Rachunkowość finansowa

26.IX.2011

Koszty - wyrażają w mierniku pieniężnym zużycie rzeczowych składników majątku, wynagrodzenie za pracę i nakłady czysto pieniężne występujące w pewnym okresie w związku z realizacją normalnej działalności eksploatacyjnej przez jednostkę gospodarczą.

Wydatek - wyraża rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego w związku z zapłatą za określone dobra, usługi oraz z wywiązaniem się z różnych zobowiązań.

Wydatek nie jest tożsamy z kosztem.

Klasyfikacja kosztów z punktu widzenia ekonomicznego

Koszty nie wpływające na Koszty wpływające na

wielkość wyniku finansowego wynik finansowy

- koszty zwiększające wartość - koszty zwykłej działalności

Majątku trwałego operacyjnej

- koszty zwiększające wartość - pozostałe koszty operacyjne

Majątku obrotowego - koszty finansowe

- Koszty pokrywane bezpośrednio

Z funduszy specjalnych

Do kosztów zalicza się jedynie zużycie związane ze zwykłą działalnością podmiotów nie zalicza się natomiast:

1. Zużycia spowodowanego zdarzeniami losowymi.

2. Zaniechania lub zawieszenie pewnego rodzaju działalności

3. Związanego z utrzymaniem nieczynnych zakładów lub wydziałów, które są stratami nadzwyczajnymi.

Różnice pomiędzy kosztem a nakładem.

Np. Koszty (10 ton * 10 zł=zł) Nakłady (10 ton)

- nakłady mogą mieć wyrażenie rzeczowe w jednostkach naturalnych, a koszty tylko finansowe (w zł)

- koszty dotyczą danego okresu obliczeniowego, nakłady mogą dotyczyć okresów przyszłych

- koszty dotyczą zawsze prowadzonej działalności gospodarczej, nakłady natomiast mogą być związane z prowadzoną dodatkowo działalnością socjalno-kulturalną.

- W działalności inwestycyjnej stosowane jest pojęcie nakład

WYDATEK A KOSZT

Wzajemna relacja koszt - wydatek może być określana:

Każdy koszt był jest lub będzie wydatkiem, natomiast nie każdy wydatek będzie kosztem.

Wydatki nie będące kosztami:

1. Rozchody środków pieniężnych o charakterze strat nadzwyczajnych.

2. Spłata kredytu

3. Wypłaty pożyczek i zaliczek (Koszt gdy się rozliczy)

4. Wpłaty do budżetu podatków nie mających charakteru kosztów

1. Podatek dochodowy, VAT

2. Wypłat z zysku (dywidenda)

Przykłady powiązań czasowych:

1. Wydatek wyprzedza koszt - Przy zakupie gotówkowym materiałów składowanych w magazynie

2. Wydatek równoczesny z kosztem - Przy zakupie gotówkowym materiałów wydanych bezpośrednio do zużycia

3. Koszt wyprzedza wydatek - Wydanie materiałów do zużycia, które nie są uregulowane

Dla celów sprawozdawczych koszty grupuje się w układach:

1. Rodzajowy kosztów

2. Funkcjonalno - podmiotowy kosztów

3. Kalkulacyjny kosztów

UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW - odpowiada na pytanie: Jakie koszty zostały poniesione, charakteryzują się następującymi cechami:

- Ujmujemy koszty działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu. Nie ujmuje on : kosztów operacji finansowych i pozostałych kosztów operacyjnych.

- Ujmuje koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, mimo że mogą one dotyczyć okresów przyszłych lub minionych.

- Ujmuje koszty proste, czyli takie które w ramach danego podmiotu nie można rozłożyć na elementy proste.

EWIDENCJA KOSZTÓW W UKŁADZIE RODZAJOWYM I FUNKCJONALNYM

Wariant pełnej ewidencji kosztów - oznacza że jednostka dokonuje ewidencji w dwóch układach.

Metoda 1

Poniesione koszty rodzajowe byłyby wstępnie ewidencjonowane na odpowiednich kontach układu rodzajowego (etap 1) a następnie podlegałyby zoliczeniu i przeniesieniu na odpowiednie konta układu funkcjonalnego (etap 2)

Wada :

- brak salda końcowego na koncie koszty rodzajowe

- wymogi sprawozdawczości finansowej

Metoda 2

Zużycie materiałów i energii

- Materiałów podstawowych - surowców, materiałów, półfabrykatów i wyrobów obcej produkcji, służących do uzupełnienia wyrobów własnej produkcji.

- Materiałów pomocniczych zużywanych przy wykonaniu wyrobów i usług oraz na cele utrzymania ruchu (oleje, smary)

- Opakowań bezpośrednio stanowiących nieodłączną część produkowanych wyrobów albo opakowań wysyłkowych

- Materiałów budowlanych, technicznych lub części zapasowych

- Materiałów gospodarczych, biurowych, reklamowych

- Paliw płynnych, stałych, gazowych

- Materiałów wielokrotnego użytkowania, które nie są zaliczone do środków trwałych.

- Zakup książek, wydawnictw, druków

- Obcej energii elektrycznej, ciepłej wody, chłodu, sprężonego powietrza na potrzeby techniczne, energetyczne i gospodarcze działalności operacyjnej

- zużycie wytworzonych we własnym zakresie materiałów, jeśli są one identyczne i łącznie magazynowane z materiałami obcej produkcji.

Usługi obce - przeznaczone do ewidencji rzeczywistych kosztów wyświadczonych przez inne jednostki i osoby fizyczne polegające na:

- Wykonaniu powierzonych im składników produkcji

- transport osób i towarów

- Wykonaniu remontów i konserwacji środków trwałych

- Usługi związane z produkcją roślinną

- Czynsze i najem nieruchomości

- Inne (usługi sprzątające)

Nie zalicza się:

- Opłat o charakterze kar Są to pozostałe koszty operacyjne

- Kosztów likwidacji środków trwałych

Podatki i opłaty

- podatki obciążające koszty działalności (np.leśny ) bez VAT (Można VAT, gdy nie jest płatnikiem)

- opłaty na rzecz organów administracji centralnej i terenowej

- Opłaty sądowe i notarialne

- Opłaty za korzystanie ze środowiska

- Znaczki pocztowe

Wynagrodzenia - do ewidencji wynagrodzeń pieniężnych oraz świadczeń w naturze - depozytów bądź ich ekwiwalentów - zaliczonych zgodnie z przepisami do wynagrodzeń pracowników i innych osób fizycznych.

Ubezpieczenia i inne świadczenia z tytułu:

- składek z tytułu ubezpieczeń społecznych i na fundusz pracy

- Odpisy na ZFŚS

- Posiłki regeneracyjno - wzmacniające (np. bony)

- Bezpieczeństwo i higiena pracy

- Utrzymanie zakładowej służby zdrowia

- Szkolenie pracowników

- Odprawy pośmiertne

Amortyzacja - służy do ewidencji kosztów zużycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

Pozostałe

- Koszty delegacji służbowych

- Koszty ryczałtów za używanie do celów służbowych prywatnych samochodów

- Innych przewidzianymi przepisami kosztów podróży służbowych

- Koszty ryczałtów na noclegi

- Ubezpieczenia majątkowe i osobowe

- Składki na rzecz organizacji do których przynależność jest obowiązkowa

29.IX.2011

Segmenty działalności jednostki

- Zwykła działalność operacyjna

- Pozostała działalność operacyjna

- Działalność na operacjach finansowych

- Zdarzenia nadzwyczajne

Zwykła działalność operacyjna - podstawowa działalność jednostki do wykonania której dana jednostka została powołana (utworzona). Może ono polegać na wytwarzaniu dóbr materialnych (działalność produkcyjna), świadczeniu usług ( działalność usługowa) bądź na zakupie i sprzedaży towarów (działalność handlowa)

Na koszty zwykłej działalności operacyjnej składają się:

- Koszty działalności podstawowej ( koszty związane z głównym przedmiotem działalności gospodarczej jednostki)

- Koszty działalności pomocniczej

- Koszty zarządu

- Koszty sprzedaży

- Koszty zakupu

Ewidencja kosztów w układzie funkcjonalnym

Odpowiedni podział kosztów według pozycji kalkulacyjnych pozwala na porównanie poziomu cen i kosztów poszczególnych produktów oraz ustalenia ich rentowności.

Funkcje układu funkcjonalnego :

- Kontrolna

- Kalkulacyjna

Zasada grupowania kosztów układu funkcjonalnego:

1. Koszty działalności podstawowej

2. Koszty działalności pomocniczej

3. Koszty działalności zarządu

4. Koszty działalności zaopatrzenia (zakupu)

5. Koszty działalności zbytu

Ad1.

- Koszty działalności produkcyjnej

- Koszty działalności handlowej

- Koszty działalności usługowej

Konto „Koszty działalności produkcyjnej” - produkcja podstawowa - jest obciążana:

- Kosztami bezpośrednimi działalności produkcyjnej któ®e w całości zalicza się do danego rodzaju produkcji

- Kosztami bezpośrednimi rozliczanymi w czasie

- Uzasadnioną część kosztów pośrednich produkcji ( kosztami wydziałów, produkcji podstawowej)

- Kosztów zużycia półfabrykatów własnej produkcji

Koszty prowadzonej działalności obejmują koszty bezpośrednie jak i pośrednie

Do ewidencji kosztów pośrednich służy konto „ Koszty wydziałowe” Ujmuje się:

- Koszty proste obciążające wydział produkcji podstawej

- Koszty rozliczone w czasie obciążające wydziały produkcji podstawowej a dotyczące danego okresu sprawozdawczego

- Koszty świadczeń dzoiałalnośći pomocniczej na rzecz wydziału podstawowego

- Koszty zakupu przypadające na zużyte materiały

Konto „Koszty działalności pomocniczej” - Za działalność pomocniczą uznaje się działalność wydziałów świadczących usługi na rzecz innych komórek organizacyjnych jednostki

Do wydziałów pomocniczych zalicza się:

- Wydział energetyczny

- Wydział transportowy

- Wydział remontowy

- Wydział wytwórczy

Konto „Produkcja pomocnicza” - Nie może wykazywać salda końcowego

Rozliczenie kosztów ujętych w układzie funkcjonalnym - odbywa się następującymi etapami:

1. Rozliczenie kosztów zakupu

2. Rozliczenie kosztów działalności pomocniczej

3. Rozliczeniekosztów pośrednich produkcji

4. Rozliczenie kosztów zarządu i sprzedaży (na wynik finansowy)

5. Ustalenie rzeczywistego technicznego kosztu wytworzenia produktów gotowych, produkcji w toku.

Rozliczenie między okresowe kosztów

Rozliczenie między okresowe kosztów przeprowadza się w celu ścisłego ustalenia kosztów działalności dla każdego okresu sprawozdawczego bez względu na to czy odnośne koszty (wydatki) zostały poniesione w poprzednich okresach sprawozdawczych (tzw. Koszty przyszłych okresów) czy też odpowiadające bieżącym kosztom wydatki będą poniesione dopiero w przyszłych okresach ( tzw. Rezerwa na wydatki przyszłych okresów)

RMK polega na:

- Gromadzeniu na specjalnym koncie RMK kosztów więcej niż jednego okresu sprawozdawczego, a następnie na rozliczeniu ich na te okresy których dane koszty dotyczą.

- Tworzeniu rezerw na przewidywane w planie wydatki, przy czym następuje to przez zaliczenie skalkulowanej części tych wydatków w ciężar właściwych kosztów w bieżącym okresie.

Czynne RMK - występuje w przypadku ponoszenia przez jednostkę kosztów dotyczących przyszłych okresów sprawozdawczych

Bierne RMK - obejmuje sumy zaliczone do kosztów bieżącego okresu których pokrycie nastąpi w przyszłości.

Rozliczenia te polegają na tworzeniu rezerwy na koszty przyszłych okresów.

Tytuły kosztów najczęściej objęte rozliczeniami RMK czynnymi to:

- Czynsze i dzierżawy płacone z góry

- ubezpieczenia majątkowe

- koszty remontów

- prenumerata

- Roczna opłata za wieczyste użytkowanie gruntu

- koszty zakupu materiałów i towarów

- koszty prac badawczych które nie zostały zaliczone w wartości niematerialne i prawne

- Koszty energii „opłacone z góry”

Tytuły kosztów na które mogą być tworzone rezerwy:

- Naprawy gwarancyjne

- Koszty reklamacji, nagrody jubileuszowe, i odprawy emerytalne

- Płace urlopowe

- Szkody górnicze

Ewidencja rozliczeń międzyokresowych czynnych

1. Przeniesienie kosztów układu rodzajowego do rozliczenia w czasie

2. Przeniesienie kosztów usług świadczonych przez wydziały pomocnicze do rozliczenia w czasie

3. Przeksięgowanie części kosztów rozliczonych czasie dotyczących bezpośrednio wytwarzanych produktów

4. Przeksięgowanie części kosztów rozliczonych czasie dotyczących pośrednio wytwarzanych produktów

5. Przeksięgowanie części kosztów rozliczonych czasie dotyczących zarządu

Bierne RMK

1.Zarachowanie kosztów

2.Poniesione faktyczne koszty

Zadanie nr.1

W bieżącym roku jednostka gospodarcza zaplanowała wykonanie remontu hali produkcyjnej. Założono koszt w wysokości 60000 zł we wrześniu otrzymano fakturę od wykonawcy usługi na 80000 + 23% VAT. Dokonać rozliczenia kosztu remontu przez cały rok

Zadanie nr 2

W styczniu opłacono polisę OC za samochód zarządu - 12000. Dokonać rozliczenia polisy w czasie

3.X.2011

Aktywa pieniężne - są to aktywa w formie krajowych środków płatniczych walut obcych i dewiz.

Do aktywów pieniężnych zalicza się inne aktywa finansowe

AKTYWA PIENIĘŻNE (największa płynność)

-Krajowe środki płatnicze

-waluty obce

-dewizy

-inne aktywa finansowe

Waluty obce - pieniądze nie będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a także międzynarodowe jednostki rozrachunkowe

Dewizy - są to pełniące funkcję płatniczą weksle, czeki, czeki podróżne, akredytywy, polecenie wpłat, przekazy i inne dokumenty finansowe w walucie obcej.

Aktywa pieniężne są szerszym pojęciem jak środki pieniężne, które są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia.

Środki pieniężne dzieli się na:

- gotówka w kasie

-depozyty płatne na żądanie

Aktywa pieniężne obejmują:

1. Gotówkę, banknoty i monety oraz bony pieniężne przechowywane w kasie, w walucie krajowej i obcej

2. Pieniądze zgromadzone na rachunkach bankowych w walucie polskiej i obcej, a będące w drodze (kasa - rach. Bankowy)

3. Inne aktywa pieniężne, a w szczególności czeki i weksle obce

Zasady obrotu pieniężnego

Rozliczenia pieniężne polegają na przemieszczeniu aktywów pieniężnych w postaci strumieni pieniężnych, które otrzymują różną postać w zależności od formy obrotu pieniężnego.

W obrocie gotówkowym płatności są realizowane za pomocą znaków pieniężnych w walucie krajowej lub obcej albo z zastosowaniem ich substytutów jakim są czeki gotówkowe, bony pieniężne (KW-Kasa wypłaci, KP-Kasa przyjmie)

Obrót bezgotówkowy polega na regulowaniu rozrachunków pomiędzy podmiotami za pośrednictwem i pod kontrolą banku.

Ewidencja aktywów pieniężnych

tabelaNależności <1000€

NBP - wycena bilansowa

Pierwsze przyszło - pierwsze wyszło - FIFO

Ostatnie weszło - pierwsze wyszło - LIFO

OBRÓT BEZGOTÓWKOWY

Rozliczenie pomiędzy podmiotami gospodarczymi następuje bezgotówkowo. Formy rozliczeń bezgotówkowych:

- polecenia przelewu

- polecenie zapłaty

- czeki rozrachunkowe

W rozliczeniu bezgotówkowych realizowanych za pośrednictwem banku jednostki stosują:

- karty płatnicze

- inne formy rozliczeń

- akredytywa

- inkaso

Akredytywa

Umowa rachunku bankowego może przewidywać wyodrębnienie środków pieniężnych przeznaczonych na określone cele jak również przeprowadzenie w tym zakresie rozliczeń pieniężnych.

Akredytywa - zabezpieczone sfinansowana określonych transakcji w uzgodnionych przez kontrahenta terminów.

Otwarcie akredytywy następuje na wniosek dłużnika złożony w jego banku i polega na wyodrębnieniu środków z jego rachunku. Akredytywa gwarantuje dostawcy terminową zapłatę za świadczenie, a u odbiorcy uzależnia dokonania zapłaty od spełnienia przez dostawce określonego świadczenia

Ewidencja akredytywy

Sposób 1

Sposób 2

Prawo bankowe dzieli rachunki na:

- rachunki pomocnicze

- rachunki bieżące

- rachunki lokat terminowych

- rachunki do rozliczeń zagranicznych

Podstawą do dokonywania zapisów na koncie rachunek bankowy stanowią dokumenty dyspozycyjne wystawione przez jednostkę.

Ewidencja na rach. bieżącym

Czeki obce

Czek jest dokumentem stosowanym w obrocie pieniężnym w którym wystawca poleca bankowi wypłatę określonej sumy pieniężnej z jego rachunku bankowego okazicielowi czeku lub określonej osobie podanej na czeku.

Terminy ważności czeku:

- w obiegu krajowym 10 dni

- w obiegu w Europie 20 dni

- w obiegu światowym 70 dni

Czek dzieli się:

Sposób określenia remitenta

Czyli osoby uprawnionej do realizacji czeku:

- imienne

- na okaziciela

Sposób realizacji czeku:

1. Gotówkowy - Dyspozycja wystawcy czeku udzielona bankowi do obciążenia jego rachunku kwotą na która czek został wystawiony oraz wpłaty tej kwoty okazicielowi czeku.

2. Rozrachunkowy - Jest realizowany w formie bezgotówkowego przelewu środków z rachunku wystawcy na rachunek posiadacza czeku

3. Potwierdzony

4. Bankierski - wystawiony jest przez bank na rzecz swoich zaufanych klientów

5. Zakreślony - wystawiony jest przez bank na rzecz swoich stałych klientów

Ewidencja czeków

Weksle obce - Są papierami wartościowymi jednak ze względu na ich funkcje płatniczą, rozrachunkową, kredytową są zaliczane do innych środków pieniężnych, z tym że ich płatności to okres 3-miesięcy od daty wystawienia.

Cechy weksla:

- Samoistność zobowiązania wekslowego

- Możliwość przenoszenia prawa wekslowego na inny podmiot

- Solidarna odpowiedzialność osób podpisanych na wekslu na jego uregulowanie w terminie.

- Skuteczne i szybkie egzekwowanie zapłaty

Prawo wekslowe dzieli weksle na:

1. Weksel własny - bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy do zapłaty ustalonej kwoty na rzecz właściciela w oznaczonym miejscu i czasie.

2. Weksel trasowany - Bezwarunkowe polecenie wystawcy weksla zapłacenie określonej sumy pieniężnej przez inną osobą na rzecz osoby trzeciej wskazanej na wekslu.

Ze względu na termin płatności weksle dzieli się na:

1. Ścisłe terminowo - płatne w wyraźnie określonym terminie

2. Terminowo okazowe - płatność przypada w terminie określonymi słowami „za okazaniem” lub „ w pewien czas po okazaniu”

Weksel z określonym terminem płatności w sumie wekslowej zawiera:

- Kwotę zobowiązania

- Odsetki od kredytu za okres od daty wystawienia weksla do terminu zapłaty

ewidencja weksli oraz ewidencja środków pieniężnych/środków pieniężnych w drodze

10.X.2011

Rozrachunki - są to stosunki prawne oraz prawa i obowiązki majątkowe występujące w związki z działalnością jednostki prowadzącej rachunkowość, wynikające z jej powiązań finansowych z różnymi kontrahentami:

- odbiorcy

- dostawcy

- urzędy

- instytucje

- pracownicy

- Inne osoby fizyczne i prawne

Powstają one w związki z realizacją umów kupna - sprzedaży składników majątku umów innego rodzaju np.: umów leasingu, najmu, dzierżawy, umów o pracę bądź wynikają z przepisów prawa np., rozrachunki z tytułu podatków, ubezpieczeń społecznych ceł

Wierzyciel to jednostka mająca prawo do otrzymania zapłaty (należności wierzytelności) z tytułu wykonanej na rzecz innej jednostki dostawy, usługi, pracy.

Dłużnik - to podmiot którego obowiązkiem jest terminowe uregulowanie płatności z tytułu zaciągniętych zobowiązań.

Szczególnym przypadkiem rozrachunków są:

-rozliczenia

-roszczenia

Rozliczenia - to należności i zobowiązania co do których wierzyciel lub dłużnik musi przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w celu ostatecznego ich potwierdzenia, określenia sumy i tytuły, ustalenia dłużnika lub wierzyciela, np. rozliczenia niedoborów i szkód, podatku VAT, wynagrodzeń.

Roszczenia - są to takie należności, które nie są akceptowane przez dłużnika i obciążone są ryzykiem nieściągalności, W sytuacji skierowania sprawy do sądu następuje powstanie ROSZCZEŃ SPORNYCH.

Należności - to wynikające z przeszłych zdarzeń prawo otrzymania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości oraz w określonym terminie, związane z cyklem operacyjnym lub wynikające z przepisów prawa.

Jest to : prawo do aktywów innych jednostek nabywane przez przedmioty dokonujące świadczeń na rzecz innych jednostek przysługujące gdy moment dokonania świadczenia wyprzedza w czasie moment zapłaty.

Zobowiązania (wg, ustawy o rachunkowości) - to wydatki wynikające z przeszłych zdarzeń obowiązki wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

Zobowiązania (Wg Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej) - to istniejące wynikające z przeszłych zdarzeń obowiązki jednostki gospodarczej, których wypełnienie spowoduje w przyszłości wpływ z jednostki środków uosabiających korzyści ekonomiczne.

Klasyfikacja rozrachunków

Wg kryterium czasu:

-długoterminowe

- krótkoterminowe

Wg. Powiązania kapitałowego:

- z jednostkami powiązanymi

- z jednostkami pozostałymi.

Wg. Stosunku dłużnika do rozrachunku

- rozrachunki bezsporne

- roszczenia

- roszczenia sporne

- rozliczenia - wymagające postępowania wyjaśniającego

Wg. Aspektu podmiotowego:

- rozrachunki z odbiorcami

- rozrachunki z dostawcami

- rozrachunki z pracownikami

- jednostkami publicznoprawnymi

- odrębnymi zakładami danej jednostki

- innymi osobami prawnymi i fizycznymi

Wg. Aspeku przedmiotowego:

-dostawy i usług

- podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych

- wynagrodzeń

- emisji papierów wartościowych

- zaciągniętych pożyczek

- niedoborów, nadwyżek i strat

- innych tytułów

Wg. Kryterium podmiotowego - przedmiotowego

- z tytułu dostaw i usług

- publicznoprawne (VAT, inne rozrachunki publicznoprawne)

- z pracownikami

- pozostałe rozrachunki ( z właścicielami, akcjonariuszami)

Wg. Kryterium terytorialnego:

- krajowe

- zagraniczne

Wg. Kryterium wyegzekwowania:

- przedawnione

- umorzone

- nieściągalne

Wg. Kryterium ryzyka

- bezwarunkowe

- warunkowe

Wg kryterium miejsca powstawania:

- zewnętrzne

- wewnętrzne

Wg. Kryterium sposobu zapłaty:

- gotówkowe

- bezgotówkowe

ORGANIZACJA EWIDENCJI ROZRACHUNKÓW

Ewidencja rozrachunków jest prowadzona na kontach bilansowych i pozabilansowych.

Ewidencja analityczna powinna zapewnić możliwość ustalenia stanu należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy, a z innych tytułów - umożliwić podział na długoterminowe i krótkoterminowe.

WYCENA

W ciągu roku obrotowego należności, roszczenia i zobowiązania wykazujemy w złotych polskich wg wartości nominalnej. Rozrachunki powstałe w walutach obcych ujmuje się w ciągu roku na kontach w wartości nominalnej przeliczone na złote polskie wg kursu NBP dla danej waluty z dnia transakcji.

ROZRACHUNKI PRZEDAWNIONE

Roszczenia majątkowe przedawnione są niezaskarżalne.

Termin przedawnienia - 10 lat

Roszczenie związane z działalnością gospodarczą - 3 lata

Roszczenia wynikające ze stosunku pracy - 3 lata

Roszczenia zakładu pracy o naprawienie sody wyrządzonej przez pracownika na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych - 1 rok

ROZRACHUNKI NIEŚCIĄGALNE

Należności nieściągalne SA to należności udokumentowanie w następujący sposób:

- akt zgonu dłużnika

- protokół nieściągalności wydany przez właściwy organ

- postanowienie sądu o oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenie postępowania upadłościowego

ROZRACHUNKI UMORZONE

Umorzenie należności należy traktować jako zwolnienie dłużnika z długu, wywołane innymi okolicznościami niż przedawnienie lub nieściągalność,

Należności i roszczenie przedawnione, umorzone i nieściągalne nie są zaliczane do aktywów przedsiębiorstwa lecz odnosi się je w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych lub odpisów aktualizujących należności.

Zobowiązania przedawnione i umorzone odnosi się na dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

WYCENA BILANSOWA

Na dzień bilansowy należności wycenia się w wartości wymagającej zapłaty z uwzględnieniem zasady ostrożności, zobowiązania zaś w kwocie wymagającej zapłaty poza instrumentami finansowymi, które wycenia się w wartości godziwej.

Należności i zobowiązania wyrażone walucie obcej przelicza się wg średniego kursu ustalonego przez NBP na dzień bilansowy.

EWIDENCJA ROZRACHUNKÓW

Na kontach pozabilansowych rozrachunków ujmuje się należności i zobowiązania warunkowe. Powstanie tych rozrachunków jest efektem zdarzeń warunkowych oznaczających stan lub sytuację, której ostateczny skutek zostanie potwierdzony dopiero z chwilą wystąpienia lub nie wystąpienia niepewnych przyszłych zdarzeń lub zdarzenia.

Konta pozabilansowe:

- należności warunkowe

- zobowiązania warunkowe

- weksle obce dyskontowane i indosowane

- weksle obce gwarancyjne

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU DOSTAW I USŁUG

Rozrachunki zachodzące pomiędzy kontrahentami krajowymi i zagranicznymi powstające z tytułu zawarcia umowy kupna i sprzedaży materiałów, produktów gotowych, usług i towarów. Do tych rozrachunków zalicza się także zaliczki na dostawy oraz rozrachunki z tytułu obrotu tranzytowego.

Podstawą ewidencji rozrachunków z tytułu dostaw i usług są:

-faktura VAT, faktura korygująca

- faktury handlowe i dokumenty celne potwierdzające, wywóz lub przewóz towarów będących przedmiotem eksportu lub importu.

- inne dokumenty, dowody zapłaty dostaw i usług, polecenie księgowania sporządzone na podstawie raportów kasowych, wyciągów bankowych, polecenie księgowania dla udokumentowania naliczenia odsetek, różnic kursowych.

Rozrachunki z odbiorcami

- należności z tytułu sprzedaży - należności z tytułu odsetek - należności od odbiorców potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu - dodatnie różnice kursowe - wycena bilansowa

- wpływy z tytułu zapłaty - udzielone rabaty bonifikaty - odpisane należności przedawnionych - przeniesienie należności spornych - ujemne różnice kursowe - kompensata należności z zobowiązaniami

W ramach konta rozrachunki z odbiorcami wydzielić można:

- rozrachunki z odbiorcami krajowymi

- rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

KOMPENSOWANIE ROZRACHUNKÓW KRAJOWYCH

Możliwość kompensowania dotyczy wzajemnych zobowiązań i należności wtedy gdy:

1. Należności i zobowiązania dotyczą tego samego kontrahenta

2. Umowa kupna ( sprzedaży) przewiduje taką formę rozliczenia rozrachunków

3. Jest dopuszczone przez przepisy Kodeksu cywilnego

ODSETKI ZA ZWŁOKĘ

Odsetki powiększają wartość nominalną należności oraz przychody finansowe

O - odsetki za zwłokę

N - kwota zaległej należności

R - oprocentowanie roczne

T - liczba dni, dla których obliczone są odsetki

KOSZTY SĄDOWE

Należności można powiększyć o zasądzony zwrot kosztów sądowych w korespondencji z kontem „ rozliczenie międzyokresowe przychodów”

17.X.2011

ROZRACHUNKI PUBLICZNOPRAWNE

Rozrachunki publicznoprawne to należności i zobowiązania z tytułu podatków, ceł, opłat, składek ubezpieczeniowych i innych tytułów wynikających przepisów o zobowiązaniach podatkowych i zrównanych z nimi

Do ewidencji rozrachunków publicznoprawnych wykorzystuje się następujące konta syntetyczne:

- Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu podatku VAT,

- Rozliczenie należnego podatku VAT

- Rozliczenie naliczonego podatku VAT

- podatek VAT do rozliczenia

- korekta naliczonego VAT

- pozostałe rozrachunki z tytułu podatków

- rozrachunki z urzędem celnym

- rozrachunki z zakładem ubezpieczeń społecznych

- pozostałe rozrachunki publicznoprawne

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU VAT

Występują w przedsiębiorstwach będących płatnikami VAT

VAT = sprzedaż netto * stawka podatku VAT

Sprzedaż brutto= sprzedaż netto+VAT

Opodatkowaniu podlegają wszystkie zaliczki i przedpłaty

Stawki podatku VAT : 23%, 8%

KONTO ROZRACHUNKI Z URZĘDEM SKARBOWYM Z TYTUŁU PODATKU VAT

Służy do ustalenia zobowiązań jednostki z tytułu podatku VAT lub przysługującego jej zwrotu podatku VAT za dany okres. Jest to konto na które przenosi się pod datą ostatniego miesiąca salda kont „Rozliczenie naliczonego podatku VAT” oraz „ Rozliczenie należnego podatku VAT” i dokonuje ich kompensaty.

Na tym koncie ujmuje się:

- naliczony podatek VAT

- należny podatek VAT

- kwoty przekazywane urzędowi Skarbowemu z tytułu wpłat i kwoty zwracane przez Urząd skarbowy

Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu podatku VAT
- naliczony podatek VAT - zapłatę zobowiązania z tytułu podatku VAT - odsetki należne od urzędu skarbowego	- należny podatek VAT - podatek VAT zwracany przez urząd Skarbowy - sanacyjne naliczony podatek VAT - naliczone odsetki za zwłokę

Konto ROZLICZENIE NALEŻNEGO PODATKU VAT służy do ewidencji i rozliczania należnego podatku VAT zawartego w fakturach VAT i fakturach korygujących dotyczących sprzedaży, jak i czynności zrównanych ze sprzedażą.

Rozliczenie należnego podatku VAT
- przeniesienie należnego podatku VAT stanowiącego zobowiązania podatkowe bieżącego okresu sprawozdawczego	- zawarty w fakturach podatek należny

Konto ROZLICZENIE NALICZONEGO PODATKU VAT - służy do ewidencji i rozliczania podatku VAT zawartego w otrzymywanych fakturach VAT i fakturach korygujących wystawionych przez dostawców oraz podatku VAT od importu zawartego w otrzymanych dokumentach celnych SAD.

Rozliczenie naliczonego podatku VAT
- naliczony podatek zawarty w fakturach, fakturach korygujących, dokumentach SAD	- rozliczenie naliczonego VAT w części podlegającej odliczeniu od VAT należnego lub zwrotowi

PODATEK VAT DO ROZLICZENIA

Na koncie tym ujmuje się podatek VAT, który będzie rozliczany w następnych okresach sprawozdawczych.

PODATEK: DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH, OSÓB FIZYCZNYCH, PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI, ŚRODKÓW TRANSPORTU

Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych powstają w związku z obowiązkiem opłacenia przez jednostki gospodarcze podatku od osiągniętego w roku podatkowych dochodu brutto.

ROZRACHUNKI Z URZĘDEM CELNYM

Są to rozrachunki z tytułu naliczonych przy imporcie transportów:

- cła należnego urzędowi celnemu przy imporcie

- podatku akcyzowego

- podatku VAT

- opłat manipulacyjnych

ROZRACHUNKI Z ZAKŁADEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Zalicza się do nich:

- ubezpieczenia emerytalne

- ubezpieczenia rentowe

- ubezpieczenia chorobowe

- ubezpieczenia wypadkowe

- ubezpieczenia zdrowotne

- składka na Fundusz Pracy

- składka na FGŚP

- zasiłki płatne ze środków ZUS

Składki ubezpieczeń społecznych w części pokrywane są przez pracownika, a w części przez pracodawcę. Pracownik finansuje ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne

Pracodawca finansuje ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz wypadkowe a także opłaca składki na Fundusz Pracy, FGŚP. Całość składek z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych odprowadza do ZUS pracodawca.

POZOSTAŁE ROZRACHUNKI PUBLICZNOPRAWNE

To wszystkie publicznoprawne inne niż rozrachunki z tytułu podatków z tytułu ubezpieczeń społecznych, rozrachunków z urzędem celnym.

Są to:

- należności i zobowiązania otrzymywane i przekazywane do budżetu państwa.

- dotacje, subwencje, dopłaty do wyrobów i usług (z budżetu)

- opłaty urzędowe (skarbowe, notarialne, paszportowe)

ROZRACHUNKI Z PRACOWNIKAMI

Obejmują należności z tytułu różnych świadczeń jednostko gospodarczej na rzecz pracowników oraz zobowiązania wobec pracowników z tytułu pracy świadczonej przez nich dla danej jednostki.

Rozrachunki z pracownikami można podzielić na:

- rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

- inne rozrachunki z pracownikami

ROZRACHUNKI Z TYTUŁU WYNAGRODZEŃ

Podstawowy rodzaj rozrachunków z pracownikami.

Do elementów wynagrodzeń zalicza się:

- wynagrodzenie zasadnicze

- dopłaty i dodatki

- wynagrodzenia brutto

- potrącenia obligatoryjne

- potrącenia dobrowolne

- wynagrodzenie netto

- zasiłki

- kwota do wypłaty

Wynagrodzenia dzieli się na:

- wynagrodzenia osobowe (umowa o prace)

- wynagrodzenia bezosobowe (umowę o dzieło, na zlecenie)

Obok wynagrodzeń do rozrachunków z pracownikami zalicza się:

- wypłacane pracownikom zaliczki do rozliczenia oraz dokonywanie przez nich wydatków na cele administracyjno - gospodarcze

- krajowych i zagranicznych podróży służbowych

- odpłatnych świadczeń na rzecz pracowników

- roszczenia z tytułu niedoborów i szkód uznanych przez pracowników.

Ewidencja prowadzona jest na koncie: Inne rozrachunki z pracownikami

Przykład 1 - Jednostka x otrzymała od nabywcy swoich towarów zaliczkę przed ich wydaniem o wartości 12300. Wartość całej dostawy wynosi 18000. Jednostka wystawiła fakturę zaliczkową.

7.XI.2011

OBRÓT MATERIAŁOWY

Materiały - to składniki nabyte w celu zużycia na własne potrzeby w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeśli trwa on dłużej niż 12 miesięcy (wg. MSR 2)

Zapasy - Uznaje za materiały składnik aktywów zużywany w procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług (wg. MSR 2)

Materiały zużywane są głównie w podstawowej działalności operacyjnej a więc w produkcji wyrobów i przy okazji świadczenia usług (bezpośrednio w procesach produkcyjno-wytwórczych), aczkolwiek ich wykorzystanie jest związane również z konserwacjami sprzętu, ogrzewaniem pomieszczeń, utrzymaniem czystości, sprzedażą wyrobów (opakowania), jak również prowadzonymi pracami o charakterze administracyjno-biurowym.

Cechą charakterystyczną materiałów jest jednorazowe zużywanie oraz przekazaniu w całości swojej wartości produktom do której wytworzenia zostały zużyte bądź odniesienie jej do wyniku finansowego

• Cel zużycia

• Materiały podstawowe - przekazują wyrobom swoją istotę, nadają im zasadnicze cechy, stanowią część składową produktu lub opakowanie podstawowe

• Materiały pomocnicze - nadają wyrobom pewne cechy lub ułatwiają i przyspieszają proces produkcji; zalicza się tu także: materiały wykorzystywane do konserwacji maszyn i urządzeń, utrzymywania czystości, materiały biurowe

• Paliwo - wykorzystywane na cele technologiczne, energetyczne, gospodarcze

• Części zapasowe maszyn i urządzeń - przeznaczone na wymianę zużytych części w czasie konserwacji i remontów środków trwałych

• Opakowania - wykorzystywane do „ochrony” wyrobów gotowych w związku z ich wysyłką do odbiorcy

• Odpadki - materiały niepełnowartościowe, resztki powstające w trakcie produkcji.

• Celowość utrzymania

• Normatywny zapas materiałów - oznacza taki och poziom, który zapewni prawidłowe funkcjonowanie procesów prowadzonych przez jednostkę. Najlepszym rozwiązaniem w zakresie kontroli stanu zapasów jest wykorzystanie metody zakupu (Just In time - nabycie wprost przez zużyciem)

• Zapasy ponadnormatywne - mogą obejmować:

• zapasy rezerwowe, nabywane na wypadek sytuacji trudnych do przewidzenia(np. klęski żywiołowe)

• zapasy sezonowe związane z cyklem ich wytwarzania (np. płody rolne)

• zapasy zbędne składające się z materiałów pełnowartościowych: (nadmierne zakupy, lub zmiana czy ograniczenie rodzaju działalności), składające się z materiałów niepełnowartościowych (utraciły swoje właściwości)

• Miejsce składowania

• Materiały w drodze -jednostka gospodarcza otrzyma i zaakceptuje fakturę za materiały, natomiast nie dysponuje jeszcze samą dostawą.

• Materiały na składzie - zapasy przyjęte do magazynu, będące własnością jednostki, bądź będące w jej czasowej dyspozycji zapasy obce.

• Materiały w przerobie - reprezentują wartość tych składników majątkowych, które wydane z magazynu lub wprost z zakupu znajdują się w tracie przystosowania ich do użytkowania.

WYCENA MATERIAŁÓW

• Cena zakupu - kwota należna sprzedającemu, w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym, a pomniejszona o zmniejszania ceny (opusty, rabaty)

• Cena nabycia - w przypadku materiałów jest to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania

Materiały wykazuje się w księgach rachunkowych według rzeczywistych cen nabycia. Oznacza to że koszty zakupu zwiększają wartość materiałów.

20

---