POTENCJAŁY CZYNNOŚCIOWE KOMÓRKI POBUDLIWEJ

Pobudliwość - to zdolność do komórek do reagowania na bodźce.

Pobudzenie - jest to zmiana właściwości błony

Komórki pobudliwe odpowiadając na bodźce według prawa „wszystko albo nic” - wystarczy osiągnięcie siły progowej aby komórka zadziałała maksymalnie

Bodźce fizjologiczne -to bodźce które nie uszkadzają komórki i wywołują odwracalne procesy

Bodźce swoiste - to bodźce działające na konkretny receptor i wyzwalają konkretną reakcje

Bodźce niefizjologiczne - to bodźce najczęściej uszkadzające

Wskaźniki pobudliwości

1. reobaza -minimalna siła bodźca wywołująca pobudzenie

2. chronaksja - to czas wystąpienia reakcji komórki po zadziałaniu bodźca o sile dwóch reobaz

3. latencja (czas utajonego pobudzenia) - jest okresem pomiędzy zadziałaniem bodźca a wystąpieniem bodźca

Impuls nerwowy - to ładunek elektryczny przesuwający się wzdłuż błony komórkowej

Pompa sodowo-potasowa - jest zespołem reakcji utrzymującym ujemną , spoczynkową polaryzacje

Potencjał czynnościowy

- bodziec powoduje otwarcie się kanałów dla jonów sodu Na+ które wędrują do wnętrza komórki a jony potasu wędrują na zewnątrz komórki

-zmniejsza się różnica potencjałów (z -70mV do + 30mV) , zniesienie ujemnego ładunku cytoplazmy i wystąpienie dodatniego potencjału elektrycznego we wnętrzu komórki

-depolaryzacja powstaje w wyniku zmiany przepuszczalności błony neuronów dla jonów sodu

- w czasie depolaryzacja błony komórki nerwowej jest niepobudliwa (refrakcja)

- w odpowiedzi na wzorst ilości dodatnich ładunków Na+ we wnętrzu komórki otwierają się kanały dla jonów potasu które przemieszczają się na zewnątrz (repolaryzacja - zmiana potencjału elektrycznego z dodatniego na ujemny)

Hiperpolaryzacja - to zwiększenie się ujemnego potencjału z - 70 mV do - 80mV co powoduje hamowanie przewodzenia bodźca , komórka nie przewodzi impulsu

Prędkość przewodzenia impulsu nerwowego zależy:

- od występowania rodzaju osłonki

- średnicy neurony

Osłonki

1. mielinowa (wielokrotnie nawinięta błona komórkowa na włókno nerwowe)

2. schwanna

Szybkość przewodzenia impulsów we włóknach rdzennych

- jest szybsza ze względu na przewodzenie impulsów przewężeniami Ranivera (przewężenia osłonki mielinowej) - ośrodkowy układ nerwowy i nerwy rdzeniowe

SYNAPSA - przenosi impuls z jedej komórki do drugiej za pomoca neuroprzekaźnika

1. chemiczna - komórki są od siebie oddalone , miedzy nimi powstaje szczelina synaptyczna do komunikacja używany jest mediator neuroprzekaźnik który powoduje depolaryzację

2. elektryczna - w tych neurony prawie się stykają impuls przekazywany jest bardzo szybko

A- kolba synaptyczna

1. mitochodrium

2. pęcherzyki presynaptyczne z neuroprzetaźnikami

3. jakieś gówno

4. szczelina synaptyczna

7- pęcherzyk uwalniający neuroprzekaźnik

5- receptor postsynaptyczny

Kolby są niewielkie, pokrywa je błona presynaptyczna należąca do neuronu przekazującego impuls. Pomiędzy błoną presynaptyczną i błoną komórkową neuronu odbierającego impulsy, zwaną błoną postsynaptyczną , istnieje szczelina synaptyczna.

Wewnątrz kolb synaptycznych znajdują się mitochondria oraz twory zwane pęcherzykami synaptycznymi. Pęcherzyki ze zawierają transmittery i modulatory chemiczne, które w czasie przewodzenia impulsu przez synapsę uwalniają się z pęcherzyków do szczeliny synaptycznej i wiążą z receptorami postsynaptycznymi i presynaptycznymi.

NEUROTRANSMITER pobudzający powoduje depolaryzacje a hamujący hiperpolaryzacje

1. POBUDZAJĄCE - depolaryzacja otwarcie kanałów dla jonów sodu

-acetylocholina

- aminy (dopomina ,noradrenalina ,serotonina)

- adenozyna

2. HAMUJĄCE

- kwas gamma aminomasłowy

3 MODULATORY

- aktywne białka które wpływaja na neurotransmitery obniżając lub pobudzając działanie

NEURONY TYPY I FUNKCJE

Neuron zbudowany jest z

- ciała komórki

- wypustek dendrytów(odbierają impulsy za pomocą synaps od innych neuronów do ciała komórki) i aksonów (przesyła informacje od ciała komórki do innych neuronów)

TYPY

- czuciowe (aferentne , dośrodkowe)

- ruchowe (odśrodkowe)

- kojarzeniowe (pośredniczące między czuciowymi a ruchowymi)

Ze względu na liczbę wypustek (aksonów i dendrytów), neurony dzieli się na:

jednobiegunowe (np. w podwzgórzu);

pseudojednobiegunowe (zwoje czuciowe nerwów czaszkowych i rdzeniowych);

dwubiegunowe (np. w siatkówce oka, błonie węchowej);

wielobiegunowe:

z długim aksonem (np. neurony ruchowe rdzenia kręgowego);

z krótkim aksonem (dendrytem) (np. neurony kojarzeniowe w istocie szarej mózgu i rdzenia kręgowego).

Neurony dzielimy również według głównego wydzielanego neuroprzekaźnika i wyróżniamy między innymi neurony:

• cholinergiczne - głównym neuroprzekaźnikiem jest acetylocholina

• dopaminergiczne - dopamina

• GABA-ergiczne - kwas gamma-aminomasłowy (GABA)

• noradrenergiczne - noradrenalina, itd.

Różnice pomiędzy rozchodzeniem się bodźca w aksonie a pobudzeniem rozchodzącym się w synapsie

Pobudzenie aksonu to zjawisko określane w fizjologii "wszystko albo nic", polegajace na tym, że bodziec, jeśli jest dostatecznie silny, wyzwala zawsze tę samą reakcję, jeśli jest zbyt słaby, nie jest w stanie nawet reakcji zapoczątkować.W synapsie każdy nadchodzący bodziec powoduje przejście na drugą stronę szczeliny synaptycznej pewnej porcji mediatora chemicznego. Synapsy przewodzą sygnał tylko w jednym kierunku — od aksonu do sąsiedniej komórki.Równowagę zapewnia fakt, że na ciele komórkowym i jego dendrytach znajduje się wiele zakończeń aksonów i rzadko neuron pobudzany jest przez bodziec nadchodzący tylko z jednego, nadchodzące po sobie sygnały sumują się. Dzięki temu systemowi, zniszczenie kilku komórek nerwowych nie zakłóca wykonywanej przez nie czynności, ponieważ ich rolę przejmują komórki sąsiednie (kanały równoległe).

KONWERGENCJA UKŁADU NERWOWEGO , POLE RUCHOWE W MÓZGOWIU

Konwergencja - jest to połączenie kilku neuronów (kolbek) presynaptycznych tylko z jednym neuronem postsynaptycznym

Pola ruchowe :

1. płat potyliczny (główna okolica wzrokowa) - widzenie , analiza koloru ruchu kształtu

2. płat skroniowy (główna okolica słuchowa)- analiza zapachów , rozumienie mowy , wrażenia dźwiękowe

3. płat ciemieniowy ( główna okolica czuciowo-somatyczna) - czucie dotyku, temperatury , bólu , orientacja przestrzenna

4. płat czołowy (główna okolica ruchowa i ruchowa mowy)- funkcje ruchowa , obszar brocka mowa , ruch gałek ocznych

UKŁAD WSPÓŁCZULNY I PRZYWSPÓŁCZULNY BUDOWA I FUNKCJA

UKŁAD AUTONOMICZNY (rdzeń , pień mózgu ,móżdżek)

WSPÓŁCZULNY (działa pobudzająco) PRZYWSPÓŁCZULNY (działa hamująco)

Układ współczulny- pobudza organizm np. dla zwiększenia wydajności przy biegu w tym momencie układ przywspółczulny hamuje działanie tych układów które nie są potrzebne w tym biegu

Układ przywspółczulny - działa stymulująco w spoczynku reguluje pracę np. układu pokarmowego

Oba te układy unerwiają te same narządy co powoduje ich wspólne działanie w zależności od potrzeby

ODRUCHY

1. BEZWARUKNOWE - wrodzone , gatunkowe , proste typowe dla danego gatunku

2. WARUKNKOWE - nabyte , rozwój osobniczy

ODRUCHY

1. AKSONOWE

2. RDZENIOWE - szybki odruch , nie konsultowany z ośrodkami w mózgu

3. MÓŻGOWE - bodziec (odruch) jest konsultowany z mózgiem , informacja jest przetwarzana a odpowiedź jesy dłuższa

ODRUCHY

1. MONOSYNAPTYCZNE

2. POLISYNAPTYCZNE

CZUCIE

1. EKSTERORECEPTYWNE - ciepło , zimno

2. INTEROPRIOCEPTYWNE - czucie z narządów

3. PROPRIOCEPTYWNE - czucie głębokie (mięśnie , ścięgna , stawy) - dzieki temu czuciu jesteśmy świadomi np. położenia swoich kończyn czy stopnia napięcia mięśni

ODRUCHY

1. RUCHOWE - odruch z mięśni szkieletowych

2. WYDZIELNICZE - odruchy z gruczołów np. wydzielania śliny na widok jedzenia

3. NACZYNIOWRUCHOWE - przesuwania krwi

4. TROFICZNE - związane z układem pokarmowym

ODRUCHY

1. Odruch Babińskiego - w pozycji leżącej , bosą nogę chwytamy za kostkę i lekko unosimy ku górze i przesuwamy końcem młoteczka neurologicznego wzdłuż podeszwy , od podstawy pierwszego palca w stronę pięty , u ludzi zdrowych palce powinny się zgiąć podeszwowo u osób chorych nadmierny wyprost palucha i wachlarzowe ustawienie palców

2. Odruch skokowy wywołany uderzeniem w ściegno Achillesa , badany klęczy na krześle uderzamy lekko w ścięgno Achillesa , prawidłowo powinno wystąpic podeszwowe zgięcie na skutek skurczu mięśni łydki

NAWYKI RUCHOWE - powstają na bazię odruchów np. chodzenie bieganie , kształtowanie nawyków ruchowych jest podstawowa formą ćwiczenia układu nerwowego

NAWYKI RUCHOWE POLEGAJA:

- optymalizacja technik powtarzania danej czynności (powstanie nowych połączeń w mózgu)

-aby doskonalić nawyki musimy zwiększać bodźce

- powstawanie : mięśnie szkieletowe - rdzeń kręgowy—pień mózgu - kora ruchowa—kora kojarzeniowa

CZUCIE BÓLU

- receptory bólowe maja wyższy próg pobudzalności są czulsze

- dwa typy odczuwania bólu

a) szybki ostry dobrze zlokalizowany

b) wolny , tępy , rozlany

-drogi przewodzenia bólu - dorga rdzeniowo-wzgórzowa boczna (sznur boczny)

-droga rdzeniowo-sitakowata

-natężenie bólu zależy od ilości impulsów i od wrażliwości ośrodków czucia i bólu

INFORMACJE CZUCIOWE

Układ sznurów przednio-bocznych (Wstęga rdzeniowa) - jądro brzuszne tylno-boczne (wzgórza)- kora

-istota szara środkowa śródmózgowia jest kluczowa dla skoordynowanej reakcji na ból , reakcja która nastąpi na ból jest zależna od istoty szarej środkowej śródmózgowia

- ból trzewny trafia do rdzenia kręgowego przez korzenie grzbietowe a następnie drogą rdzeniowo-wzgórzowa boczna do kory czuciowej zakręt zaśrodkowy płata ciemieniowego

-ból może być hamowany np. poprzez wzrost przepuszczalności błony komórkowej dla jonów potasu i hiperpolryzacja oraz hormonalny system w który zaangażowana jest egzogenna morfina

Organizacja somatotopowa

- obszar „zajęcia” kory mózgu jest proporcjonalny do proporcji wykonywanych ruchów

CHORDOTOMIA - niefarmakologiczne działanie przeciwbólowe polegające na nacięciu odpowiedniego nerwu rdzeniowego aby zminiejszyc dolegliwości bólowe

UKŁAD MIEŚNIOWY BIAŁKA MIĘŚNIOWE ITP.

Mięśnie gładkie:

- kontrola z układu autonomicznego

- tworząc ściany narządów wew

- maja mało mitochondriów

-wysoka odporność na zmęczenie

- niskie koszty energetyczne skurczu

-brak prążkowania

Mięśnie szkieletowe

-kontrola z somatycznego układu nerwowego

-stanowią czynną cześć narządu ruchu

BUDOWA M SZKIELETOWEGO

-metabolizm komórki mięśniowej jest największy ponieważ non stop wymaga energi

- komórka mięśniowa jest poprzecznie prązkowana

- kanaliki T (rozchodzenie się depolaryzacji)

-miofibryle aktyna i mozyna

- miofibryle otoczone są sarkoplazmą (siateczka siarkoplazmatyczna która gromadzi jony wapnia)

-miloglobina

- glikogen (materiał zapasowy)

- ilość mitochondria jest duża

PĘCZEK WŁÓKIEN

- składa się z około 20 włókien

- jest otoczony omięsną

-śródmięsna otacza pojedyncze włókno (tkanka łączna która jest silnie unaczyniona i dostarcza substancje odżywcze)

- na obwodzie włókien mięśniowych występują komórki satelitarne które mają zdolnośc replikacja DNA i podziału biorą udział we wzroście osobnika i regeneracji uszkodzonych mięśni

WŁÓKNO

- we wnętrzu znajdują się włókienka kurczliwe - miofibryle

- miofibryle dziela się na sarkomery (aktyna i miozyna)

-miozyna zawiera ATP pod wpływem wapnia(siateczka siarkoplazmatyczna) miozyna może rozkładać atp i wytwarzać energie

- skurcz i rozkurcz potrzebuja atp

METABOLIZM MIĘŚNIA

1.GLIKOGEN (materiał zapasowy glukozy)

A) tlenowy proces

- z glukozy następuje proces glikolizy

- powstaje kwas pirogronowy

- który trafia do mitochondriom w którym zachodzi cykl KREBSA (proces tlenowy)

- następnie powstaje 36 cząsteczek ATP

b) beztlenowy

- w procesie beztlenowym z glukozy powstaje - 2 cząsteczki ATP w procesie beztlenowym powstaje tu kwas mlekowy który trafia do krwi

2. FOSFOKREATYNA

-CP (kreatyna + fosforyna) łaczy się z ADP i tworzy ATP

- z jednej cząsteczki fosfokreatyny powstaje tylko jedna cząsteczka ATP

-wykorzystywana bardzo szybko i odnawia się po wysiłku

-używana przy wysiłkach maksymalnych

-czas wykorzystania tylko ok. 10 sek

WŁÓKNA SZYBKOKURCZLIWE

-procesy głównie beztlenowe

-więcej miofibryli mniej cytoplazmy

-więcej glikogenu i fosfokreatyny

- bardziej czerwone

WŁÓKNA WOLNO KURCZLIWE

- procesy tlenowe

- bogata sieć naczyń krwionośnych

- więcej miochondrium

SKURCZ TREORIA ŚLIZGOWA wersja LONG

1. Depolaryzacja błony presynaptycznej (nerw)

2. Do szczeliny synaptycznej zostają uwolniące cząsteczki transmitera acetylocholiny

3. Otwarcie kanałów sodowych Na+ w błonie komórkowej

4. Depolaryzacja błony postsynaptycznej (mięsień)

5. Fala depolaryzacyjna przesuwa się po błonie mięśnia i wnika do wnętrza za pomoca kanalików T

6. Jony Ca wapnia są uwalniane i wiążą się z białkiem tropominą odsłaniając miejsce łączenia się miozyny z aktyna

7. Następuje połaczenie główki miozyny z aktyna pierwsze połączenie

8. Następnie powstają koleje mostki połączenia i cały sarkomer się skraca połączenia powstaja do moment spadku stężenia wapnia

ŚLIZGOWA TEORIA SKURCZU MIĘŚNIA -wersja short

Skrócenie się sarkomeru polega na przesunięciu nitek miozyny względem aktyny.

Wokół spiralnie ułożonych zgrubień mostków miozynowych przesuwają się nitki aktyny i cały układ skręca się jak śruba wchodziła w nakrętkę co powoduje skrócenie sarkomeru

Skrócenie sarkomeru (są ułożone szeregowo) powoduje skrócenie włókna mięśniowego a co dalej z tym idze całego mięśnia

Siła sarkomeru zależy od liczby połączeń tworzących się na mostkach

PRZEMIANY BEZTLENOWE

- ADP + ATP

- fosfokreatyna

-węglowodany (glikogen,-glukoza)

TLENOWE

- węglowodany (glikogen,-glukoza)

-wolne kwasy tłuszczowe

PODZIAŁ SKURCZÓW

1. POJEDYŃCZE - jeden bodziec

2. TĘŻCOWE - skurcze zaczynaja się sumowa

1. niezupełne - pobudzenie mięśnia w czasie zachodzącego już rozkurczu

2. zupełne - - kolejne bodźce działają zanim nastąpi rozkurcz

PODZIAŁ SKURCZÓW

- izotoniczne ( napięcie nie wzrasta , długość mięśnia się skraca) np. ruchy bierne

- izometryczne (napięcie wzrasta , długość pozostaje niezmieniona)

-auksotoniczne (skraca się i jednocześnie zmienia swoje napięcie)

SKURCZ KONCENTRYCZNY = siła > obciążenie

SKURCZ EKSCENTRYCZNY = siła < obciążenie „rozciąganie mięśnia”

JEDNOSTKA CZYNNOŚCIOWA (Jednostka motoryczna) - pęczek włókien unerwianych przez ten sam neuron

- liczba włókien zależy od funkcji jednostki motorycznej

- w obrębie jednostki włókna są jednorodne

- jednostka działa według zasady wszystko albo nic bodziec progowy wywołuje maksymalne działanie

-więcej jednostek wieksza siła

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SKURCZ

- wielkość mięśnia , przekrój fizjologiczny

-początkowa długość mięśnia w czasie pobudzenia

- rodzaj włókien mięśniowych

- kąt w stawie

- prędkość skracania się mięśnia (wolnie się skraca - siłą większa)

PRZEJAWY ZMĘCZENIA MIĘŚNI

- rośnie czas utajonego pobudzenia (latencja - czas reakcji)

- dłuższy czas skurczu i rozkurczu

- zmniejszona amplituda skurczu

- skłonność do występowania przykurczów

- wyczerpanie zapasów energetycznych

- nagromadzenie metabolitów np. mleczan , amoniak

REGULACJA NAPIĘCIA MIĘŚNIOWEGO

-nawet nie pracujące mięśnie wykazują napięcie spoczynkowe związane z automatycznym pobudzeniem niewielkiej ilości jednostek motorycznych

-regulacja odbywa się za pomocą dwóch pętli

a) pierwsza pętla

-rozciąganie mięśnia (włókna intrafuzalne-wrzecionko nerwowo-mięśniowe)

-droga wstępująca

-neurony alfa w jądrach ruchowych

-droga zstępująca

-komórki ekstrafuzalne

b)druga pętla

-informacja o skurczu wędruje do komórek gamma

-jeżeli skurcz został rozpoznany jako

a) izotoniczny - następuje zmniejszenie pobudliwości skurcz zanika

b) izometryczny - brak zamian pobudliwości i zmian napięcia mięśnia

MIĘŚNIE GŁADKIE 00 potencjał -50mV

-nie maja sarkomerów

-wnętrze komórki mięśnia gładkiego wypełnione jest przez nitki kurczliwe

- kurczą się poprzez samoistne pobudzenie lub

- czynniki miejscowy (zmiana pH , rozciąganie)

-związki chemiczne np. hormony

- związki chemiczne

a)noradrenalina - wyzwala skurcz

b) acetylocholina - wyzwala rozkurcz

Transmitery działają jednocześnie działanie jest tego którego stężenie jest większe

M GŁADKIE

a) wielkojednostkowe - sciany naczyń krwionośnych

b) trzewne - warstwy lub pierścienie

Receptor cholinergiczny i adrenergiczny.

Receptory adrenergiczne - grupa receptorów metabotropowych zlokalizowanych na błonach komórkowych, których pobudzenie w organizmie przez adrenalinę lub inną aminę katecholową wiąże się z aktywacją odpowiedniego białka a w uruchamia sekwencję zjawisk prowadzących do przeniesienia informacji dostarczonej komórce przez te cząsteczki sygnałowe przez błonę komórkową i zainicjowanie odpowiedzi komórki

Receptory te związane są z częścią współczulną autonomicznego układu nerwowego.

Receptory cholinergiczne - białka błonowe rozpoznające cząsteczkę acetylocholiny (przypominam to neurotansmiter pobudzający dzięki niemu przewodzone są impulsy w synapsie)

Ze względu na budowę i mechanizm przekazywania sygnału dzielone na dwie klasy, których tradycyjne nazwy pochodzą od działających na nie agonistów:

1. r. ch. nikotynowe, będące kanałami jonowymi

2. r ch muskarynowe produkujące wtórny przekaźnik , sygnał pobudzenia przekazywany jest w głąb komórki za pośrednictwem białek G

Wstrząs rdzeniowy - trwa ok. 1-3 doby jest to całkowita blokada jakichkolwiek wymian informacji

Autoneuropraxia rdzenia - rdzeń puchnie w kanale kręgowym po urazie

DROGA CZUCIA PROTOPATYCZNEGO ( temperatura, ból , dotyk)

1.Receptor

2.Nerw rdzeniowy

3.Zwój rdzeniowy (neuron I)

4.korzeń grzbietowy

5.Róg tylny rdzenia kręgowego (neuron II)

6.Drogi rdzeniowo-wzgórzowe

7.Jądra wzgórza(neuron III)

8.włókna wzgórkowo-korowe

9.Kora mózgu

DROGA CZUCIA EPIKRYTYCZNEGO(czucia głębokiego, dotyku i ucisku)

1.Receptor

2.Nerw rdzeniowy

3.Zwój rdzeniowy(neuron I)

4.Korzeń grzbietowy oraz pęczek smukły i klinowaty

5.Jądro smukłe i klinowate (neuron II)

6. Wstęga przyśrodkowa

7. Jądra wzgórza (neuron III)

8.Włókna wzgórkowo-korowe

9. Kora mózgu

MÓZG

KRESOMOZGOWIE

- płaty czołowy, ciemieniowy , potyliczny, skroniowy

MIĘDZYMÓZGOWIE (wzgórze , podwzgórze , szyszynka)

-ośrodki pragnienia, agresji , ucieczki , termoregulacji , głodu i sytości

ŚRÓDMÓZGOWIE

- twór siatkowaty (odpowiadający za stan czuwania uszkodzenie powoduje śpiączke)

TYŁOMÓZGOWIE WTÓRNE

- ośrodki regulujące napięcie mieśni , siłę skurczu , utrzymywanie równowagi koordynyjace ruchy

---