Rozdział 1
Podaj definicję etyki:
ETYKA: synonim pewnego systemu normatywnego, systemu powinności, przykazań, których należy przestrzegać
(z greckiego éthikós - zwyczajny; éthos - obyczaj, zwyczaj),
1. zespół norm i ocen moralnych charakterystycznych dla danej zbiorowości społ. (np. grupy społecznej, klasy, warstwy, środowiska);
2. filozoficzna nauka o moralności, zajmująca się wyjaśnieniem i ustalaniem takich kategorii, jak dobro i zło, odpowiedzialność, sumienie, powinności oraz wytyczaniem zasad i norm moralnego postępowania.
Przedstaw podziały etyki
Dzieli się na aksjologię (teorię wartości) i deontologię (naukę o powinnościach)
Co jest zadaniem etyki stosowanej
ETYKA STOSOWANA: rozwiązywanie konkretnych sytuacji, weryfikuje czy system wartości z etyki normatywnej sprawdzają się w postępowaniu - jak to wygląda w praktyce. W pewnym okresie czasu - pewne teorie mogły być nie stosowane, lecz po pewnym czasie się odnajdują.
Co to jest etyka zawodowa
ETYKA ZAWODOWA: zbiór norm moralnych określających postępowanie przedstawicieli danego zawodu. Etyka zawodowa przybiera często formę kodeksu etycznego danego zawodu, opisującego akceptowany społecznie ideał
Zdefiniuj pojęcie etyki urzędniczej
Wtym miejscu warto zaznaczyć, że w swym głównym nurcie etyka urzędnicza będzie odwoływać się do intelektualizmu etycznego, choć nie w tak radykalnym wydaniu jak u Sokratesa. Tym, co łączy etykę urzędniczą z etyką Sokratesa, jest przekonanie, że wielu działań nieetycznych udałoby się uniknąć, gdyby podmioty działające posiadły wiedzę etyczną w większym zakresie. Dlatego też podstawowym założeniem tej etyki jest silnie związane z intelektualizmem etycznym przekonanie, że etyki można się nauczyć - czynienie dobra
nie jest bowiem czymś, co jest wrodzone, ale czymś, czego każdy może się nauczyć.
Podaj definicję moralności
Moralność to ogół norm, zasad, ocen, wzorów, ideałów - zmierzających do regulowania stosunków pomiędzy ludźmi (jednostka - grupa, grupa - grupa). Całokształt zachowań jednostki lub grupy społecznej oceniany wg funkcjonującego systemu norm, zasad moralnych. Najstarsze były normy moralne, religijne, następnie pojawiły się normy prawne i obyczajowe.
W czasach wczesniejszych istniał system norm, który spełniał rolę wszystkiego - nie było wyodrębnionych struktur normatywnych jak teraz - normy religijne, obyczajowe. Złożoność życia społecznego prowadzi do wyodrębnienia poszczególnych struktur i systemów normatywnych. Używając określenia moralny nie używamy go w sposób neutralny - zawsze jest ocena. Można powiedzieć, że istnieją zachowania moralne i poza moralne, np. padanie śniegu - termin ten nie przykłada się. Moralność grupuje, identyfikuje zjawiska, fakty społeczne, grupę czynów, działań bądź określeń jako moralne lub niemoralne.
Etyka jest nauka o moralności. W moralności można charakteryzować:
Przedmiot - czyny: jest to zjawisko świadome kierowane wolą; zachowanie: zjawiska, które nie są kontrolowane naszą wolą. Czyny możemy podzielić na działania i zaniechania - nie udzielenie pomocy, niepowiedzenie prawdy.
Podmiot - spełnia różne przymioty
Formy - uzewnętrznianie się zjawisk moralnych; normy moralne -zasada wyznaczająca za pośrednictwem ogólnych nakazów lub zakazów obowiązek określonego postępowania w danych warunkach. Rozróżnia się dwa rodzaje norm moralnych jako zasad zachowania się ludzi:
- normy społeczne - regulują stosunki międzyludzkie oraz między jednostką a zbiorowościami społecznymi (np. grupami, klasami, społeczeństwem);
- normy techniczne - regulują proces wytwarzania dóbr materialnych i opanowywania przyrody.
Zdefiniuj pojęcie normy moralnej
Jest niczym innym jak formą wpływania na czyjeś zachowania; każda norma chce na nas wymusić jakieś zachowanie. Normy mają charakter językowy
Jakie znasz rodzaje norm moralnych
1. Ścisłe - mają charakter aksjologiczny
2. Etyczne - pochodzą od jakiegoś autorytetu np. lekarze
3. Aksjologiczne - oznacza system wartości, pochodzą z zewnątrz np. od Boga, są nienaruszalne
Co to są pojęcia i kategorie moralne
wartości
normy
oceny
wzory, ideały
- wartość - jest najbardziej zasadniczym pojęciem, bez niej pozostałe nie istnieją. Oznacza coś, co - w sensie absolutnym lub na gruncie danego zespołu poglądów - jest cenne i godne pożądania i co stanowi (winno stanowić) przedmiot szczególnej troski oraz cel ludzkich dążeń, a także kryterium postępowania człowieka.
- normy - są niczym innym jak formą wpływania na czyjeś zachowania; każda norma chce na nas wymusić jakieś zachowanie.
- oceny - zawsze kojarzą się z pojęciem dobra i zła; ocena moralna od strony socjologicznej - aprobata, dezaprobata; przenika każdą dziedzinę naszej aktywności - nie ma etycznie neutralnych czynów człowieka; normy i oceny moralne mają charakter nadrzędny do innych ocen. Ze strony moralności oceniamy dane normy
- wzory, ideały - są w każdej społeczności i wspólnocie; są uosobieniem roli społecznej, tworzy sobie ideał człowieka i nadaje mu pewne cechy, stawiamy mu wymogi, normy. Ideały są budowane w ten sposób, że nie są możliwe do realizacji; Wzorzec lepiej jest z realizacją; ta rola społeczna jest zrealizowana w taki sposób, że jest możliwa do zrealizowania.
Co to jest sankcja moralna
Sankcja moralna: element normy określający efekty niezastosowania się adresata do jej treści, także ujemny skutek wynikający z takiego postępowania., np. dezaprobata, niechęć, niepodanie ręki;
Jest rozproszona w przeciwieństwie do sankcji prawnej, która jest skupiona - dokładnie wiadomo jaka kara grozi, za jakie przestępstwo. Katalog sankcji jest dokładnie określony oraz wskazania są egzekutorzy. Przy sankcjach moralnych nie są wprost wskazane sankcje i nie jest określony wykonwaca.
Co to jest relatywizm etyczny
Występuje w 3 aspektach:
aksjologicznym - przekonanie, że pewne wartości społeczne są zmienne w zależności do jakiej grupy się odnosimy; w pewnej społeczności pewne zachowania są naganne a w innej nie; konflikt wartości a nie wiedzy, dlatego taki trudny;
Metodologiczny - wszelkie uzasadnienia systemu norm moralnych mają zawsze charakter względny - relatywizowanie przyjętych systemów wartości;
Kulturowy - porównuje się systemy kulturowe
Sytuacyjny - Fletcher - teolog, wartości moralności mogą obowiązywać w pewnej sytuacji, a w pewnej nie; wszelkie wartości i normy etyczne są sytuacyjnie zrelatywizowane; wszystko zależy od sytuacji, w której się znajdujemy ; radykalni zwolennicy mówią, że wszystko podlega relatywizmowi, do każdej normy można znaleźć sytuację usprawiedliwiającą; zwolennicy wersji umiarkowanej - są pewne wartości, których trzeba zawsze przestrzegać - wartość absolutna; np. dla Fletchera była to miłość bliźniego - jej nie można naruszać
Co to jest wzór moralny
Wzór moralny - model idealnego członka danej grupy społecznej, wyznaczony przez zespół norm i wyobrażeń związanych z pełnieniem określonych ról społecznych. Cechy wzoru można osiągnąć, ciężko jest osiągnąć ideał, możemy się tylko do niego zbliżyć.
Czym się różnią normy moralne od norm prawnych
Norma moralna w odróżnieniu od normy prawnej nie jest sankcjonowana przymusem państwowym, ale obyczajem, tradycją, odbiorem w opinii publicznej.
Przedstaw stosunek prawa do moralności
Ocena moralna;
ocena intencji danego czynu - dobry - w dobrej intencji, słuszny - spełnia wymogi danej normy moralnej; niesłuszny
ocena celowości czyjegoś zachowania
czyn słuszny może wynikać ze złej intencji, czyn niesłuszny może wynikac z intencji dobrej;
Prawo, będąc zespołem reguł postępowania ludzi, nie jest jedynym regulatorem zachowania się pewnych grup społecznych. Zajmuje niewątpliwie bardzo ważne miejsce, jednak w pewnych sytuacjach ktoś może zdecydować się na postępowanie sprzeczne z prawem, ale zgodne z etyką.
Zagadnienie związków między prawem i etyką występuje w większości koncepcji filozoficznych, od starożytności po współczesność. Nie jest to jednak problem zaprzątający myśli tylko i wyłącznie filozofów.
Etyka to pewna teoria dobra i zła oraz system sądów moralnych. Współcześnie przez etykę rozumie się najogólniej naukę o moralności. Na wstępie ustalmy czym w ogóle są normy moralne i czym się charakteryzują.
Przez normy moralne rozumie się pewne reguły postępowania, które w określonej grupie społecznej domagają się poważania i są najczęściej akceptowane. Zawierają one w sobie pewną powinność postępowania, tzn. takie zwroty, jak: "powinno się", "należy" lub "trzeba".
Normy etyczne (moralne) wskazują jak człowiek powinien postępować wobec innych ludzi, a także wobec samego siebie. Jedne z nich mają formę zakazu a więc zobowiązują do pewnych czynów, np. "nie kłam", inne nakazu a więc zobowiązują do określonych działań, np. "powinno się zawsze mówić prawdę".
Normy prawne różnią się od norm moralnych tym,że wiążą się z nimi sankcje przymusu państwowego wobec jednostki, zawarte w systemie kar i nagród, np. kara pozbawienia wolności, grzywna, wywłaszczenie, wyróżnienie, nagroda lub tytuł honorowy.
Natomiast do przestrzegania norm moralnych zmusza nas opinia społeczna, potępienie łamania tych norm przez innych, często nawet własne sumienie, które to nie zawsze muszą się pokrywać z oceną prawną.
Powszechnie uważa się, że etyka jest pierwotna w stosunku do prawa. To znaczy, że stanowi jego punkt oparcia i jest źródłem norm prawnych oraz ostateczną instancją rozstrzygania sporów dotyczących tego czy prawo jest w ogóle ?sprawiedliwe?.
Znajduje to bowiem swój wyraz w odwoływaniu się prawodawstwa do zasad współżycia społecznego (art.5 kodeksu cywilnego: ?Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno ? gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.?), które są faktycznie przeniesione ze sfery etycznej poprzez takie określenia jak: niskie pobudki, cel niegodziwy, itp.
Czasami pojawia się także pogląd przeciwny. Wynika on z faktu, iż prawo również w dużej mierze oddziałuje na moralność kształtując ją, a czasami nawet, wyprzedzając w sytuacjach takich, w których niektóre prawnie dozwolone czyny spotykają się z ostrym potępieniem moralnym.
Podsumowując można bez obaw stwierdzić, że większość przepisów prawa jest w pełni akceptowana przez panującą moralność. Jest to jednak większość, a nie wszystkie, istnieją bowiem przypadki, kiedy prawo koliduje z zasadami etycznymi i przez to nierzadko wywołuje oburzenie społeczne.
Co to jest etos?
Etos - wierzenia, ideały, które konsolidują pewną grupę. Zespół pewnych wartości, które konsolidują daną grupę. Grupa wybiera sobie wartości i je przestrzega, wg nich postępuje ( np. etos solidarności, człowieka radzieckiego)
Co to jest dylemat moralne
Dylemat moralny to sytuacja, w której urzędnicy nie mogą w swym działaniu zadośćuczynić jednocześnie dwóm pozytywnym wartościom lub zasadom moralnym, będąc zmuszeni do wyboru tylko jednej z nich (w skrajnych wypadkach wybór ten może mieć charakter wyboru tragicznego). U podłoża dylematu najczęściej leży niezgodność pomiędzy prawem a etycznością. Jako przykład niech posłużą działania dyrektorów szpitali, którzy kupowali konieczny sprzęt medyczny, łamiąc przepisy budżetowe.
Co to jest dylemat etyczny
DYLEMAT ETYCZNY: trudność wyboru jednej z dwóch możliwości wynikająca z ich równego stopnia ważności lub wartości
Przedstaw rodzaje dylematów etycznych
Konflikt ról społecznych; konflikt interesu, obowiązków, lojalności
Co to jest dylemat lojalności? Przedstaw jego rodzaje
Dylemat lojalności sytuacja, w której urzędnik stoi przed bardzo trudnym wyborem, czy być lojalnym wobec państwa czy wobec obywateli, którym ma służyć, np. czy ma zaakceptować narzuconą przez państwo politykę społeczno-gospodarczą, nakazującą zmienić mu swe urzędnicze działania na takie, co do których jest przekonany, że będą gorzej służyć tym obywatelom, którymi dotychczas się zajmował. Inny dylemat lojalności pojawia się wtedy, gdy urzędnik zostaje postawiony przed wyborem, czy być lojalnym wobec instytucji, która go zatrudnia, czy wobec obywateli, którym ma służyć, np. czy bronić interesu urzędu czy pokrzywdzonego przez urząd obywatela?
Przedstaw definicję administracji publicznej - przedmiotowe i podmiotowe jej ujęcie
Administracja publiczna w ujęciu przedmiotowym (cechy działalności):
realizacja interesu publicznego: zaspakajanie podstawowych potrzeb społeczeństwa
działanie na podstawie prawa i w jego granicach (legalność działania)
charakter polityczny działalności - powiązanie z władzą polityczną
działanie w imieniu i na rachunek państwa (powszechna zgoda społeczeństwa)
działanie niezarobkowe (administracja działa dla dobra ogółu, nie jest nastawiona na zysk)
działanie o charakterze planowym (działanie płynne, stałe, stabilne - niezależne od zmian w kraju)
różnorodność form i postaci, różnorodność działalności
Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym:
Zdefiniuj pojęcie „interes publiczny”
Korzyść dotycząca ogółu ludzi
Jakie są główne misje administracji publicznej
1.służba obywatelom
Jakie są główne sfery działania administracji publicznej
1.sfera finansów (walka z korupcją)
2.sfera publiczna
3.sfera budżetowa
Podaj przykłady organów sprawujących za granicą kontrolę nad administracją
1.Francja - Centralna służba Antykorupcyjna, Izba Obrachunkowa
2.Kanada - Audytor Generalny
3.Dania - Krajowy Urząd Kontroli
4.Wlk. Brytania - Brytyjski Krajowy Urząd Kontroli
5.Szwecja - Państwowa Izba Kontroli
6.Irlandia - Kontroler i Audytor Generalny
7.Niemcy - Federalny Prokurator Dyscyplinarny
8.Czechy - w każdej instytucji istnieją wydziały kontroli wewnętrznej
Wymień modele służby cywilnej
1.Model kariery
2.Model pozycyjny (stanowisk)
Zdefiniuj model kariery
System kariery, zwany inaczej systemem zamkniętym. Charakteryzuje się on podziałem służby cywilnej na poziomy, stopnie i korpusy. Rekrutacja jest dokonywana zwykle na najniższe stanowiska, awans następuje na skutek nominacji, czasami w wyniku konkursu wewnętrznego, a uprawnienia pracowników (wysokość płacy, długość urlopu) są trwale związane z posiadanym stopniem służbowym. Punktem wyjścia modelu jest założenie, że administracja publiczna ma inne cele niż sektor prywatny, dlatego stosuje odmienne kryteria rekrutacji, oceny i rozliczania pracowników z wykonywanych zadań. Model ten odzwierciedla mentalność kontynentalną - francusko-niemieckie podejście prawne z przywiązaniem do procedur administracyjnych i hierarchii. Do jego słabych stron należy zaliczyć brak motywacji do poprawy jakości pracy na skutek sztywnego systemu wynagrodzeń i braku konkurencji, wysokie koszty służby cywilnej w wyniku gwarancji zatrudnienia i wynagrodzenia oraz nieprzystosowanie do zasady wolnego przepływu pracowników.
Zdefiniuj model pozycyjny (stanowisk)
System stanowisk, zwany inaczej systemem otwartym. Rekrutacja jest dokonywana na konkretne stanowiska, często za pomocą otwartych konkursów na wyższe szczeble. W systemie tym częstą formą zatrudnienia jest kontrakt. Podstawą oceny pracownika, od której zależy jego awans i kariera, jest jego dorobek zawodowy, a nie przynależność do określonej grupy urzędniczej. System ten charakteryzuje brak hierarchizacji, bliskość administracji i obywatela oraz nastawienie na rezultat. Bliskie związki między sektorem publicznym i prywatnym wyrażają się m.in. przepływem pracowników między sektorami oraz stosowaniem podobnych kryteriów doboru i oceny. W większym stopniu niż formalne kwalifikacje liczą się zdolności menedżerskie. Model ten jest typowy dla krajów anglosaskich i skandynawskich. Do jego wad zaliczyć należy słabe powiązanie urzędnika z instytucją i wykonywaną pracą, dużą podatność na czynniki zewnętrzne, nie zawsze związane z interesem państwa oraz niską efektywność w działaniach długookresowych a także wymagających zachowania tajemnicy państwowej
Wymień kraje, w których stosowano model kariery
1.Austria
2.Belgia
3.Francja (najczystszy)
4.Grecja
5.Hiszpania
6.Irlandia
7.Luksemburg
8.Niemcy
9.Portugalia
Wymień kraje, w których stosowano system pozycyjny
1.Dania
2.Finlandia
3.Szwecja
4.Holandia
5.Wielka Brytania (najczystszy)
6.Włochy
Co to jest „system łupów”?
System łupów - zwyczaj, w praktyce politycznej Stanów Zjednoczonych, obsadzania urzędów przez stronników partii, która zwyciężyła w wyborach na prezydenta lub gubernatorów (datuje się od prezydentury A. Jacksona - 1829-1837). System ten sprzyjał nadużyciom i korupcji. Ograniczany od 1883 - od tzw. ustawy Pendletona, istnieje nadal przy obsadzaniu niektórych stanowisk państwowych. W innych krajach potocznie tym terminem określa się zagarnianie urzędów państwowych przez funkcjonariuszy partii zwyciężającej w wyborach, bez względu na ich kwalifikacje.
Opisz model awansu w służbie publicznej
Pracownicy administracji rządowej:
Ustalone czytelne i jasne zasady drogi awansu i kariery zawodowej poprzez wprowadzenie 9 stopni służbowych, uzyskiwanych w miarę upływu czasu i otrzymywania pozytywnych ocen okresowych.
Pracownicy administracji samorządowej:
Wewnętrzne regulacje w ramach urzędów poszczególnych szczebli nie zapewniają jednolitości kryteriów stosowanych ocen będących podstawą do dalszej kariery zawodowej. Brak systemowych rozwiązań w zakresie doskonalenia umiejętności, które gwarantowałyby zdobywanie poszczególnych szczebli awansu na drodze rozwoju zawodowego. W praktyce, kierownicy urzędów samorządowych i innych samorządowych jednostek
organizacyjnych uznaniowo decydują o awansie i drodze kariery pracowników samorządowych.
Wymień kilka kodeksów etycznych w Europie i na świecie
1.Kodeks Etyki Służby Cywilnej
2.Kodeks Etyki Sportowej
3.Kodeks Etyki zawodowej pracowników służb państwowych
4.Kodeks Etyki Lekarskiej
Podaj przykłady spraw regulowanych przez zagraniczne kodeksy etyczne
1.Moralność
2.Postępowanie
3.Postępowanie w działalności gospodarczej
4.Etyka lekarska
Co to jest infrastruktura etyczna?
Czynniki tworzą infrastrukturę etyczną, tzn. procesy, mechanizmy, instytucje
i uwarunkowania, motywujące do zachowań profesjonalnych i wysokich
standardów postępowania lub wprowadzające regulacje ograniczające niepożądane
zachowania12.
Dobrze funkcjonujący system infrastruktury etycznej wspiera i integruje
istniejące w sektorze publicznym narzędzia promocji wysokich standardów postępowania.
Elementy systemu infrastruktury etycznej można podzielić według
funkcji, jakie pełnią: kontrola, wspieranie oraz zarządzanie. Należy jednak
podkreślić, że różne elementy mogą kształtować więcej niż jedną funkcję.
Kontrolę zapewniają:
- ramy prawne umożliwiające badanie i ściganie wykroczeń,
- odpowiedzialność i efektywne mechanizmy kontroli,
- aktywność obywatelska i przejrzystość.
Wspieranie realizowane jest poprzez:
- wolę polityczną władz,
- sformułowanie wartości etycznych w postaci kodeksów etycznych i kodeksów
postępowania,
- szkolenia i doradztwo.
Zarządzanie jest funkcją realizowaną przez:
- wyspecjalizowane instytucje koordynujące,
- sprzyjające warunki pracy w służbie publicznej oraz odpowiednie wzorce
zarządzania.
Wymień 4 elementy infrastruktury etycznej
Procesy, mechanizmy, instytucje i uwarunkowania
Co to jest ruch zarządzania jakością (TQM)
TQM - kompleksowe zarządzanie jakością Total Quality Menagement. Jego początków można doszukiwać się w pracach dwóch Amerykanów Deminga i Jurana. Nie istnieje jedna, spójna teoria TQM, ale podstawowe założenia kompleksowego zarządzania jakością obecnie są we wszystkich jej odmianach.
1. Definicję jakości tworzy klient, a nie producent czy świadczący usługi.
2. Pod pojęciem klienta rozumiemy każdego, kto jest odbiorcą produktu lub usługi. Klienci dzielą się na klientów wewnętrznych (zlokalizowanych w otoczeniu instytucji), a zatem klientem, w rozumieniu TQM nie jest tylko ta osoba, która płaci za produkt lub usługę.
3. Jakość oznacza zgodność z potrzebami, wymaganiami i standardami.
4. Do wysokiego poziomu jakości nie dochodzi się ani poprzez unikanie działań nie prowadzących do osiągania określonych standardów, ani poprzez wykrywanie usterek, lecz poprzez ciągłe doskonalenie usługi lub produktu.
5. Działania na rzecz podnoszenia poziomu jakości są inicjowane przez kierownictwo, jednak odpowiedzialni za nią są wszyscy pracownicy, jakość powinna być „wpisana w realizację każdego przedsięwzięcia"
6. Jakość jest mierzona metodami statystycznymi: cena jakości to koszt tego, co trzeba zapłacić za nieprzestrzeganie założonych wymogów, to luka pomiędzy oczekiwaniami klienta a tym, co mu się dostarcza.
7. Najbardziej pomocnym narzędziem przy kształtowaniu wysokiego poziomu jakości w kontaktach międzyludzkich jest efektywny zespół.
8. Kształcenie i doskonalenie pracowników mają dla sprawy jakości fundamentalne znaczenie.
Wymień 5 elementów jawności działań publicznych
1.prawo obywateli do uzyskiwania informacji o działalności org. władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne
2.wstępu na sesje rad (sejmików) i posiedzenia komisji
3. dostępu do dokumentów związanych z wykonywaniem zadań publicznych
Wymień 3 zasady z Europejskiego Kodeksu Dobrej Praktyki Administracyjnej z 2001 r., którymi powinien kierować się urzędnik administracji publicznej
Zasada praworządności
Urzędnik działa zgodnie z prawem oraz stosuje przepisy i procedury określone w aktach prawnych Wspólnot. Urzędnik zwraca w szczególności uwagę na to, aby decyzje dotyczące praw lub interesów jednostek posiadały podstawę prawną, a ich treść była zgodna z obowiązującymi przepisami prawnymi.
Zasada obiektywności
W toku podejmowania decyzji urzędnik bierze pod uwagę wszystkie istotne czynniki i przypisuje każdemu z nich należyte znaczenie. Urzędnik nie uwzględnia żadnych okoliczności nie związanych ze sprawą.
Zasada odpowiadania na pisma w języku obywatela
Urzędnik czuwa nad tym, aby każdy obywatel Unii Europejskiej lub każda pojedyncza osoba, która wystosuje do instytucji pismo w jednym z języków Traktatu, otrzymała odpowiedź w tym samym
języku. Ta sama zasada obowiązuje w miarę możliwości również w odniesieniu do osób prawnych, takich jak stowarzyszenia (organizacje pozarządowe) oraz podmioty gospodarcze.
Co to była komisja Lorda Nolana
W październiku 1994 roku w Wielkiej Brytanii utworzono Komisję ds. Reguł Obowiązujących w Sektorze Publicznym ( The Committee on Standards in Public Life) pod przewodnictwem lorda Nolana. Zadaniem tej komisji było zbadanie etyki działania funkcjonariuszy publicznych i na tej podstawie opracowanie reguł pożądanego zachowania wszystkich parlamentarzystów, urzędników służby cywilnej oraz władz lokalnych i tzw. quangos, czyli osób zatrudnionych w innych instytucjach o charakterze publicznym.
Wymień zasady Nolana dotyczące standardów życia publicznego
bezinteresowność, nieprzekupność, obiektywizm, odpowiedzialność, jawność, uczciwość, przywództwo
Jaki jest model służby cywilnej w Polsce
Według ostatniego raportu OECD system służby cywilnej w Polsce nie odpowiada klasycznym modelom.Model ten okraślany jest mianem modelu departamentalnego.Z kolei według autorów Europejskiego Instytutu Administracji Publicznej polski system służb cywilnych jest modelem mieszanym chociaż bliższy jest systemowi kariery a nie stanowisk.
Komu podlega szef służby cywilnej w Polsce
Podlega on Prezesowi Rady Ministrów
Jaki organ i w jakiej formie ustanowił w Polsce Kodeks Etyki Służby Cywilnej z 2002 r.
Prezes Rady Ministrów Leszek Miller
Wymień zasady polskiego Kodeksu Etyki Służby Cywilnej z 2002 r.
1.Władza państwowa jest władzą służebną w stosunku do praw obywateli i prawa w ogóle. Członek korpusu służby cywilnej traktuje pracę jako służbę publiczną, ma zawsze na względzie dobro Rzeczypospolitej Polskiej, jej ustrój demokratyczny oraz chroni uzasadnione interesy każdej osoby
2.Członek korpusu służby cywilnej wykonuje obowiązki rzetelnie
3. Członek korpusu służby cywilnej dba o rozwój własnych kompetencji
4. Członek korpusu służby cywilnej jest bezstronny w wykonywaniu zadań i obowiązków
5. Członek korpusu służby cywilnej w wykonywaniu zadań i obowiązków jest neutralny politycznie
Wymień 4 przypadki bezstronności działań członka służby cywilnej w świetle polskiego Kodeksu Etyki Służby Cywilnej z 2002 r.
1. nie dopuszcza do podejrzeń o związek między interesem publicznym i prywatnym
2. nie podejmuje żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi
3. nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia
4. w prowadzonych sprawach administracyjnych równo traktuje wszystkich uczestników
Wymień 4 przypadki neutralności politycznej członka służby cywilnej w wykonywaniu zadań w świetle polskiego Kodeksu Etyki Służby Cywilnej z 2002 r.
1.lojalnie i rzetelnie realizuje strategię i program Rządu Rzeczypospolitej Polskiej
2. nie manifestuje publicznie poglądów i sympatii politycznych
3.nie uczestniczy w strajkach lub akcjach protestacyjnych
4.eliminuje wpływy polityczne na rekrutację i awanse w służbie cywilnej.
Wymień 5 przykładów osób pełniących funkcje publiczne, do których stosuje się ustawa z 5 czerwca 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
1.Dyrektora generalnego NIK oraz pracowników NIK nadzorujących lub wykonujących czynności kontrolne,
2. Pracowników regionalnych izb obrachunkowych zajmujących stanowiska: prezesa, członka kolegium, naczelnika wydziału oraz inspektora do spraw kontroli,
3. Pracowników urzędów państwowych, w tym urzędników służby cywilnej, zajmujących stanowiska kierownicze
4. pracowników banków państwowych zajmujących stanowiska: prezesa, wiceprezesa, członka zarządu i skarbnika
5. pracowników jednoosobowych spółek Skarbu Państwa
Co to jest określony w ustawie z 5 czerwca 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne tzw. rejestr korzyści o charakterze jawnym
Prowadzi go Państwowa Komisja Wyborcza. Prowadzący rejestr raz w roku podaje wiadomości w nim zawarte do publicznej wiadomości. W Rejestrze ujawniane są korzyści uzyskiwane przez osoby objęte tą ustawą oraz ich małżonków.
Wymień 4 rodzaje odpowiedzialności urzędników w Polsce
1.Dyscyplinarna
2.Karna
3.Osobista odpowiedzialność materialna
4.Konstytucyjna
W jakim celu urzędnicy składają oświadczenia majątkowe
W celu sprawdzenia dochodów ich jak i ich współmałżonków oraz w celu skontrolowania czy nie prowadzą żadnych działalności gospodarczych co jak wiadomo jest im zabronione
Czy obecnie w Polsce występuje służba cywilna ? Jeśli tak, to w jakim zakresie
Tak występuje. W zakresie zapewnienia i wykonywania przez urzędników administracji powierzonych im zadań w sposób bezstronny i profesjonalny.
Co to jest Państwowy Zasób Kadrowy
Zbiór kandydatów na wysokie stanowiska państwowe. Jego celem jest stworzenie warunków do zapewnienia zawodowego, bezstronnego i rzetelnego wykonywania zadań na wysokich stanowiskach państwowych.
Do państwowego zasobu kadrowego należeć będą:
urzędnicy służby cywilnej
osoby, które złożą z wynikiem pozytywnym egzamin do państwowego zasobu kadrowego, i otrzymają świadectwo potwierdzające kwalifikacje do pełnienia wysokich stanowisk państwowych
osoby, które wygrają konkurs ogłoszony przez Prezesa Rady Ministrów na wysokie stanowisko państwowe
Co to jest konflikt interesów
Konflikt interesów - sytuacja, w której osoba sprawująca funkcję publiczną podejmuje decyzję w sprawie, w rozstrzygnięciu której z jakichś powodów zainteresowana jest osobiście. Będąc zaś osobiście zainteresowana może forsować podjęcie takiej decyzji, która umożliwi jej realizację własnego interesu ze szkodą dla interesu publicznego. Przy analizie tej problematyki należy jednak odróżnić rozumienie konfliktu interesów jako sytuacji, w której sprawujący władzę na skutek zbiegu okoliczności znalazł się „w trudnym położeniu” od rozumienia konfliktu interesów jako sytuacji, kiedy sprawujący władzę forsuje decyzje, które mają przynieść korzyść jemu samemu. Trudność położenia w pierwszej sytuacji polega na tym, że niezależnie od podjętej decyzji, niezależnie od tego, jaką by ona nie była - jej konsekwencje dotykają go osobiście. W pierwszym rozumieniu pojęcie konfliktu ma charakter neutralny, a jego synonimem jest dylemat moralny, zaś jednym ze sposobów uniknięcia go jest poinformowanie władz zwierzchnich o znalezieniu się „w trudnym położeniu”. W drugim rozumieniu konflikt ma charakter pejoratywny, a jego synonimem jest nadużywanie władzy dla realizacji własnych interesów. Mylenie tych dwóch znaczeń jest źródłem wielu nieporozumień.
Co to jest rzeczywisty a potencjalny konflikt interesów
Konflikt jest rzeczywisty, gdy człowiek realizuje swój prywatny interes kosztem interesu firmy bądź interesu publicznego, na przykład dyrektor szpitala prowadzi prywatną praktykę korzystając bezpłatnie lub po zaniżonych kosztach z pomieszczeń i aparatury szpitala.
Konflikt interesów ma charakter potencjalny, gdy istnieje prawdopodobieństwo, że interes firmy bądź publiczny zostanie zdominowany przez interes prywatny, na przykład, gdy radny dzierżawi pomieszczenia gminne na warunkach zaproponowanych przez wójta, którego ma kontrolować.
Wymień 3 czynniki ograniczające negatywne skutki konfliktu interesów
Pierwszoplanową rolę w tym względzie odgrywają, czy też powinny odgrywać, regulacje prawne. W polskim systemie prawnym przepisy prawne dotyczące konfliktu interesów tworzone były w różnym czasie i znajdują się w różnych systemach uregulowań, co nie sprzyja ich spójności i klarowności.
Podaj 5 przykładów sytuacji, w których mogą się pojawiać konflikty interesów w firmie lub organizacji
1.sprzedaży nieruchomości gminnych na rzecz radnych oraz urzędników samorządowych
2. dzierżawienia majątku komunalnego przez radnych, np. pomieszczeń gminnych ośrodków zdrowia czy lecznic weterynaryjnych
3.bezprzetargowa sprzedaż nieruchomości gminnych
Jakie znasz prawne instrumenty istniejące w Polsce dotyczące ograniczania konfliktu interesów
Najwyższa Izba Kontroli
Co to jest działalność lobbingowa w świetle ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
1.Działalnością lobbingową jest każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa.
2.Jest zarobkowa działalność lobbingowa prowadzona na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób
Ustawa wyróżnia 2 rodzaje lobbingu:
Zwykły lobbing - każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywierania wpływu, na organy wł. publicznej w procesie stanowienia prawa. Liczy się zamiar a nie skutek.
Lobbing zawodowy - działalność zmierzająca do wywarcia wpływu prowadzona na rzecz osoby trzeciej, w celu uzgodnienia interesów tej osoby. Działalność prowadzona przez przedsiębiorcę lub osobę fizyczną na podstawie umowy cywilno prawnej.
osoby prowadzące lobbing zawodowo powinni być wpisani do rejestru
powinny te osoby posiadać zaświadczenie, że są wpisane na listę lobbistów
rejestr jest jawny można sprawdzić imię i nazwisko danej osoby na stronie internetowej np. BIP
lobbista musi mieć oświadczenie, w którym jest mowa o podmiotach dla których lobbuje
w Polsce zarejstrowanych jest mniej niż 100 osób
aby wejść np. do Parlamentu muszą posiadać specjalne karty wstępu i identyfikatory aby móc się poruszać
wykonywanie lobbingu bez zarejestrowania grozi karą grzywny od 3 do 50 tyś zł
jeżeli w rejestrze znajdują się nieaktualne dane nie ma żadnej sankcji
każdy kontakt z lobbystą powinien być udokumentowany (ustawa wprowadziła po stronie organów władzy publicznej konieczność sporządzania sprawozdań i zaznaczenie w nich:
kto lobbował
dla kogo
i o co lobbował)
ustawa lobbingowa posługuję się określeniem organy władzy publicznej po wejściu w życie ustawy lustracyjnej katalog tych organów rozszerzył się
Co to jest zjawisko whistle-blowing
Whistle-blowing - pojęcie pojawiło się w Ameryce w latach 70. - odnosi się do osoby, która informuje opinię publiczną o niedozwolonych lub nielegalnych działaniach innych pracowników za pośrednictwem mediów lub powoływanych specjalnie do tego celu komisji. W Holandii używa się określenia bell-ringers, w Polsce tłumaczy się to jako: odgwizdanie faulu lub bicie na alarm.
Jakie przestępstwa z kodeksu karnego nawiązują do pojęcia korupcji?
Sprzedajność - kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę podlega karze pozbawienia wolności od 6 m-cy do lat 8.
Przekupstwo - kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Płatna protekcja - bierna i czynna (art. 230 i 230 a kk)
Łapownictwo
Oszustwo przetargowe
Jakie są przyczyny korupcji
• Niesprawny system prawny
• Źle działająca, niesprawna administracja
• Motywy działania i moralność obywateli
• Poczucie przymusu
• Tańsze załatwienie sprawy
• Szybsze załatwienie spraw
• Chęć ratowania zdrowia, życia
• Chęć uniknięcia kary, mandatu
• Chęć dorobienia się, wzbogacenia
• Brak zasad moralnych, nieuczciwość ludzi
• Przyzwyczajenie do łapownictwa z czasów poprzedniego ustroju
• Przekonanie, że korupcja występuje we wszystkich społeczeństwach i w każdych czasach
• Chęć okazania wdzięczności
• Podnoszenie efektywności własnych działań
• Większa rzetelność i dokładność urzędników w załatwianiu spraw
• Kultura polityczna
• Brak kodeksów zawodowych, wskazujących właściwe zachowania i określających zakres działalności poszczególnych grup zawodowych
• Nieprzestrzeganie istniejących kodeksów zawodowych
• Gospodarka państwa
• Niedostatek niektórych towarów i usług.
Zdefiniuj pojęcie korupcji
Według Konwencji o korupcji, przyjętej w 1999 r. w Strasburgu, ratyfikowanej w 2002 r. przez Polskę oznacza żądanie, proponowanie, wręczanie oraz przyjmowanie: łapówki, nienależnej korzyści lub obietnicy w celu wypaczenia prawidłowego wykonania lub wymaganego zachowania.
Jakie (wymień 4 rodzaje) zachowania patologiczne członków służby cywilnej zalicza się do zachowań korupcyjnych?
Według Raportu Banku Światowego korupcją jest:
- przekupstwo, dzięki któremu dochodzi, np. do rządowych zamówień czy kontraktów, otrzymania koncesji, zmiany decyzji sądu, zwolnienia z opłat,
- kradzież, czyli świadome, niezgodne z prawem dysponowanie środkami budżetowymi i majątkowymi, będącymi dobrem publicznym,
- faworyzowanie,
- protekcja,
- nepotyzm,
- kumoterstwo,
- kupczenie wpływami, czyli finansowanie wyborów partii politycznych w zamian za uzyskiwanie wpływów.
Wymień 3 czynniki sprzyjające korupcji w administracji publicznej
1.przeobrażenie wartości w społeczeństwie i brak świadomości niesprawiedliwości
2.wzrastająca kompleksowość struktur urzędowych oraz wynikający stąd brak przejrzystości
3.brak kontroli i regulacji w urzędach
Pozaprawne sposoby ograniczania i przeciwdziałania korupcji
1.Stworzenie w administracji procesów odpornych na korupcję
2.Konsekwentne ściganie prawno-karne i dyscyplinarne
3.Uwrażliwianie poprzez kształcenie i dokształcanie
Na czym polega eGovernment jako środek walki z korupcją
eGovernment - jest nowym podejściem do zarządzania administracją publiczną obejmującym wewnętrzne i zewnętrzne jej środowisko z wykorzystaniem nowoczesnych technologii cyfrowych. Jest przełomowym podejściem do zarządzania administracją publiczną związanym z rewolucją społeczną jaka łączy się z transformacją pomiędzy Społeczeństwem Industrialnym a Społeczeństwem informacyjnym
1.Umożliwienie złożenia przez obywateli wniosków o licencje, zezwolenia, wydanie decyzji itp. drogą internetową i umożliwienie im stałego monitoringu stanu procedowania nad wnioskiem
2.Publikacja na stronach internetowych kompleksowych informacji i danych dotyczących budżetu państwa
3.Tworzenie stron internetowych urzędów i instytucji państwowych
4.Publikowanie na stronach internetowych kompleksowych informacji na temat zjawiska korupcji
5.Publikowanie na stronach internetowych nazwisk urzędników publicznych
6.Publikowanie na stronach internetowych deklaracji majątkowych
7.Wprowadzenie wymogu składania deklaracji podatkowych jedynie drogą elektroniczną
Jakie znasz rodzaje patologicznych zachowań służby publicznej
korupcja, lustracja, lobbing, letaprywacja, buta urzędnicza, poziom niekompetencji, jedzenie na koszt publiczny, patologiczna partyjność
Co to jest letaprywacja?
Letaprywacja -jest to uprywatnianie państwa, polega na traktowaniu przez funkcjonariuszy publicznych zasobów państwa jako dobra niczyjego, z którego w sposób oficjalny można czerpać korzyści materialne i organizacyjne. Dokonuje się tego poprzez mechanizmy prawne państwa, innymi słowy: tworzy się prawo korzystne dla siebie. Ma to miejsce w skali krajowej (np.: afera żelatynowa) ale tez może istnieć na poziomie gminy (powiedzmy, że jest parking, z którego mogą korzystać wszyscy, ale tylko urzędnicy za to nie płacą itp.)
Czego dotyczy zjawisko buty urzędniczej?
Buta -władza urzędnika wobec petenta, brak pokory u urzędnika państwowego (wywyższanie się)
Co to jest nepotyzm?
Nepotyzm - nadużycie zajmowanego stanowiska przez faworyzowanie oparte na pokrewieństwie; protegowanie krewnych przy obsadzaniu godności i wysokich stanowisk.
Czego dotyczy problem jedzenia na koszt publiczny?
Jedzenie na koszt państwa - np.fundusze reprezentacyjne w niektórych urzędach, np. obiad kosztuje 8zł a reszta idzie z podatków
Na czym polega zjawisko nomenklatury
Nomenklatura - grupa ludzi uprzywilejowanych przez władze, instancje partyjne itp., wyznaczonych na stanowiska kierownicze w instytucjach i urzędach państwowych
Co to jest „patologiczna partyjność”
Uznawanie wyższości mojej partii nad całym światem