Testy funkcjonalne

1. Jednostronne skręcenie miednicy powodujące funkcjonalne skrócenie kończyny pozwala wykryć objaw Derbolowskiego

PW: leżenie tyłem

Wykonanie: polecenie przejścia do siadu

*jeśli pojawia się różnica w ustawieniu kostek przyśrodkowych-objaw dodatni

*jeśli występuje zablokowanie stawu krzyżowo- biodrowego oraz zaburzenie ruchów? Miednicy między kością krzyżową a biodrową, kd po tej stronie staje się pozornie dłuższa a w pozycji leżącej pozornie krótsza lub długość obu wyrównuje się

*badanie wykonuje się w celu wyeliminowania błedu. Pod uwagę bierze się różnicę powyżej 0,5 cm

*należy ustalić czy różnica w długości jest spowodowana oprócz zablokowania stawu krzyżowo- biodrowego innymi przyczynami np. przykurczem mm kulszowo-goleniowych, anatomiczne skrócenie kończyny

2. test wykrywający przykurcz odwiedzeniowy stawu biodrowego

PW: leżenie tyłem z symetrycznym ustawieniem miednicy

Wykonanie: badający unosi jedną kończynę dolną nad podłoże, badany drugą kd przekracza linię środkową ciała. Przywiedzenie odbywa się w st biodrowym tak długo aż miednica zacznie ustawiać się skośnie

*kąt przywiedzenia poniżej 30 st- objaw dodatni (przykurcz odwiedzeniowy)

*symetria przywiedzenia wskazuje na zagrożenie rozwoju skoliozy

3. test wykrywający przykurcz mm kulszowo- goleniowych

PW: siad prosty z podciągniętą do tułowia jedną kd

Wykonanie: badanemu poleca się sięgnąć do wyprostowanej kd ręką

*brak możliwości sięgnięcia ręgą do palców wyprostowanej kd jak również występowanie różnic pomiędzy lewą i prawą stroną-test dodatni (przykurcz mm k-g po tej stronie)

4. test palce- podłoga

Służy określeniu globalnej ruchomości kręgosłupa i sst biodrowych

PW: stojąca

Wykonanie: polecenie wykonania skłonu w przód sięgając palcami w kierunku podłogi przy wyprostowanych sst kolanowych

*odległość czubka 3 palca od podłogi określa stopień ograniczenia ruchomości

5. nieprawidłowe ustawienie barków może być spowodowane utajonym przykurczem ich obrębie. Pomocnym w jego wykrywaniu jest test ścienny

PW: siad ugięty z oparciem o ścianę.

Wykonanie: uniesienie wyprostowanych kkg nad głowę i próba dotknięcia ściany

*kąt pomiędzy ramionami a ścianą określa wielkość przykurczu

6. testowanie przykurczu mm piersiowych oraz ćwiczenia rozciągające powinny być wykonywane w rotacji zewnętrznej ramion, w przeciwnym razie bark wysuwa się do przodu w protrakcji.

Badanie kliniczne dla potrzeb korekcji wad postawy

1. w czasie testu Bertranda zwracać uwage na występowanie lokalnych usztywnień przebiegających na długości 2-3 trzonów kręgowych (jeśli takie występują wymaga to precyzyjnego ustalenia odcinków sąsiednich)

2. dodatkowo należy przeprowadzić test anteflkesji (przodozgięcia)

PW: siad klęczny

Wykonanie: skłon w przód dotykając czołem podłoża, kkk wzdłuż tułowia

*w warunkach fizjologicznych cały kręgosłup ulega równomiernemu uwypukleniu-objaw ujemny

* lokalne usztywnienie na długości co najmniej 3 kręgów- deficyt antefleksji- objaw dodatni (usztywnienie lokalne)

* objaw dodatni jest zagrożeniem pojawienia się skoliozy

*jeśli skolioza już jest, zagrożenie znaczną jej progresją

Badanie kliniczne dla potrzeb korekcji wad postawy- płaszczyzna strzałkowa

1. Obserwacja przebiegu pionu spuszczonego z guzowatości potylicznej zewnętrznej lub tak by był przynajmniej jeden kontakt zwisającego pionu z ciałem badanego

Pomiar linijką odległości szczytów obu lordoz:

Jeśli lordozy płytsze niż 2.5 cm- plecy płaskie

Oddalenie szczytu lordozy szyjnej o więcej niż 3,5 cm -plecy okrągłe

Oddalenie szczytu lordozy lędźwiowej o więcej niż 3,5 cm -plecy wklęsłe

Oddalenie obu lordoz o więcej niż 3.5 cm- plecy wklęsłe

2. obserwacja przebiegu pionu spuszczonego z wyrostka C7

W badaniu metodą punktową należy zaznaczyć w którym miejscu występuje szczyt kifozy piersiowej. Jeśli w

**górnym to dobór ćwiczeń jest trudny ponieważ:

-fizjologicznie mniejsza ruchomość tego odcinka-tendencje do przenoszenia ruchu na odcinek sąsiedni

-dochodzi często do spłaszczenia dolnej części piersiowej

**niskim-przy niedostatecznej stabilizacji odcinka lędźwiowego tendencja do pogłębiania LL

Występuje totalna kifoza nachodząca na odcinek lędźwiowy-uwagi jw.

3. ocena układu ciała względem pionu rzutującego na otwór słuchowy zewnętrzny pozwala na zaobserwowanie kompensacyjnych przemieszczen części ciała względem tego pionu ( w celu zrównoważenia układu kosztem możliwie jak najmniejszych sił)

Może to wynikać ze stwierdzonych poprzednim badaniem zaburzeń wielkości fizjologicznych krzywizn kręgosłupa związanych np. z osłabieniem niektórych mm (np. u leptosomatyków plecy okrągło- wklęsłe)

Kompensacyjne przemieszczenia zapewniają możliwość utrzymania pionizowanej postawy dzięki sile bardziej wydolnych mm po przeciwnej stronie kręgosłupa oraz większemu udziałowi stabilizatorów biernych.

Efektem może być postawa w tzw łuku przednim (przemieszczenie rzutu pionu ku tyłowi w stosunku do st skokowego) i łuku tylnym (przemieszczenie rzutu pionu do przodu)

4. Do ogólnej oceny wydolności mm posturalnych służy test Matthiasa (tzw test wydolności posturalnej)

PW: przyjęcie aktywnej postawy (napięcie mm brzucha i pośladków, ściągnięcie łopatek)

Wykonanie: uniesienie wyprostowanych rąk do kąta 90 st (środek ciężkości przesuwa się do przodu co utrudnia utrzymanie wyprostowanej postawy) i utrzymanie ich przez 30 sek

*jeśli tułów odchyla się do tyłu a miednica do przodu, łopatki odstają a ręce opadają (najłatwiej zauważyć to gdy badany stoi przy ścianie)-osłabienie postawy (objaw dodatni)

Badanie kliniczne dla potrzeb korekcji wad postawy- płaszczyzna poprzeczna

Duże znaczenie ma badanie postawy ciała w płaszczyźnie horyzontalnej od góry

W skoliozach często dochodzi do wzajemnego skręcenia (kątrrotacji) obu obręczy

Może wystąpić również równoległy układ obu obręczy, a tylko klatka piersiowa ulega skręceniu z uwypukleniem, garbów żebrowych.

Wykład nr 2

Postawę ciała musi się postrzegać przez pryzmat podstawowych jej cech oraz zjawisk natury fizjologicznej leżących u postaw przyjmowania i utrzymywania określonego układu ciała.

Automatyczne utrzymywanie postawy ciała w niekorzystnych warunkach równowagi chwiejnej i wbrew sile ciążenia jest aktem dynamicznym choć nie widać ruchu.

Jako akt dynamiczny postawa wymaga sterowania ciągłego opartego o sprzeżenia zwrotne. Konieczny jest więc ciągły niezakłócony dopływ informacji do ośrodkowego ukł nerwowego o aktualnym układzie ciała.,

Dzięki sprzężeniom zwrotnym

mamy ciągłą informację o realizacji zadania ruchowego

informacja „z obwodu" pochodzi głównie z proprioceptorów i dotyczy przede wszystkim:

-usytuowania ciała (a zwłaszcza głowy) w przestrzeni

-ustawień kątowych w poszczególnych stawach i ich zmian w przebiegu ruchu

-rozkładu sil ściskających działających na aparat ruchu

-stopnia i szybkości rozciągania miękkich elementów okołostawowych (głównie torebek) i rozkładu tego typu sil

-stanu mięśni (skracanie - rozciąganie)

W sterowaniu postawą ciała:

EFEKT (UKŁAD CIAŁA) OSCYLUJE CAŁY CZAS WOKÓŁ ZAPROGRAMOWANEGO WZORCA

Czyli dązy niejako do osiągnięcia zaplanowanej pozycji, ale nigdy na dłuższy czas jej nie osiąga (przesterowania)

KAŻDE WYCH WIANIE STANOWI ŹRÓDŁO INFORMACJIO POPEŁNIONYM BŁĘDZIE

co uruchamia wprowadzenie odpowiedniej poprawki czvli wyzwala mikroruch w kierunku przeciwnym

MIKRORUCH TEN JEST ZAWSZE „ZA OBSZERNY (przesterowanie)

czyli wyzwala kolejny błąd, a to kolejną poprawkę

nieprawidłowe ukształtowanie układu kostno- stawowego i/ lub niewłaściwe nawyki postawno- ruchowe prowadzą czasem do rozwoju i utrwalenia się wadliwego wzorca postawy

Jeśli rozwija się i utrwala wada postawy (jako sposób wadliwego trzymania się) to ośrodkowy układ nerwowy traktuje ten wadliwy układ ciała jako coś normalnego, jako wzorzec do którego zawsze automatycznie sprowadzany jest układ ciała. Dlatego postawa skorygowana jest czymś nienaturalnym i w pewnym sensie męczącym. Wszelkie poczynanie korekcyjne są mało skuteczne dopóki nie przywróci się wzorca prawidłowej postawy.

Jeśli nie ma żadnych powodów morfologiczno- funkcjonalnych to prawidłowa postawa rozwija się spontanicznie i właściwie nie wymaga specjalnego postępowania. Konieczna jest jednak profilaktyka.

Profilaktyka pierwszorzędowa obejmuje 3 elementy:

-stymulowanie rozwoju dziecka

- wychowanie fizyczne

-unikanie sytuacji nie sprzyjających kształtowaniu się prawidłowej postawy.

Jeśli rozwija się wada postawy to konieczna staje się reedukacja posturalna ponowne wytworzenie wzorca prawidłowej postawy, jako podstawowy cel postępowania korekcyjnego. Jest to proces trudny i długotrwały.

W reedukacji podczas ćwiczeń ważne są 2 elementy:

-prawidłowy układ ciała

-odpowiednio zaakcentowane doznania proprioceptywne (wbudowane kolejno w składowe wzorca)

Optymalizacja opieki nad dziećmi z wadami postawy wymaga przede wszystkim odpowiedniego podejścia merytorycznego.

W postępowaniu korekcyjnym mamy doprowadzić do sytuacji w której skorygowana postawa jest utrzymywana automatycznie. Możliwość ta wymaga uprzedniego zlikwidowania wszelkich przeszkód mechanicznych ci jednak nie jest wystarczające.

W bocznych skrzywieniach kręgosłupa problem jest bardziej złożony ponieważ:

-konieczna jest zawsze korekcja trójpłaszczyznowa

-konieczna jest również kifotyzacja kręgosłupa podczas ćwiczeń

-czasami siła korygującą jest ciężar ciała ćwiczącego czasami sila zewnętrzna, a niekiedy odpowiednio kierowani wdech I

-korekcja jest skuteczniejsza i łatwiejsza, gdy obie obręcze są ustabilizowane

-korekcja uzyskana w niższych i sztucznych pozycjach wymaga przełożenia na swobodną pozycję stojącą.

Pływanie korekcyjne jest z pewnością dobrym środkiem pomocniczym ale nie można nim zastąpić właściwego postępowania korekcyjnego ponieważ w życiu codziennym człowiek egzystuje w pozycji pionowej i musi się przeciwstawiać sile ciężkości.

Kształtowanie gorsetu mięśniowego

Poza wadami towarzyszącymi niedowładom mięśni tzw porażeniom nie ma dostatecznych dowodów na to że problem niewłaściwej postawy ciała wynika z obniżenia siły mięśni grzbietu. Na dodatek wpływa się raczej na długie mm grzbietu których rola jest bardziej prostująca a nie antygrawitacyjna

W postępowaniu korekcyjnym należy uwzględnić 5 sfer oddziaływania:

1. sferę neurofizjologiczną (najważniejsza): kształtowanie nawyku prawidłowej postawy- tzw. reedukacja posturalna (nauka przyjmowania i utrzymywania prawidłowej postawy);

dziecko nie uświadamia sobie nieprawidłowości (postawa skoliotyczna, skoliozy niskostopniowe, niewielkie zaburzenia układu w pł. strzałkowej), czuje się dobrze (brak objawów np. bólowych)

2. sfera kostno- stawowo- więzadłowa

3. sfera mięśniowa- dystonia mięśniowa, rozciągnięcie i nadmierne napięcie więzadeł i torebek stawowych, nierównomiernie rozłożone siły nacisku i pociągania w układzie kostnym kręgosłupa;

Normalizacja napięcia posturalnego (likwidacja przykurczy, wzmocnienie siły i wytrzymałości mięśni osłabionych a zwłaszcza antygrawitacyjnych, koordynacja współdziałania określonych grup mm ze sobą)

4. sfera środowiskowa- zapewnienie odpowiednich warunków życia (dom, szkoła, czas wolny), podstawą działania jest tu uświadomienie rodzicom, wychowawcom szkolnym, nauczycielom, pielęgniarkom szkolnym, terapeutom oraz lekarzom odpowiedzialności za stan osoby obarczonej wadą -> odpowiednia działalność;

5. sfera emocjonalno-wolincjonalna -

->np. kifoza wstydliwa u dziewcząt np. związek pomiędzy negatywnymi emocjami a napięciem mięśniowym (tzw emocjonalne bloki mięśniowe) skuteczne działanie oparte o techniki rozluźniające oraz ćwiczenia świadomego odczuwania własnego ciała (warunek: brak zmian morfologicznych, podłoże jedynie dystoniczne);

Oddziaływanie lecznicze (korekcyjne) powinno obejmować wszystkie sfery

Bezskuteczne jest działanie korekcyjne w obrębie układu mięśniowo-więzadłowego w sytuacji ciągłego egzystowania w niekorzystnych warunkach środowiskowych;

Brak jest możliwości uzyskania korekcji (lokalnej, globalnej) bez skutecznego działania w obrębie układu kostno-stawowego

Wada postawy nie jest równa wadzie postawy- można mieć do czynienia z np..:

- postawą skoliotyczną,

-skoliozą niskostopniową,

- wielostopniową czy

- wielołukową.

Stąd też postępowanie terapeutyczne w każdym z tych przypadków będzie nieco inne.

Leczenie wad postawy u młodzieży

Aspekty ćwiczeń redresyjnych i rozciągających stosowanych w procesie leczenia wad postawy

Uwagi do wykonywania ćwiczeń rozciągających

Zaburzenia statyczno-dynamiczne mogą wystąpić w okresie szybkiego wzrostu.

Przymusowe ustawienie w związku z przykurczem określonej grupy mięśniowej sprzyja dalszemu skracaniu tej grupy oraz stałemu rozciągnięciu mięśni antagonistycznych (przeciwnego działania) doprowadzając do tzw. niedowładu czynnościowego, co dodatkowo usposabia do dalszego przykurczania tak skróconych już antagonistów

1.Zmiany te utrudniają wiec przyjmowane postawy, sprzyjając pogłębianiu i utrwalaniu się wady oraz rozwojowi zmian strukturalnych

2. W wieku 13-14 lat niektóre dzieci Intensywnie a ich mięśnie i więzadła nie wydłużają się tak szybko jak rosnące na długość kości

Pojawia się wtedy nadmierna lordoza lędźwiowa w głównej mierze spowodowana szybszym wzrostem kośćca kręgosłupa niż jego mięśni

Dodatkowo siedzący tryb życia sprzyja rozwojowi przykurczu mięśni biodrowo- lędźwiowych

3. Ćwiczenia redresyjne muszą być wykonywane w stabilnej pozycji aby uniemożliwić kompensacyjne ruchy lub zmianę ustawienia innych odcinków ciała

5. rozciągać mm można

-biernie ( z użyciem siły zewn)

-czynnie poprzez napięcie mięśni antagonistycznych (przeciwnego działania) - zdecydowane napięcie prostowników (zbliżenie przyczepów) stawu biodrowego powoduje rozciągnięcie jego zginaczy)

W początkowym okresie powinny przeważać ćwiczenia bierne tj. redresje

dopiero później należy wplatać ćwiczenia rozciągające czynne tj. przez napinanie się i zbliżanie przyczepów mm antagonistycznych (przeciwnych do rozciąganych)

6. W czasie wykonywania ćwiczeń redresyjnych przeciwwskazane jest wstrzymywanie oddechu

Efekt Valsalvy- zatrzymanie oddechu w trakcie wykonywania ćwiczeń izometrycznych powoduj wzrost ciśnienia w klatce piersiowej, która uciska na serce i naczynia doprowadzające krew do i odprowadzające krew od serca w wyniku czego dochodzi do upośledzonej pracy serca i naczyń krwionośnych a wiec układu)

7. Nadmierne zwiększenie ruchomości bez pokrycia odpowienią siłą mięśniową doprowadzić maże do pogłębienia się wady

Dlatego nie należy przesadzać z ćwiczeniami rozciągającymi u dzieci leptosomatycznych (wątłych)

8. Za wyjątkiem ćwiczeń czynnych redresyjnych, których celem jest wzmacnianie siły określonej antagonistycznej grupy mięśniowej nie należy wykonywać gwałtownych wymachów - ruch w 50 % wykonywany jest w poprzez wykorzystanie siły (momentu) bezwładności, a nie napięcie mięśnia

9. najczęściej przykurcze występują w obrębie stawu barkowego i biodrowego, klatki piers. I kkd

Testy wykrywające przykurcze mięśniowe najczęściej występujące u dzieci z wadami postawy oraz przykłady ćwiczeń ukierunkowanych na ich likwidację

mm biodrowo-lędźwiowe (mm iliopsoas)

m prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego mm erector trunci lumbalis)

m piersiowy większy (m pectoralis maior)

m prosty uda (m rectus femoris)

mm.kulszowo-goleniowe (mm ischiocrulans)

mm biodrowo-lędźwiowe (mm iliopsoas)

Ćwiczenia wzmacniające siłę mm brzucha powodują równoczesne wzmacnianie w pozycji zbliżenia p-rzyczepów mm. biodrowo-lędźwiowych i m prostego uda (m rectus femoris) dlatego mięśnie te należy rozciągać zwłaszcza w przypadku pleców wklęsłych)

przykurcz powoduje zwiększenie przodopochylenia miednicy

Testy funkcjonalne

Nadmierne przodopochylenie miednicy może wynikać z przykurczu zginaczy stawu biodrowego. Pomocny jest test Thomasa.

PW leżenie tyłem

Wykonanie: max zgięcie nogi (zniesienie lordozy lędźwiowej) podczas gdy druga jest wyprostowana na podłożu

*jeśli nastąpi zgięcie w biodrze wyprostowanej nogi (objaw +) przykurcz po tej stronie

Dokładniejszemu zróżnicowaniu mięśni skróconych służy test Jandy

PW leżenie tyłem, kkd znajdują się poza płaszczyzną podparcia jak w teście Thomasa

*A) w uniesionej nodze (przykurcz biodra) podudzie luźno zwisa (zgięcie co najmniej pod kątem 90° w stosunku do podudzia), a równocześnie niemozliwy jest bierny 10-20 stopniowy wyprosi w biodrze po stronie przykurczu- skrócony m. iliopsoas

*B) jeśli występuje tendencja do prostowania podudzia a przy próbie jego biernego zginania zgięcie biodra po tej stronie- skrócenie m prostego uda

*C) jeśli występuje nieznaczne odwiedzenie uda a przy próbie biernego przywodzenia występuje silne napięcie truncus iliotibialis -skrócenie naprężacza powięzi szerokiej

mm. biodrowo- lędźwiowe (mm. iliopsoas)

czynne rozciągnięcie mm biodrowo- lędźwiowych

PW: leżenie tyłem, kkd w trójzgięciu przyciągnięte do tułowia

Ruch: wyprost 1 kd poprzez zdecydowane napięcie mm kulszowo- goleniowych i mm pośladkowych (utrzymanie zgięcia jednej kd stabilizuje przyczepy na odcinku lędźwiowym kręgosłupa i na miednicy po przeciwnej stronie; jednocześnie nie zwiększa się lordoza lędźwiowa)

Rozciągając mm b-l i m. prosty uda należy ustablilzować przyczep bliższy aby oddalanie przyczepu dalszego nie zwiększało LL. Stabilizację najlepiej osiągnąć przez przyciągnięcie kolana do klatki piersiowej. Zgięcie jednej kd stabilizuje przyczepy na odcinku lędźwiowym kręgosłupa i na miednicy. Zwiększając wyprost drugiej kd dochodzi do oddalenia przyczepów dolnych mm biodrowo- lędźwiowych i m prostego uda rozciągając je.

czynne rozciągnięcie mm biodrowo- lędźwiowych

PW: leżenie tyłem, 1kd przyciągnięta jest do tułowia, 2 kd ustawiona w trójzgięciu oparta na ręczniku

Ruch: prostowanie kd przesuwając ręcznik jak najdalej pośladka

PW: klęk podparty, pod jednym kolanem ręcznik

Ruch: przejście do półszapagtu przesuwając ręcznik jak najdalej od tułowia

Uwaga: jeśli kolano prostowanej kd wyraźnie nie dociska ręcznika do podłoża wówczas ciężar ciała zostaje przeniesiony na zgięte kolano kd przeciwnej (pod tułowiem) co ogranicza wyprost w st biodrowym.

PW: klęk podparty w pozycji niskiej lub średniej Klappa

Ruch: wyprost 1 kd i uniesienie jej nad podłoże tak aby znajdowała się ona w przedłużeniu tułowia

Uwaga:

-jeśli w czasie prostowania kd pogłębia się lordoza to należy zmniejszyć kąt między udem podporowym a tułowiem

- w czasie ćwiczenia nos skierowany w podłoże ( nie patrzeć do przodu)

m. prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego (mm erector trunci lumbalis)

przykurcz powoduje zwiększenie przodopochylenia miednicy

przyczyna powstania nadmiernego przodopochylenia miednicy:

*bezpośrednia- przykurcz prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego oraz części lędźwiowej m. biodrowo- lędźwiowego

*pośrednia- przykurcz części biodrowej m biodrowo- lędźwiowego, prostego uda, czworobocznego lędźwi

Testy funkcjonalne

Pośrednim sposobem oceny przodopochylenia miednicy jest objaw Langego

PW: stojąc tyłem do ściany

Sposób wykonania: polecenie uniesienia wyprostowanej kd 15 cm nad podłoże

Interpretacja:

-zanik LL (prawidłowo, objaw dodatni)- dzieje się tak na skutek pociągania guza kulszowego przez mm kulszowo- goleniowe

-jeśli lordoza pozostaje (objaw ujemny) oznacza nadmierną LL

Oceniając przodopochylenie miednicy warto zwrócić uwagę na bilans mięśni (rytm miedniczno- lędźwiowy)

PW: leżenie tyłem, badający podkłada rękę pod odcinek L( badany dociska dłoń)

Sposób wykonania: uniesienie kkd 10 cm nad podłoże (jeśli długie kkd- długa dźwignia- nieznacznie pomóc w unoszeniu kończyn)

Interpretacja:

-jeśli bilans mm jest zrównoważony docisk nie słabnie

-przy przewadze zginaczy biodra docisk maleje a nawet unosi się odcinek L

m. prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego (mm erector trunci lumbalis)

PW klęk podparty, głowa w przedłużeniu tułowia

Ruch: przejście do siadu klęcznego zwieszonego (tzw ukłon japoński)

uwaga: w przypadku pleców wklęsłych lub okrągło- wklęsłych uważać aby przy okazji rozciągania prostownika grzbietu odcinka L nie pogłębiać K piersiowej

m. piersiowy większy

PW: leżenie tyłem , kkd w trójzgięciu oparte o ścianę, kks w zgięciu odwiedzeniu i rotacji zewn

Uwaga

-ławka powinna być wąska aby nie blokować ramion przed ich obniżeniem w kierunku podłoża

- w celu zwiększenia siły rozciągającej kkg trzymają odważniki

PW: leżenie przodem, kkg wyprostowane i odwiedzione (3 warianty), pod kolcami biodrowymi przednimi górnymi ułożony zrolowany ręcznik

Ruch: unoszenie kkg nad podłoże

Uwaga: ze względu na różny przebieg aktonów m piersiowego większego należy mięsien ten rozciągnąć w różnym ułożeniu ramion (skos góra, poziomo, skos dół)

-nos skierowany w stronę podłoża (nie patrzeć do przocu)- inaczej powstaje hiperlordoza szyjna

PW: leżenie przodem, kkg wyprostowane, ułożone nad głową, pod kolcami biodrowymi przednimi górnymi ułożony zrolowany wałek

Ruch: naprzemienne unoszenie kg nad podłoże

Uwaga:

-w czasie wykonywania ćwiczenia klatka musi przylegać do podłoża (ustabilizowane poprzez napięcie pośladków miednicy i odcinka lędźwiowego powstaje ograniczenie uniesienia klatki piersiowej nas podłoże)

-jeśli dodatkowo jest potrzeba wzmacniania prostownika grzbietu odcinka piersiowego następuje nieznaczne uniesienie klatki piersowej

-jeśli występuję tendencja doprzeprostu w sst łokciowych konieczne ich niewielkie ugięcie aby nie rozciągać stabilizatorów st łokciowego

PW: leżenie przodem, kkg wyprostowane ułożone nad głową, pod kolcami biodrowymi przednimi górnymi ułożony zrolowany ręcznik

Ruch: naprzemienne unoszenie kg nad podłoże

Uwaga: zbyt wysokie uniesienie klatki piersiowej może spowodować pogłębienie lordozy L

PW: leżenie przodem

Ruch: 1. napięcie pośladków 2. uniesienie ramion ponad podłoże 3. zgięcie łokci i przełożenie balonu za głowę 4. wyprost kkg

Uwaga:

-zbyt wysokie uniesienie klatki piers może spowodować pogłębienie LL;

-ustabilizowanie poprzez napięcie pośladków miednicy i odcinka L powoduje ograniczenie uniesienia kl piers nad podłoże;

-podłożenie zrolowanego ręcznika pod kbpg zmniejsza przodopochylenie miednicy

PW: siad klęczny, chyt kija przed kl piers

Ruch: 1. napięcie mm piersiowych przez 10 sek poprzez próbę przywiedzenia horyzontalnego kkg 2. rozluźnienie 3. przełożenie kija za plecy z wyprostowanymi łokciami (rozciągnięcie utrzymać ok. 15 s)

Uwaga: nie pogłębiać LL

PW leżenie tyłem, ramiona w odwiedzeniu, łokcie zgięte do 90 st, zrolowany ręcznik podłożony pod szczyt KP

Ruch: 1. uniesienie kkd pionowo w górę (jeśli jest to możliwe) z wyraźnym dociskiem odc L do podłoża 2. prostowanie bioder do ok. 45 st (do momentu w którym jeszcze potrafi dociskać odc L do podłoża)

Uwaga: przez cały czas trwania ćwiczenia dociskać mocno ramiona do podłoża

W przypadku pleców okrągło- wkl

PW: siad klęczny zwieszony, czoło oparte o siedzisko krzesła, kkg nad głową trzymają balon

Ruch: przełożenie balonu za plecami z ręki do ręki i powrót do pozycji wyjściowej

Uwaga: komenda: staraj się jak najmniej dociskać czołem na krzesło przenosząc balon

m. prosty uda

ćwiczenia wzmacniające mm brzucha powodują równocześnie wzmacnianie w pozycji zbliżenia przyczepów m prostego uda i mm biodr- lędźw dlatego mm te należy rozciągać (zwłaszcza w przypadku pleców wklęsłych)

uwaga: w celu uniknięcia zwiększenia przodopochylenia miednicy należy wyraźnie zgiąć biodro po przeciwnej stronie

m. prosty uda (m. rectus emoris)

PW: leżenie przodem na skraju stołu, jedna kd zgięta w biodrze I oparta kolanem na podwyższeniu (jeśli jest przykurcz mm kulsz-golen)

Rusz: przechwyt jednoimienną kg za stopę i przyciągnięcie pięty do pośladka

Uwaga:

-biodro nie powinno się unosić nas podłoże, udo nie powinno się odwodzić

-jeśli nie ma przykurczu mm kulsz- goleń stopa oparta na podłożu

Mm kulszowo- goleniowe (mm. ischiocrularis)

Ponieważ przyczepy dalsze mm znajdują się pod st kolanowymw trakcie ćwiczeń rozciągających kolano powinno być wyprostowane

PW: siad na krześle z oparciem kkd na jednym kolanie, pod stopą przeciwnej kd ręcznik.

Ruch: 1. przesunięcie ręcznika jak najdalej od siebie 2. pochylenie tułowia do przodu wspierając się o kolano kd przeciwnej (komenda: staraj się jak najbardziej zbliżyć brzuch do uda)

Uwaga: pochylając tułów do przodu nie zginać pleców oraz komenda: staraj się dotknąć brzuchem uda

PW: leżenie tyłem, stopa oparta o ręcznik trzymany dwoma kkg

Ruch: wyprost kd poprzez wypchnięcie trzymanego ręcznika

Uwaga:

-nie uginać przeciwnej kd (powinna leżeć na podłożu)

-komenda: staraj się jak najbardziej wyprostować oba kolana

LECZENIE WAD POSTAWY U DZIECI I MŁODZIEŻY

ASPEKTY KSZTAŁTOWANIA SIŁY I WYTRZYMAŁOŚCI MM BRZUCHA W PROCESIE LECZENIA WAD POSTAWY.

Wada postawy nie jest równa wadzie postawy- można mieć do czynienia np z:

-postawa skoliotyczna

-skolioza niskostopniowa

-skolioza wielostopniowa

-skolioza wielołukowa

Stąd też postępowanie terapeutyczne w każdym z tych przypadków będzie nieco inne.

Wzmacnianie tzw gorsetu mięśniowego jest równie ważnym elementem gimnastyki korekcyjnej, lecz nie zasadniczym i wyłącznym. Ważna jest nauka utrzymywania napięcia nie izolowanego mięśnia, ale kilku grup mięśniowych (koordynacja). Oddziaływanie lecznicze (korekcyjne) powino obejmować wszystkie sfery. Bezskuteczne jest działanie korekcyjne w obrębie układu mięśniowo-więzadłowego w sytuacji ciągłego egzystowania w nikorzystnych warunkach środowiskowych. Brak jest możliwości uzyskania korekcji (lokalnej, globalnej) bez skutecznego dzialania w obrębie układu kostno-stawowego.

Uwagi istotne z praktycznego punktu widzenia:

Mm brzucha pełnią szereg istotnych funkcji wpływających na jakość postawy ciała.

-długość, napięcie i siła mm brzucha wpływają na ustawienie miednicy i jej stabilizację;

-stała praca mm brzucha przyczynia się do zwiększenia ciśnienia wew jamy otrzewnej, co umożliwia właściwe utrzymanie trzew. Brak napięcia mm brzucha powoduje obniżenie się trzewi, co stwarza niekorzystne warunki funkcjonalne;

-działanie mm brzucha należy rozpatrywać wyłącznie na tle ich udziału w łańcuchach statodynamicznych całej postawy i ogólnego zrównoważenia ciała.

Jedną z częściej występujących nieprawidłości w przypadku dzieci z wadami postawy jest nadmierne przodopochylenie miednicy. Wywołuje ono najczęściej kompensacyjne zwiększenie kifozy Th. Jest przyczyną przeciążenia dolnego odcinka kręgosłupa.

W ćwiczeniach ukierunkowanych na zwiększenie siły i wytrzymalości mm brzucha sterowanych dołem należy pamiętać o tym, że:

-mm brzucha nie maja przyczepów na kkd, tylko na miednicy. Na miednicy ma swój przyczep m.biodrowo-lędźwiowy ( podstawowy zginacz st biodrowego) przeciwnego działania do mm brzucha. Dlatego też wykonując ćwiczenie sterowane dołem wzmacnia się siła mm biodrowo-lędźwiowych-> należy je rozciągać;

-ćwiczenia wzmacniające mm brzucha powoduje równoczesne wzmacnianie w poz. Zbliżenia przyczepów mm biodrowo-lędźwiowych i m prostego uda, dlatego mm te należy rozciągać (zwłaszcza dzieci z plecami wklęsłymi);

-najkorzystniejszy kąt pracy kkd zapewniający krzywiznom ukształtowanie fizjologiczne jest osobniczo zmienny i zależy od: różnej siły mm brzucha; różnej długości i ciężaru kkd; różnej wielkości i gibkości lordozy L; różnego zakresu ruchomości e st biodrowym; różnej zdolności.

Sposób określania dolnj granicy optymalnego kąta pracy kkd dla dzieci z hiperlordozą:

-leżenie tyłem, kkg w odwiedzeniu i zgięciu do kątów 90, pod odc L ręcznik. Dziecko unosi proste kkd, a terapeuta porusza ręcznikiem tak, aby dopilnować, aby dziecko dociskało odc L do podłoża.

Dla pleców płaskich (np w znacznych skoliozach) uchwyt kkg za dolny szczebel drabinki i dotknięcie kkd drabinek.

Jeśłi korzystna jest kifotyzacja odc Th np w przypadku pleców płaskich, wówczas:

-kkg ustawione wzdłuż tułowia;

-trzymając się dolnego szczebla drabinek dotknięcie kkd drabinek podczas wznosu.

W przypadku ćwiczeń wzmacniających mm brzucha należy pamiętać, że w czasie skłonów w przód (sterowanie górą) zginacze bioder są wcześniej uruchamiane niż mm brzucha- jest to między innymi związane z umiejscowieniem przyczepów i przebiegiem mm biodrowo-lędźwiowych (biegną po tej samej stronie co mm brzucha- od dolnych kręgów kręgosłupa do kości udowej)- uwaga na możliwość jednoczesnego wzmacniania mm biodrowo-lędźwiowych.

Ćwiczenia mm brzucha sterowane dołem, trudniejsze warianty: ruch kkd z wyprostowanymi sst kolanowymi, zbliżanie się kkd so ściany bez oparcia o nią.

Wzmacniając mm brzucha należy wzmacniać również mm grzbietu odc Th (podstawowy warunek ustabilizowania klp.). Należą do nich mm stabilizujące łopatki. Dlatego jeśli wykonywane są ćwiczenia sterowane dołem należy ustbilizować obręcz barkową przez uchwyt, ściąganie łokci w kierunku podłoża oraz ściągnięcie łopatek.

W początkowej fazie wznosu tułowia napina się część nadpępkowa m prostego brzucha. Działanie przyczepu górnego m prostego ściągające klp musi być zrównoważone wcześniejszym napięciem mm grzbietu. Dobrze jest podłożyć poduszkę redresyjną pod odc Th (łatwiej jest unieść barki).

W ćwiczeniach korekcyjnych (np elongacyjnych, antygrawitacyjnych) nie chodzi tylko o wciąganie brzucha, tylko jego napinanie i utrzymywanie napięcia.

Zgięcie bioder powoduje ustabilizowanie miednicy poprzez rozciągnięcie prostownika grzbietu odc L oraz zbliżenie przyczepów m biodrowo-lędźwiowego.

Napieranie ramionami w podłoże ma na celu napięcie mm grzbietu odc Th (warunek dynamicznej stabilizacji klp.).

W przypadku młodszych dzieci oraz dzieci z osłabioną siłą mm brzucha umiejętność izolowanego napisania mm brzucha oraz utrzymywanie jego napięcia może być ograniczone. Dlatego też początkowo należy indywidualnie nauczyć wykonywania tych czynności.

Nauka napinania mm brzucha:

1. PW: leżenie tyłem, kkd w 3-zgięciu, stopy oparte na podłożu, kkg początkowo ułożone wzdłuż tułowia ( w kolejnym etapie tego ćwicz kkg odwodzone i zgięte w sst łokciowych do kątów 90).

Ruch: dziobanie palcem w brzuch przez terapeute.

Uwaga: Dziecko nie może wstrzymywać oddechu.

Nauka kontroli miednicy i dolnego odc kręgosłupa:

I stopień strudności

PW: leżenie tyłem, kkd w 3-zgięciu, stopy oparte na podłożu, kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: napierając kkg na podłoże, docisk papierowej kuli dolnym odc kręgosłupa poprzez napięcie mm brzucha.

II stopień trudności:

PW: leżenie tyłem, 1 kd w 3-zgięciu, 2 kd wyprostowana na podłożu, kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: napierając kkg w kierunku podłoża, docisk papierowej kuli dolnym odc kręgosłupa poprzez napięcie mm brzucha.

III stopień trudności:

PW: leżenie tyłem, kkd wyprostowane na podłożu, kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: napierając kkg w kierunku podłoża docisk papierowej kuli dolnym odc kręgosłupa poprzez napięcie mm brzucha.

Trzy stopnie trudności:

PW: leżenie tyłem, kkd w 3-zgięciu (1kd wyprostowana; 2 kkd wyprostowane), kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: przytrzymywanie wyciąganego ręcznika poprzez napięcie mm brzucha z naprzemiennym prostowaniem i zginaniem kkd.

Uwaga: pośladki nie mogą podnosić się nad podłoże.

Cztery stopnie trudności:

PW: poz stojąca, plecy oparte o ścianę, sst biodrowe zgięte (tak aby było możliwe przyleganie odc L do ściany)m sst kolanowe wyprostowane (stopy odsunięte od ściany), kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: przytrzymywanie wyciąganego ręcznika poprzez napięcie mm brzucha z naprzemiennym prostowaniem i zginaniem kkd.

Uwaga: łatwiejszy wariant 1 kd w 3-zgięciu i oparta na krześle.

Ćwiczenie mm brzucha sterowane dołem:

1. PW: leżenie tyłem, kkd w 3-zgięciu uniesione nad podłoże, kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych.

Ruch: bardzo wolne opuszczanie kkd z wyraźnym dociskiem odc L do podłoża i delikatne położenie stóp na podłożu.

Uwaga: w czasie ćwiczenia ramiona wyraźnie przylegają do podłoża.

2. PW: leżenie tyłem, kkd wyprostowane uniesione nad podłoże, kkg odwiedzone i zgięte w sst łokciowych, zrolowany ręcznik podłożony pod szczyt kifozy Th.

Ruch: bardzo wolne opuszczanie kkd do momentu kiedy jeszcze odc L wyraźnie dociskany jest do podłoża.

Uwaga: w czasie ćwiczenia ramiona wyraźnie przylegają do podłoża, jest to jednocześnie ćwiczenie redresyjne mm piersiowych.

3. PW: leżenie tyłem, kkd w 3-zgięciu uniesione nad podłoże, kkg wyprostowane oparte na kolanach.

Ruch: przyciąganie kolan przeciwko oporowi z unoszeniem miednicy nad podłoże.

Uwaga: barki wyraźnie powinny przylegać do podłoża.

4. PW: leżenie tyłem, 1 kd wyprostowana na podłożu, 2kd wyprostowana uniesiona nad podłoże do kąta 90, kkg obejmują udo kd uniesionej nad podłoże.

Ruch: przechwytywanie coraz wyższej części kd w kirunku stopy i wolny powrót do PW.

5. PW: leżenie tyłem na ławeczce z uchwytami.

Ruch: powolne przekładanie kkd z jednej str na drugą str.

Uwaga: odc L nie powinien unosić się nad podłoże.

Ćwiczenie mm brzucha sterowane górą:

WYBRANE ELEMENTY METODY KLAPPA

-metoda dla dzieci młodszych

-ćwiczenia Klappa mogą stanowić przygotowanie do korekcji lokalnej

ZASADY METODY KLAPPA

1.Ruch zaczyna kończyna korygująca łuk pierwotny

2.Ruch kończy kończyna po stronie przeciwnej od zaczynającej

3.Wygięcie pierwotne jest ustawione do środka koła

NIEKTÓRE ZAŁOŻENIA METODY KLAPPA

1. W pozycjach lordotyzujących w miejscu szczytu wygięcia lordotycznego występuje najskuteczniejsza możliwość korekcji w płaszczyźnie czołowej

2. Pozycje kifotyzujące stanowią punkt wyjścia do niwelowania różnic ukształtowania żeber na określonym poziomie w skoliozach charakteryzujących się garbem żebrowym

3. Pozycje te są wyjściowymi do wykonywania ćwiczeń asymetrycznych

4. Znajdują też zastosowanie w przypadku nieprawidłowości a pł. S

5. Podane schematy zachowania się krzywizn kręgosłupa należy traktować jako ogólną wskazówkę możliwości lokalnej korekcji z pomocą sterowania oddolnego lub odgórnego - reakcje indywidualne mogą być różne, zależne np. od miejsca przykurczu czy ukształtowania

6. Najistotniejszym czynnikiem jest połączenie działania pozycji odciążającej z ruchami KKG i KKD

7. Ruchy kończynami mogą być wykonywane w miejscu lub czworakując po wycinku koła o średnicy 4-6 m

NIEPRAWIDŁOWE SPOSOBY WYKONYWANIA ĆWICZEŃ (NIEPRAWIDŁOWA KOMPENSACJA)

-wykorzystanie momentu bezwładności w celu ułatwienia uniesienia tułowia poprzez unoszenie bioder nad podłoże i szybkie ich opuszczanie z jednoczesnym wykonaniem zamachu KKG (pojawia się zwłaszcza gdy mięśnie brzucha są zbyt słabe i/lub zmęczone)

-w pierwszej fazie unoszenia tułowia z podłoża napięcie prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego oraz mięśni biodrowo - lędźwiowych, powodujących zwiększenie lordozy lędźwiowej (zamiast spłaszczenie)

-w wariancie ze stopami zaczepionymi np. o drabinki - wyraźne zwiększenie aktywności mięśni biodrowo-lędźwiowych w drugiej fazie ruchu w celu wyższego uniesienia tułowia

ĆWICZENIA MIĘŚNI POŚLADKOWYCH

1)P.W. - leżenie tyłem, KKD wyprostowane i oparte na podwyższeniu

RUCH - uniesienie bioder poprzez napięcie mięśni brzucha i pośladkowych

UWAGI!!!

- w przypadku nadmiernego przodopochylenia miednicy bardzo często prostując biodra w trakcie wzmacniania mięśni pośladkowych zwiększa się przodopochylenie miednicy

- należy unosić biodra tylko do poziomu

2)P.W. - leżenie tyłem, KKD w trój zgięciu, stopy oparte o ścianę, ok. 30 cm nad podłożem

RUCH - uniesienie bioder poprzez napięcie mięśni pośladkowych i brzucha

UWAGA!!!

-dolny odcinek Th powinien wyraźnie przylegać do podłoża (w przeciwnym razie możemy doprowadzić do zwiększenie lordozy lędźwiowej)

3)P.W. - leżenie przodem na stole, KKD zgięte poza stołem

RUCH - uniesienie KKD najwyżej do poziomu tułowia

UWAGA!!!

-bardzo ważna jest stabilizacja odcinka Th, aby nie zwiększała się kifoza piersiowa

ĆWICZENIA MM. BRZUCHA - SREOWANIE ODGÓRNE

1 stopień trudności

P.W. - leżenie tyłem, KKD w trój zgięciu, stopy oparte o podłoże, KKG wzdłuż tułowia

RUCH - patrząc w kierunku sufitu unieść głowę i górną część tułowia nad podłoże (głowa w przedłużeniu tułowia)

UWAGI!!!

-uniesienie tułowia powinno odbywać się poprzez docisk odcinka lędźwiowego do podłoża (tym wyższe uniesienie tułowia im większy docisk odcinka lędźwiowego)

-uniesienie barków tylko na wysokość 10-15 cm (dalszy ruch odbywa się poprzez zwiększenie aktywności mięśni biodrowo-lędźwiowych)

2 stopień trudności

P.W. - j.w. plus KKG splecione za głową, łokcie odwiedzione horyzontalnie

RUCH - j.w. łopatki ściągnięte - czynna stabilizacja klatki piersiowej poprzez mięśnie grzbietu

UWAGI!!!

- j.w.

-ćwiczenia zbyt trudne dla młodszych dzieci

1

---