profilaktyka uzależnień mgr Ślesiński wykłady, euhe wykłady różne

POZIOMY PROFILAKTYKI

Profilaktyka pierwszorzędowa
(kampanie edukacyjne, każda szkoła musi mieć opracowany program profilaktyczny, musi być skierowany do wszystkich. Działanie na poziomie mentalnym i duchowym)

Profilaktyka żeby była skuteczna to

Profilaktyka 70%,
Program 20%,
Adekwatność 10%.

Adresowana jest do grupy niskiego ryzyka,
Działaniami prewencyjnymi obejmuje się szerokie nie zdiagnozowane populacje,

Cele:

Promocja zdrowego stylu życia;
Opóźnienie wieku inicjacji;
Ograniczenie zachowań ryzykownych;

Zasady skuteczności:

Trening umiejętności życiowych;

Umiejętność porozumiewania się;
Umiejętność asertywności;
Umiejętność radzenia sobie ze stresem;

Praca z rodzicami;
Edukacja normatywna;

Formy realizacji:

Szkolne programy profilaktyczne,
Happeningi,
Kampanie informacyjne,
Przekaz informacji,
Organizacja czasu wolnego,
Edukacja rówieśnicza,
(prowadzenie i organizowanie różnych przedsięwzięć przez dzieci dla dzieci, może to być pogadanka, teatrzyk, ale są to edukacja uzupełniająca. Bardzo dobrą formą są zajęcia aktywne, a pogadanki powinny zajmować 10% czasu),

Profilaktyka drugorzędowa - socjoterapia (działanie jednokierunkowe)

Adresowana jest do grupy podwyższonego ryzyka, (objęte opieki są rodziny zamknięte)

Cele:

Ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji,
Umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych,
Korekcja deficytów rozwojowych,

Formy realizacji:

Poradnictwo rodzinne i indywidualne,
Socjoterapia /świetlice socjoterapeutyczne, obozy socjoterapeutyczne,
Praca w małych grupach (według kryteriów wiekowych i deficytowych),
Praca indywidualna,
Praca nad deficytami rozwojowymi:

Poziomy deficytów w obszarach;

DZIECKO - ZADANIE (uczymy radzenia sobie z zadaniami trudnymi),
DZIECKO - RÓWIEŚNIK (komunikacja między sobą, rozwiązywanie konfliktów bez agresji),
DZIECKO - DOROSLI (budowanie ufności pomiędzy dzieckiem, a dorosłym),
DZICKO - DZIECKO (na ile dziecko ma świadomość samego siebie i poczucie własnej akceptacji),

0x08 graphic
PRZYGOTOWANIE SOCJOTERAPEŁTY

Trening interpersonalny (rozmowa z innymi) czas trwania 60 h
Trening interpersonalny (rozmowa z sobą)

Profilaktyka trzeciorzędowa

Adresowana jest do grupy wysokiego ryzyka, (praca z ludźmi wykluczonymi społecznie, zajęcia po terapii rehabilitacji społecznej),

Cele:

przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej
umożliwienie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie

Formy realizacji:

rehabilitacja i resocjalizacja,
programy korekcyjno-edukacyjne po leczeniu,
formy samopomocy ,

grupy anonimowych alkoholików,
grupy Al - Anon (pomoc osobom współpracującymi z grupy AA),
grupy DDA

(Gaś 1997, Kazdin 1996)

WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM INSTYTUCJONALNYM

Zespół interdyscyplinarny posiada profesjonalnych diagnostów, którzy natychmiast reagują w sytuacjach zagrożenia. Posiadają określone procedury prawne, które określają współpracę z policją i prokuratorem.

RODZAJE PRZEMOCY:

Fizyczna;
Psychiczna;
Seksualna;
Ekonomiczna;
Zaniedbanie dzieci;

CELE PROFILAKTYKI

Powstrzymać lub ograniczyć picie wśród dzieci i młodzieży

Odroczyć inicjację alkoholową
Wzmocnić przekonania normatywne

Zwiększyć zdolność do konstruktywnego postępowania i decydowania
Chronić przed zagrożeniami nietrzeźwości innych
Zmniejszać rozmiary szkód spowodowanych przez nietrzeźwość innych

PROGRAM PROFILAKTYCZNY

POWINIEN ZAWIERAĆ NASTĘPUJĄCE ELEMENTY:

Nazwa programu
Autor/autorzy (imię, nazwisko, kwalifikacje, doświadczenie zawodowe).
Informacje o realizatorach programu (szkolenia, kursy, doświadczenia w realizacji działań profilaktycznych i działań z młodzieżą).
Czas realizacji programu (w przypadku działań cyklicznych - terminy ich przebiegu).
Cel programu (cel ogólny i cele operacyjne) i jego krótkie uzasadnienie wynikające z określenia problemu.
Krótka charakterystyka odbiorców programu.
Opis programu:

Metody realizacji celu: opis poszczególnych działań, uzasadnienie ich doboru pod kątem osiągnięcia celu, ewentualnie opis etapów osiągania celu wraz z opisem przewidzianych metod,
Szczegółowy harmonogram realizacji zadań,
Scenariusze poszczególnych zajęć,
Planowana liczba osób objętych programem oraz sposób ich rekrutacji,
Kryteria kwalifikacji do programu,
Wykaz spodziewanej dokumentacji merytorycznej,
Spodziewane efekty programu,
Planowany sposób oceny realizacji celu programu (ewaluacja),

Rekomendacje - recenzje, opinie merytoryczne o programie.
Informacje o tym gdzie i kiedy program był realizowany.

Rekomendacje PARPA (www.parpa.pl)

UZALEŻNIENIE

Uzależnionym od alkoholu jest człowiek, który swoje sprawy, napięcia i kłopoty próbuje rozwiązywać (rozładowywać) pijąc alkohol (lub zażywając inną substancję PSYCHOAKTYWNĄ). Robi to w sposób, który ma dla niego szkodliwe konsekwencje. Otrzymuje na ten temat informacje od otoczenia, a mimo to robi to dalej

WSPÓŁUZALEŻNIENIE

To choroba związana z życiem w otoczeniu osoby uzależnionej, wynikająca ze skupienia wszystkich sił życiowych na ograniczaniu skutków uzależnienia partnera i próbach ukrywania, zaprzeczania i ochraniania uzależnionego przed tymi skutkami.

Osoba współuzależniona:

Bierze na siebie odpowiedzialność za picie partnera.
Przejmuje jego obowiązki „wewnętrzne”.
Reprezentuje uzależnionego „na zewnątrz”
Chroni uzależnionego ukrywając chorobę
Próbuje kontrolować picie uzależnionego
Zaniedbuje jednocześnie obowiązki domowe z powodu ich nadmiaru
Nie radzi sobie z kontrolowaniem wewnętrznego układu
Jest przepojona brakiem wiary i nadziei
Zaniedbuje swoje potrzeby, rezygnuje „z siebie”
Żyje w poczuciu bezsilności popadając w swoista apatię
Nie wierzy w możliwość zmian

MECHANIZMY UZALEŻNIENIA

Na poziomie mentalnej powstaje mechanizm iluzji i zaprzeczania.

Zaprzeczanie: twierdzę, że nie mam problemu z piciem pomimo obiektywnych dowodów i wskazówek najbliższych ("to nie tak... piję tyle co inni... to nie ja...")
Minimalizowanie: pomniejszam problem ("trochę wypiłem... piwko... piło się... zdarzyło się... czasami... trochę...")
Obwinianie: przerzucam odpowiedzialność za swoje picie ("w takim kraju... wszyscy pili więc... mając taką żonę... u nas w pracy... za takie pieniądze...")
Racjonalizacja: usprawiedliwiam picie ("nie załatwiłbym tej sprawy bez... lekarz mi zalecił na nerki... wyszedłbym na gbura...")
Intelektualizacja: ubieram problem w piękną formę, teoretyzuję ("statycznie przypada na mnie więcej niż konsumuję... reaguję tylko na dysonans poznawczy...")
Poprawianie przeszłości: zapominam i zniekształcam wspomnienia ("zawsze wspaniale się bawiliśmy... to były czasy...")
Marzeniowe planowanie: tworzę nierealną wizję rozwiązania problemu ("teraz na pewno nie stracę kontroli... tym razem mi się uda... będzie OK...")
Izolacja od teraźniejszości: ("nie widzę... nie słyszę... nie czuję...")
Uciekanie w przyszłość: ("od jutra wezmę się za siebie... będzie inaczej... załatwię... każdy upada ale od jutra... teraz będę pił tylko...")
Unikanie odpowiedzialności: ("uwzięli się na mnie... jestem ofiarą... co się stało to się nie odstanie... co było a nie jest...")
Zabiegi magiczne: ("nie będę o tym myślał to będzie OK... trzeba tylko chcieć... trzeba mieć silną wolę... człowiek uczy się na błędach... jak sam sobie nie pomogę to nikt mi nie pomoże...")

Mechanizm patologicznego regulowania uczuć.

Pojawianie się różnych emocji, interpretowanie jest jako chęć picia ("jestem smutny lub wesoły więc chce mi się pić") picie w celu ich uśmierzenia
Wywoływanie zachowań, sytuacji i myśli - powodujących pojawienie się emocji "usprawiedliwiających" picie (tak mnie zdenerwowała, że tylko pić...")
Niski poziom odporności na: stres, frustrację, rozdrażnienie, znudzenie, monotonię - szukanie ulgi w alkoholu
Zmniejszenie wachlarza umiejętności radzenia sobie z myślami i sytuacjami
Przykre stany emocjonalne są zapowiedzią przyjemnych: cierpienie - ulga, lęk - uspokojenie, przygnębienie - pobudzenie.

Mechanizm rozproszonego „ja” (system dumy i kontroli).

Życie jako wędrówka wąska ścieżka pomiędzy górą pychy a bagnem samobiczowania się
Na przemian okresowe poczucie upadku, poniżenia, bezradności, podłości; na przemian z poczuciem mocy, dumy, kontroli, doskonałości
Rozlanie się granic "JA", utrata poczucia wpływu na wydarzenia
Sztywność w przestrzeganiu norm lub nagminne ich łamanie
Duma alkoholika ("ja wiem lepiej... nie dałem sobie wyprać mózgu...")

FAZY PRZYSTOSOWANIA DO ŻYCIA W RODZINIE

Faza I

Pojawiają się incydenty nadmiernego picia i chociaż są sporadyczne, tworzą napięcia w układzie małżeńskim. Rodzina (najczęściej żona) podejmuje próby interwencji, lecz nie odgrywają one większej roli. Rozwija się system wymówek i usprawiedliwień oraz obietnic, które są coraz częściej naruszane. Dominującą postawą jest zaprzeczanie obecności problemu.

Faza II

Wraz z nasilaniem się incydentów alkoholowych rośnie izolacja rodziny. Coraz więcej aktywności i energii jej członków koncentruje się wokół picia. Wzrastają pretensje i napięcie, pogarszają się relacje małżeńskie. Pojawiają się zaburzenia dzieci. Nadal podejmowane są usilne próby utrzymania dotychczasowej struktury życia w niezmienionej postaci. Trwa ukrywanie negatywnych skutków picia i zaprzeczanie problemowi.

Faza III

Rodzina zaczyna rezygnować ze sprawowania kontroli nad piciem osoby uzależnionej. Jej członkowie zajmują się przede wszystkim doraźnym zmniejszaniem kosztów picia. Trwają zaburzenia dzieci (zaburzenia snu, łaknienia, zaburzenia życia emocjonalnego) lub utrwalają się patologiczne wzory przystosowania. Kończą się złudzenia co do naprawy alkoholika, rodzina przeżywa chaos i dezorganizację.

Faza IV

Żona (lub ktoś inny z rodziny) całkowicie przejmuje kierowanie życiem rodzinnym traktując alkoholika jak duże, krnąbrne dziecko. Pojawia się litość i opiekuńczość w miejsce pretensji i złości. Rodzina staje się bardziej stabilna i lepiej zorganizowana wobec różnych zadań.

Faza V

Rodzina odseparowuje się od nadal pijącego alkoholika. Następuje fizyczne i/lub prawne rozstanie. Może ono też nastąpić przez opuszczenie domu przez alkoholika. Dokonuje się reorganizacja rodziny. Stan ten może sprzyjać rekonstrukcji psychicznej członków rodziny, w tym wybaczeniu i poszukiwaniu nowej jakości życia.

Faza VI

O ile alkoholik żyje i podejmuje abstynencję, może pojawić się faza włączenia go z powrotem do rodziny. Oznacza to nowe wzywanie do zmian i dla poszukiwania nowych wzorców życiowych dla wszystkich aktualnych członków rodziny.

DZIECI

Bohater rodziny,
(Zwykle (ale nie zawsze) najstarsze dziecko w rodzinie. Bardzo odpowiedzialny. Dobrze się uczy. Gorliwy pomocnik w domowych pracach i obowiązkach. Opiekun swoich rodziców. Rodzic dla młodszego rodzeństwa. Poświęca się dla rodziny. Cały czas w pełnej gotowości).

Bohater rodziny to:

Pracoholik,
Żyje w stałym napięciu,
Klasowa niańka,
Nieustępliwy,
Wyczuwa potrzeby innych,
Potrafi dawać, ale nie umie przyjmować,
Trudno nawiązuje bliższe znajomości,
Z trudem rozpoznaje i wyraża uczucia,
Wpada w panikę w sytuacjach spontanicznych,
Chętnie przejmuje kontrolę nad innymi,

Jak pomóc bohaterowi?

Kładź nacisk na to, by te dzieci nie poświęcały się i nie rezygnowały z potencjalnych korzyści, czerpanych z różnych zajęć, doświadczeń czy interakcji, pod pretekstem, że są zbyt zajęte i przedkładają potrzeby innych nad swoje własne.
Daj im do zrozumienia, że nie ma nic złego w zrelaksowaniu się i bezczynności. Upewnij je, że nie zawsze muszą się czymś wykazywać, by zrobić przyjemność komuś innemu i że można również zrobić raz przyjemność sobie samemu, co może oznaczać bezczynność.
Dowartościowuj te dzieci za to „kim są”, a nie tylko za to „co robią”.
Zachęć je, aby rozpoznawały swoje prawdziwe uczucia i często je wyrażały w rozmowach lub dawały im wyraz w formie artystycznej.
Wyraź radość z ich sukcesów i ciesz się ich osiągnięciami razem z nimi, naucz je, ze można również zaakceptować porażkę i że nie muszą być doskonałością zawsze i w każdej dziedzinie.
Zadbaj o to, by miały okazję do zabawy, relaksu i radości, aby mogły nacieszyć się dzieciństwem razem z innymi rówieśnikami a nie spędzały większości czasu z dorosłymi.

Kozioł ofiarny,
(Skupiają się na nim frustracje i problemy rodzinne. Odreagowuje je w konfliktach w świecie „zewnętrznym”. To on jest w szkole tym najbardziej dającym się we znaki uczniem. Popada w konflikty z prawem. W ciągłym konflikcie z rodzeństwem i reszta rodziny. Jedyny który dostrzega prawdziwe przyczyny problemów w rodzinie. Kozioł ofiarny obarczany przez innych odpowiedzialnością za kłopoty rodzinne. Broni się okazując złość. Stara się być „mocny”. Zastąpi „bohatera”, gdy go zabraknie. Pomoc jest bardzo trudna i nauczyciel powinien dokonać inwentarza uczuć ucznia.)

Kozioł ofiarny to:

Szybko się uzależnia (alkohol itp..)
Pierwszy odchodzi z domu i staje się niezależny
W pracy ciągle ma niepowodzenia
Samotny, okaleczony outsider
Pełen złości i lęku „Syzyf”

Jak pomóc kozłowi ofiarnemu?

Popatrz na zachowanie kozła ofiarnego jako wołanie o pomoc, a nie jako próbę zagrożenia tobie osobiście.
Unikaj spisywania kozła ofiarnego na straty, zgodnie z często występującą tendencją. Te dzieci - ze wszystkich czterech odgrywanych ról - bywają najmniej lubiane, gdyż ich zachowania - niekiedy gwałtowne, niezgodne z prawem lub zagrażające otoczeniu - wywołują często u dorosłego lęki i gniew. Kosztują także najwięcej energii.
Zrób inwentarz własnych uczuć w stosunku do kozła ofiarnego. Pozwól sobie na stwierdzenie, że trudno ci polubić to dziecko. Terapeuci nie muszą lubić wszystkich dzieci tak samo, ale mają obowiązek wszystkie traktować sprawiedliwe i pomagać im w zaspokojeniu ich potrzeb.
Bądź uczciwy/a w wyrażaniu swoich uczuć. Negując swe prawdziwe uczucia wzmacnia się tylko system zaprzeczania faktom, który występuje w alkoholowej rodzinie.
Przekaż dziecku swoje odczucia. Jeśli kozioł ofiarny robi coś, co cię złości, powiedz mu o tym w oględny sposób. Mów jednak, że jesteś zły o konkretną rzecz, jaką zrobił, a nie na niego samego. Stosując takie podejście wpajasz dzieciom alkoholików kilka różnych prawd:

uczysz je, że dzieci alkoholików nie muszą negować swych prawdziwych uczuć, do czego zmuszone są domu,
uczysz kozły ofiarne, ze mogą raczej w sposób konstruktywny wyrazić swoje uczucia w słowach, zamiast wyładowywać je destrukcyjnie na kimś innym,
dajesz przykład, jak należy w dojrzały sposób radzić sobie z silnymi emocjami i ukierunkowywać swe uczucia.

Chwal kozła ofiarnego za zachowania pozytywne nawet w najdrobniejszych rzeczach (za przyniesienie odrobionego zadania, spełnienie jakieś twojej prośby, skupienie na zajęciach chociażby przez pięć minut).
Pomóż kozłom ofiarnym poznać swoje uczucia i dać im wyraz na rozmaite sposoby: poprzez działalność twórczą, aktorstwo albo udział w grupach dyskusyjnych.
Zachęcaj do właściwego wyładowania emocji. Możesz im na przykład pokazać, że będą w porządku, jeśli okażą gniew czy frustrację gniotąc glinę, uderzając czy kopiąc w drewno czy waląc w worek treningowy.

Dziecko we mgle
(Nikt nie wie co robi, gdzie jest, co czyje. Odsuwa się od rodziny. Typowy „Jaś” niedostrzegany i samotny. Żyje w wymyślonym świecie fantazji. W szkole niezauważalny i zapomniany. Nie radzi sobie w grupie. Czuje się inny niż pozostali. Zawsze sam organizuje swój czas.

Dziecko we mgle to:

Nie umie pracować w zespole,
Pomijany przy podwyżkach i nagrodach,
Nie zauważany przez kolegów i zwierzchników,
Małomówny i samotny,
Nie umie pozostawać w długotrwałym związku,

Jak pomóc dziecku zagubionemu?

Daj mu poczucie przynależności do grupy. Zadbaj, by wiedziało, że zajmuje ważne miejsce w klasie i nadaje się do tej roli.
Zachęć zagubione dziecko, by wzięło udział w zajęciach wymagających interakcji społecznej (np. zbiorowe rozwiązywanie problemów, tworzenie kolażu, malowanie na murze, planowanie zabawy klasowej), zamiast siedzieć samotnie (snując marzenia lub czytając sobie w kącie).
Pomóż dziecku rozpoznawać i wyrażać swoje uczucia za pośrednictwem bezpiecznych, niczym nie grożących środków wyrazu, jak malowanie palcami, rzeźba w drewnie, kukiełki, dyktowanie opowiadań, muzyka i inne formy artystyczne.
Opracuj socjogram, by ustalić z kim z grupy dziecko najbardziej chciałoby współpracować i które wywierałoby na nie dobry wpływ. Połącz dziecko zagubione z wybranym przezeń dzieckiem i wyznacz im zadanie lub jakaś formę aktywności, w której mogłyby współdziałać ze sobą.

Dziecko maskotka
(Często najmłodsze dziecko. Okłamywany „dla jego dobra”. Dusza towarzystwa. Lubiany przez wszystkich wokół. Roześmiany i kpiarski wewnątrz płacze. Bywa błaznem klasowym podobnie jak kozioł. Najłatwiej przez uzależnionego akceptowany. Przez rodzinę wysyłany w razie konfliktów do „uzależnionego” jako „rozjemca”. Często staje się ofiarą molestowania seksualnego ze strony uzależnionego.

Dziecko maskotka to

Nikt w otoczeniu nie traktuje ich poważnie,
Oni także nie potrafią być poważni,
Mają kłopoty ze swoja seksualnością,
Ich relacje z ludźmi są powierzchowne,
W pracy nie są uważani za rzetelnych,

Jak pomóc maskotce?

Daj dziecku do zrozumienia, że nie powinno ukrywać swojej prawdziwej osobowości i że ludzie będą je nadal lubić, nawet jeśli nie będzie opowiadać dowcipów.
Posłuż się opowiadaniem różnych historii, by przekazać dziecku informację, że nie ma nic złego w okazywaniu prawdziwych uczuć. Wymyślona opowieść o dziecku, które na zewnątrz zawsze prezentuje roześmianą twarz, ale wewnątrz płacze pozwoli dotrzeć do dziecka z przesłaniem w sposób nie budzący w nim poczucia zagrożenia.
Pokazuj dziecku właściwe reakcje i emocje, stosowne do danego wydarzenia.
Namów starsze dzieci, aby zaczęły pisać dziennik i robiły tam zapiski co dzień, albo co tydzień. Zapewnij je, ze poza tobą nikt nie będzie tych zapisków oglądał. Powiedz im, że w każdej chwili mogą z tobą o tym porozmawiać.

Pomoc dzieciom

Dzieci wiedzą na pewno: nie mów, nie czuj, nie ufaj.
Dziecko nie prosi o pomoc, a czasem zaprzecza, że jej potrzebuje.
Wspieraj mocne strony: nie zatrzymuj się na słabościach. Ucz się rozpoznawać dzieci, które często zdane są same na siebie (rodziców często nie ma). Prowadź zajęcia uczące jak sobie radzić gdy zdarzy się wypadek, do kogo się zwrócić, gdy ktoś je bije, gdzie szukać schronienia przed pijanym rodzicem. Rozmawiaj w klasie o tym, jak się czują, gdy zostają same w domu. To pozwoli im dostrzec, że ich rówieśnicy podobnie przeżywają lęk i samotność.
Unikaj popędzania dzieci, zaakceptuj ich rytm i tempo. Zachęcaj do zabawy, zabawy i czynności typowych dla tego wieku.
Miej realistyczne oczekiwania i nie traktuj nauki jako najwyższej wartości!
Pomóż w planowaniu dnia i poszukaniu czasu dla siebie.
Chroń przed bezwzględnym napięciem panującym w świecie dorosłych. Dużo zabawy i fantazjowania, bajki i metafory pomogą w tym. Dawaj do zrozumienia, że akceptujesz je takimi jakimi są.
Nie obciążaj dzieci obowiązkami dorosłych - dziecko nie jest dorosłe, nie jest rodzicem ani nauczycielem.
Jeżeli ma kłopoty w nauce - nie wygłaszaj pretensji, pomóż mu znaleźć realne dla niego rozwiązania (np. kiedy i gdzie je odrobi).
Dla dzieci alkoholików akceptacja i przynależność do grupy może być najważniejsza - i nie miej o to pretensji!
Pamiętaj, że może być niewyspane, zestresowane i nie jest w stanie uważać na lekcji. Dzieci nie radzą sobie w nauce, bo często nie mają poparcia i pochwały rodziców; trudno pamiętać o zadanych lekcjach, gdy w domu panuje chaos, zamęt i nieprzewidywalność, hałas i kłótnie. W ich zachowaniu pojawia się ruchliwość, spadki nastroju, problemy z koncentracją. Częściej niż inne stosują formy unikania problemów takich jak palenie, picie, jedzenie, bójki, wagary i nieposłuszeństwo. Niekiedy kłamią, gdyż są zakłopotani piciem rodziców.

Te zachowania są sygnałem, że coś nie jest w porządku. Za agresją kryje się małe zestresowane dziecko i prosi o pomoc.

Pomoc jest możliwa, kiedy zauważysz co kryją te objawy. Możesz wtedy stworzyć więcej sposobności do tego, by mogło pokazać swoje możliwości.
Pozwól bohaterowi bawić się, kozłowi pozwól znaleźć co potrafi, maskotkę zauważ gdy jest poważna, niewidzialnemu dziecku stwórz okazję pracy z rówieśnikami.
Stwórz sytuację, w której dziecko doświadczy, że:

dorosły nie zrani, udzieli wsparcia, wysłucha, pozwoli czuć, nie zaprzeczy uczuciom, nie oceni ich,
że inni też czują takie przykre uczucia,
że nie usłyszy: „ty zawsze, ty znowu”,
że jak jest rozdrażniony, złości się, jest smutny - to nikt nie każe mu czuć się inaczej, że jest lubiany także wtedy,
że potrafi, że osiąga efekty, jest zdolny do przestrzegania reguł i doprowadza zadanie do końca,

że zobaczy, usłyszy, poczuje: że nie zawsze jest głupi, nie zawsze się wierci, nie zawsze milczy, nie zawsze reaguje agresją.
Poświęć więcej uwagi dziecku. Dodatkowa uwaga, wyjaśnienia, przekonują, że ktoś się o nie troszczy, że daje możność wyrażania niepokoju i jest dla kogoś ważne.
Chwal dziecko przy każdej okazji za sukcesy, osiągnięcia, cele. Ono potrzebuje uznania. Zadania, które pozwalają dziecku przekonać się, że potrafią zapanować nad otoczeniem, dają świadomość własnych umiejętności i wyższą samoocenę (te dzieci żyją w świecie, w którym doświadczają, że nad niczym nie panują).
Wspieraj rodziców dziecka, oni potrzebują współczucia, zrozumienia i pomocy. Pozwól dzieciom czuć i ułatwiaj uświadomienie sobie tego i bezpieczne mówienie o tym.

Maslow: możesz postępować tak lub tak, albo jeszcze inaczej, powinieneś jednak wiedzieć jakie następstwa wywoła nieuchronnie każdy z tych sposobów postępowania. Wybór należy do ciebie.

BARBITURANY (Leki nasenne)

Leki z grupy nasennych stosowane są w lecznictwie w stanach bezsenności, a także wprowadzania w stan oraz jako środki uspokajające i przeciwdrgawkowe. Dodawane są też do leków przeciwbólowych i rozkurczających. Do najczęściej stosowanych należą środki z grupy chemicznej barbituranów, takie jak cyklbarbital (wchodzi w skład znanego reladorium), luminal, amytal, nembutal. Produkowane są w postaci tabletek, a także w ampułkach do zastrzyków.

ANKSJOLITYKI (Leki uspokajające)

Są to lekki stosowane w celu zmniejszenia napięcia psychicznego. Działają przeciwlękowo, zmniejszają reakcje agresywne, rozluźniają mięsnie, działają tez przeciwdrgawkowo oraz nasennie, gdy bezsenność spowodowana jest napięciem. W celach uspokajających najczęściej są zapisywane anksjoanalityki z grupy chemicznej benzodiazepin, których szczególnie znanym przedstawicielem jest relanium; inne - oksazepam, nitrazepam, medazepam, klorazepam. Leki tej grupy występują w postaci tabletek przyjmowanych doustnie oraz w ampułkach do zastrzyków domięśniowych i dożylnych.

OPIATY

Opiaty to alkaloidy pochodzące z maku uprawnego, głównie z tzw. Opium, czyli wysuszonego mleczka, które wydobywane jest z naciętej niedojrzałej torebki owocowej (makówki). Tego samego typu alkaloidy zawarte są też w słomie makowej i liściach maku, ale w mniejszych stężeniach niż w opium.
Opium zawiera około 25 alkaloidów, wśród nich morfinę, kodeinę, papawerynę i inne. Szczególnie silne narkotyczne działanie ma morfina, a jeszcze silniejsze - produkowana z morfiny heroina.
Morfinę używa się do zwalczania silnych, trudnych do opanowania bólów, szczególnie występujących w końcowych fazach chorób nowotworowych. Heroina nie jest używana jako lek. Papawerynę stosuje się jako lek rozkurczowy w kolkach żółciowych i nerkowych, kodeinę zaś jako środek przeciwkaszlowy, nalewkę opiumową w przypadkach trudnych do opanowania biegunek.

Opium ma kolor ciemnobrązowy, jest formowane w różnej wielkości bryłki bądź proszkowane. Morfina występuje w postaci białego proszku, tabletek, kryształów i w stanie płynnym w ampułkach. Heroina to biały, beżowy lub brązowy sypki proszek. Opiaty używa się w zastrzykach lub pali w formie papierosów. Opium i morfina mogą być przyjmowane doustnie, a heroina bywa również wciągana przez nos.

Specyficznie polskimi opiatami są uzyskiwane ze słomy makowej tzw. „kompot” i makiwara oraz odpowiednio przetworzone mleczko z zielonych makówek. Preparaty te uzyskuje się domowymi sposobami i stanowią one mieszaninę różnych opiatowych alkaloidów i rozmaitych zanieczyszczeń. Makiwarę przyjmuje się doustnie, „kompot” i przetworzone mleczko - dożylnie.

ROZPUSZCZALNIKI (Substancje lotne)

Substancje lotne wykorzystywane do odurzania znajdują się w wielu produktach codziennego użytku, takich jak: kleje, aerozole, środki czyszczące, rozpuszczalniki. Są to środki powszechnie używane i łatwi dostępne, a ponadto tanie i legalne. Tak więc są one często używane przez dzieci i młodzież, która zaczyna z nimi eksperymentować równie wcześnie jak z alkoholem i papierosami. Substancje te często wdycha się z plastikowych torebek w celu odurzenia lub przykłada do nosa nasączone nimi kawałki materiału. Objawy zatrucia substancjami lotnymi mogą również wystąpić w wyniku kontaktu z nimi w miejscu pracy. Powszechnie stosowane produkty chemiczne zawierają rozmaite substancje lotne, z których każda ma nieco inny wpływ na organizm. Wszystkie działają jednak hamująco na układ nerwowy. Prawie wszystkie substancje znajdujące się w produktach chemii przemysłowej, a używane do odurzenia się należą do trzech grup:

węglowodory (np. heksan, który jest składnikiem takich produktów jak kleje lub benzyna, czy toluen znajdujący się w farbach, lakierach, klejach, paście do butów),
chlorowcopochodne (np. trójchloroetylen czyli popularne „tri” ze środków do usuwania plam albo chlorek metylu wchodzący w skład różnych klejów i rozpuszczalników),
ketony (np. propan, butan znajdujące się w gazie do zapalniczek i butlach gazowych).

Do odurzania są także wykorzystywane środki medyczne używane w celu wprowadzenia pacjentów w stan narkozy, takie jak podtlenek azotu (tzw. Gaz rozweselający) i eter.

KOKAINA

Kokaina jest alkaloidem uzyskiwanym z liści krzewu koki andyjskiej. W nielegalnej sprzedaży występuje w różnych postaciach i w rozmaity sposób bywa przyjmowana. Kokaina o wyglądzie krystalicznego proszku jest wciągana przez nos. Tak zwana oczyszczona, sprzedawana jest w postaci kryształków, zwykle bywa palona, ale rozpuszczona może być także wstrzykiwana. Do palenia służy również pasta kokainowa i „crack”, który ma postać drobnych białych, beżowych lub brązowych kamyczków.

AMFETAMINY

Amfetamina i jej pochodne są to związki syntetyczne. Kiedyś stosowane były w lecznictwie, obecnie mają niewielkie zastosowanie medyczne, np. bywają podawane w niektórych stanach zaburzenia przytomności. Środki z grupy amfetamin używane w celu odurzania pochodzą w większości z nielegalnej produkcji. Sprzedawane są w postaci pigułek, tabletek, kapsułek, w formie sproszkowanej i pod postacią drobnych kryształków. Najczęściej przyjmuje się je doustnie, ale bywają również palone i wstrzykiwane, a niekiedy wciągane przez nos.

W Polsce amfetamina produkowana jest nielegalnie w postaci białego proszku.

NIKOTYNA

Nikotyna jest alkaloidem występującym w liściach różnych gatunków tytoniu - roślin typu ziół lub krzewów. Z zasuszonych liści tych roślin wytwarza się po fermentacji, rozmaite gatunki tytoniu przemysłowego mającego służyć jako używka.

Tytoń palony jest w postaci papierosów, cygar lub w fajkach, ale można go też żuć lub wciągać nosem w postaci tabaki.

Wpływ nikotyny na układ nerwowy jest bardzo zróżnicowany, na niektóre struktury działa stymulująco, a na inne - hamująco. Ponieważ przewagę ma działanie stymulujące, dlatego zaliczona jest tu do grupy środków pobudzających.

KOFEINA

Kofeina spożywana jest w kawie, herbacie, kakao, niektórych napojach gazowanych (np. „Red Bull”) i w czekoladzie. Filiżanka kawy zawiera średni ok. 100 mg kofeiny, filiżanka herbaty 50 mg, coca cola (porównywalna pojemność) ok. 20 mg, a tabliczka czekolady - 30 mg tej substancji.

Kofeina ma zastosowanie medyczne jako lek podnoszący ciśnienie i pobudzający prace serca, wchodzi w skład niektórych leków przeciwbólowych i środków odurzających. Dawki lecznicze do stosowania w zastrzykach wynoszą od 100 do 200 mg.

STERYDY ANABOLICZNE

Motywem, który skłania do ich używania jest chęć zwiększenia siły i kondycji oraz trwałego poprawienia wyglądu, a nie szybkiej zmiany stanu psychicznego. Tak więc ich nadużywanie związane jest główne z potrzebą aprobaty społecznej, uzyskiwanej poprzez najbardziej zewnętrzne przejawy sprawności fizycznej, co także jest czynnikiem różniącym je od innych narkotyków.

Sterydy anaboliczne są to pochodne testosteronu, męskiego hormonu płciowego. Przyjmowane są doustnie albo dożylnie.

LSD

LSD (dwuetyloamid kwasu lizergowego) jest otrzymywanym ze sporyszu środkiem półsyntetycznym o tak dużej mocy, że do uzyskania efektu wystarcza znikoma jego ilość, przeciętnie 10 do 300 mikrogramów. Tej wielkości dawkami nasyca się papier lub płatki żelatyny albo miesza się LSD z innymi substancjami i sprzedaje w postaci tabletek czy kapsułek. LSD przyjmowane jest doustnie.

MAGICZNE GRZYBY (Meskalina i psylocybina)

Meskalina i psylocybina są substancjami naturalnymi. Meskalina zawarta jest w meksykańskim kaktusie peyotl, produkowana także syntetycznie. Psylocybina znajduje się w różnych gatunkach grzybów. Grzyby zawierające substancje halucynogenne występują także w Polsce.

Obie substancje wywołują efekty podobne jak LSD, są jednak słabsze w działaniu. W literaturze podaje się, że LSD jest 100 razy silniejsze niż psylocybina i 4000 razy silniejsze niż meskalina.

Meskalinę i psylocybinę przyjmuję się doustnie. Grzyby halucynogenne je się na surowo, albo suszone czy gotowane.

ECSTASY (MDMA)

MDMA jest środkiem syntetycznym o budowie chemicznej zbliżonej do amfetaminy, którego działanie trudno jest sklasyfikować. Najczęściej przyjmuje się go w sytuacjach towarzyskich, jako środek sprzyjający dobrej zabawie. Jego działanie początkowo przypomina działanie środków zmieniających percepcję (zwłaszcza LSD), a gdy te doznania zaczynają ustępować lub przy większych dawkach, zaczyna przypominać działanie środków pobudzających (zwłaszcza amfetaminy).

Bywa sprzedawany w postaci pigułek i kapsułek do przyjmowania doustnego lub jako tabaczka do wciągania nosem.

KONOPIE (Marihuana)

Marihuana pochodzi z konopi, krzaczastej rośliny rosnącej w Indiach i Ameryce. Konopie można uprawiać również w Polsce, lecz preparaty pochodzące z tej uprawy maja często małą moc działania.

Marihuana to suszone liście kopni, wyglądem przypominające suszoną natkę pietruszki. Haszysz jest zbitą w bryłki żywicą tej rośliny i ma kolor zielonkawy, brązowy lub czarny. Jest to silniejszy preparat niż marihuana. Najsilniej działa olej konopny wytwarzany z żywicy. Ma on wygląd czarnego syropu. W pochodnych konopi substancją aktywną jest THC - cztero-hydro-kanabinol.

Preparaty z konopi najczęściej zwijcie w papierosy lub pali w fajce. Rzadziej bywają parzone i spożywane jako napój lub dodawane do jedzenia.

ANKIETA EGZAMINACYJNA