumiemy dlugofalowy plan zarzadzania organizacjs, majacy na celu konkurowanie z innymi organizacjami bądź znalezienie sobie miejsca na rynku bądź. Wplywa na strukture org. Firmy , gdyz np. jeśli chcemy osiagnac strategie lidera na rynku to musimy zmobilizowac wszytskie sily pzredsiebiorstwa *otoczenie (1.ekonomiczne -obejmuje stan gospodarki np. instalacje, bezrobocie sytuacja gosp panstwa jest wynikiem pewnych decyzji politycznych ale także procesow zachodzacyhc w otoczeniu globalnym wyroznia się dwa modele panstwa w gosp rynkowej : * model regulowanej gosp rynkowej, gdzie zakres interwencji panstwa jest wiekszy ,* model samoregulujacej się gosp rynkowej preferowany przez liberalistow i liberatow 2. polityczne - prawne zakres interwencji panstwa zalezy od tego jaka opcja polityczna jest teraz u wladzy , 3. socjokulturowe - czynnik strategiczny wazny w dlugim okresie czasu. Naleza do tego procesy demograficzne jakie zachodza w spol a także mobilnosc ludzi, 4. technologiczne -powodujace wrecz upadek organiazacji w niektórych sektorach) , * technologia ( 3 rodzaje strategii : 1 tech produkcji masowej czyli wielkosensyjnej polegajaca na wytwarzaniu standardowego produktu w dlugich seriach np. produkcja samochodow i sprzetu AGD , 2. tehc. Produkcji amsowej jednostkowej obejmujaca projektowanie i produkcje wyrobu zaprojektowanego jednorazowo w niewielksiej ilosci egzemplarzy np. most , hotel, film , 3 tecg . produkcji ciaglej, która polega na produkcji niezroznicowanych wyrobow przy stalym ruchu urzadzen np. produkcja hutnicza, wody, elektrycznosci, szpital ), *ludzie i kultura. ( na kulture organizacyjna wplywaja : cechy uczestnikow (wartosci, kwalifikacje), cechy organizacji (historia, struktura,wielkosc, wlasnosc), przedmiot dzialania ( produkt, technika , sektor), kultura otoczenia)

7. RODZAJE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH :

Kryterium z punktu widzenia rozpietosci kierowania (przez rozpietosc kierowania rozumiemy ilosc podwladnych podleglych jednemu przelozonemu ) rozróżniamy tutaj:

-struktury płaskie - mala ilosc szczebli zarzadzania i duza rozpietosc kierowania

-struktura smukla - duza ilosc szczebli i mala rozpietosc keirowania wazne ejst żeby rozpietosc zreczywista odpowiadala rozpietosc potencjalnej

Kryterium - charakter podporzadkowania , rozrozniamy tutaj :

-struktury funkcjonalne - pzrewazaja komorki funkcjonalne

-struktury liniowe - wiezi sluzbowe pzrewazaja

-struktura liniowo-sztabowa - sztabowa , w ktorej przy kazdym szczeblu organizacyjnym liniowym jest komorka funkcjonalna ( doradcza)

Kryterium - charakter dzialanosci pzredsiebiorstw

-struktury obiektowe - podzial na jednorodne produkty np. drukarnia drukuje gazety, lsiazki, mapy

-zasieg dzaialnosci : kraj-zagranica

8. MOTYWOWANIE JAKO FUNKCJA ZARZADZANIA

Kierowanie ludzimi wymaga odpowiednich umiejetnosci od kierownikow jak również znajomosci potzreb pracownikow funkcja ta rozpoczyna się z chwila rekrutacji pracownika do pracy nastepnie z wynagrodzeniem awansem oraz zwolnieniem pracownikow nieefektownych znajomosc potrzeb pracownika opiera się na piramidzie maslowa

Ludzi pobudza do wysilku nie to co zdobyli,ale to czego pragna

9. KONTROLA JAKO FUNKCJA ZARZADZANIA

W racjonalnie prowadzonych dzialaniach wystepuja nastepujace fazy :

-przygotowanie

-realizacja

-kontrola

Kontrola jest wazna funkcja zarzadzania gdyz niedostzrezenie w pore odchylen od zalozonych dzialan często powoduje mala skutecznosc naszych dzialan. Jej istota polega na :

1. kontroli formalnej tzn kontroli czy dzialanie jest z godne z planem lub czy produkt jest zgodny z normami a wiec kontrola w odniesieniu do wzorca

2. kontroli merytorycznej tzn . czy dzialanie jest wlasciwe z punktu widzenia wiedzy na ten temat

Wyrozniamy kontrole biezaca, koncowa , wewnetrzna, zewnetrzna,wstepna,nastepna.Funkcja kontroli wykorzystuje pzostale funkcje zarzadzania.

Proces zarzadzania realizowany jest poprzeznieustanne podejmowanie decyzji na roznych szczeblach hierarchii organizacyjnej i roznych sferach zarzadzania. Etymologiczne slowo decyzje pochodzi od lac decisio - postanawiam

10. STRUKTURA PROCESU PODEJMOWANIA DECYZJI .

3 FAZY :

1. faza rozpoznanie :

-zbieramy info niezbedne do podjecia decyzji tzn czego dotyczy problem czy jest zlozony w jakim stopniu czy jest powtarzalny czy jest incydentalny, zakres zcasowy , pzrestrzenny itp.

2. faza projektowania

formulujemy materialy decyzyjne , poslugujemy się tutaj często nastepujacymi kryteriami :

-legalnosc

-łatwosc realziacji

-szybkosc realizacji

-ekonomicznosc

3. faza wyboru

wybor jednego sposrod wariantow ywmaga przyjecia przez decydenta konkretnej reguly, najczesciej stosowne reguly decyzyjne to :

1. regula dominacji : polega na znalezieniu takiego wariantu który jest lepszy od pozostalych pod względem przynajmniej jednego kryterium a nie gorszy pod względem pozostalych

2. regula koniunkcji - polega na wyborze rozwiazania które spelnia min oczekiwania decydenta

3. regula dysfunkcyjna - decydent wybiera wariant w którym przynajmniej jedna z ocenianych cech osiagnela lub przekroczyla punkt krytyczny stosowania jest wtedy gdy nie ma wielu dobrych rozwiazan i czau na pozyskieanie kolejnych wariantow

4. regula leksykograficzna - decydent najpierw porzadkuje kryteria wg waznosci nastepnie wybiera ten wariant, który jest lepszy od punktu widzenia najwazniejszego kryterium

5. regula eliminacji - polega ona na tym,ze decydent odrzuca wszystkie te warianty , które w skalach ocen nie osiagnely progu krytycznego. Często uniemozliwia nam to podjecie decyzji zwlasza jeśli cnie uda nam się zgromadzic odpowiedniego zbioru rozwiazan

6. regula maksymalizacji - polega na dazeniu do szukania wariantu lepszego od pozostalych pod względem liczby kryteriow, które spenia w lepszym stopniu

7. regula sumowania - wymaga zastosowania rownoczesniie procedury wazenia kryteriow obliczania stopnia w jakim kazde rozwiazanie spelnia kazde z listy kryteriow

co wplywa na luke info : 1. wadliwe struktury organizacyjne (np. zbyt scentralizowane) , 2. niewlasniwe proceduryy i tryb podejmowania decyzji , 3 . niedostateczne wyposazenie firmy w komputery i srodki lacznosci, 4 zla polityka personalna . ELEMENTY OSOBOWOSCI PRZY PODEJMOWANIU DECYZJI : - cechy psycho-fizyczne czlowieka (orginalnosc myslenia,asertywnosc,poziom autonomii) , - zwiazek miedzy jakoscia podejmowania decyzji a odpornoscia na stres , - kwalifikacje im wieksze kwalifikacje tym latwiej podjac decyzje . Decyzja optymalna - jest pojeciem często teoretycznym i nie wystepuje w rzecziwistosci. Porzadana cecha decyzji jest jej racjonalnosc metodologiczna - to wybor dokonany na podstawie dostepnych info: zgodnie z regulami sztuki podejmowania decyzji . racjonalnosc rzeczowa decyzji to wybor takiego wariantu dzialania którego realizacja doprowadza do osiagniecia ustalonego celu kierunki racjonalnosci to * budowa informacyjnych systemow zarzadzania, * zastosowanie naukowych metod podejmowania decyzji , * usprawnienie struktur i procedur decyzyjnych, * doskonalenie uczestnikow procesu podejmowania decyzji

11. PRZYCZYNY KONFLIKTÓW :

1. wzajemna zaleznosc przy realziacji zadan

2. zaleznosc miedzy kryteriami oceny a nagrodami

3. zroznicowanie w organizacji

4. niezadowolenie z roli

5. niepewnosc wynikajaca z niejednoznacznosci kryteriow oceny ale także z niejsanosci zasad podzialu zadan miedzy poszczegolne komorki organizacyjne

6. zaleznoc od wspolnych zasobow zwlaszcza gdy sa to zasoby rzadkie

12. WSPÓŁCZENSE METODY I KONCEPCJE ZARZADZANIA

1. REENGINERING

• w latach 90' powstala metoda reengineringu opracowali ja ekonomiscie hammer, Champy. Autorzy zalecaja aby przemyslec no nowo koncepcje biznesu czyli nieusprawnienie dzialalnosci ale fundamentalne przedprojektowanie procesow w firmie prowadzace do przelomowej poprawy osiaganych wynikow. Budowanie nowej organizacji ta metoda wymaga przebudowy : * procesu produkcyjnego , * procesu sprzedazy i osbslugi serwisowej , * struktury organizacyjnej pzredsiebiorstwa , * systemu kierowania ludzmi, * sposobu komunikowania się organizacji i podejmowania decyzji, oraz systemu informacyjnego organizacji. Zarzadzanie struktura organizacyjna zastepowane jest przez zarzadzanie procesami. Zmienia się rola kierownictwa organizacji na roznych szczeblach hierarchii . Zarzad firmy na skutek splaszczania struktury ma wiekszy kontakt z klientami i jest blizej pracownikow . w wiekszym stopniu kierownicy motywuja, koordynuja , komunikuja niż decyduja i kontroluja (styl bardziej demokratyczny) - zwieksza się autonomia pracownikow,wazna staje się informacja . ETAPY WPROWADZANIA REENGINIERINGU : 1. ustalenie celu , 2. identyfikacja procesow, 3. diagnoza i ocena procesow rozwijania wizji ,4. opracowanie i pzredstawienie projektow nowych procesow ,5 wdrozenie / PLUSY REENGINIERINGU : 1. skrocenie czasu trwania procesow . 2. wzrost wydajnosci. 3. calosciowe myslenie i dzialanie , 4. mniej kontroli . MINUSY REENGINIERINGU : 1.autorytarny styl wprowadzania koncepcji , 2. zaniedbywanie aspektow kulturowych co stwarza niebezpieczenstwo powstania duzych oporow wobec zmian , 3. pomijanie pracownikow w trakcie trwania wdrazania koncepcji . Projektowanie procesu gdy gdy mamy już sformulowane cele dla procesow, możemy upewnic się czy sposób zaprojektowania procesow pozwala nam na efektywna realizacje naszych celow. Korzysci z reenginieringu - stwierdzono,ze udane zastosowanie reenginieringu pozwala na po pierwsze redukacje kosztu o min 40% , po drugie skrocenie czasu produkcji co najmniej o 70% , podneisienie rentownosci firmy o min 40% , poprawa jakosci wyrobow i zadowolenie klientow o ponad 40% i roszczenie udzialu w rynku o co najmniej 24%.

2. BENCHMARKING -wzorcowy konkurent

• Jest to metoda porownywania się z najlepszymi , dorownywanie iom , orientacja na najlepsza klase wyrobow lub uslug , uczenie się od konkurentow

RODZAJE BENCHMARKINGU :

1. wewnetrzny - w ramach organizacji

2. odnoszacy się do konkurentow

3. funkcjonalny - odnoszacy się do firm spoza branzy

WADY I ZALETY POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW BENCHAMRKINGU

Rodzaje benchamrkingu	Zalety	Wady
1. wewnetrzny	*wzglednie latwy dostep do informacji * dobre wyniki w zroznicowanych przedsiebiorstwach	zawezone pole widzenia *upzredzenie w firmie
2. odnoszacy się do konkurentow	pozyskiwanie istotnych informacji porownywalnosc produktow i procesow wzglednie wysoka akceptacja ze strony zalogi mozliwosc okreslenia swojej pozycji wśród konkurencji (pozycjonowanie)	trudnosci w pozyskiwaniu info. Niebezpieczenstwo kopiowania waskich praktyk poraktyk branzowych
3. funkcjonalny - odnoszacy się do firm spoza branzy	wzglednie wysoka mozliwosc znalezienia innowacyjnych rozwiazan zwiekszenie udzialu zalogi w zastosowaniu rozwiazan	czasem dosc trudne wdrozenie tych rozwiazan problem porownywalnosci czasochlonna analiza

Benchamrking powinien być procesem innowacyjnosci anie poszukiwaniem idealnego rozwiazania. Trudnosci to mozliwosc pozyskiwania informacji oraz poszukiwanie dobrego wzorca.

4. OUTSOURCING

Polega na pozbywaniu się pewnych dziedzin dzialanosci i przekazywanie jej pzredsiebiorstwom wyspecjalizowanych w tej dziedzinie. Realizacja tej funkcji polega na wykorzystaniu zasobow zewnetrznych . koncepcja outsourcingu pojawila się w latach 90' . w poprzednim systemie przedsiebiorstwa staraly się kontrolowac cala dzialanosc zwiazana z produkcja , zaopatrywaniem i uslugami wynikalo to najczesciej z braku runku i braku zaufania do poddostawcow. W systemie rynkowym zawsze możemy znalezc wyspecjalizowana firme swidczaca uslugi np. ksiegowe , informatyczne,sprzatnie, ochrona obiektow

PLUSY OUTSOURCINGU

1. wykorzystanie wiedzy zewnetrznych specjalistowniemozliwe do soiagniecia w organizacji bez znacznych nakladow na szkolenia i dodatkowa infrastrukture

2. zmniejszenie ryzyka funkcjonowania organizacji popzrez przesuniecie ryzykownych rodzajow dzialalnosci na zewnatrz

3. lepsza mozliwosc kontroli przychodow i kosztow poprzez ograniczenie wszelkich rozliczen do minimum

4. wieksza dyspozycyjnosc firmy zewnetrznej ( w kazdej chwili możemy zadac czegos od innej firmy )

5. Mozliwosc pozbycia się problemow pracowniczych np. wynikajacyhc z nadmiernej absencji, awansowania i zwolnienia pracownikow

MINUSY OUTSOURCINGU

1. ,ozliwosc utraty kontroli procesow realizowanych w organizacji np. mozliwosc utraty pzrewagi konkurencyjnej

2. uzalezniennie od zewnetrznych uslugodawcow

3. utrata mozliwosci pelnego wykorzystania zdolnosci i kreatywnosci zatrudnionych w firmie

Podstawa stosowania outsourcingu jest wyliczenie kosztow danej uslugi i konfrontacji ich wysokosci z dzialalnoscia wewnetrzna.

---