ŹRÓDŁA WIEDZY GEOGRAFICZNEJ

Cel główny: umiejętne posługiwanie się tekstem i mapą oraz przygotowanie do swobodnego korzystania z różnych źródeł wiedzy geograficznej

Cele szczegółowe: wyszukiwanie i analizowanie źródeł wiedzy o Ziemi, dostrzeganie zastosowań wiedzy geograficznej, umiejętność rysowania wykresów, rozbudzanie zainteresowań i aktywności poznawczej /

Najstarszym źródłem informacji geograficznej była tradycja przekazywana ustnie. Później pojawiły się źródła materialne: książki i mapy, w rożnych formach i z rożnych materiałów. Przyrządy pomiarowe (dalmierze, teodolity itp.) oraz wynalazek fotografii i pozwoliły na określenie dokładnego położenia obiektów, kierunków i odległości. Przełomem zaś było zastosowanie w końcu XIX wieku fotografii i do wykonywania zdjęć Ziemi z powietrza, początkowo z balonów i latawców, później z samolotów. Kolejny przełom dokonał się w latach sześćdziesiątych XX wieku dzięki zastosowaniu sztucznych satelitów Ziemi. Dodatkowo rozwój informatyki umożliwił analizę wielkiej liczby informacji. Ogromną liczbę wiadomości można uzyskać, korzystając z prasy, radia i telewizji, w tym z kanałów tematycznych. W obecnych czasach nieocenionym źródłem informacji jest Internet, w którego zasobach znajdują się dane statystyczne, programy komputerowe, animacje, mapy, fotografie, analizy, definicje.

Z jakich źródeł ty czerpiesz wiedzę o Ziemi?

W jaki sposób badacze zdobywają bezpośrednią wiedzę o zjawiskach zachodzących na Ziemi?

Jaki jest pośredni sposób uzyskiwania informacji do badań geograficznych?

Zatem informacje geograficzne można uzyskać na dwa sposoby:

• Bezpośredni - (obserwacje, pomiary, zdjęcia,

• Pośredni -(prasa, radio, telewizją)

Informacje ze źródeł bezpośrednich uzyskujemy w trakcie prac terenowych. Należą do nich:

• obserwacje terenowe;
• pomiary;
• kartowanie, czyli nanoszenie zjawisk na mapę;
• fotografie.

• podręcznik - jest podstawowym źródłem informacji geograficznej. Zawiera niezbędne informacje ułożone w odpowiedni sposób. Wiadomości są podawane za pomocą słowa oraz różnorodnego materiału ilustracyjnego. Są one cudzymi spostrzeżeniami, zostały przez kogoś opracowane, dlatego nazywane są pośrednimi źródłami informacji.

• mapy i atlasy

• słowniki, leksykony, encyklopedie - niektóre z nich zawierają charakterystykę geograficzną Ziemi lub wybranych regionów; inne są zbiorem definicji terminów stosowanych w naukach geograficznych,

• roczniki statystyczne - zawierają dane liczbowe charakteryzujące zjawiska przyrodnicze i społeczno-gospodarcze. Jest to najbardziej aktualne źródło informacji za dany rok kalendarzowy,

• czasopisma naukowe i popularnonaukowe, gazety, filmy popularnonaukowe,

• Internet - stanowi globalne narzędzie wymiany informacji,

zdjęcia lotnicze i satelitarne - najczęściej przedstawiają naturalny lub w określony sposób przetworzony obraz wycinka powierzchni Ziemi, na ich podstawie wykonuje się mapy topograficzne i tematyczne,

• prelekcje, wykłady, seminaria,

• obserwacje - prowadzone są w terenie, pozwalają opisać stan środowiska w danej chwili,

• pomiary - pozwalają na precyzyjne określenie charakteru danego zjawiska, np. pomiary meteorologiczne, hydrologiczne,

• wywiad terenowy, ankieta.

Karta pracy turysty

Uważnie przeanalizuj legendę fragmentu mapy Gór Opawskich (podręcznik Geografia część 1, str. 19). Wykorzystując informacje w niej zawarte oraz swoją wiedzę geograficzną, wykonaj polecenia.

1. Uzupełnij zdania.

a) Najwyższym szczytem na obszarze Gór Opawskich jest ………………………, jego wysokość wynosi………………m n.p.m.

b) Wysokość względna szczytu Olszak (453 m n.p.m.) liczona od Złotego Potoku wynosi ……

Obliczenia: …………………………….…………..…………………………..…………………….

c) Wzgórze Czapka o wysokości 440 m n.p.m. znajduje się w...……….………..……. części przedstawionego terenu.

d) Dawna skocznia narciarska znajduje się w kierunku …………………………..…. od miejscowości Pokrzywna.

2. Wykonaj obliczenia:

a) Oblicz odległość w linii prostej między szczytem Biskupia Kopa, a pocztą w Jarmołtówku.

Odległość na mapie…………………………………………………………………………

Obliczenia………………………………………………………………………………….

b) Oblicz powierzchnię rzeczywistą obszaru, który na tej mapie ma powierzchnię 4 cm2.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Na podstawie mapy podaj po trzy przyczyny, które zadecydowały o atrakcyjności turystycznej Gór Opawskich.

a) Walory środowiska przyrodniczego: …..

………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

b) Baza turystyczna:

………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

4. Na podstawie danych z tabeli wykonaj wykresy słupkowe przedstawiające wysokość najwyższych szczytów w wymienionych pasmach górskich( wg wielkości malejących). Podkreśl prawidłową odpowiedź:, Do jakiego rodzaju gór, zaliczane są Góry Opawskie? /niskie, średnie, wysokie/.

Nazwa pasma górskiego Najwyższy szczyt Wysokość ( m n.p.m.)

Opawskie Biskupia Kopa 890

Łysogóry Łysica 612

Tatry Rysy 24499

Himalaje Czomolungma 8848

Zadanie domowe

Uzupełnij tabelkę

Źródła informacji

Geograficznej

Atlasy

Internet

Inne:

Badania, obserwacje, pomiary

Opracowania statystyczne

Telewizja

Prasa

Radio

multimedialne

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………….………………….....

graficzne

matematyczne

słowne

(opisowe)

Źródła wiedzy geograficznej

---