1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Alkohol metylowy [metanol, spirytus drzewny]

Wzór konstytucyjny: CH₃OH

Wzór sumaryczny: CH₄O

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Nazwa chemiczna produktu: Alkohol metylowy

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożenia (R)
alkohol metylowy	100	67-56-1	200-659-6	F, T	11-23/25

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Ciecz łatwo palna. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza - gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń.

Zagrożenie toksykologiczne: Alkohol metylowy jest silną trucizną. Bakteriobójczy.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Działa toksycznie na żywe organizmy, w szczególności wodne. Szybko ulega procesom rozkładu biologicznego.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego alkoholem metylowym środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej. Należy podać tlen z 5% dodatkiem ditlenku węgla(CO2). Zastosować sztuczne oddychanie. Poszkodowanej osobie podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Utrzymywać drożność dróg oddechowych. Okryć kocem. Zapewnić spokój i ciepło.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	Natychmiast wywoływać wymioty, a następnie, po podaniu wodnej zawiesiny węgla aktywnego, wymioty wywołać ponownie. Jeżeli zatruty jest przytomny, alkalizować doustnie wodorowęglanem sodu (kwaśny węglan sodu). Przepłukać żołądek wodorowęglanem sodu i pozostawić go w żołądku.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut lub 0,9% roztworem soli kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach. Założyć opaskę higieniczną chroniącą przed światłem.
2.	Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Zbiorniki i inne opakowania narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary alkoholu metylowego strącać rozproszonymi strumieniami wody.
W przypadku pożaru stosować w kolejności:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się alkoholu metylowego. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie wysokiej temperatury chłodzić wodą. Usunąć z zagrożonego obszaru.
Sprzęt ochronny strażaków:	Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr. Stanowiska ochronne.
Uwaga dodatkowa:	Do zbierania używać materiałów absorbujących. Produktami spalania jest ditlenek węgla i woda.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Środki ochrony osobistej:	Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych, buty z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A). Unikać bezpośredniego kontaktu i wdychania par.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku wydostania się większej ilości alkoholu metylowego do środowiska, osoby postronne przebywające na zagrożonym awarią obszarze należy natychmiast ewakuować. Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana. Obszar dotknięty awarią musi być kontrolowany eksplozymetrem lub za pomocą rurek wskaźnikowych. Do likwidowania skażenia mogą przystąpić przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. W przypadku wydostania się alkoholu metylowego do kanalizacji istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin wybuchowych z powietrzem oraz wybuchu.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W razie potrzeby sypać wokół rozlewiska obwałowania. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Zużyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw.
Metody utylizacji:	Na drodze spalania, po rozładowaniu opakowań, w wyznaczonych instalacjach - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas wszelkich czynności wykonywanych z alkoholem metylowym nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z alkoholem metylowym, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej. Pary działają usypiająco.
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania:	Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane, (możliwość wytwarzania się mieszanin wybuchowych z powietrzem). Instalacje elektryczne powinny spełniać wymogi przeciwwybuchowości.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych, uziemionych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy trujących, łatwo palnych wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać alkohol metylowy, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy alkohol metylowy odstawiany jest do certyfikowanych instalacji celem rozładowania opakowań i likwidacji zawartości na drodze spalania.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania alkoholu metylowego. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice z tworzywa odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego odpornego na działanie rozpuszczalników organicznych.
Drogi oddechowe:	Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z parami alkoholu metylowego (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P2 oraz filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się wybuchowych stężeń gazów, par lub aerozoli pochodzących alkoholu metylowego, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS) dla alkoholu metylowego

NDS (mg/m^3))	NDSCh (mg/m^3)
100	300

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi poszczególnych składników alkoholu metylowego.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Postać fizyczna, barwa, zapach: Alkohol metylowy w warunkach normalnych jest bezbarwną cieczą o aromatycznym zapachu, podobnym do alkoholu etylowego.
9.2	Masa cząsteczkowa: 32,04 g/mol
9.3	Temperatura topnienia: -97^oC
9.4	Temperatura wrzenia: 64,8^oC
9.5	Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Alkohol metylowy w wodzie rozpuszcza się w nieograniczonych proporcjach, a ponadto w alkoholu etylowym, eterze i innych.
9.6	Gęstość: 0,792 g/cm^3 (20^oC)
9.7	Gęstość par względem powietrza: 1,11
9.8	Prężność par: 1,7 bar (w 30^oC)
9.9	Lepkość: w 25^oC 1,53 mPas
9.10	Temperatura zapłonu: 11^oC
9.11	Temperatura samozapalenia: 455^oC
9.12	Współczynnik załamania światła n20o/D: 1,3288
9.13	Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: 5,5-40% obj. (80 - 420 g/m^3)
9.14	Moment dipolowy (20^oC): 1,7 Debye
9.15	Stała dielektryczna (25^oC): 3,26
9.16	Ciepło parowania w 20oC:100 KJ/Kg
9.17	Koncentracja par (20^o): 166 g/m^3
9.18	Inne: Alkohol metylowy otrzymywany jest głównie w drodze syntezy organicznej przez uwodornienie tlenku węgla. Jest ważnym surowcem w przemyśle chemicznym (produkcja barwników i formaliny), dobrym rozpuszczalnikiem organicznym stosowanym w bardzo wielu technologiach przemysłowych, masowo używanym np. w przemyśle tkackim. Coraz większe znaczenie metanol zyskuje jako dodatek do paliw węglowodorowych. Alkohol metylowy dodawany jest do etanolu celem jego skażenia. Ze względu na podobieństwo w smaku i zapachu do alkoholu etylowego, bardzo często jest przyczyną tragicznych pomyłek, i wskutek spożycia powoduje zejścia śmiertelne, nierzadko dotyczące całych grup, przede wszystkim mężczyzn zatrudnionych w procesach technologicznych czy pracach przeładunkowych metanolu.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	Pary alkoholu metylowego z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Alkohol metylowy gwałtownie reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkiem chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Wdychanie par: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Alkohol metylowy może być wchłaniany przez płuca, powodując takie same objawy jak po spożyciu.

Kontakt ze skórą: W działaniu na skórę następuje przekrwienie, uczucie ciepła i suchość skóry. Występują egzemy i wysypki.

Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie.

Spożycie: Już spożycie 8-10 g alkoholu metylowego powoduje poważne zaburzenia w trawieniu. Mogą powstać zaburzenia psychiczne, zataczający się chód, bełkotliwa mowa. W groźniejszych przypadkach następuje utrata przytomności, drgawki i śmierć.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Alkohol metylowy może być wchłaniany przez płuca, powodując takie same objawy jak po spożyciu.

Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego: Następstwem są stany zapalne dróg oddechowych, spojówek oczu, bóle głowy, objawy ze strony układu nerwowego. W działaniu na skórę następuje przekrwienie, uczucie ciepła i suchość skóry. Występują egzemy i wysypki.

Nie stwierdzono działania kancerogennego, mutagennego, narkotycznego i działania na rozrodczość.

Dane toksykologiczne:

LD_{50( doustnie człowiek)} = 30 ml,

LD_{50 (doustnie szczur)} = 13 g/kg,

LD_{50 (skóra, królik)} = 20 g/kg.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności: wobec bakterii - 2,8 wobec ryb - 2,3

Działanie szkodliwe na organizmy wodne: skrajne

Część składników jest trwała w środowisku i z trudem ulega biodegradacji.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 04 - pnne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

rodzaju 07 06 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - Opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - Opakowania z metalu,

rodzaju 15 01 07 - Opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Klasyfikacja, oznaczenia informacyjne i ostrzegawcze, symbole dla alkoholu metylowego:

14.1	Numer ONZ:	1230
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	3
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	336
14.5	Numer indeksowy (EC):	603-001-00-X
14.6	Symbole zagrożenia (R):	11-23/25
14.7	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-7-16-24-45
14.8	Nalepki ostrzegawcze Nr 3 i 6.1 RID/ADR:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi alkoholu metylowego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora alkoholu metylowego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach:		„Substancja wysoce łatwo palna, toksyczna.”
Symbole zagrożenia
R 11	Substancja wysoce łatwo palna.
R 23/25	Działa toksycznie przez drogi oddechowe i po połknięciu.
Symbole bezpieczeństwa
S ½	Chronić przed dziećmi.
S 7	Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
S 16	Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu.
S 24	Unikać zanieczyszczenia skóry.
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Alkohol metylowy [metanol]
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
F	Substancja wysoce łatwo palna.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
336	Materiał ciekły, łatwo zapalny, trujący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 3-II		Materiał ciekły, zapalny, niebezpieczny.
Numer ONZ: 1230		Metanol (alkohol metylowy).

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ	Wydanie: I Data wydania: 10.12.02 Strona/stron 8/8
Nazwa:	ALKOHOL METYLOWY (METANOL)

Alkohol metylowy (metanol)

---