Wykład IV, Ćwiczenia IV - Konsolidacja jednostek stowarzyszonych, metoda praw własności ( MSR 28)
MSR 28 Podstawowe definicje
Znaczący wpływ
Możliwość uczestnictwa, wywierania wpływu na kształt polityki operacyjnej i finansowej danego podmiotu, ale nie będąca jednocześnie kontrolą lub współkontrolą.(MSR 28,31).
Znaczący inwestor
Podmiot posiadający w innej jednostce, która nie jest jednostką zależną ani współzależną, nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierający znaczący wpływ na jej działania.
Jednostka stowarzyszona
Podmiot, na który znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ i który nie jest jednostką zależną ani współzależną.
Konsolidacja metodą praw własności - sprawozdanie z sytuacji finansowej
Przykład 1
Spółka Ciotka nabyła 40% udziałów w spółce Siostrzenica, gdy jej aktywa netto wynosiły 150 ( kapitał podstawowy 100 oraz zyski zatrzymane 50), płacąc za nie 200zł. Ciotka ujmuje w swoim sprawozdaniu jednostkowym udziały w Siostrzenicy jako aktyw dostępny do sprzedaży i wycenia do wartości godziwej. Przyrost wartości dotyczy w połowie tego roku a w połowie lat poprzednich. Sprawozdania z pozycji finansowej obu podmiotów na koniec okresu sprawozdawczego prezentowały się następująco:
Ciotka Siostrzenica
Rzeczowe aktywa trwałe 500 320
Udziały w spółce Siostrzenica 300 -
Aktywa obrotowe 300 175
1 100 150
Kapitał podstawowy 450 100
Zyski zatrzymane 350 120
Kapitał z aktualizacji wyceny 100 -
Zysk netto za rok obrotowy ( po podziale) 125 60
Zobowiązania handlowe 75 215
1 100 495
Dokonaj konsolidacji powyższych sprawozdań metodą praw własności, jeśli wiadomo że w danym okresie nie miały miejsce żadne transakcje gospodarcze pomiędzy tymi dwoma podmiotami .
Konsolidacja metodą praw własności - sprawozdanie z całkowitych dochodów
Przykład 2
Spółka Ciotka 30 września 2009 zakupiła za 1500zł 400 akcji spółki Siostrzenica, która łącznie wyemitowała 1000 akcji. Na dzień uzyskania znaczącego wpływu aktywa netto spółki Siostrzenica obejmowały kapitał podstawowy w kwocie 2000, zyski zatrzymane 400 oraz proporcjonalny do ilości miesięcy udział w zysku netto i całkowitych dochodach za rok 2009. Sprawozdania z sytuacji finansowej oraz z całkowitych dochodów obu podmiotów na 31 grudnia 2009 zostały zaprezentowane poniżej. Przygotuj dane skonsolidowane wiedząc, że Ciotka ujmuje udziały w spółce Siostrzenica jako aktywa finansowe dostępne do sprzedaży i wycenia je do wartości godziwej. Ponadto Siostrzenica również ujmuje akcje spółek giełdowych jako aktywa dostępne do sprzedaży. Posiadane obecnie akcje nabyła 1 stycznia 2009 za 240 zł.
Ciotka Siostrzenica
Rzeczowe aktywa trwałe 6 250 4570
Udziały w spółce Siostrzenica 2 000 -
Akcje spółek giełdowych - 360
Aktywa obrotowe 1 115 9 365 3 392 8 322
Kapitał podstawowy 3 750 2 000
Zyski zatrzymane 1 900 400
Kapitał z aktualizacji wyceny 500 120
Zysk netto za okres 1 750 1400
Zobowiązania handlowe 1 465 9 365 4 402 8 322
Ciotka Siostrzenica
Przychody ze sprzedaży 6 550 6 180
Koszt własny sprzedaży (4 000) (3 600)
Koszty ogólnego zarządu (1 200) (1 500)
Pozostałe przychody operacyjne 800 620
Koszty finansowe (300) (200)
Zysk brutto za okres 1 850 1 500
Podatek dochodowy (100) (100)
Zysk netto za okres 1 750 1 400
Inne składniki całkowitych dochodów 500 120
Całkowite dochody netto 2 250 1 520
Eliminacja transakcji sprzedaży aktywów oraz świadczenia usług „w górę” - od jednostki stowarzyszonej do znaczącego inwestora
Podobnie jak miało to miejsce w przypadku konsolidacji metodą pełną prześledźmy, w jaki sposób należy ujmować transakcje zachodzące pomiędzy konsolidowanymi podmiotami. W przypadku metody praw własności kluczowym rozgraniczeniem, mającym wpływ na sposób ujęcia korekty ma rozróżnienie między transakcjami:
„ w górę” ( ang. upstream transactions), w których podmiotem sprzedającym jest jednostka stowarzyszona, a kupującym znaczący inwestor
„ w dół” ( ang. downstream transactions), w których podmiotem sprzedającym jest znaczący inwestor, a kupującym jednostka stowarzyszona
Zacznijmy od analizy pierwszego z powyższych przypadków w kontekście zdarzeń gospodarczych, które analizowaliśmy już dla metody pełnej:
Sprzedaż zapasów z zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 zapasy (aktywa) znaczącego inwestora
- DT 100 udział w zysku jednostki stowarzyszonej (przychody) lub zyski zatrzymane
Sprzedaż środków trwałych z zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 środki trwałe (aktywa) znaczącego inwestora
- DT 100 udział w zysku jednostki stowarzyszonej (przychody) lub zyski zatrzymane
Korekta zbyt dużej amortyzacji o 20 zł:
- DT 20 środki trwałe (aktywa) znaczącego inwestora
- CT 20 koszty znaczącego inwestora (redukcja kosztów) lub dodać zyski zatrzymane
Sprzedaż usług zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 zapasy (aktywa) lub koszty znaczącego inwestora
- DT 100 udział w zysku jednostki stowarzyszonej (przychody) lub zyski zatrzymane
Odsetki od pożyczek z marżą
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 zapasy, środki trwałe (aktywa) lub koszty finansowe znaczącego inwestora
- DT 100 udział w zysku jednostki stowarzyszonej (przychody) lub zyski zatrzymane
Rozrachunki między znaczącym inwestorem a jednostką stowarzyszoną
Może się to na pierwszy rzut oka wydawać zaskakujące, ale nie ma potrzeby eliminowania wzajemnych rozrachunków między tymi dwoma podmiotami.
Przykład 3
Spółka Ciotka 31 marca 2009 zakupiła za 800zł 600 akcji spółki Siostrzenica, która łącznie wyemitowała 2000 akcji. Na dzień uzyskania znaczącego wpływu aktywa netto spółki Siostrzenica obejmowały kapitał podstawowy, zyski zatrzymane w kwocie 2400zł.. Sprawozdanie z sytuacji finansowej oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów obu podmiotów na 31 grudnia 2010 zostały zaprezentowane poniżej. Ciotka wycenia udziały w Siostrzenicy po koszcie historycznym. Ponadto Siostrzenica ujmuje akcje spółek giełdowych jako aktywa dostępne do sprzedaży. Posiadane obecnie akcje nabyła 30 lipca 2010 za 500 zł.
Ciotka Siostrzenica
Rzeczowe aktywa trwałe 7 250 6960
Udziały w spółce Siostrzenica 800 -
Należności handlowe i odsetki od Ciotki - 600
Pożyczka dla Ciotki - 1 000
Akcje spółek giełdowych - 740
Zapasy 2 251 10 301 2 195 11 495
Kapitał podstawowy 2 750 1 000
Zyski zatrzymane 1 999 2 200
Kapitał z aktualizacji wyceny - 240
Zysk netto za okres 750 1 201
Zobowiązania handlowe i odsetkowe - Siostrzenica 600 -
Pożyczka od Siostrzenicy 1 000
Zobowiązania handlowe 3 202 10 301 6 854 11 495
Ciotka Siostrzenica
Przychody ze sprzedaży 7 950 5 580
Koszt własny sprzedaży (4 400) (3 300)
Koszty ogólnego zarządu (2 300) (1 200)
Pozostałe przychody operacyjne 600 920
Koszty finansowe (800) (500)
Zysk brutto za okres 1 050 1 500
Podatek dochodowy (300) (300)
Zysk netto za okres 750 1 200
Inne składniki całkowitych dochodów 0 240
Całkowite dochody netto 750 1 440
Przygotuj dane skonsolidowane wiedząc, że już po przejęciu miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze pomiędzy jednostką stowarzyszoną ( sprzedającym) a znaczącym inwestorem ( kupującym):
Spółka Siostrzenica sprzedała w 2009 roku zapasy do Ciotki za 300 zł, które sama nabyła za 100 zł. Ciotka zdołała już w zeszłym roku sprzedać 40% tych zapasów, w 2010 roku natomiast kolejne 50%.
Spółka Siostrzenica sprzedała dokładnie w połowie 2009 roku środek trwały do Ciotki za 500 zł, który sama nabyła za 200 zł. Ciotka amortyzuje go od tego czasu stawką 20%.
Spółka Siostrzenica refakturowała z marzą w 2010 roku usługi na Ciotkę w wysokości 250 zł, które sama nabyła za 150zł. W połowie kwota 250 zł została przez Ciotkę zaklasyfikowana jako koszt ogólnego zarządu a druga połowa zwiększyła wartość zapasów, które nie zostały na koniec roku jeszcze sprzedane.
Na początku października 2009 Siostrzenica pożyczyła Ciotce 1000 zł, które sama wcześniej pozyskała z banku. Koszt kredytu bankowego to 8%, natomiast odsetki od pożyczki między podmiotami zostały ustalone na poziomie 10%. Odsetki od pożyczki stanowiły dla Ciotki w zeszłym roku w 33% koszt finansowy a w 66% zostały one aktywowane na środku trwałym ( nie rozpoczęto wówczas jeszcze jego amortyzacji). Taki sam sposób rozliczania odsetek miał miejsce w bieżącym roku, środek trwały do końca 2010 nie został przyjęty do używania.
Salda wzajemnych należności i zobowiązań między jednostką stowarzyszoną a znaczącym inwestorem są efektem powyższych operacji gospodarczych
Eliminacja transakcji sprzedaży aktywów oraz świadczenia usług „w dół” - od znaczącego inwestora do jednostki stowarzyszonej
Sprzedaż zapasów z zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 inwestycja w jednostkę stowarzyszoną (aktyw)
- DT 100 zyski zatrzymane lub
- ( per saldo DT 100) DT przychody CT koszty znaczącego inwestora
Sprzedaż środków trwałych z zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 inwestycje w jednostki stowarzyszone ( aktyw)
- DT 100 pozostałe przychody znaczącego inwestora (przychody) lub zyski zatrzymane
Korekta zbyt dużej amortyzacji o 20 zł:
- DT 20 inwestycje w jednostki stowarzyszone (aktyw)
- CT 20 udział w zysku jednostki stowarzyszonej (przychody) lub zyski zatrzymane
Sprzedaż usług zyskiem
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 inwestycja w jednostkę stowarzyszoną (aktyw) lub
- CT 100 udział z zyskach jednostki stowarzyszonej(przychód)
- DT 100 zyski zatrzymane lub
- ( per saldo DT 100) DT przychody CT koszty znaczącego inwestora
Odsetki od pożyczek z marżą
Eliminacja niezrealizowanej marży 100 zł wyglądać będzie następująco:
- CT 100 inwestycja w jednostkę stowarzyszoną (aktyw) lub
- CT 100 udział z zyskach jednostki stowarzyszonej(przychód)
- DT 100 zyski zatrzymane lub
- ( per saldo DT 100) DT przychody CT koszty finansowe znaczącego inwestora
Przykład 4
Powtórzenie przykładu 3 z tą jedynie różnicą, iż transakcje między oboma podmiotami przebiegają teraz w odwrotnym kierunku - sprzedającym będzie Ciotka, a kupującym Siostrzenica. Spółka Ciotka 31 marca 2009 zakupiła za 800zł 600 akcji spółki Siostrzenica, która łącznie wyemitowała 2000 akcji. Na dzień uzyskania znaczącego wpływu aktywa netto spółki Siostrzenica obejmowały kapitał podstawowy, zyski zatrzymane w kwocie 2400zł.. Sprawozdanie z sytuacji finansowej oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów obu podmiotów na 31 grudnia 2010 zostały zaprezentowane poniżej. Ciotka wycenia udziały w Siostrzenicy po koszcie historycznym. Ponadto Siostrzenica ujmuje akcje spółek giełdowych jako aktywa dostępne do sprzedaży. Posiadane obecnie akcje nabyła 30 lipca 2010 za 500 zł.
Ciotka Siostrzenica
Rzeczowe aktywa trwałe 7 250 6960
Udziały w spółce Siostrzenica 800 -
Należności handlowe i odsetki od Siostrzenicy 600
Pożyczka dla Siostrzenicy 1 000
Akcje spółek giełdowych - 740
Zapasy 651 10 301 3 795 11 495
Kapitał podstawowy 2 750 1 000
Zyski zatrzymane 1 999 2 200
Kapitał z aktualizacji wyceny - 240
Zysk netto za okres 750 1 201
Zobowiązania handlowe i odsetkowe - Ciotka 600
Pożyczka od Siostrzenicy 1 000
Zobowiązania handlowe 4 802 10 301 5 254 11 495
Ciotka Siostrzenica
Przychody ze sprzedaży 7 950 5 580
Koszt własny sprzedaży (4 400) (3 300)
Koszty ogólnego zarządu (2 300) (1 200)
Przychody finansowe 600 920
Koszty finansowe (800) (500)
Zysk brutto za okres 1 050 1 500
Podatek dochodowy (300) (300)
Zysk netto za okres 750 1 200
Inne składniki całkowitych dochodów 0 240
Całkowite dochody netto 750 1 440
Przygotuj dane skonsolidowane wiedząc, że już po przejęciu miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze pomiędzy znaczącym inwestorem ( sprzedającym) a jednostką stowarzyszoną ( kupującym):
1.Spółka Ciotka sprzedała w 2009 roku zapasy do Siostrzenicy za 300 zł, które sama nabyła za 100 zł. Siostrzenica
zdołała już w zeszłym roku sprzedać 40% tych zapasów, w 2010 roku natomiast kolejne 50%.
Spółka Ciotka sprzedała dokładnie w połowie 2009 roku środek trwały do Siostrzenicy za 500 zł, który sama nabyła za 200 zł. Siostrzenica amortyzuje go od tego czasu stawką 20%.
Spółka Ciotka refakturowała z marzą w 2010 roku usługi na Siostrzenicę w wysokości 250 zł, które sama nabyła za 150zł. W połowie kwota 250 zł została przez Siostrzenicę zaklasyfikowana jako koszt ogólnego zarządu a druga połowa zwiększyła wartość zapasów, które nie zostały na koniec roku jeszcze sprzedane.
Na początku października 2009 Ciotka pożyczyła Siostrzenicy 1000 zł, które sama wcześniej pozyskała z banku. Koszt kredytu bankowego to 8%, natomiast odsetki od pożyczki między podmiotami zostały ustalone na poziomie 10%. Odsetki od pożyczki stanowiły dla Siostrzenicy w zeszłym roku w 33% koszt finansowy a w 66% zostały one aktywowane na środku trwałym ( nie rozpoczęto wówczas jeszcze jego amortyzacji). Taki sam sposób rozliczania odsetek miał miejsce w bieżącym roku, środek trwały do końca 2010 nie został przyjęty do używania.
Salda wzajemnych należności i zobowiązań między jednostką stowarzyszoną a znaczącym inwestorem są efektem powyższych operacji gospodarczych
Metoda praw własności a MSSF 3
Przykład 5
Spółka Ciotka nabyła 25% udziałów w spółce Siostrzenica. Na dzień uzyskania znaczącego wpływu (koniec poprzedniego roku obrotowego - 31 grudzień 2009) aktywa netto Siostrzenicy według sprawozdania z sytuacji finansowej sporządzonego według MSSF ( ale nie MSSF 3) wynosiły 1500. Analiza MSSF 3 wykazała, że powinny były być one wyższe o 250 zł. Ta kwota wynika z przeszacowania do wartości godziwej budynku. Pozostałe składniki aktywów i zobowiązań mają wartość księgową nieistotnie różną od wartości godziwej. Budynek jest amortyzowany stawką 6%. Korekty MSSF 3 nie są uwzględnione w sprawozdaniu jednostkowym Siostrzenicy.
Zapłata za przejęte udziały Siostrzenicy obejmowała:
- 400 zł płatne gotówką
- 200 zł płatność odroczona o 2 lata - nie ujęta w sprawozdaniu Ciotki
-100 zł płatności warunkowej (płatnej za 3 lata) jeżeli Siostrzenica osiągnie w ciągu tego okresu zyski 500 zł, co oceniono na prawdopodobne w 36%. Ten element również nie został ujęty w sprawozdaniu Ciotki. Obecnie to prawdopodobieństwo wzrosło do 50% w wyniku dobrej światowej koniunktury.
Rynkowa stopa procentowa wynosi 10%.
Sprawozdania z pozycji finansowej na koniec 2010 roku przedstawiają się następująco:
Ciotka Siostrzenica
Rzeczowe aktywa trwałe 600 2000
Udziały w spółce Siostrzenica 400 -
Aktywa obrotowe 200 595
1 200 150
Kapitał podstawowy 550 1000
Zyski zatrzymane 250 500
Zysk netto za rok obrotowy ( po podziale) 120 479
Zobowiązania handlowe 280 616
1 200 2 595
Dokonaj konsolidacji powyższych sprawozdań metodą praw własności, jeśli wiadomo, że w danym okresie nie miały miejsce żadne transakcje gospodarcze pomiędzy tymi dwoma podmiotami.
Konsolidacja sprawozdań finansowych wg MSSF - kurs dla początkujących.
7