ACTORI INCUMBIT PROBATIO	POWÓD PONOSI CIĘŻAR DOWODZENIA
ACTOR SEQUITUR FORUM REI	DLA POWODA WŁAŚCIWY JEST SĄD POZWANEGO
AGERE NON VALENTI NON CURRIT PRAESCRIPTIO	PRZEDAWNIENIE NIE PRZYSŁUGUJE NIE MOGĄCEMU DOCHODZIĆ ROSZCZEŃ PRZED SĄDEM
AMBULATORIA EST VOLUNTAS TESTATORIS USQUE AD MORTEM	ZMIENNA JEST WOLA SPADKODAWCY AŻ DO ŚMIERCI
AUDIATUR ET ALTERA PARS	NIECHAJ I DRUGA STRONA BĘDZIE WYSŁUCHANA
CASUM SENTIT DOMINUS	SKUTKI ZDARZENIA PRZYPADKOWEGO PONOSI WŁAŚCICIEL
CESSANTE RATIONE LEGIS CESSAT ET LEX IPSA	GDY USTAJE PRZYCZYNA OBOWIĄZYWANIA USTAWY, TRACI MOC SAMA USTAWA
COGITATIONIS POENAM NEM PATITUR	MYŚLI NIE PODLEGAJĄ KARZE
COMMODUM EIUS ESSE DEBET, CUIUS EST PERICULUM	KORZYŚĆ MUSI PRZYPADAĆ TEMU KTO PONOSI RYZYKO
CONFESSIO EST REGINA PROBATIONUM	PRZYZNANIE SIĘ DO WINY JEST KRÓLOWĄ PRZEPROWADZENIA DOWODU
CONFESSUS PRO IUDICATO EST	KTO UZNAŁ POWÓDZTWO, UWAŻANY JEST ZA SĄDZONEGO
CONSUETUDO PRO LEGE SERVATUR	ZWYCZAJ JEST PRZESTRZEGANY W MIEJSCE PRAWA
CONVENTIO OMNIS INTELLEGITUR REBUS SIC STANTIBUS	UMOWA POZOSTAJE W MOCY, O ILE OKOLICZNOŚCI JEJ ZAWARCIA NIE ULEGŁY ZMIANIE
CRIMEN GRAVE NON POTEST ESSE IMPUNIBILE	CIĘŻKIE PRZESTĘPSTWO NIE MOŻE POZOSTAĆ BEZKARNE
CULPA EST IMMISCERE SE REI AD SE NON PERTINENTI	WINĄ JEST MIESZANIE SIĘ DO RZECZY, KTÓRE NAS NIE DOTYCZĄ
DA MIHI FACTUM, DABO TIBI IUS	PODAJ MI FAKTY, PODAM CI PRAWO
DAMNUM AUT CASU FIT AUT CULPA	SZKODA POWSTAJE ALBO ZE ZDARZENIA PRZYPADKOWEGO ALBO NA SKUTEK PRZEWINIENIA
DIES INTERPELLAT PRO HOMINE	TERMIN NIE WZYWA ZA CZŁOWIEKA ; TERMIN UPOMINA SIĘ W IMIENIU CZŁOWIEKA
DORMIUNT ALIQUANDO LEGES, NUNQUAM MORIUNTUR	USTAWY CZASEM DRZEMIĄ, ALE NIGDY NIE UMIERAJĄ
DURA LEX, SED LEX	SUROWE PRAWO, ALE PRAWO
EI INCUMBIT PROBATIO, QUI DECIT, NON EI QUI NEGAT	TEN PONOSI CIĘŻAR DOWODZENIA KTO TWIERDZI, A NIE TEN KTO PRZECZY
EIUS EST NOLLE, QUI POTEST VELLE	TYLKO TEN MOŻE NIE CHCIEĆ, KTO MOŻE CHCIEĆ
EXCIPIENDO REUS FIT ACTOR	POWÓD POWINIEN DOWIEŚĆ POZWANEMU ZARZUT
FACTA PROBANTUR, IURA NOVIT CURIA	OKOLICZNOŚCI FAKTYCZNE NALEŻY UDOWODNIĆ, A PRAWO SĄD ZNA
FATETUR FACINUS, QUI IUDICIUM FUGIT	PRZYZNAJE SIĘ DO CZYNU, KTO UNIKA SĄDU
FIAT IUSTITIA , PEREAT MUNDUS	NIECH ZGINIE ŚWIAT, BYLEBY SPRAWIEDLIWOŚCI STAŁO SIĘ ZADOŚĆ
FRAUS EST FRAUDEM CELARE	UKRYWANIE OSZUSTWA JEST OSZUSTWEM
GENUS PERIRE NON CENSETUR	GATUNEK NIE GINIE
HEREDITAS NIHIL ALIUD EST, QUAM SUCCESSIO IN UNIVERSUM IUS, QUOD DEFUNCTUS HABUERIT	SPADKOBRANIE TO NIC INNEGO JAK WEJŚCIE W OGÓŁ PRAW , JAKIE POSIADAŁ ZMARŁY
HOC IURE UTIMUR, UT, QUIDQUID OMNIO PER VIM FIAT, AUT IN VIS PUBLICAE AUT IN VIS PRIVATAE CRIMEN INCIDAT
ID, QUOD NOSTRUM EST, SINE FACTO NOSTRO AD ALIUM TRANSFERRI NON POTEST	TO, CO JEST NASZE BEZ DZIAŁANIA NASZEGO NIE MOŻE BYĆ PRZENIESIONE NA INNYCH
IGNORANTIA IURIS NOCET	NIEZNAJOMOŚĆ PRAWA SZKODZI
IMPERITIA CULPAE ADNUMERATUR	BRAK DOŚWIADCZENIA ZALICZA SIĘ DO WINY
IMPOSIBILLIUM NULLA OBLIGATIO	ZOBOWIĄZANIE DO RZECZY NIEMOŻLIWYCH, NIE OBOWIĄZUJE
INDIVISA EST CAUSA PIGNORIS	NIEPODZIELNY JEST PRZEDMIOT SPORU
IN DUBIIS BENIGNORIA PRAEFERENDA SUNT
IN DUBIO PRO REO	W RAZIE WĄTPLIWOŚCI (ORZEKAĆ) NA RZECZ OSKARŻONEGO
INIURIAM QUI FACTURUS EST, IAM FACIT	KTO MA ZAMIAR WYRZĄDZIĆ KRZYWDĘ JUŻ JĄ WYRZĄDZA
IN LEGIBUS FUNDAMENTUM REI PUBLICAE	PRAWA SĄ OSTOJĄ PAŃSTWA
IN MALEFICIIS VOLUNTAS SPECTATUR, NON EXITUS	W PRZESTĘPSTWIE MA SIĘ NA WZGLĘDZIE ZAMIAR, A NIE REZULTAT
IN PARI CAUSA MELIOR EST CONDITIO POSSIDENTIS	W JEDNAKOWEJ SYTUACJI LEPSZA JEST POZYCJA POSIADACZA
IN POENALIBUS CAUSIS BENIGNUS INTERPRETANDUM	W SPRAWACH KARNYCH NALEŻY STOSOWAĆ ŁAGODNIEJSZĄ INTERPRETACJĘ
INTER ARMA SILENT LEGES	W CZASIE WOJNY MILCZĄ PRAWA
IN TESTAMENTIS PLENIUS VOLUNTATES TESTANTIUM INTERPRETAMUR	WYKŁADNIA TESTAMENTÓW OPIERA SIĘ NA WNIKLIWYM BADANIU WOLI TESTATORÓW
IN TOTO ET PARS CONTINETUR	W CAŁOŚCI I CZĘŚĆ JEST ZAWARTA
LEGE NON DISTINGUENTE NEC NOSTRUM EST DISTINGUERE	CZEGO PRAWO NIE ROZRÓŻNIA, TEGO NIE NALEŻY ROZRÓŻNIAĆ
LEGES SALUTEM CIVITATIS SALUTI SINGULORUM ANTPONUNT	USTAWY PRZEDKŁADAJĄ DOBRO PAŃSTWA NAD DOBRO JEDNOSTKI
LEGUM MINISTRI MAGISTRATUS, LEGUM INTERPRETES IUDICES	URZĘDNICY SĄ SŁUGAMI PRAWA, SĘDZIOWIE INTERPRETATORAMI PRAWA
LEX IUBET EA, QUAE FACIENDA SUNT, PROHIBETQUE CONTRARIA	PRAWO NAKAZUJE TO, CO NALEŻY CZYNIĆ I ZAKAZUJE RZECZY PRZECIWNYCH
LEX POSTERIOR DEROGAT LEGI PRIORI	AKT PÓŹNIEJSZY UCHYLA AKT WCZEŚNIEJSZY
LEX POSTERIOR GENERALIS NON DEROGAT LEGI ANTERIORI SPECIALI	USTAWA PÓŹNIEJSZA O CHARAKTERZE OGÓLNYM NIE UCHYLA USTAWY WCZEŚNIEJSZEJ O CHARAKTERZE SZCZEGÓLNYM
LEX PROSPICIT, NON RESPICIT	PRAWO PATRZY PRZED SIEBIE, A NIE ZA SIEBIE
LEX RETRO NON AGIT	PRAWO NIE DZIAŁA WSTECZ
LEX SPECIALIS DEROGAT LEGI GENERALI	USTAWA SZCZEGÓLNA UCHYLA USTAWĘ OGÓLNĄ
LOCUS REGIT ACTUM	CZAS OKREŚLA CZYNNOŚĆ PRAWNĄ
MALE ENIM NOSTRO IURE UTI NON DEBEMUS	NIE POWINNIŚMY UŻYWAĆ NASZEGO PRAWA ŹLE
MANIFESTUM NON EGET PROBATIONE	TO, CO OCZYWISTE NIE WYMAGA PRZEPROWADZENIA DOWODU
MATER SEMPER CERTA EST, PATER QUEM NUPTIAE DEMONSTRANT	MATKA JEST ZAWSZE ZNANA, OJCEM JEST TEN, NA KOGO WSKAZUJE ZWIĄZEK MAŁŻEŃSKI
MORA TRAHIT PERICULUM; PERICULUM IN MORA	ZWŁOKA POCIĄGA ZA SOBĄ NIEBEZPIECZEŃSTWO
NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR, QUOTIENS DE COMMODIS EIUS AGITUR	DZIECKO POCZĘTE UWAŻA SIĘ ZA JUŻ NARODZONE, O ILE CHODZI O KORZYŚCI DLA NIEGO
NE BIS DE EADEM RE SIT ACTIO	ABY NIE BYŁO PONOWNEGO POSTĘPOWANIA W TEJ SAMEJ SPRAWIE
NE BIS IN IDEM PROCEDAMUS	NIE NALEŻY ROZSTRZYGAĆ DWA RAZY W TEJ SAMEJ SPRAWIE
NECESSITAS FRANGIT LEGEM	KONIECZNOŚĆ ŁAMIE PRAWO
NE EAT IUDEX ULTRA PETITA PARTIUM	NIECH NIE WYCHODZI SĘDZIA PONAD ŻĄDANIA STRON
NEGLEGENTIA CULPA EST	NIEDBALSTWO JEST WINĄ
NE IMPEDIATUR LEGATIO	NIECH BĘDZIE OGRANICZONE POSELSTWO
NEMO DE DOMO SUA EXTRAHI POTEST	NIKT NIE MOŻE BYĆ WYRZUCONY ZE SWOJEGO DOMU
NEMO EX SUO DELICTO MELIOREM SUAM CONDICIONEM FACERE POTEST	NIKT NIE MOŻE POPRZEZ WŁASNY WYSTĘPEK, UCZYNIĆ LEPSZYM SWEGO POŁOŻENIA
NEMO IUDEX INDONEUS IN PROPRIA CAUSA	NIKT NIE MOŻE BYĆ SĘDZIĄ W SWOJEJ SPRAWIE
NEMO NON BENIGNUS EST SUI IUDEX	NIKT NIE JEST DLA SIEBIE NIEPRZYCHYLNYM SĘDZIĄ
NEMO PLUS IURIS AD ALIUM TRANSFERRE POTEST , QUAM IPSE HABET	NIKT NIE MOŻE PRZENIEŚĆ NA DRUGĄ OSOBĘ WIĘCEJ PRAW, ANIŻELI SAM POSIADA
NEMO PRO PARTE TESTATUS, PRO PARTE INTESTATUS DECEDERE POTEST	NIKT NIE MOŻE ROZPORZĄDZAĆ MAJĄTKIEM CZĘŚCIOWO PRZEZ TESTAMENT I CZĘŚCIOWO BEZ TESTAMENTU
NEMO TESTIS INDONEUS IN PROPRIA CAUSA	NIKT NIE POWINIEN BYĆ ŚWIADKIEM W SWOJEJ SPRAWIE
NIHIL CONSENSUI TAM CONTRARIUM EST, QUAM VIS ATQUE METUS	NIC NIE JEST TAK BARDZO PRZECIWNE ZGODZIE, JAK SIŁA I STRACH
NIHIL PROBAT, QUI NIMIUM PROBAT	NIE UDOWADNIA NICZEGO, KTO DOWODZI ZBYT WIELE
NON NUMERANDA , SED PONDERANDA SUNT ARGUMENTA	DOWODY NALEŻY NIE LICZYĆ, ALE WAŻYĆ
NOVUS REX, NOVA LEX	NOWY WŁADCA, NOWE PRAWO
NULLA POENA SINE LEGE	NIE MA KARY BEZ USTAWY
NULLUM CRIMEN SINE LEGE	NIE MA PRZESTĘPSTWA BEZ USTAWY
NULLUS VIDETUR DOLO FACERE, QUI IURE SUO UTITUR	NIE UWAŻA SIĘ, ABY POSTĘPOWAŁ PODSTĘPNIE TEN, KTO WYKONUJE SWOJE UPRAWNIENIA
OMNIS DEFINITIO IN IURE CIVILI PERICULOSA EST	KAŻDA DEFINICJA W PRAWIE CYWILNYM JEST NIEBEZPIECZNA
PACTA SUNT SERVANDA	UMÓW NALEŻY DOTRZYMYWAĆ
PRINCEPS LEGIBUS SOLUTUS	WŁADCA STOI PONAD PRAWEM; WŁADCA NIE PODLEGA PRAWU
PRIOR TEMPORE POTIOR IURE	PIERWSZEŃSTWO W CZASIE DAJE LEPSZE PRAWA
PRIVATORUM CONVENTIO IURI PUBLICO NON DEROGAT	UMOWA PRYWATNA NIE UCHYLA PRAWA PUBLICZNEGO
PROHIBENDA EST IRA IN PUNIENDO	PRZY WYMIERZANIU KARY NIE MOŻNA KIEROWAĆ SIĘ GNIEWEM
QUI CURAT, NON CURATUR	KTO SPRAWUJE KURATELĘ, NIE MOŻE BYĆ POD KURATELĄ
QUID LEGES SINE MORIBUS?	CZYM SĄ USTAWY BEZ ZWYCZAJÓW?
QUI IURE SUO UTITUR, NEMINEM LAEDIT	NIKOGO NIE KRZYWDZI TEN, KTO KORZYSTA ZE SWEGO PRAWA
QUI TACET, CONSENTIRE VIDETUR	KTO MILCZY, TEN ZDAJE SIĘ ZEZWALAĆ
QUOD AB INITIO EST VITIOSUM , NON POTEST TRACTU TEMPORIS CONVALESCERE	TO, CO OD POCZĄTKU JEST WADLIWE, NIE MOŻE BYĆ UZDROWIONE Z UPŁYWEM CZASU
QUOD ATTINET AD IUS CIVILE, SERVI PRO NULLIS HABENTUR	ODNOSI SIĘ TO DO PRAWA CYWILNEGO, ŻE NIEWOLNICY UWAŻANI SĄ ZA NIC
RATIO EST ANIMA LEGIS	SENS USTAWY JEST JEJ DUSZĄ
REGULA EST, QUAE REM QUAE EST BREVITER ENARRAT	REGUŁA JEST TYM, CO WYPOWIADA KRÓTKO RZECZ, KTÓRA JEST
REO, NEGANTE ACTORI INCUMBIT PROBATIO	KIEDY POZWANY ZAPRZECZA, DOWÓD OBCIĄŻA POWODA
RES EST IN IUDICIUM DEDUCTA, LIS PENDET	SPRAWA ODDANA DO SĄDU, SPÓR ULEGA ZAWIESZENIU
RES IPSA LOQUITUR	RZECZ MÓWI SAMA ZA SIEBIE
RES IUDICATA PRO VERITATE ACCIPITUR	SPRAWĘ OSĄDZONĄ, UWAŻA SIĘ ZA PRAWDĘ
RES NULLIUS CEDIT PRIMO OCCUPANTI	RZECZ NICZYJA PRZYPADA NAJPIERW TEMU, KTO JĄ NABYŁ
SALUS REI PUBLICAE SUPREMA LEX ESTO	DOBRO RZECZPOSPOLITEJ (REPUBLIKI) WINNO BYĆ NAJWYŻSZYM PRAWEM
SANCTI HABEANTUR LEGATI	POSŁÓW NALEŻY TRAKTOWAĆ JAK UŚWIĘCONYCH (NIETYKALNYCH)
SCIRE LEGES NON HOC EST VERBA EARUM TENERE, SED VIM AC POTESTATEM	ZNAJOMOŚĆ PRAW NIE POLEGA NA PAMIĘTANIU ICH DOSŁOWNIE, ALE NA UMIEJĘTNOŚCI STOSOWANIA ICH SENSU (TREŚCI I MOCY PRAWNEJ)
SEMEL HERES, SEMPER HERES	KTO RAZ STAŁ SIĘ DZIEDZICEM, NIE MOŻE PRZESTAĆ NIM BYĆ
SEMPER SPECIALIA GENERALIBUS INSUNT	SZCZEGÓŁY MIESZCZĄ SIĘ W OGÓŁACH
SERVITUTIBUS CIVILITER UTENDUM EST	SŁUŻEBNOŚĆ NALEŻY WYKONYWAĆ OGLĘDNIE (W SPOSÓB NAJMNIEJ UCIĄŻLIWY)
SOCIETAS DELINQUERE NON POTEST	SPOŁECZEŃSTWO NIE MOŻE POPEŁNIĆ PRZESTĘPSTWA
SPECIES PERIT EI , CUI DEBETUR	RZECZ INDYWIDUALNIE OZNACZONA GINIE NA RYZYKO WIERZYCIELA
SUMMUM IUS SUMMA INIURIA	NAJWYŻSZE PRAWO (BYWA) NAJWYŻSZYM BEZPRAWIEM
SUPERFICIES SOLO CEDIT	POWIERZCHNIA GRUNTU PRZYPADA GRUNTOWI
TEMPUS REGIT ACTUM	CZAS OKREŚLA CZYNNOŚĆ PRAWNĄ
TESTES ESTOTE!	BĄDŹCIE ŚWIADKAMI!
UBI EADEM LEGIS RATIO, IBI EADEM LEGIS DISPOSITIO	GDZIE TAKI SAM SENS USTAWY, TAM TAKIE SAMO POSTANOWIENIE (NORMA)
UBI LEX, IBI POENA	GDZIE USTAWA, TAM KARA
UBI SOCIETAS, IBI IUS	GDZIE SPOŁECZEŃSTWO , TAM PRAWO
USUS EST UNSUS LEGUM CORRECTOR	PRAKTYKA JEST JEDYNYM KOREKTOREM USTAW
VIDEANT CONSULES, NE QUID DETRIMENTI RES PUBLICA CAPIAT	NIECH BACZĄ KONSULOWIE , BY RZECZ POSPOLITA NIE PONIOSŁA JAKIEJ SZKODY
VIM VI REPELLERE LICET	SIŁĘ WOLNO ODEPRZEĆ SIŁĄ
VOLENTI NON FIT INIURIA	CHCĄCEMU NIE DZIEJE SIĘ KRZYWDA

---