Szkolny Program Profilaktyki

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych

w Jezioranach

Jeziorany 2006

1. Podstawy prawne programu

1. Podstawy prawne działań profilaktycznych

- Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. Nr 120, poz. 526),

- Konstytucja Rzeczypospolitej z dnia 02.04.1997r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483).

2. Przepisy oświatowe

- Ustawa z dnia 07.09.1991r. O systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami),

- Rozporządzenie Ministra Edukacji narodowej i sportu z dnia 26.02.2002r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego... (Dz. U. z 2002 Nr 51 poz. 458),

- Rozporządzenie Ministra edukacji narodowej z dnia 21.03.2001r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzeniu egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2001r. Nr 29 poz. 323 ze zmianami Dz.U. z 30.04.2002r. poz. 433)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13.08.1999r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, (...) (Dz. U. Nr 67 poz. 110).

3. Przepisy pozaoświatowe

- Ustawa z 06.02.1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. z 1997r. Nr 28,, poz.153)

- Ustawa z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230, z późniejszymi zmianami, tekst jednolity z 27.04.2001r.),

- Ustawa z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, późniejszymi zmianami),

ustawa z dnia 09.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania i tytoniu,

i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996r. Nr 10, poz. 55)

- Ustawa z dnia 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997r. Nr 75, poz. 468 z późniejszymi zmianami),

- Ustawa z dnia 29.11.1990r. o pomocy społecznej.

2. Profilaktyka

1. Przyczyny i znaczenie ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży

Terminem zachowania ryzykowne określa się różne działania niosące ryzyko negatywnych konsekwencji zarówno dla zdrowia psychicznego i fizycznego jednostki, jak i dla jej otoczenia społecznego.

Do najpoważniejszych zachowań ryzykownych zalicza się (Kazdin 1996):

• palenie tytoniu,

• używanie alkoholu,

• używanie innych środków psychoaktywnych (narkotyków, środków wziewnych, leków),

• wczesną aktywność seksualną,

• zachowania agresywne i przestępcze.

Zachowania takie należą do repertuaru wielu ludzi dorosłych, jednak negatywne konsekwencje zachowań ryzykownych u młodzieży są zazwyczaj poważniejsze i występują szybciej niż u osób dorosłych z powodu nie zakończonego jeszcze rozwoju biologicznego, intelektualnego, emocjonalnego i społecznego.

2.1.1. Motywy zachowań ryzykownych.

Liczne badania wykazały, że zachowania ryzykowne najczęściej ze sobą współwystępują. Ponadto jedne zachowania pociągają za sobą inne. Z reguły kluczem otwierającym tę puszkę Pandory jest palenie tytoniu, co można stosunkowo łatwo ukryć przed dorosłymi. Złamanie zakazu palenia tytoniu ułatwia przekraczanie następnych barier. Ta inicjacja przyspiesza i toruje drogę inicjacji alkoholowej, a pod wpływem alkoholu młodzi ludzie podejmują szereg zachowań ryzykownych.

Zachowania ryzykowne mogą się również nawzajem zastępować. Ponadto sformułowano stwierdzenie, że zachowania ryzykowne chodzą parami. Oznacza to że inicjacja jednego zachowania ryzykownego zwiększa prawdopodobieństwo wchodzenia w następne zachowania ryzykowne (Kazdin 1996; Gaś 1997).

Motywy skłaniające młodzież do picia alkoholu (Grudziak - Sobczyk 1992):

- zmniejszenie zahamowań,

- nabranie śmiałości w kontaktach z ludźmi,

- nawiązanie znajomości,

- wprawienie się w stan podniecenia,

- dla odprężenia się,

- dla zabawy,

- z ciekawości (jak smakuje alkohol),

- pod wpływem reklamy,

- z nudów (z braku innych możliwości spędzania wolnego czasu),

- „ponieważ wszyscy piją”,

- żeby uciec przed problemami (rodzinnymi, szkolnymi),

- obniżenie lęku,

- znieczulenie dolegliwości fizycznych,

- zwrócenie na siebie uwagi rodziny i szkoły,

- prowokowanie dorosłych (przekora),

- bunt młodzieńczy.

Motywy sięgania po narkotyki (Obuchowski 1996);

• motywy ucieczkowe:

- ucieczka od problemów rodzinnych i szkolnych,

- ucieczka od pustki, nudy i monotonii,

- ucieczka od samotności i lęku,

• motywy konformizmu:

- upodabnianie się do innych członków grupy rówieśniczej, aby uzyskać ich uznanie, oparcie, przyjaźń,

• motywy egzystencjalne:

- poczucie bezsensu życia,

- pustka wewnętrzna (narkotyk staje się „protezą” własnych przeżyć psychicznych),

• motywy poszukiwania:

- ciekawość (jak działa narkotyk),

- chęć przeżycia czegoś niezwykłego,

• motywy hedonistyczne:

- dążenie do przyjemności,

• motywy prestiżowe i snobistyczne:

- chęć pokazania się bardziej dorosłym,

- pokazanie się jako osoba ważna, ciekawa, wyróżniająca się ponad przeciętność.

1. Najważniejsze czynniki ryzyka i czynniki chroniące

Niektóre cechy jednostki i jej środowiska sprzyjają powstawaniu zachowań ryzykownych, inne natomiast je hamują.

Czynniki ryzyka - cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych.

Czynniki chroniące - cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka.

Wśród licznych czynników ryzyka i chroniących za najważniejsze uważa się (Hawkins 1992; Kazdin 1996, Kay1996):

- związane z sytuacją rodzinną,

- związane z sytuacją szkolną,

- czynniki osobowościowe,

- związane z grupą rówieśniczą,

- zaangażowanie religijne.

Najważniejsze czynniki chroniące (Hawkins 1992; Dolto 1995; Kay 1996, CBOS 1996; McGraw 1995):

- silna więź emocjonalna z rodzicami,

- zainteresowanie nauką szkolną,

- regularne praktyki religijne,

- poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych,

- przynależność do pozytywnej grupy.

Z omówionych badań i teorii na których opiera się współczesna profilaktyka, wynika kilka ważnych wskazań:

1. Skoro zachowania ryzykowne „chodzą parami” i pełnią podobną funkcję w życiu jednostki, skoro u podłoża różnych zachowań leży wspólny zestaw podstawowych czynników ryzyka i zapobiegania im podobny zestaw czynników chroniących to wczesne działania profilaktyczne skierowane na różne zachowania ryzykowne powinny być prowadzone według tych samych reguł (Kazdin 1996).

2. Celem interwencji profilaktycznych jest oddziaływanie zarówno na czynniki ryzyka jak i czynniki chroniące :

Profilaktyka

Eliminacja lub redukcja Wzmacnianie czynników

czynników ryzyka chroniących

3. Warunkiem skutecznej profilaktyki jest skoordynowane działanie we wszystkich obszarach funkcjonowania. Oznacza to, że interwencje profilaktyczne powinny być skierowane na najważniejsze czynniki ryzyka tkwiące zarówno w samej jednostce, jak i w jej otoczeniu społecznym (Coie i inni 1996).

2. Rodzinne uwarunkowania zachowań ryzykownych

Wśród kilku grup czynników ryzyka najczęściej jako najważniejsze dla powstawania zaburzeń zachowania wymienia się czynniki obecne w sytuacji rodzinnej.

I. Czynniki ryzyka związane z sytuacją rodzinną sprzyjające używaniu i nadużywaniu alkoholu przez młodzież (Hawkins i inni 1997):

- słabe kierowanie rodziną (brak stawiania dziecku jasnych i wyraźnych oczekiwań co do jego zachowań, brak przekazywania reguł postępowania, brak rygorów lub też bardzo surowa dyscyplina, niekonsekwencja)

- wysoki poziom konfliktów w rodzinie,

- brak bliskości pomiędzy rodzicami i dziećmi (brak więzi),

- tolerancja rodziców wobec używania przez dzieci alkoholu i innych środków odurzających,

- picie alkoholu, palenie papierosów przez rodziców.

II. Czynniki ryzyka związane z sytuacją rodzinną predysponujące do używania narkotyków (Stanaszek 1993):

- brak lub osłabienie więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dziećmi (chłód emocjonalny)

- brak wyraźnego i konsekwentnego systemu wychowawczego,

- destabilizacja układu z ojcem jako głową rodziny (ojciec w roli domowego tyrana lub zupełnie pozbawiony wpływu na wychowywanie dzieci),

- matka nadmiernie chroniąca, zmienna emocjonalnie,

- rozwód lub separacja rodziców,

- wysoki poziom konfliktów w rodzinie,

- brak kontroli i dyscypliny lub nadmierna kontrola i dyscyplina.

III. Czynniki ryzyka związane z sytuacją rodzinną sprzyjające powstawaniu zachowań agresywnych u dzieci (Pufal - Struzik, Matyjas 1996):

- dystans uczuciowy (odrzucenie, wrogie odsuwanie się, unikanie kontaktów z dzieckiem)

- nadmierna kontrola (nadzór, częste stosowanie przymusu, ingerencja, wpajanie poczucia winy),

- niekonsekwentna dyscyplina,

- destruktywny stosunek rodziców do siebie, a zwłaszcza ojca do matki,

- częste stosowanie kar cielesnych.

Warunkiem skutecznej profilaktyki jest włączanie rodziców oraz innych znaczących dorosłych (nauczycieli) do programów adresowanych do dzieci i młodzieży.

1. Kryteria oddziaływań profilaktycznych

1. Stopnie zagrożenia

Charakter działań profilaktycznych może być różny w zależności od potrzeb osób, do których jest kierowany.

Populacje dzieci młodzieży możemy podzielić na grupy :

• Grupa niskiego ryzyka - należą do niej osoby, które nie podejmują zachowań ryzykownych - są jeszcze przed inicjacją.

• Grupa podwyższonego ryzyka - znajdują się w niej osoby, które podjęły choć jedno zachowanie ryzykowne - są po inicjacji - u których ponadto obserwujemy liczne czynniki ryzyka.

• Grupa wysokiego ryzyka - należą do niej osoby, u których zachowania ryzykowne są głęboko utrwalone i które odczuwają poważne negatywne konsekwencje zdrowotne i społeczne swoich zachowań ryzykownych (alkoholicy, narkomanie, prostytutki i przestępcy).

W populacji szkolnej (szkoła podstawowa) najliczniejsza jest grupa niskiego ryzyka. Po wejściu w wiek dorastania uczniowie przechodzą do grupy podwyższonego ryzyka. Natomiast osoby z grupy wysokiego ryzyka to w polskiej szkole stanowią nieliczny margines.

1. Poziomy profilaktyki

Działania profilaktyczne można różnicować ze względu na wiele kryte­riów. Obecnie najczęściej spotykanym podziałem jest ten, który uwzględnia zasięg oddziaływań oraz odbiorców. Zgodnie z tymi kryteriami profilakty­kę dzieli się na:

Profilaktyka pierwszorzędowa - adresowana jest do grupy niskiego ryzyka. Głównym terenem działań jest szkoła. Profilaktyka pierwszorzędowa ma dwa cele - promocję zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji, a przez to zmniejszenie zasięgu zachowań ryzykownych. Poprzez różne działania przekazuje się młodzieży komunikat:

„POCZEKAJ DO DOROSŁOŚCI”.

Profilaktyka drugorzędowa - adresowana jest do grupy podwyższonego ryzyka. Celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych. Poprzez różne działania przekazuje się młodzieży komunikat:

„WYCOFAJ SIĘ”.

Profilaktyka trzeciorzędowa - adresowana jest do grupy wysokiego ryzyka. Ma ona na celu przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej oraz umożliwienie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie. Głównie jest to leczenie, rehabilitacja i resocjalizacja (Gaś 1997; Kazdin 1996).

Działania profilaktyczne adresowane do dzieci i młodzieży można rea­lizować w formie:

- oświaty zdrowotnej (model tradycyjny), której celem jest przekazywanie informacji o zachowaniach niekorzystnych i ich konsekwencjach dla jed­nostki i społeczeństwa. Metodami działań w tym modelu jest korzystanie z prelekcji, pogadanek, filmów edukacyjnych, plakatów, ulotek informa­cyjnych. Jest to model najstarszy i zarazem najmniej skuteczny. Model ten jest realizowany poprzez: przekaz informacji o zachowaniach patolo­gicznych, ich wpływie na jednostkę i społeczeństwo; podawanie danych statystycznych; eksponowanie szczególnie tragicznych skutków zacho­wań dewiacyjnych; prelekcje osób, które osobiście doświadczyły tych zachowań (np. relacje trzeźwych alkoholików);

- edukacji humanistycznej, ukierunkowanej na wspomaganie prawidłowe­go rozwoju osobowości, a szczególnie tych jej składników, których zwią­zek z wystąpieniem zachowań patologicznych został potwierdzony bada­niami. Ze składnikami tymi najczęściej są związane takie zmienne, jak: poczucie własnej wartości, umiejętności rozpoznawania i wyrażania swo­ich uczuć, umiejętność radzenia sobie ze stresem, racjonalne podejmowa­nie decyzji itp. Model ten jest realizowany poprzez: zajęcia integrujące, dyskusje, gry i zabawy rozwijające i wzmacniające te składniki osobowości, które mogą się stać przyczyną pojawienia się zachowań dewiacyjnych edukacji społecznej, skoncentrowanej na kształtowaniu i rozwijaniu umie­jętności psychologicznych i społecznych (kompetencji społecznych). Różni autorzy podają różne zestawy niezbędnych dla każdego człowieka umiejętności psychologicznych. Na listach tych pojawiają się najczęściej następujące umiejętności:

-automotywacja,

- panowanie nad emocjami oraz regulowanie nastroju,

- empatia,

- wytrwałość w dążeniu do celu,

- optymistyczne podejście do przyszłości,

-asertywność,

- komunikowania się z innymi,

- rozwiązywanie konfliktów.

Ten model oddziaływań jest uważany za jeden z bardziej skutecznych, gdyż pozwala młodym ludziom zdobyć te umiejętności, które stwarzają możliwości zaspokojenia potrzeb bez uciekania się do zachowań niepo­żądanych ze społecznego i osobistego punktu widzenia. Dlatego też tre­ning w zakresie wymienionych umiejętności powinien stanowić ważny element każdego szkolnego programu profilaktycznego; modelu alternatywnych form, którego celem jest uczenie się atrakcyjne­go spędzania czasu wolnego, bez alkoholu, narkotyków itp. Ten model jest realizowany poprzez wszelkie sposoby aktywnego spędzania czasu w świetlicach, klubach, w trakcie wycieczek; promocji zdrowia, ukierunkowanego na doprowadzenie do dobrego sa­mopoczucia człowieka we wszystkich sferach życia indywidualnego i spo­łecznego. Tutaj zalicza się wszystkie programy propagujące zdrowy styl życia (aktywny wypoczynek, odpowiedni styl odżywiania, bezpieczeń­stwo, higiena osobista, ekologia

3.  Fazy konstruowania szkolnego programu profilaktyki

1. Określenie podstaw programu profilaktyki

Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników określa, że:

„Działalność edukacyjna liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum powinna być określona przez:

1. szkolny zestaw programów nauczania (…),

2. program wychowawczy szkoły (…),

3. program profilaktyki (…).

Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyczni powinny tworzyć spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela.”

Program profilaktyki to inaczej wyodrębnienie planu specyficznych oddziaływań wychowawczych, nastawionych na przeciwdziałanie zagrożeniom występującym a danym środowisku.

1. Diagnoza Środowiska szkolnego

Wykorzystane narzędzia badawcze mające na celu diagnozę niepożądanych zachowań uczniów:

• obserwacja zachowania uczniów  

• rozmowy z rodzicami, uczniami i wychowawcami klas

• analiza frekwencji w dziennikach lekcyjnych

• ankiety dla rodziców

• ankiety dla uczniów

4. Szkolny program profilaktyki

1. Założenia szkolnego programu profilaktyki

1. Profilaktyka rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły (w ramach godzin wychowawczych) i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno - edukacyjnych.

2. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia.

3. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników

chroniących:

• rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym;

• wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów);

• stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, itp.;

• wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych.

4. Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym, gdyż środowisko odgrywa ważną rolę w kształtowaniu osobowości ucznia.

• współpraca z placówkami kulturalno - oświatowymi

• współpraca z placówkami oświatowo - opiekuńczymi (Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Interwencji Kryzysowej);

• współpraca z wymiarem sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja).

1. Cele i zadania szkolnego programu profilaktyki

Cele i zadania szkolnego programu profilaktyki ściśle harmonizują z harmonogramem działań w obszarze zagrożeń.

1. Wspomaganie zdrowego rozwoju psychicznego, fizycznego i społeczno - duchowego młodzieży.

2.    Stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły;

3.    Aktywizacja środowiska szkolnego w zakresie oddziaływań profilaktycznych.

4.    Wykształcenie umiejętności i zachowań umożliwiających zdrowy styl życia.

5.    Wspieranie rodziców w procesie wychowania.

6.    Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej i terapeutycznej.

 

Adresatami działań profilaktycznych są nie tylko uczniowie ale również rodzice, nauczyciele, którzy nabędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu.

Uczniowie

I. Cała społeczność szkolna:

• uczniowie nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw ze szczególnym uwzględnieniem asertywności,

• uczniowie posiadają umiejętność podejmowania i realizowania własnych pomysłów oraz pracują nad samodzielnością,

• uczniowie zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem,

• uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby,

• uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia (koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość),

• uczniowie nabywają wiedzę i umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego.

II. Grupa podwyższonego ryzyka

   

• uczniowie kształtują postawy sprzyjające podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z używaniem alkoholu, środków odurzających i paleniem papierosów,

• uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: asertywność, otwartość, empatia, radzenie sobie z emocjami i budowanie udanych relacji z ludźmi,

• uczniowie potrafią rozwiązywać problemy, określają różnice zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań,

• uczniowie są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku dojrzewania.

III. Grupa najwyższego ryzyka

• szkoła prowadzi diagnozę młodzieży mającej kontakt z alkoholem, narkotykami, nikotyną i innymi środkami psychoaktywnymi, ponadto wskazuje możliwości uzyskania pomocy w specjalistycznych ośrodkach,

• szkoła podnosi świadomość młodzieży odnośnie skutków używania środków psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących ich zażywania,

• nauczyciele ukazują możliwości stworzenia alternatywnych form działania w środowisku zagrożonym uzależnieniem od alkoholu, narkotyków czy innych zachowań destruktywnych,

• uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi emocjami oraz agresywnym zachowaniem.

Rodzice

• poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające,

• uzyskają rzetelne informacje i wiedzę o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu,

• poznają możliwości rozpoznawania czy ich dziecko zażywa środki psychoaktywne,

• poznają miejsca i możliwości pomocy dla osób uzależnionych,

• ponadto są wspomagani przez psychologa, pedagoga, wychowawców i nauczycieli w procesie wychowania.

Nauczyciele

• stanowią przykład dla uczniów,

• potrafią rozpoznawać wczesne objawy uzależnienia,

• poznają sposoby interwencji w sytuacjach spożywania przez uczniów alkoholu czy zażywania narkotyków,

• znają zasady dobrej komunikacji i asertywnego zachowania.

1. Treści szkolnego programu profilaktycznego

Uczniowie

• Urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych;

• Uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, jak umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych kontaktów z ludźmi, odpieranie presji otoczenia i grupy rówieśniczej itp.

• Rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia,

• Motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień przez uczniów.

• Uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania wolnego czasu.

• Przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych. 

Rodzice

• Podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców (grupy wsparcia).

• Współudział rodziców w określaniu kierunku działań profilaktycznych.

• Współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów klasowych i szkolnych.

• Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka.

 Nauczyciele

• Prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli i innych pracowników szkoły.

• Podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli.

• Rozwijanie umiejętności dobrej współpracy nauczyciele - rodzice.

• Wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli i innych pracowników szkoły wobec nieprawidłowych zachowań uczniów.

1. Spodziewane efekty podjętych działań profilaktycznych

• Szkoła w opinii uczniów i rodziców uważana jest za bezpieczną

• Biblioteka wyposażona jest w publikacje dotyczące profilaktyki i najnowsze wiadomości z zakresu nauczania i wychowania - materiały dostępne również dla rodziców

• Poszerzenie wiedzy nauczycieli owocuje lepszymi relacjami uczeń - nauczyciel -rodzic, co pozwala na szybszą i skuteczniejszą interwencję oraz na łatwiejsze wychwycenie i zrozumienie problemu

• Uczniowie chętnie biorą udział w różnorodnych konkursach i zawodach

• Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach terapeutycznych

• Sukcesy w sporcie

• Rozwój zainteresowań indywidualnych

• Rozwijanie samodzielności i uspołecznienia

• Poprawa kontaktów interpersonalnych

• Uczniowie mają możliwość korzystania ze wsparcia profesjonalnych instytucji

• Uczniowie wypracowują zasady współżycia i tolerancji

• Akty przemocy występują sporadycznie

• Ukazanie sposobu życia promującego zdrowie

• Rozbudowanie i pielęgnowanie w osobowości młodzieży cech pozytywnych, sprzyjających i bardziej satysfakcjonujących w funkcjonowaniu

• Zmniejszenie skali zagrożeń uzależnieniami

• Umiejętność efektywnej pracy wychowawczej nauczycieli

• Zaangażowanie rodziców w działania profilaktyczne

• Wszyscy uczniowie w trudnej sytuacji mogą liczyć na pomoc i wsparcie

• Uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki

1. Harmonogram działań w obszarze zagrożeń

Plan realizacji działań stworzony został z myślą o dwóch grupach uczniów, rodzicach i nauczycielach.

Pierwsza grupa uczniów to cała społeczność szkolna, w której profilaktykę prowadzić będą wszyscy nauczyciele w ramach swoich przedmiotów, jak również wychowawcy klas na godzinach wychowawczych.

Druga grupa uczniów to grupa podwyższonego ryzyka, w której profilaktykę prowadzić będzie osoba wyszkolona (np. pedagog, psycholog ) w momencie wystąpienia ryzyka, w ramach zajęć prowadzonych na godzinach wychowawczych. Szkoła nie ma zapewnionego etatu dla pedagoga czy też psychologa, jednak gdyby wystąpiła taka konieczność istnieje możliwość zaproszenia takiej osoby na zajęcia szkolne.

Cała społeczność szkolna

Zadania szkolnego programu profilaktyki	Formy realizacji	Osoby odpowiedzialne
1. Nabycie umiejętności umożliwiających samostanowienie, obronę własnych praw ze szczególnym uwzględnieniem asertywności.	  Zaznajomienie uczniów z Prawami i Obowiązkami Ucznia, elementami Statutu.    Zapoznanie ucznia z elementami Konstytucji RP oraz Praw Człowieka.    Promowanie postaw asertywnych w stosunkach międzyludzkich.	Wychowawcy klas. Wychowawcy klas, nauczyciele historii, WOS.  Wychowawcy klas, nauczyciele
2. Nabycie umiejętności podejmowania i realizowania własnych pomysłów, praca nad samodzielnością.	   Przygotowywanie uroczystości klasowych, szkolnych, wycieczek, imprez sportowych.    Przygotowywanie materiałów pomocniczych do lekcji.    Pełnienie funkcji w samorządzie klasowym, szkolnym.	 Wychowawcy klas.  Wychowawcy klas, nauczyciele.  Wychowawcy klas.
3. Nabycie umiejętności efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem.	   Doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktów, komunikacji (sztuka negocjacji i prowadzenia rozmów).     Planowanie przyszłości dotyczącej dalszego kształcenia, wyboru zawodu.    Stosowanie ćwiczeń ułatwiających radzenie sobie ze stresem.	 Wychowawcy klas, nauczyciele  Wychowawcy klas  Wychowawcy klas, nauczyciele
4. Budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby.	    Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień.     Promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez nagrody, pochwały)	   Wszyscy nauczyciele.   Wszyscy nauczyciele.
5.Pogłębianie i wzmacnianie naturalnych systemów wsparcia (koleżeństwa, przyjaźni, zaufania, uczciwości).	   Integracja zespołu klasowego.    Kształtowanie umiejętności pracy w grupie, budowania zaufania do innych, poszanowania odmienności.	 Wychowawcy klas, pedagog i psycholog szkolny.  Wszyscy nauczyciele.
6. Nabycie wiedzy i umiejętności dotyczących zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego.	    Propagowanie zdrowego stylu życia poprzez udział w akcjach profilaktycznych (plakaty, gazetki tematyczne, konkursy, itp.)	 Wychowawcy klas, nauczyciele.

 

Grupa podwyższonego ryzyka

Zadania szkolnego programu profilaktyki	Formy realizacji	Osoby odpowiedzialne
1. Kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z używaniem alkoholu, środków odurzających i paleniem papierosów.	  Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na zajęciach lekcyjnych.    Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej.     Przygotowywanie gazetek tematycznych.     Kształtowanie postaw asertywnych wobec środków uzależniających poprzez sztukę odmawiania, wzajemne poznanie i werbalizację potrzeb.	 Wszyscy nauczyciele    Wychowawcy klas     Wychowawcy klas.   Wszyscy nauczyciele,
2. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych.	 Uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych (radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych kontaktów z ludźmi, odpieranie presji otoczenia i grupy rówieśniczej.	  Wychowawcy klas.
3. Nabycie umiejętności rozwiązywania problemów.	   Motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień ucznia.	    Wychowawcy klas, nauczyciele
4. Umiejętnie radzenie sobie z trudnościami wieku dojrzewania.	    Prowadzenie zajęć warsztatowych z zakresu radzenia sobie z trudnościami wieku dojrzewania.     Stworzenie systemu wsparcia dla młodzieży poprzez zintegrowanie społeczności szkolnej.	   Wychowawcy klas, nauczyciel biologii.        Pedagog i psycholog

Działania skierowane do rodziców

Zadania szkolnego programu profilaktyki	Formy realizacji	Osoby odpowiedzialne
1.Zapoznanie się z motywami sięgania młodzieży po środki uzależniające. 2. Zdobycie wiedzy o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu. 3. Poznanie możliwości rozpoznawania faktu zażywania przez dziecko środków psychoaktywnych. 4. Poznanie miejsc i możliwości pomocy dla osób uzależnionych.	   Rozdanie rodzicom materiałów, ułatwienie dostępu do książek tematycznych    Indywidualne spotkania z psychologiem, pedagogiem, wychowawcą.    Działania w ramach pedagogizacji rodziców.    Pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień.	.  Psycholog, pedagog wychowawca.
5. Współpraca z rodzicami w procesie wychowania.	  Pomoc rodziców przy organizowaniu imprez szkolnych.    Współpraca z Radą Rodziców.         Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole (zebrania z rodzicami, pisemna informacja, indywidualne spotkania).     Informowanie rodziców o pracach szkoły (zapoznanie ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki).	   Wychowawcy, dyrekcja szkoły

Działania skierowane do nauczycieli

Zadania szkolnego programu profilaktyki	Formy realizacji	Osoby odpowiedzialne
1.Rozpoznawanie wczesnych objawów uzależnienia.	   Warsztaty dla nauczycieli.     Pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień.     Propagowanie kursów i szkoleń.	   Psycholog i pedagog, dyrekcja szkoły
2. Poznanie sposobów interwencji w sytuacjach spożywania alkoholu czy zażywania narkotyków.	   Zapoznanie z dokumentami bezpieczeństwa obowiązującymi w szkole.    Szkolenie z zakresu procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia przestępczością i demoralizacją	  Psycholog i pedagog, dyrekcja szkoły
3. Poznanie zasad dobrej komunikacji i asertywnego zachowania.	   Warsztaty dla nauczycieli.	   nauczyciele

2. Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych

▲Przemoc domowa
tel. płatny : 0 22 666 00 60 od poniedziałku do piątku w godz.: 10:00-14:00.   
tel. płatny pierwszy impuls: 0 801 1200 02 pon - sob: 10:00-22:00, nd i św: 10:00-16:00.

Telefoniczne dyżury prawne:
tel. płatny : 0 22 666 28 50 w poniedziałek 19.00-21.00 i w środę 18.00-22.00. 

Adres biura Ul. Szczotkarska 48a 01-382 Warszawa tel. [phone]

▲Stop Przemocy

Olsztyn, ul. Wyzwolenia, tel. [phone]

▲Telefon Zaufania

Olsztyn, tel. 988 lub (89) 527 00 00

▲Monar Punkt Konsultacyjny

Olsztyn, ul. Kajki 3, tel. [phone]

▲Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

Olsztyn, ul. Knosały 3/4, tel. [phone]

▲Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

Jeziorany ul. Kajki 20

▲Centrum Pomocy Rodzinie

Olsztyn, ul. Kopernika 45/15, tel. [phone]

▲Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych

- Olsztyn, ul. Kopernika 45, tel. [phone]

▲Ośrodek Pomocy Uzależnionym i Ich Rodzinom

Ośrodek czynny od poniedziałku do piątku w godz. 8- 20.
Olsztyn, ul. Pstrowskiego 36, tel. [phone]

▲Poradnia Psychoprofilaktyki Problemów Uzależnień

Poradnia czynna od poniedziałku do piątku w godz. 8-15.
Olsztyn, ul. Metalowa 5, tel. [phone]

▲Pomarańczowa linia

Telefon czynny w każdy wtorek w godz. 16-19
Olsztyn, (pomoc i wsparcie dla rodziców, których dzieci piją alkohol), tel. [phone]

▲Punkt AA

Jeziorany Kajki 20/17 Ośr. Zdrowia I piętro pokój nr 1

21

---