Laboratorium obróbki cieplnej
Nazwisko i imię: Patrycja Szychowiak		Semestr: 4	Wydział: BMiZ	Kierunek: ZiIP	Grupa dziek.: ZP 2
Temat ćwiczenia: Hartowność. Obróbka cieplna stopów żelaza.
Data wykonania ćwiczenia: 15. 03. 2006 r.	Data i podpis prowadzącego:

1.Badanie hartowności stali metodą Jominy'ego:

Charakter materiału	Zawartość pierwiastków [%] (dla średniego składu)
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
Stal 45	0,46	0,15	0,65	0,27	0	0,15

Parametry procesu:

• austenityzowanie w 850ºC

• czas procesu: 25 min.

• chłodzenie wodą

• rodzaj obróbki: hartowanie od czoła

Wartości pomiaru twardości w zależności od odległości od czoła próbki:

x[mm]	HRC
1,5	57
2,4	53
3,2	50
4,3	46
5,5	41
6,8	27

Twardość krytyczna dla tej stali 43 HRC.

Krzywa hartowności.

Odległość krytyczna 5 mm

Zależność wartości średnicy krytycznej od długości krytycznej.

Średnica krytyczna 30 HRC

2.Metoda obliczeniowa Grossmanna

Założyliśmy wielkość ziarna - 6 , a współczynnik intensywności chłodzenia H = 6,0

1. Dla średniej zawartości dodatków stopowych:

• Odczytane współczynniki korygujące dla założonych zawartości dodatków stopowych i zanieczyszczeń:

K_Cr = 1,19

K_Mm = 3,08

K_Mo = 1,0

K_Ni = 1,14

KSi = 1,2

• średnica idealna: D = 31,35mm

• idealna średnica krytyczna z uwzględnieniem wpływu dodatków stopowych: D= 27,2mm

• średnica rzeczywista: D = 27,23mm

2. Porównanie wartości średnic dla największych i najmniejszych zawartości dodatków stopowych:

Charakter materiału	Najniższa zawartość pierwiastków [%]
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
Stal 45	0,46	0,0	0,5	0,17	0,0	0,0

• Idealna średnica krytyczna: D = 18,35mm

• średnica rzeczywista: D = 14,5mm

Charakter materiału	Najwyższa zawartość pierwiastków [%]
		C	Cr	Mn	Si	Mo	Ni
Stal 45	0,46	0,3	0,8	0,37	0	0,3

• idealna średnica krytyczna: D = 52,35mm

• średnica rzeczywista: D = 47,73mm

3.Wyniki pomiaru twardości próbek po hartowaniu i wysokim odpuszczaniu.

Gatunek materiału	Rodzaj obróbki	Temp. procesu [ºC]	Czas procesu [min]	Wartości twadości [HRC]
Stal 45	Hartowanie	850	25	56	60
		Wysokie odpuszczanie	520	10	38	41
	Stal ŁH 15	Hartowanie	850	25	65	67
		Wysokie odpuszczanie	520	10	35	32

Ośrodkiem chłodzącym dla stali 45 była woda, a dla stali ŁH 15 olej.

4. Wnioski:

Stal ŁH 15 chłodzono w oleju, by zmniejszyć szybkość chłodzenia, a co za tym idzie, uniknąć naprężeń hartowniczych i pęknięć powstałych w wyniku większej objętości martenzytu od austenitu.

---