1. Prawa uniwersalne i specyficzne rządzące MSG.

Prawa uniwersalne (dotyczące zarówno MSG jak i innych dziedzin ekonomii):

- zasada kosztów absolutnych i zasada kosztów względnych.

Ta zasada została sformułowana przez klasyków ekonomii. Zasady wyjaśniają jak

muszą postępować kraje żeby odnieść jak największe korzyści

- teoria mnożnika i supermnożnika eksportowego

Ta teoria mówi o tym jakie korzyści osiągnie gospodarka danego kraju jeżeli zadziała

impuls początkowy (np. przyrost eksportu). Istnieją moce produkcyjne. Przyniesie

wyraźny przychód DN oraz spadek bezrobocia. \mechanizm mnożnikowy został odkryty

przez Keynesa

Prawa specyficzne (dotyczące wyłącznie MSG):

- rządzące przepływami towarów w skali międzynarodowej. Są to prawa najstarsze

- rządzące przepływami usług w skali międzynarodowej. Są młodsze. Zostały

sformułowane w drugiej połowie XX wieku

- rządzące przepływami czynników produkcji w skali międzynarodowej (ziemia, kapitał,

praca ludzka, technologia)

2. Podstawowe różnice między merkantylizmem i teorią klasyczną.

Merkantylizm i doktryna merkantylizmu. Jeśli chodzi o merkantylizm to należy go rozpatrywać w 2 postaciach. Po pierwsze jako politykę oraz merkantylizm jako teoria handlu międzynarodowego.

Merkantylizm Rozwój eksportu, ograniczenia importu co traktowano jako najważniejszy cel polityki gospodarczej. Dodatni bilans handlowy, sposób dostępu do kruszców szlachetnych Dobrobyt kraju i ludzi zależny od ilości posiadanego kruszcu Interwencjonizm, protekcjonalizm główne narzędzie polityki gospodarczej Interwencjonizm dot. gospodarki narodowej, protekcjonizm dot. gospodarki zagranicznej. Teoria klasyczna Rozwój eksportu i importu bez ograniczeń oba są ważne Korzystni dodatni i ujemny bilans handlowy, nie zależy od ilości kruszcu Dobrobyt kraju i ludzi zależy od poziomu rozwoju gospodarczego i przewagi w wydajności pracy Państwo nie powinno ingerować w gospodarkę, w handel zagraniczny

3. Dlaczego Ricardo i Torres rozwinęli zasadę kosztów absolutnych w zasadę kosztów komparatywnych?

Teoria kosztów absolutnych tłumaczy korzyści płynące z handlu zagranicznego odwołując się do różnic w absolutnych kosztach produkcji towarów. Zgodnie z tą teorią dla każdego z krajów korzystny jest import tego towaru, którego absolutne koszty wytwarzania są niższe u zagranicznego partnera. Analogicznie opłacalny jest eksport tego towaru, którego absolutne koszty produkcji są wyższe u zagranicznego partnera.

Teoria kosztów komparatywnych

Zgodnie z tą teorią kraje wytwarzają i eksportują te dobra, których względne koszty produkcji są niższe niż w innych krajach. Np.(dwa towary) jeśli nawet kraj A ma absolutne koszty produkcji obu towarów niższe niż kraj B, to istnieje racjonalne uzasadnienie specjalizacji każdego kraju w produkcji tylko jednego towaru i wymiany „nadwyżek” z obopólną korzyścią. Kraj A powinien specjalizować się w wytwarzaniu tego towaru, którego koszty produkcji są względnie niższe niż w kraju B.

Odp. 2 :Keynes Patrzył on na handel zagraniczny z punktu widzenia polityki pełnego zatrudnienia. Wg Keynesa i później jego następców tej polityki pełnego zatrudnienia nie osiągnie się, jeśli zdamy się na „niewidzialną rękę rynku”. Potrzebna jest wg Keynesa czasami ingerencja państwa po to by zwiększyć zatrudnienie oraz osiągnąć inne cele (wzrost dochodu narodowego). Wg Keynesa zatrudnienie można zwiększyć poprzez zwiększanie eksportu. Przyrost eksportu powoduje zwiększenie zatrudnienia. Aby ten przyrost następował Keynes uważał, że państwo powinno wspierać eksport, czyli powinno wprowadzać różnego rodzaju subwencje eksportowe. Wg Keynesa przyrost eksportu przynosi o wiele większe korzyści. Korzyści wynikają z tego, iż działa tutaj mechanizm mnożnikowy (mechanizm mnożnika lub supermnożnika).

Mill („Prawo wzajemnego popytu”) uważał, że państwo powinno ingerować w handel. Specjalizacja produkcyjna jest korzystna, ale powinna być pod kontrolą państwa po to, aby nie doszło do uzależnienia danego kraju od innych krajów.

4. Teoria klasyczna i neoklasyczna w handlu zagranicznym.

Teoria neoklasyczna handlu międzyn. (Heckscher, Ohlin, Samuelson) tzw. teoria obfitości zasobów. Przesłanka handlu zagranicznego są relatywne różnice w kosztach a także w cenach wytwarzania towarów między krajami. Różnice w kosztach i cenach wytwarzanych towarów są spowodowane odmiennym wyposażeniem w dwa główne czynniki produkcji (kapitał rzeczowy i praca). Kraj stosunkowo lepiej wyposażony w kapitał powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie dóbr kapitałochłonnych. Jeżeli jest lepiej wyposażony w czynnik pracy - dóbr pracochłonnych, czyli powinien eksportować takie towary, których produkcja wymaga zastosowania tańszego czynnika pracy.

Teoria obfitości zasobów

Zgodnie z ta teorią podstawową przesłanką dla rozwoju handlu zagranicznego jest występowanie między krajami relatywnych różnic w kosztach i cenach.

Inaczej wyjaśniali przyczyny w kosztach i cenach:

- wg klasyków różnice wynikają z kosztów produkcji

- wg. neoklasyków różnice wynikają z wyposażenia kraju w dwa podstawowe czynniki produkcji - kapitał oraz siłę roboczą.

Wg. neoklasyków kraj lepiej wyposażony w kapitał powinien się specjalizować w produkcji i eksporcie dóbr kapitałochłonnych i odwrotnie (dóbr pracochłonnych)

5. Argumenty na rzecz protekcjonizmu i wolnego handlu.

Argumenty na rzecz protekcjonizmu:

• ochrona zatrudnienia,

• poprawa bilansu płatniczego,

• poprawa terms of trade,

• ochrona nowo powstających gałęzi przemysłu.

Argumenty na rzecz wolnego handlu:

• maksymalne korzyści z wymiany międzynarodowej,

• osiągane korzyści skali,

• wzrost „zdrowej” konkurencji,

• poprawa jakości produktów,

• możliwość większego wyboru produktów na rynku

7. Wpływ liberalizacji na handel międzynarodowy.

Liberalizacja przyczynia się do rozwoju handlu (znoszenie barier, ceł)

Polityka liberalna - wolny handel - państwo powinno jak najmniej w gospodarkę i handel zagraniczny. Wg. tej polityki rola państwa powinna ograniczać się do kreowania prawa, dbać o przestrzeganie prawa, natomiast opuszcza się ingerencję państwa gdy występują zakłócenia wolnego rynku, handlu (np.zmowy producentów i podnoszą ceny, procesy oligopolizacji bądź monopolizacji w gospodarce.

Koncepcja liberalna zakłada, że mamy do czynienia z rynkiem doskonałym. Rzeczywista gospodarka nie jest taka, w związku z tym zwolennicy protekcjonalizmu i interwencjonizmu uważają, że państwo powinno ingerować w gospodarkę (zmniejszenie bezrobocia)

Zbyt duża ingerencja państwa może ograniczyć rozwój gospodarki, ponieważ nie ma konkurencyjności, wprowadzania postępu technicznego.

Tyle liberalizmu i wolnego handlu ile możliwe.Tyle protekcjonalizmu i interwencjonalizmu ile konieczne.

Liberalizacja w handlu międzynarodowym - oznacza swobodny handel międzynarodowy, aby to osiągnąć państwa rozwinięte doprowadziły do zniesienia nadmiaru ograniczeń w handlu, np.: zniesienie opłat celnych, wprowadzenie transportu międzynarodowego, wspólnej waluty w UE. Dzięki temu mamy łatwiejszy dostęp no nowoczesnych wyrobów światowego przemysłu.

Wpływ liberalizacji powoduje:

• swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i inwestycji przez granice państw,

• możliwość dostępu do nowych, większych rynków zbytu,

• dostęp do nowych rynków pracy,

• sprzyja konkurencyjności ( wzrost wydajności, poprawa jakości oferowanych produktów, większa ilość oferowanych produktów),

• innowacyjność i postęp technologiczny przedsiębiorstw,

• rozwój gospodarczy,

• wzrost zatrudnienia.

9. Formy przepływu kapitału w skali międzynarodowej

Poprzez przepływ kapitału w skali międzynarodowej rozumiemy tylko takie przemieszczanie się tego czynnika gdy kraj przyjmujący kapitał jest obciążony płatnościami na rzecz kraju eksportera.

Formy kapitału

1. forma lokat

- kapitał pożyczkowy

- kapitał produkcyjny (inwestycyjny) - zagraniczne inwestycje pośrednie,

bezpośrednie bądź kapitał pośrednioprodukcyjny

Bezpośrednioprodukcyjne - inwestycje typu buyout (zakup akcji przedsiębiorstw

zagranicznych w takiej liczbie, że można przejąć kontrolę nad firmą), greenfield

Pośrednioprodukcyjne - zakup akcji przedsiębiorstw zagranicznych ale w takiej

liczbie, która nie pozwalana przejęcie kontroli nad przedsiębiorstwem zagranicznym

2. forma własności - kapitał prywatny, państwowy, organizacji międzynarodowych

3. forma czasu - krótko (do 1 roku), średnio (1-5 lat), długoterminowy kapitał spekulacyjny (powyżej 5 lat)

odp 2 : Przepływ tego czynnika dokonuje się na zasadach handlowych lub niehandlowych

Handlowe:

         Kupno, sprzedaż patentów i licencji

         Zakup, sprzedaż maszyn, urządzeń zaawansowanych technicznie, technologicznie

         Przepływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych

Niehandlowe:

         Drenaż mózgów (podkupywanie pracowników)

         Przy okazji migracji (wyjazdy, studia, szkolenia, stypendia)

         Książki, artykuły, publikacje naukowe

         W wyniku pomocy innych krajów (pakty wojskowe)

         Szpiegostwo przemysłowe (wykradanie technologii)

10. Skutki odpływu kapitału dla eksportera netto.

Traci część inwestycji. Następnie odpływ kapitału powoduje wzrost stóp %, to są mniejsze inwestycje, bo są drogie kredyty. Pogarsza się bilans obrotów kapitałowych. Natomiast z drugiej strony odpływ kapitału przyczynia się do wzrostu eksportu towarów i usług. Poprawia się bilans obrotów bieżących.

W kraju, do którego napływa więcej kapitału, poprawia się bilans obrotów kapitałowych, natomiast pogarsza się bilans obrotów bieżących.

Kraj, który zaciąga duże pożyczki może popaść w pułapkę zadłużenia. Nie jest w stanie spłacać swojego zadłużenia. Potrzebuje nowych kredytów, żeby spłacać stare.

         wywóz kapitału powoduje, że kraj traci część inwestycji

         wywóz kapitału powoduje, że mniejsza jest podaż na rynku krajowym, rosną stopy procentowe, są droższe kredyty, traci się inwestycje

         eksport kapitału przyczynia się do wzrostu eksportu towarów i uług

         odpływ kapitału przyczynia się do osłabienia kuru walutowego danego kraju

11. Formy międzynarodowego transferu technologii i myśli naukowo technicznej.

Transfer technologii i myśli naukowo-technicznej dokonuje się na zasadach handlowych i niehandlowych.

Zasady handlowe - patenty, licencje, know how, sprzedaż, zakup urządzeń, inwestycje bezpośrednie, transfer technologii i myśli naukowo-handlowej

Zasady niehandlowe - książki, publikacje, wyjazdy na konferencje, programy pomocy, szpiegostwo przemysłowe

12. Przedstaw przyczyny sporu na forum WTO pomiędzy krajami rozwiniętymi

i słabo rozwiniętymi gospodarczo?

WTO jest instytucją mającą statut, osobowość prawną, przez co ma większe możliwości oddziaływania na członków (GATT było tylko układem); może narzucać obowiązki, nakładać ograniczenia. WTO przejęło cele, zasady i instrumenty GATT. Obecnie poza strukturami WTO znajdują się tylko dwa liczące się kraje : Rosja i Chiny (ich polityka handlowa nie spełnia wymogów stawianych przez WTO). Dlatego zasady GATT i WTO są powszechnie obowiązujące w handlu światowym.

GATT - dobrowolna umowa pomiędzy członkami, nie posiada osobowości prawnej,

mniejsze uprawnienia co do członków.

Światowa Organizacja Handlu (WTO) zajmuje się nie tylko liberalizacją obrotów handlowych ale również usługami i czynnikami produkcji.

Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAT) prowadzi działania w kierunku aby kraje wysokorozwinięte zmniejszyły bariery dla importu i żeby świadczyły pomoc dla krajów słabszych.

Kraje rozwinięte są silniejsze, posiadają wiedzę technologiczną, ich koncerny narzucają swoje warunki, budzą wśród słabszych agresywną konkurencję.

Kraje słabo rozwinięte tracą swoją tożsamość, zanieczyszcza się im środowisko. Pomimo rozwoju obszarów zacofanych, słabo rozwiniętych, rozwoju infrastruktury, czują się zagrożeni ze strony dużych koncernów.

13. Przyczyny wzrostu znaczenia usług w gospodarce światowej.

Główne czynniki wzrostu znaczenia usług i obrotu międzynarodowego nimi to:
- Wzrost zamożności społeczeństw i więcej czasu wolnego (przestano wykonywać część

czynności w gospodarstwach domowych)
- Pojawił się popyt na nowe mało znane usługi np. turystyczne, bankowe.
- Ze wzrostem produkcji towarowej pojawiła się konieczność obsługi tego typu towarami
( transportowe, spedycyjne, ubezpieczeniowe)
- Rozwój techniki (tv sat, komputery), postęp techniczny powoduje unowocześnienie usług i

pojawienie się nowych rodzajów usług
- Większe możliwości świadczenia usług na odległość np. komputerowa rezerwacja biletów na

trasy lotnicze.
- Rozwój wyspecjalizowanych firm usługowych, spedycyjnych (organizacja transportu)

14. Narzędzia pośrednie zagranicznej polityki ekonomicznej.

Narzędzia pośrednie są to takie posunięcia państwa, które nie odnoszą się bezpośrednio do sfery obrotów z zagranicą, lecz dotyczą innych dziedzin gospodarki. Poprzez oddziaływanie na inne dziedziny gospodarki oddziałują na obroty z zagranicą, handel zagraniczny (np. kurs walutowy, stopy%)

Pośrednie

• kurs walutowy

• stopa procentowa

• budżet państwa

• podatki i polityka fiskalna

• pieniądz

• ceny

15. Wpływ deprecjacji na handel zagraniczny.

Deprecjacja - proces obniżania kursu walutowego

Po dewaluacji, deprecjacji następuje spadek cen towarów eksportowanych w obcych walutach na rynkach zagranicznych i następuje wzrost cen towarów importowanych w naszej walucie w naszym kraju

17. Równowaga rachunkowa a ekonomiczna bilansu płatniczego.

Z rachunkowego punktu widzenia bilans jest zawsze zrównoważony. Bilans jest zestawieniem sporządzonym według ogólnych zasad księgowości czyli każda transakcja jest księgowana podwójnie.
Z ekonomicznego punktu widzenia bilans jest zrównoważony gdy saldo obrotów na rachunkach bieżących równy jest saldu obrotów na rachunkach kapitałowych. Gdy kurs walutowy jest nieograniczenie płynny to bilans równoważy się w sposób automatyczny. Gdy kurs walutowy jest kursem centralnym to nie ma automatycznego równoważenia się bilansu. Saldo nie musi równać się zero i zwykle występuje nadwyżka lub deficyt w bilansie płatniczym. Konieczne są wtedy transakcje wyrównawcze polegające na zmianie stanu oficjalnych rezerw walutowych państwa i zaciągnięciu przez państwo pożyczek w taki sposób, że deficyt w obrotach bieżących musi być zrównoważony.

Aby ocenić czy bilans jest zrównoważony dokonuje się podziału transakcji na 2 kategorie:
1. Transakcje autonomiczne:
Obroty bieżące + przepływ kapitałów długoterminowych (z kredytami);
2. Transakcje wyrównawcze:
- Przepływ kapitałów krótkoterminowych (przede wszystkim w formie pożyczek, które powodują

zmiany zadłużenia kraju)
- Zmiany stanu rezerw dewizowych.

Jeżeli obroty automatyczne zrównoważą się to mamy bilans zrównoważony.
Jeżeli potrzebne są operacje wyrównawcze to oznacza, że bilans jest niezrównoważony.
Przyczyny zakłóceń bilansu mogą być różnorakie np.
- zmiany relacji cen krajowych do cen zagranicznych,
- zmiany wysokości stopy % za granicą w stosunku do stopy krajowej,
- zmiany terms of trade (warunki wymiany handlowej- zmiany relacji cen dóbr eksportowanych do dóbr importowanych),
- klęski naturalne.
W długich okresach czasu (więcej niż 5 lat) o równowadze bilansu płatniczego decydują takie czynniki jak:
- krajowa stopa oszczędności inwestycji,
- polityka budżetowa państwa,
- postęp techniczny i wydajność pracy,
- zmiany struktury własnościowej,
- rozwój rynku kapitałowego.
Równowaga bilansu płatniczego w dłuższym okresie może być zachowana tylko wówczas gdy wzrostowi gospodarczemu towarzyszy wzrost krajowych oszczędności i napływ kapitału zagranicznego. Gdy oszczędności krajowe są zbyt małe istnieje tendencje do wzrostu importui pogłębiania się deficytu obrotów bieżących. Jeżeli nie da się tego skompensować to topnieją rezerwy dewizowe lub kraj się zadłuża.

Nawet jeśli występuje równowaga ekonomiczna to może być ona:

rzeczywista - występuje, gdy należności i zobowiązania z tytułu rozwoju działalności gospodarczej są podejmowane bez ograniczeń i nie towarzyszą im utrzymujące się przez dłuższy czas nadwyżka bądź deficyt należności i zobowiązań

pozorna - występuje, gdy równowaga transakcji autonomicznych jest osiągana wskutek restrykcyjnej polityki ekonomicznej.

18. Do czego służy diagram Swana?

Służy do analizowania efektów dwóch rodzajów polityk:

• wpływających na krajową konsumpcję (czy też ogólnie wydatki);

• wpływających na kurs walutowy i ich wpływie na równowagę wewnętrzną i zewnętrzną.

Aby osiągnąć równowagę ogólną, jako narzędzie polityki gospodarczej, wykorzystuje się diagram Swana.

Diagram Swana to narzędzie, które jest pomocne do tego byśmy na jego podstawie wiedzieli, jakie działania musimy podjąć by gospodarka zmierzała do równowagi ogólnej

Punkt C - państwo powinno podwyższyć podatki, podwyższyć stopy podatkowe by ograniczyć popyt i/lub deprecjacja (skupowanie walut obcych)

Punkt E - państwo powinno zmniejszyć podatki, zmniejszyć stopy podatkowe, co zwiększy popyt i/lub aprecjacja

Punkt 0 - punkt równowagi ogólnej.

19. Jak zmiany kursu walutowego wpływają na bilans płatniczy?

Kurs walutowy - cena waluty obcej wyrażona w walucie krajowej

Skuteczne oddziaływanie na bilans przy pomocy zmian kursowych

1. Warunek Marshara - Lernera

Suma elastyczności cenowej popytu zagranicznego na towary eksportowane

i elastyczności cenowej popytu krajowego na towary importowane musi być wyższa od jedności.

2. Wysoka elastyczność podaży

3. Poziom dewaluacji/rewaluacji

4. Powodzenie zmian kursowych

To umiejętność przewidywania zachowań w momencie kształtowania kursu walutowego

20. Dlaczego finanse są najbardziej zglobalizowanym działem gospodarki?

Globalny rynek finansowy oznacza, że międzynarodowe fundusze, dysponujące setkami miliardów dolarów, przemieszczają się swobodnie po całym niemal świecie, inwestując pieniądze w dziesiątkach krajów z możliwością ich wycofania w każdej chwili. W Polsce kupują obligacje skarbowe emitowane przez nasze Ministerstwo Finansów i akcje polskich spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Dużo większe kwoty lokują oczywiście na giełdach w Nowym Jorku, Londynie, Frankfurcie nad Menem, w Tokio, Hongkongu czy Szanghaju.

Ten swobodny przepływ kapitału przyczynił się do spadku ceny pieniądza w poszczególnych krajach i do stabilizacji wszelkich cen, także towarów i usług, będących przedmiotem globalnego handlu. Inaczej mówiąc, przyczynił się do niskiej w ostatnich latach inflacji na całym niemal świecie.

W ślad za globalizacją rynków finansowych postępowała ekspansja zagraniczna największych firm finansowych. Dla przykładu - amerykańska Citigroup jest dziś obecna poprzez swoje banki bądź fundusze w niemal wszystkich krajach świata i dysponuje aktywami liczonymi w bilionach dolarów, a więc jest finansowo potężniejsza niż większość państw świata.

Z procesem globalizacji związane są oczywiście nowe ryzyka. Niektóre kraje doświadczyły już nagłego odpływu zagranicznego kapitału krótkoterminowego, co prowadziło do kryzysów w kilku częściach świata w latach 90. XX wieku i na początku obecnej dekady (ostatni ostry kryzys miał miejsce w Argentynie na początku 2002 roku). Jednak zwykle pierwotnym źródłem kryzysu były błędy w polityce gospodarczej popełniane przez władze danego kraju. Rozwaga w polityce gospodarczej pozwala minimalizować ryzyka płynące z globalizacji świata finansów.

Odp 2: Rozwój i postęp technologiczny przyczynia się do tego, że jest to sektor w największym stopniu zglobalizowany. Wiąże się to z charakterem transakcji finansowych ( większość z nich odbywa się drogą elektroniczną, w wirtualnym świecie) - manipulowanie informacjami w sieciach teleinformatycznych, którymi świat jest opleciony.

21. Formy koncentracji na rynkach międzynarodowych.

W życiu gospodarczym i prawnym coraz częściej spotkać można różne formy koncentracji przedsiębiorców, co z reguły prowadzi do powstawania coraz silniejszych organizacji gospodarczych. Przyczynami tego zjawiska są m.in. efekt synergii, chęć pozyskania nowych rynków zbytu, zapewnienia kanałów dystrybucji lub zabezpieczenia kontroli nad rynkiem dostaw. Fuzje, przejęcia (w tym tzw. przyjazne i wrogie), alianse strategiczne, tworzenie struktur holdingowych, budowa konsorcjów są wszechobecne na rynku krajowym i zagranicznym, co jest jakby następstwem globalizacji oraz próbą sprostania narastającej konkurencji.

22. Co przyniosłoby wprowadzenie podatku Tobina?

Wprowadzenie podatku Tobina wywołałoby trzy zasadnicze efekty.

1.nałożenie podatku na międzynarodowe transakcje finansowe spowodowałoby zmniejszenie opłacalności spekulacji walutowych, przyczyniając się tym samym do stabilizacji rynków i systemu monetarnego oraz uniknięcia wielu kryzysów wraz z ich społecznymi i ekonomicznymi kosztami.

2.zgromadzone w ten sposób środki zostałyby wykorzystane w walce z nędzą oraz na rzecz rozbudowy infrastruktury, rozwoju społecznego i zasad zrównoważonego rozwoju, nie tylko w krajach Trzeciego Świata, ale w każdym kraju, który uczestniczyłby w tym systemie.

3.zmniejszenie rentowności spekulacji finansowych — które przynoszą zyski jedynie „hurtowym” uczestnikom rynków finansowych, którzy mają dostęp do potężnych zasobów kapitałowych (banki, korporacje, firmy ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne) — zmniejszyłoby odpływ kapitału z sektorów produkcyjnych do obiegu spekulacyjnego. To daje większe możliwości inwestowania w przedsięwzięcia przynoszące korzyści i realną poprawę jakości życia całemu społeczeństwu, a nie jedynie garstce finansowych spekulantów.

23. Przyczyny wybuchów kryzysów walutowych

Przyczyny kryzysu walutowego mogą być różne:

• ekonomiczne

• polityczne

• psychologiczne.

Natomiast bezpośrednim detonatorem kryzysu walutowego jest nagła utrata zaufania rynków finansowych do stabilności danej waluty, a to rodzi oczekiwanie na jej rychłą deprecjację lub dewaluację. Występuje wtedy gwałtowny odpływ kapitału zagranicznego, następnie dochodzi do ucieczki rezydentów od waluty krajowej. Może dojść do spekulacyjnego ataku na walutę danego kraju przeprowadzany głównie przez nie rezydentów (rekinów finansowych). Najczęściej spotykaną metodą ataku spekulacyjnego jest sprzedaż słabnącej waluty na rynku kasowym. W tym celu spekulanci pożyczają zagrożoną walutę na bardzo krótki termin i natychmiast odsprzedają na rynku walutowym, a to oczywiści powoduje spadek kursu tej waluty. Następnie odkupują tańszą walutę, spłacają zaciągnięte wcześniej pożyczki, a różnica kursu przed deprecjacją i po deprecjacji po potrąceniu kosztów pożyczek stanowi zysk spekulantów.

24. Dlaczego dochodzi do kryzysów walutowych w krajach wysoko rozwiniętych?

Do kryzysów walutowych w krajach wysoko rozwiniętych dochodzi dlatego, że spekulanci są przekonani iż takie kraje , chociaż byłyby w stanie obronić się przed atakiem spekulacyjnym, to nie zrobią tego i pozwolą na występowanie kryzysu (deprecjacja waluty, obniżenie kursu walutowego). Jest to celowe działanie atakowanych krajów, które dokonują rachunku zysków i strat.

Podjęcie obrony oznacza:

- pozbawienie się rezerw walutowych,

- podniesienie stóp procentowych, co zahamuje inwestycje i spadek rozwoju gospodarczego

- schłodzenie gospodarki

Nie podjęcie obrony natomiast skutkuje jedynie:

- deprecjacją waluty krajowej ( w kraju wysoko rozwiniętym te deprecjacje są niewielkie, co poprawia bilans płatniczy kraju).

Klasycznym przykładem takiej sytuacji był przykład Wielkiej Brytanii i gry spekulacyjnej G. Sorosa. Właśnie na podstawie kryzysu walutowego w tym i innych krajach Europejskiego Systemu Walutowego w 1992 r. M. Obstfeld sformułował założenia modeli drugiej generacji

Odp 2 : Przyczyny kryzysu walutowego mogą być różne:

• ekonomiczne

• polityczne

• psychologiczne.

Natomiast bezpośrednim detonatorem kryzysu walutowego jest nagła utrata zaufania rynków finansowych do stabilności danej waluty, a to rodzi oczekiwanie na jej rychłą deprecjację lub dewaluację. Występuje wtedy gwałtowny odpływ kapitału zagranicznego, następnie dochodzi do ucieczki rezydentów od waluty krajowej. Może dojść do spekulacyjnego ataku na walutę danego kraju przeprowadzany głównie przez nie rezydentów (rekinów finansowych). Najczęściej spotykaną metodą ataku spekulacyjnego jest sprzedaż słabnącej waluty na rynku kasowym. W tym celu spekulanci pożyczają zagrożoną walutę na bardzo krótki termin i natychmiast odsprzedają na rynku walutowym, a to oczywiści powoduje spadek kursu tej waluty. Następnie odkupują tańszą walutę, spłacają zaciągnięte wcześniej pożyczki, a różnica kursu przed deprecjacją i po deprecjacji po potrąceniu kosztów pożyczek stanowi zysk spekulantów.

25. Różnica między kryzysami walutowymi pierwszej i trzeciej generacji.

• Kryzysy pierwszej generacji

Kryzysy tego rodzaju występowały najczęściej na przełomie lat 70. i 80. XX wieku (kryzysy w Meksyku, Argentynie, Brazylii). Zasadniczą przyczyną pojawiania się ich było przyjęcie nieprawidłowej polityki makroekonomicznej, która była nie do pogodzenia ze stałym lub sztywnym kursem walutowym. W krajach tych prowadzono ekspansywną politykę fiskalną (wydatki z budżetu były większe od dochodów), natomiast deficyty finansowano z kredytów banku centralnego. Prowadziło to do nadmiernego i niekontrolowanego zwiększania inflacji, a następnie problemów z utrzymaniem kursu w określonym przedziale wahań. W tych okolicznościach możliwe było również przeprowadzenie ataku spekulacyjnego z dużym prawdopodobieństwem powodzenia. Podstawową przyczyną powstania kryzysu jest czynnik wewnętrzny w postaci niewłaściwej polityki fiskalnej.

• Kryzysy trzeciej generacji

Kryzysy należące do tej grupy pojawiły się po raz pierwszy w latach 1997-1998 w krajach Azji południowo-wschodniej (Malezja, Indonezja, Korea Południowa). Sytuacja makroekonomiczna tych państw była w owym okresie bardzo dobra - występowały nadwyżki budżetowe oraz niska inflacja, toteż pojawienie się kryzysu było dużym zaskoczeniem zarówno dla inwestorów, jak i agencji raitingowych. Po przeprowadzeniu badań dowiedziono, że kryzysy azjatyckie były skutkiem złego działania elementów mikroekonomicznych tj. przedsiębiorstw, a w szczególności banków, które podejmowały nadmierne ryzyko w związku z udzielanymi kredytami. Kryzysy te zatem, podobnie, jak kryzysy pierwszej generacji, wywoływane są przez czynnik wewnętrzny.

Przyczyny powstawania kryzysu to: słabości strukturalne i instytucjonalne, asymetria informacji, czynniki psychologiczne.

26. Dlaczego korporacje transnarodowe stają się najważniejszymi podmiotami gospodarki światowej?

Korporacja transnarodowa - organizacja, która koordynuje działalność produkcyjną i handlową różnych jednostek w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego strategiczne decyzje.
Rozwój państwa nie może dokonywać się w izolacji od innych państw i izolacji świata jako całości. Oznaczałoby to stagnację gospodarczą, lub wzrost ograniczający się do powielania struktury produkcji lub nieznacznej modyfikacji. Wraz z przechodzeniem do wyższego poziomu gospodarczego wzmaga się konieczność szerszego korzystania z międzynarodowego podziału pracy i zwiększenia się otwartego charakteru gospodarki. Międzynarodowy podział pracy przyczynia się do powstania nowych branż produkcji, do wytworzenia nowych towarów i do zwiększenia się otwartego charakteru gospodarki, co prowadzi do wzrostu niezależności ekonomicznej i politycznej między krajami.

27. Co to są i do czego służą ceny transferowe?

Ceny transferowe - ceny produktów i usług w transakcjach zawieranych między wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi tego samego podmiotu gospodarczego lub między podmiotami powiązanymi.

Ceny transferowe

• Są to ceny sztuczne, określone przez własność korporacji dla potrzeb handlu miedzy filiami, które tę korporację tworzą (działające w różnych krajach).

Stosowanie tych cen wiąże się ze zjednoczeniem internalizacji handlu korporacji (rynek wewnętrzny tworzony przez filie)

* Elementy funkcjonowania kosztów rynku (niedoskonały rynek).

• kraje związane z dochodzeniem do prawidłowej ceny (cena jest kompromisem między podażą a popytem)

• zobowiązanie towarzyszące kontraktom, umowom, porozumieniom gospodarczym

• zagrożenia związane z ewentualnym nie wywiązaniem się z umów lub koszty związane
  z nieterminową ich realizacją

• obłożenie transakcji podatkami

Celem cen transferowych jest realizacja handlu (wymiany) z pominięciem normalnego rynku.

28. Przedstaw ponadgraniczne strategie działania korporacji transnarodowych.

Korporacje transnarodowe realizują strategie ponadgraniczne, które polegają na optymalnym lokowaniu poszczególnych funkcji operacji i realizujących je jednostek, ich specjalizacji w integrowaniu i koordynowaniu w taki sposób, żeby następowało podnoszenie międzynarodowej przewagi konkurencyjnej oraz ogólnej efektywności korporacji.

Struktura organizacyjna określa kształt jaki przyjmuje przedsiębiorstwo w procesie realizacji swoich celów strategicznych. Mamy cztery ponadgraniczne strategie działalności transnarodowych:

- strategia wielonarodowa, czyli federacja samodzielnych filii. Charakteryzuje ją duża presja na lokalne zapotrzebowanie a mała presja na koszty.

- strategia międzynarodowa, czyli skoordynowana federacja. Charakteryzuje ją mała presja na lokalne zapotrzebowanie i mała presja na koszty.

- strategia globalna, czyli centralny ośrodek. Charakteryzuje ją mała presja na lokalne zapotrzebowanie i duża presja na koszty.

- strategia transnarodowa, czyli zintegrowana sieć. Charakteryzuje ją duża presja na lokalne zapotrzebowanie i duża presja na koszty.

29. Przyczyny i skutki światowego kryzysu zadłużeniowego.

Większość państw rozwijających się, które w latach siedemdziesiątych XX wieku korzystały z pomocy zagranicznej w postaci kredytów nie wywiązała się w porę ze swoich zobowiązań płatniczych. Spowodowało to wieloletnie obciążanie ich bilansu płatniczego oraz zahamowało ich rozwój. Część tych krajów negatywne skutki zadłużenia odczuwa do dziś.

Podstawowymi przyczynami kryzysu zadłużeniowego są obniżenie długookresowych tendencji w rozwoju gospodarki światowej, a zwłaszcza występujących w niej dysproporcji. Do tej grupy czynników zalicza się wzrost cen ropy naftowej w latach 70-tych (4-krotny w latach 1973-1974, 2-krotny w latach 1978-1979). Bezpośrednim skutkiem wzrostu cen tego surowca był wzrost wydatków na import, ponoszonych przez kraje importujące ropę. Ze względu na konieczność utrzymania importu ropy, większość krajów rozwijających się była zmuszona zaciągać kredyty na pokrycie kosztów jej zakupu. Wzrost cen ropy naftowej przyczynił się też do wzrostu zadłużenia wspomnianych krajów w sposób pośredni. Posiadanie zasobów ropy naftowej przez niektóre kraje rozwijające się podniosło ich wiarygodność kredytową i ułatwiło napływ kapitału pożyczkowego.

Zewnętrzne źródła narodzin kryzysu zadłużenia zagranicznego w KSR i KS:

• skokowy wzrost światowych cen ropy w okresie 1973-1974r. oraz 1978-1979r. (dwa „szoki naftowe”) i łatwiejszy dostęp do kredytów wskutek nadwyżek finansowych krajów OPEC (tj. „petrodolarów”);

• gwałtowne pogorszenie się terms of trade krajów dłużniczych na początku lat 80-tych w stosunku do poprzedniej dekady;

• duże podwyżki stóp oprocentowania kredytów w USA i na rynkach finansowych innych krajów Zachodu (zwłaszcza w okresie 1979-1982r.);

• załamanie się w krajach Zachodu koniunktury ekonomicznej na początku lat 80-tych i występowanie strukturalnych barier wzrostu;

• niewystarczające zasoby finansowe MFW na cele pomocy dla krajów zadłużonych i mankamenty programów dostosowawczych;

• zbyt słabe zaangażowanie rządów i banków prywatnych krajów Zachodu w poszukiwanie skutecznych metod wychodzenia z pułapki zadłużeniowej.

Wewnętrzne przyczyny kryzysu zadłużeniowego:

• brak odpowiednich strategii rozwoju (zwłaszcza proeksportowego) i poważne błędy w dziedzinie polityki ekonomicznej rządów KSR i KS;

• nasilenie się wewnętrznych barier rozwojowych i ograniczeń etatystycznych systemów gospodarczych, dominujących w KS i KSR;

niewłaściwe wykorzystywanie zaciąganych kredytów zagranicznych, marnotrawstwo środków finansowych i duża skala korupcji;

• zbytnia pasywność władz publicznych i sektora prywatnego KSR i KS w zakresie poszukiwania metod rozwiązania kryzysu zadłużeniowego

Główne skutki

• Dramatyczne pogorszenie się zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji gospodarczej krajów relatywnie najbardziej zadłużonych.

• Przykładowo przeciętny roczny wskaźnik relacji wielkości zadłużenia do dochodu narodowego brutto (GNI) w latach 2001-2003 wynosił:

w Liberii=603%, w Mauretanii=218%, w Burundi=150%,

w Argentynie=104%, w Polsce=48%.

• Z kolei relacja między zadłużeniem a wielkością rocznych wpływów eksportowych w tym samym okresie kształtowała się następująco:

w Burundi= aż 3051%, w Liberii=1522%, w Etiopii=621%,

w Nigrze=542%, a w Polsce=150%.

• Natomiast wskaźnik udziału obsługi zadłużenia we wpływach eksportowych wynosił: w Libanie=80%, w Burundi=68%, w Kolumbii=46%, w Argentynie=40%, w Polsce=30%.

• W obliczu wysokich kosztów obsługi długów konieczne jest drastyczne ograniczanie importu, zmniejszanie inwestycji i wydatków budżetowych na cele socjalne, co ogranicza dynamikę wzrostu gospodarczego i powoduje pogorszenie się warunków życia ludności.

1

---