LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA
Zamknięty system źródeł prawa:
założenia o charakterze konstytucyjnym
założenia dotyczące języka tekstów prawnych
język etniczny, wieloznaczność, nazwy nieostre, konieczność korygowania języka - nie jest to język potoczny, ujednoznacznienie
określenie fachowe nie występuje potocznie lub mające trochę inne znaczenie niż potocznie
definiowanie by wykluczyć jednoznaczność
do wyrażeń nieostrych dookreślenia
zwroty o charakterze idiomatycznym - przypisujemy z góry określony sens
reguły powszechnie przyjęte w danym systemie (metanormy), normy w jaki sposób rozumieć tekst prawny, przełożenie tekstu prawnego na język norm
Tekst prawny ma być komunikatywny i max zrozumiały dla odbiorcy przejrzysty, spójny, krótki i możliwie skondensowany
adekwatność - sprawdzenie jakie normy już istnieją, sprawdzić do jakich stanów faktycznych będą stosowane nowe systemy jednej treści; dokładnie to co prawodawca chciał wprowadzić do przepisu
rozczłonkowanie syntaktyczne ułatwia znajdowanie poszczególnych elementów
o charakterze treściowym
ad a) adresat
okoliczności zakres zastosowania zakres normowania
ad b) sens (treść elementów) może być doprecyzowany w innych przepisach
wyrażenie normo kształtne - aż do uzyskania spójnego tekstu
zakres adresatów
zakres zastosowania
Typy norm prawnych
- sankcjonowane i sankcjonujące
kompetencyjne ktoś ma możność wykonania czynności konwencjonalnej z tym skutkiem że dla innych podmiotów aktualizują się obowiązki
warunkujące zastosowanie innych norm i warunkujące praktyczne (faktyczne realizowanie innych norm) np. nakazujące komornikowi wszczęcie egzekucji)
nakazujące działanie i zaniechanie
nie nakładające obowiązków
nakazujące działanie psychofizyczne i konwencjonalne
normy wobec państwa np. rejestracja pojazdów
prawodawca utrwala funkcjonujące elementy
potrzeba ustalenia rozstrzygnięcia wątpliwości
potrzeba wyeliminowania poglądów szkodliwych
wprowadzenie nowych elementów i zagwarantowanie żeby nie były rozumiane w różny sposób
próba zmiany już ukształtowanych elementów np. jeśli ustawa nie weszła w życie to nie można wydać do niej aktów wykonawczych
Typowe sytuacje prawne:
obowiązek nakazuje lub zakazuje określonego zachowania się formułując obowiązek konstruujemy normy instrumentalnego nakazu (zakazu) dają się wyinterpretować inne normy
IV typy konstrukcji:
rozkaźnikowy
nakazowy
opisowy
powinnościowy
rozkaźnikowy - najprostszy, najbardziej komunikatywny, z kontekstu wynika czego ten nakaz dotyczy, jest trudny do zastosowania w przepisach
nakazowy - nakaz lub zakaz określonego postępowania jednoznaczna konstrukcja rodzaju zachowania, od którego należy się powstrzymać
opisowy - opisujemy zachowanie podmiotu zdarzenia, osoba interpretująca przypisuje tym rozwiązaniom charakter idiomatyczny np. minister wydaje rozporządzenie
aktualnie (organ rozpatruje wniosek, uchyla)
w czasie przyszłym ktoś podlega karze postępowanie ulega zawieszeniu, kończy się wydaniem decyzji, ktoś podlega odpowiedzialności, może dotyczyć osoby, rzeczy, rzeczy abstrakcyjnych
coś się czyni np. zwraca się wniosek po terminie, wezwanie doręcza się na 7 dni przed terminem niestawiennictwa, nabywa się uprawnienie
wskazuje się ze ktoś ma prawo i możność prawną do dokonania administracyjnej czynności, obowiązek i uprawnienie
powinnosciowy - sposób sens prognostyczny jeżeli mają miejsce pewne zdarzenia, przewidujemy, ze nastąpią inne zdarzenia
rozumienie ocenne (aprobata lub dezaprobata) w systemie ocen zachowanie będzie pozytywne
sposób doradczy
w znaczeniu normatywnym - zalecenie mocne, brak bezwzględnego nakazu, w tekstach prawnych słowo powinien
sposób informacyjny - istnieje inny sposób posługiwania się czymś, postępowania najczęściej w języku prawniczym, a nie prawnym interpretujący może przypisać temu odmienne znaczenie
powinien raczej jako bezwzględny nakaz i zakaz w jednym tekscie - jedno znaczenie tego słowa
sposób opisany jest najbardziej pożądany, odpada rozkaźnikowy, powinnosciowy jest niezbyt pożądany najlepszy nakazowy
indyferencja - zachowanie nie jest nakazane ani zakazane, obojętne z punktu widzenia prawnego; jest obojętne czy działanie jest indyferentne, żeby zlikwidować spory chcemy uchylić obowiązujący nakaz lub zakaz określonych zachowań nie trzeba się powstrzymywać jakieś zachowanie nie jest zakazane ani nakazane
w sytuacjach wątpliwych ustawodawca stwierdza, ze coś jest indyferencją
gdy chcemy uchylić nakaz lub zakaz wprowadzenie indyferencji
w związku z czynem indyferentnym mogą zrodzić się kolejne sytuacje prawne (np. obowiązki)
uprawnienie jest rezultatem istnienia obowiązku po drugiej stronie podmiotu prawodawca ustanawia nakaz zachowania się a beneficjantem będzie tu inny podmiot to uprawnienie jest korzystne dla adresata; podmiot uprawniony ma wolność korzystania z tego uprawnienia
podmiot uprawniony ma wolność do tego, czy skorzysta z uprawnienia
mogą być sytuacje, ten uprawniony ma obowiązek skorzystania z uprawnienia (np. organ prawa publicznego); organ prawa publicznego musi nawet dochodzić tego by świadczenie zostało spełnione
wolność prawnie chroniona - podmiotom przyznaje się jakaś swobodę działania, zabraniamy wszystkim innym ingerowanie w te sferę (np. tajemnica korespondencji, naruszenie w sposób przewidziany prawem), możliwość zgromadzeń, wolność korespondencji, możliwość reagowania jeśli osoby trzecie ingerują w tę wolność
roszczenie związane z uprawnieniem ktoś ma uprawnienie i możliwość żądania świadczenia
uprawnienie związane z roszczeniem - występujemy do organu państwa, innego uprawnionego podmiotu, kompetencje do uruchomienia działań innego podmiotu
ograniczenie musi wynikać z przepisów prawa, obowiązek uczynienia użytku z kompetencji (o dokonane roszczenie)
wolność czynienia użytku ze swojego prawa
ograniczona (art. 5 Kc) - społeczno-gospodarcze przeznaczenie
kompetencja - udzielenie kompetencji - norma kompetencyjna, dokonana czynność konwencjonalna w sposób przewidziany prawem, aktualizuje się obowiązek innej osoby.
A-kompetencja- >B - aktualizuje się dla niego pewien obowiązek
Elementy
określenie podmiotu kompetentnego (jeden lub więcej podmiotów, także działania wspólne)
wskazanie czynności jaką podmiot kompetentny ma dokonać by doszło do skutecznego użytku z kompetencji
adresat normy kompetencyjnej
jakie obowiązki będą związane z czynnością konwencjonalną
reguły sensu - jak odczytywać zachowanie innego podmiotu
II grupy reguł
reguły sposobu w jaki sposób należy dokonać czynności, by była uznana za konwencjonalną
reguły sensu jak z zachowaniami dokonanymi zgodnie z regułami sposobu wiązać określony sens
a) określenie organu kompetentnego, najczęściej już wcześniej jest skonstruowany jest znany z innych przepisów
w jaki sposób podmiot ma się pojawić (konstrukcja nowego podmiotu)
monokratyczny
kolegialny
w jaki sposób obsadzany
regulujacy dokonanie skutecznego wyboru (liczenie głosów, kto wybiera)
inny sposób (powołanie) kto powołuje, czy wymierzanie się jakiejś cechy
wskazanie (jeżeli podmiot już istnieje w systemie prawnym)
podmiot indywidualnie wskazany (imiennie)
najczęściej nieimiennie tylko minister właściwy
precyzyjnie wyznaczanie zadań poszczególnych organów
określenie czynności konwencjonalnej (wskazanie na formę prawną) kompetentny może być nie tylko organ państwa, ale także jednostka
Czynności konwencjonalne są określane w odpowiednich przepisach
Trzy sposoby
elementy nawiązujące do reguł sposobu z drugim działaniem należy wiązać określony sens
w przepisach prawa prawodawca nakazuje komuś dokonanie określonej czynności konwencjonalnej np. obowiązek wydania decyzji zakończenia postępowania w formie postanowienia, konieczność wydania rozporządzenia, podjęcie uchwały przez Radę Gminy (nałożenie kary itp.)
w jaki sposób B ma się zachować w przypadku komornika
Adresat normy kompetencyjnej
Reguły sposobu składają się na pojęcie normy kompetencyjnej do określonego organu kompetentnego
Określenie czynności konwencjonalnej
Elementy nawiązujące do reguł sposobu z takim czy innymi działaniami należy wiązać taki czy inny sens
W przepisach prawa prawodawca nakazuje komuś dokonanie czynności konwencjonalnej
Organ zamierza postępować w drodze postanowienia
Rada Ministrów wydaje rozporządzenia. Rada Gminy podejmuje uchwały. Organ nakazuje rozbiórkę. Organ nakłada karę grzywny.
Obowiązek znoszenia pewnych działań komornika.
Elementy poprawnego konstruowania czynności konwencjonalnej
Czynność musi być skonstruowana tak jak ma być dokonana (np. jakie cechy, jak zredagowane rozporządzenie) - sposób dokonania
Nie wystarczy określić sposób dokonania czynności konwencjonalnej, aby była zgodna z prawem, rodzi się obowiązek nawet jeśli czynność konwencjonalna nie została dobrze skonstruowana
Elementy ważności czynności konwencjonalnej
wskazanie organu, który wydał decyzję
zawiera rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej
adresowana do podmiotu
adresat normy kompetencyjnej
wyznaczenie obowiązku adresatowi; obowiązek czynienia użytku z wolności
normy kompetencyjne
nakazujące czynić użytek z przyznanej kompetencji
wskazanie możności dokonania czynności konwencjonalnej
w postanowieniach odczytuje się przepisy w sposób zwężający
Błędy merytoryczne w konstruowaniu norm kompetencyjnych
podmiot, treść i forma - skutki czynności jeśli tego nie ma to występuje luka konstrukcyjna
przypisanie tym samym wyrazom odmienną treść
definiowanie niektórych elementów w innych aktach
określenie ważności czynności
wskazanie zakresu udzielanych kompetencji
Enumeratywne rozstrzygnięcie zakresu spraw:
możliwość powstawania sporów kompetencyjnych
dokonanie rozdziału kompetencji, któremuś podmiotowi przyznaje się kompetencje o charakterze ogólnym
określenie współuczestnictwa w dokonywaniu czynności konwencjonalnej
współkompetencja Dwa podmioty w drodze jednego oświadczenia mogą dokonać czynności konwencjonalnej ze skutkiem dla osób trzecich
współuczestnictwo - kiedy z przepisów prawa wynika że jakiś podmiot przed dokonaniem czynności konwencjonalnej musi zasięgnąć opinii
Uzgodnienie - polega na tym, że podmiot musi uzgodnić istotne elementy tejże treści z innym podmiotem
Wyrażenie zgody - żeby czynnością konwencjonalną została dokonana należy uczynić użytek z kompetencji
Uprzednie wyrażenie zgody
Zgoda 2 postacie:
oświadczenie woli, że organ aprobuje podmiot na czas wyrażenia sprzeciwu, jeśli go nie zgłosi to traktujemy to jako oświadczenie aprobujące. Zatwierdzenie czynności- po wydaniu aktu, aby pozostał w obrocie prawnym np. przepisy porządkowe w gminie
wyrażenie opinii - czynność prawna będzie skuteczna po zasięgnięciu opinii. Po wyrażeniu opinii musi się zapytać
Przypadek wyrażenia zgody zatwierdzenie czynności sprowadza się do tego, że już po wydaniu aktu. Opinia nie ma charakteru wiążącego.
Metaprzepisy przepisy które dotyczą innych przepisów; sa to wypowiedzi II stopnia o wypowiedziach w jakim zakresie je stosować do stanów faktycznych i kiedy. Jednymi z najważniejszych przepisów są przepisy o wejściu w życie aktów normatywnych.
Proces dokonywania czynności konwencjonalnej na gruncie porządku prawnego się dokonał. Wejście w życie oznacza, że należy stosować (zwykle okres 14 dni) przestępstwa indywidualne niewłaściwe jeżeli za ich popełnienie grozi kara łagodniejsza niż przewidziana w typie podstawowym nazywa się przestępstwem uprzywilejowanym. Jeśli grozi kara surowsza to jest to przestępstwo kwalifikowane, z tym że ta surowsza odpowiedzialność karna i typ kwalifikowany przestępstwa mogą też zależeć od innych ustawowych znamion np.; sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem
OBOWIĄZYWANIE, WEJŚCIE W ŻYCIE, ZASTOSOWANIE
Proces legislacji kończy się z momentem utrwalenia aktu. Obowiązuje dopiero po opublikowaniu w Dz.U., akt jest elementem porządku prawnego, ale nie oznacza to wejścia w życie.
Retroakcja - działanie prawa wstecz
Decyzja o momencie wejścia aktu w życie
Przesłanki
Oznaczenie wejścia aktu w życie
Decyzja należy do tego kto ten akt wydaje należy do prawodawcy. Podmiotem podejmującym decyzję jest to rozstrzygniecie merytoryczne. Niekiedy o wejściu w życie przesadzają inne akty, ze względu nad stopiren skomplikowania, wejście w życie zostanie uregulowane przepisami
pewność obrotu prawnego - nie zaskakiwanie społeczeństwa
czy są nowe organy (wykształcają się na podstawie ustawy - dłuższy okres)
może się okazać, że akt normatywny nie zostanie opublikowany w danym terminie
ustawy muszą przewidywać, że dziedziny które regulują wymagają cykliczności
1system konstrukcyjny
Przepisy stare, nowe, przejściowe
opublikowanie i wejście w życie jednoczesne
akt wykonawczy zostaje opublikowany, gdy istnieje ustawa i razem z nią wchodzi w życie
ustawa weszła już w życie, a akty wykonawcze jeszcze nie
wydłuża się okres obowiązywania przepisów dotychczasowych należy stosować odpowiednio przepisy dotychczasowe
nałożenie obowiązku na podmiot wydający przepisy wykonawcze na wydanie tych przepisów w odpowiednim czasie
wskazanie obowiązku wydania przepisów bez określonego czasowego, ale wskazanie do kiedy będą obowiązywały przepisy wykonawcze dotychczasowe
Od strony technicznej moment wejścia w życie
wskazanie konkretnej daty
jeśli ustawodawca wskazał termin ( np. 2 miesiące od opublikowania)
3 miesiące (nie wliczamy 1 dnia) następny miesiąc (kolejny dzień następnego miesiąca)
Elementy języka tekstów
Język prawny o charakterze norm prawnych posługujący się regułami, które sa powszechnie przyjęte w tekstach prawnych:
max zrozumiały dla odbiorcy (komunikatywny)
max krótki przejrzysty (skondensowany)
max treści minimum słów
adekwatności, zmierza do tego ze prawodawca konstruując tekst prawny, co chce osiągnąć
Musi się zastanowić od kiedy przepisy będą obowiązywały, zastanowić się jakie treści do systemu prawnego musi wprowadzić.
Kontrakt zgodne wyrażenie woli przez 2 podmioty
Zasada kondensacji tekstu prawnego
rozczłonkowanie tekstu prawnego. Dwojaka postać
syntaktyczne i symboliczne
rozczłonkowanie treściowe wskazanie obrony koniecznej
wyrażenie normokształtne
Typy norm prawnych
sankcjonowane i sankcjonujące
kompetencyjne - czynność konwencjonalna podmiotu, która rodzi obowiązek dla drugiego podmiotu
warunkujące zastosowanie i praktyczne realizowanie (realizacji normy sankcjonującej)
powstrzymanie się z naruszaniem prywatności innych osób tj obowiązek zarejestrowania pojazdu
normy nakazujące zachowanie konwencjonalnej
Przepisy odsyłające.
derogacyjne uchylają moc obowiązującą innych przepisów
od jakiego momentu wejście w życie
nowelizujące zmieniają treść aktów normatywnych w ściśle oznaczonym zakresie
formułujące generalne zasady interpretowania przepisów art. 6,7 KPA
nawiązujące do decyzji innych organów
uwzględniać klauzulę generalną
odwoływanie się do zasad współżycia społecznego
przepisy odsyłające do poszczególnych przepisów
Odesłanie do elementów systemu
1)systemowe, 2) pozasystemowe
Definicja legalna.
Reguły o charakterze interpretacyjnym
Oprócz przepisu odsyłającego przepis odesłania.
Odsyłają w całości nie rozstrzygają o jakiejś sprawie, częściowo sięgają do innej regulacji.
Korzystanie z całej grupy innych przepisów
W odniesieniu do przepisów odsyłających i takie które odsyłają do całej grupy. Odesłanie o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym przybiera postać blankietową. Odesłanie umowne i numeryczne.
Przepisy wyliczające konstruowane w sposób:
kolumnowy
wierszowy
tired - myślnik, definicyjny charakter o charakterze normatywnym.
Wyliczające to samo wyliczenie (minister spraw wewnętrznych reguluje i określa zakres zachowania; konsekwencja zachowań; przepis o charakterze agregatywnym, dopiero jako wszystkie składają się na całość
ADEKWATNOSC TEKSTU PRAWNEGO
Elastyczność tekstu prawnego
Precyzja
Adekwatność do zamierzeń co prawodawca chciał wyrazić dokonując interpretacji. Musimy uwzględniać dostosowanie do różnych sytuacji.
unikanie kazuistyki - normy generalne i abstrakcyjne. Chce zrealizować zakładane cele tekst musi zawierać postanowienie o charakterze kazuistycznym i norm generalnych i znajdujących zastosowanie. Konstruowanie elastyczności ma teraz elastyczność na przyszłość. Prawodawca musi automatycznie przewidywać, że przepisy maja stosować się do sytuacji elastyczności tekstu na przyszłość; musi przewidzieć że będą zmiany zachowań ludzkich. I przepisy dadzą się zastosować Zakładamy istnienie interpretacji tekstów o charakterze dynamicznym. Interpretując tekst prawny nawiązujemy do systemu aksjologicznego. W przypadku interpretacji statycznej odwołuje się do systemu wiedzy wartości do prawodawcy historycznego, który tworzył tekst prawny. Interpretacja o charakterze dynamicznym. Potrzeba precyzji tekstu prawnego jednoznacznie ma wyrażać myśli. Zachodzi konieczność elastyczności tekstu prawnego
Racjonalny prawodawca musi godzić z potrzebą elastyczności i precyzji, myśli które chciał wyrazić prawodawca, wtedy jest adekwatny
uzmysłowienie konieczności wprowadzenia elastyczności tekstu prawnego
Precyzja ze względu na sposób posługiwania się językiem na tyle precyzyjnie aby wyrazić myśli i aby granice dopracować.
Nie można osiągnąć jednoznaczności poglądów do rozwiązań, aby każdy mógł dostrzec swoje rozwiązanie.
przypadki elastyczności niezamierzonej spowodowana tym że redaktor nie wie, że posługuje się terminami nieostrymi.
Sposoby osiągania elastyczności środka prawnego.
1) Posługiwanie się terminami nieostrymi. Prawodawca będzie decydować kto będzie określał zakres nieostrości. Interpretacja umów na etapie stanowienia prawa. W jaki sposób wyznaczać granicę nieostrości
2)Niejednoznaczność tekstu prawnego - przypisujemy różne znaczenia.
Z nieostrością mamy do czynienia wtedy , gdy wiemy o co chodzi ale granic w sposób jednoznaczny wyznaczyć się nie da np. duża suma pieniędzy. Luz decyzyjny określa TK lub SN
Czy zawężać pas nieostrości
relatywizowanie np. długa podróż
możemy określić granice elastyczności
Nazwy nieostre, które mają:
nieostrości prostą - jedyne znane kryterium
dla rozstrzygnięć którego istnieje kilka kryteriów np. rozkład
Nazwy kontekstowe wiek, wiedza, śmierć, sen - mogą występować w 3 wersjach
opisowa np. śmierć gwałtowna
szacunkowe np.; wiedza
ocena np. szkoda, staranność
Posługiwanie się nazwami:
trzeba dokładnie określać kontekst i wszystkie elementy nazwy relatywnej - ukonkretnienie, wzbogacenie treści
zawieranie w tekstach klauzul generalnych odesłanie do systemu norm, które mają uzasadnienie aksjologiczne - odesłanie do systemu wiedzy, norm, które będzie decydowała
odsyłanie do innych systemów moralności przyjmowanych w jakimś środowisku np. zasady współżycia społecznego systemu wartości przyjmowanego w danej grupie może ewoluować. Ważne aby nie odsyłać do klauzul generalnych, które pozostają w sprzeczności
Precyzja tekstu prawnego
Adekwatność - to co prawodawca zamierza w tekście wyrazić.
Źródła nieadekwatności język potoczny posiadający wiele znaczeń dla jednego terminu
posługujemy się wyrażeniami nieostrymi
definicje w tekście prawnym (zawężanie wykluczenie nieostrości poprzez kontekst.
Najczęściej prawodawca definiuje jakieś pojęcie
Oddziaływanie tekstów prawnych:
Prawodawca zapożycza terminy z języka etnicznego definiuje się je eliminując wieloznaczność
Zapożyczenie z języka specjalistycznego, przeniesienie tych wyrażeń na grunt tekstu prawnego, prawodawca ustala, ze mają sens w tym języku.
Czy definiując można zdefiniować pojęcie by miała zastosowanie w całym systemie. Maja pełnić funkcję by miała zastosowanie w całym systemie prawda, definicje w tekstach prawnych mają pełnić funkcję - nakazują temu kto odczytuje określoną interpretację jedynie do tego aktu i aktorów podporządkowanych
Nie może być stosowana definicja do aktów tej samej rangi, możemy odesłać do tej definicji albo stworzyć nową
Katalog definicji np. ustawa prawo budowlane art. 3
Definicje agregatowe - zbiór różnego rodzaju definicji zebranych przypadkowo
Odniesienie pionowe
akty wykonawcze w stosunku do danej ustawy - definiując w ustawie wyrażenie obligujemy do posługiwania się tym terminem w aktach w obrębie umocowania tej ustawy. W innej ustawie nie ma obowiązku posługiwania się tym terminem w stosunku do drugiej ustawy
Nie ma podstaw do powtarzania tego, co zostało zdefiniowane. Nie można przenieść kompetencji do definiowania pojęć na organy stanowiące akty wykonawcze.
Definicja o układzie tekstu prawnego
zamieszczanie wszystkich definicji w określonym słowniczku
zamieszczanie w przepisach merytorycznych
poprzez tzw. wtrącenia
Przepisy charakteru słowniczkowego służą skrótowości ale nie powszechnemu rozumieniu tekstu prawnego
Mankamenty
terminy nieostre nie maja definicji w słowniczku - słowniczek musi być wyczerpujący
metoda wtrącania w wydawaniu przepisów do aktów o rozległej strukturze i regulacji
Wtrącenie w przepisach nie wydzielonych (przepisach nawiasowych) - kiedy dany termin występuje w jednym miejscu lub niewielkiej liczbie miejsc
Sposoby budowania definicji w tekstach prawnych
definicje równościowe - klasyczne i nieklasyczne
definicje cząstkowe
Definicja równościowa - w sposób wyczerpujący dla danego pojęcia
Definicje cząstkowe - w sposób niewyczerpujący regulują pojęcie
Definicja klasyczna - definiendum, łącznik, definiens, co definiujemy
Genus + diferencia specifica
Sposób budowania definicji
Definiens - łącznik-definiendum
ujednoznacznienie znaczenia
Dzierżyciel - kto rzeczą włada za innego. Pożytki gruntu sąsiedniego
Zwrot definiowany jest nie zawsze jednoznaczny z definiensem
Musimy skonstruować definicję, aby relatywność była uwidoczniona
Definicja ma charakter słownikowy: „słowo znaczy tyle samo co...” jest równoznaczne z
Rzecz jest równoznaczna z prawem materialnym. Drugim rodzajem stylizacji jest tzw. stylizacja semantyczna. Jakiś zwrot wyrażenie odnosi się do jakiejś rzeczy. Pełnoletni oznacza osobę która ukończyła 18 lat. Stylizacja przedmiotowa A jest to B
Definicje równościowe klasyczne. Znalezienie odpowiedniej genus i wyznaczenie gatunku, aby był możliwie zrozumiały przez adresata
Określenie treści przez diferencia specifica. Wskazanie na istotę zjawiska. To zespół cech konstytutywnych: idem per idem, ignotum per ignotum
Definicje nieklasyczne
Klasyczna odwołuje się do treści do istotnych cech pojęcia. Nieklasyczne - odwołujemy się do zakresu pojęciowego np. kara podstawowa, kara dodatkowa (zakaz wykonywania działalności, prowadzenie pojazdów mechanicznych). Na zakres pojęcia muszą się złożyć zakresy elementów cząstkowych.
Podział definicji nieklasycznych: pełne, blankietowe i cząstkowe.
Pełne - poprawne definicje: wszystkie elementy składają się na zakres danego pojęcia
Blankietowe - prawodawca wskazuje na wszystkie elementy tyle że nie wskazuje wprost i ma w tym przepisie.
W przypadkach wskazanych innymi przepisami
Definicje niepełne cząstkowe
Prawodawca nie wskazuje na pewien zakres, ale na pewne elementy, co na pewno mieści się w zakresie pojęcia. Zawsze daje możliwość interpretacji dla jednostki przez prawo
Przesłanką do ubiegania się o zmianę imienia i nazwiska. Prawodawca pozostawia pewien luz decyzyjny
KOMUNIKATYWNOŚĆ TEKSTU PRAWNEGO:
zrozumiały charakter tj prawodawca założył; nie może odbyć się kosztem adekwatności. Adekwatny do zamierzeń prawodawcy
łatwość do rozumienia tekstu prawnego. Można łatwo zrozumieć w pożądany przez prawodawcę sposób.
Powszechność rozumienia tekstu, łatwy, przystępny, zrozumiały
Spójniki występujące w tekstach prawnych:
albo, lub
dysjunkcja „bądź...bądź unikać
koniunkcja „i”
Enumeracyjnie wymieniane wtedy unikać
„a” wskazywanie na niegodność 2 rzeczy, instytucji
„choćby” nawet jeśli zdarzy się coś to traktuj to tak
Zasady techniki prawodawczej (rozporządzenie Prezesa RM z czerwca 2002 w sprawie zasad techniki prawodawczej)
umiejętny konsekwentny zbiór przepisów prawa
I zespół dyrektyw (normy nakazujące nadawać treści merytorycznej danym przepisom
Dyrektywy w jaki sposób włączyć do dyrektyw nowe przepisy dotyczące materii poddanej szczątkowej regulacji
Ujednolicenie sposobów redagowania przepisów w obrębie danego systemu przy wykorzystaniu dwóch dyrektyw celowościowych i odbywałoby się w sposób komunikatywny.
Metanormy - interpretowanie systemu
Zarządzenie Prezesa RM
Uchwała RM z 1991 weszła w życie 1992 wiązał RM i wszystkie jednostki podporządkowane RM
Projekt ustawy
Przed zaproponowaniem trzeba zbadać stan stosunków społecznych
Czy potrzebne są zmiany, cele
Należy również przeanalizować sposoby przez jakie cele można osiągnąć.
Uwarunkowania o charakterze finansowym, którym instrumentem chcemy zaingerować
Czy jest niezbędna ingerencja prawna należy sformułować alternatywne sposoby
Musimy zasięgnąć opinii podmiotów zainteresowanych przedmiotem rozstrzygnięcia
Spośród rozwiązań alternatywnych wybieramy jedno; odbywa się to nakładem szeroko rozumianych kosztów społecznych
Przeanalizować jakie przepisy obowiązują w zakresie
Prawo pochodzenia pod organów i organizacji międzynarodowych musimy uwzględniać
Skutki faktyczne obowiązującej obecnie regulacji i starać się przeprowadzić analizę projektowanych skutków i zmian
Wybór i redagowanie przepisów prawa w sposób wyczerpujący regulować daną materię. Żaden z elementów prawa daną ustawę. Możemy określić czy sprawy są uregulowane
Powstać może tzw. luka konstrukcyjna
Nakaz abstrakcyjnego określenia regulacji. Uciekamy od kazuistyki. Wykluczenie możliwości elastycznej informacji. Staramy się poszukać ogólnych reguł naznaczonych zasadami
Staramy się wyodrębnić reguły w pewien sposób, aby jak najmniej odstępowały od reguł konstruktywnych
Nawiązując do przedmiotu ma służyć aby był przedmiot regulacji. Zakres podmiotowy i krąg okoliczności regulowanych. Należy unikać wprowadzania.
Zakres adresatów rozszerzany przez inne elementy, które nie dadzą się uchwycić albo zamierzamy zrobić coś niewłaściwego
Ustawa uchylenie lub zmiany przepisów innych ustaw, które należą do innego zakresu przedmiotowego
W ustawie nie należy powtarzać przepisów innych ustaw prawa międzynarodowego
Uzasadnienie prawne przytoczenie podstawy prawnej.
odesłanie do innej ustawy do aktów międzynarodowych. Akty prawa międzynarodowego nie są publikowane w całości z aneksem i załącznikiem. Nie zawierać tekstów które nakazywałyby stosowanie innych tekstów prawnych. Należy posługiwać się przyjętymi regułami języka potocznego języka polskiego, unikając jak ognia zdań wielokrotnie złożonych. W projektach ustaw należy się posługiwać poprawnymi wyrażeniami językowymi. W projektów ustaw należy się posługiwać poprawnymi wyrażeniami językowymi w podstawowym i potocznym znaczeniu. Np. słowo szajba.
Gdy wiele znaczeń słowo narzucające się w pierwszej kolejności
Należy unikać posługiwania się językiem specjalistycznym, gdy odpowiednikiem w języku powszechnym w tym znaczeniu jakie ma w języku powszechnym. Nie wolno stosować zapożyczeń językowych. Większość zapożyczona, ale bardzo ugruntowana... Gdy nie ma odpowiednika w języku polskim unikamy neologizmów do konkretnego podmiotu. Dyrektywa ustawowa. Decyzja w sytuacji gdy państwom przyznaje się przywileje podatkowe, zalecenia i opinie nie maja charakteru wiążącego (rozporządzenie tak, decyzja wiąże adresatów). Wdrożenie nowej regulacji prawnej ma charakter konsultacyjny
Cicha harmonizacja - następuje proces zbliżania ustawodastw p. członkowskich choć nie wynika to z aktów państw członkowskich prawa podatkowego. Zjawisko konkurencji podatkowej. Najczęściej o charakterze preferencyjnym dla podatnika.
Czego nie powinno być w ustawie: wypowiedzi nie służących wyrażaniu norm prawnych np.; apele itd.
Budowa ustawy
Składać się powinna z co najmniej 3 części:
tytuł aktu
przepisy merytoryczne
przepisy o wejściu w życie ustawy
Inne elementy:
przepisy przejściowe oraz przepisy dostosowujące
przepisy uchylające
przewiduje się co się dzieje gdy dana materia była już regulowana. Co jest w toku; sprawy, które wpływają na stosunki zawarte w oparciu o poprzednią regulację; dostosowujące jak płynie przejść z jednego momentu w drugi
uchylające kiedy kończymy okres przejściowy
przepisy zmieniające (nowelizujące) WPROWADZAJĄ ZMIANY W INNYCH USTAWACH
przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej innych przepisów
BUDOWA TEKSTU PRAWNEGO
Tytuł
Przepisy merytoryczne (ogólne, szczególne)
Zmieniające
Przejściowe (dostosowujące)
Uchylające
O wejściu w życie
Wygaśnięciu mocy obowiązującej
Tytuł
oznaczenie rodzaju aktu
wskazanie daty ( ..”zdania cyfry (dzień) arabskie
nazwa miesiąca (rok)
cyfry arabskie - skrót ~”
Ostateczne wypowiedzenie się Sejmu to data ustawy
ogólne określenie przedmiotu aktu. Możliwe syntetycznie, adekwatnie odzwierciedlać przedmiot aktu.
Tytuł określenie przedmiotu - nie powinien zawierać:
przytaczać tytułów innych aktów normatywnych z wyjątkiem ustaw nowelizujących, wprowadzających nowe przepisy
Jak określać przedmiot regulacji:
opisowe - ustawa z dnia...
rzeczowe (rzeczownikowe) np. Kodeks, Ordynacja
Przepisy wprowadzające, zmieniające, uchylające.
Rzeczowe - wyczerpujące unormowanie jakiejś dyscypliny
Kodeks - doniosłe sprawy, cały dział, kompleksowa regulacja
Prawo - uregulowanie spraw interpersonalnych - z różnych działów np. prawo lotnicze
Przepisy merytoryczne - wysławiają przynajmniej 1 normę postępowania
Mogą być podzielone na:
ogólne, 2) szczegółowe
1) ogólne decyzja legislatora nadana im wyraz formalny. Ogólnie można dzielić na grupy tematyczne
przepisy ogólne określaja zakres spraw regulowanych i wskazanie zakresu podmiotowego. Objaśnienie użytych terminów (definicje, skróty, sens). Zamieszczane sa pewne elementy wspólne dla wszystkich przepisów czy większej części
Odsyłanie w przepisach merytorycznych do innych ustaw:
ograniczone do minimum
uzasadnione (przepisy innych aktów uzupełniają postanowienia naszej ustawy; inne przepisy regulują dana sprawę w sposób odmienny)
wyraźne wskazanie na akt do którego odwołujemy się: tytuł, przedmiot, wskazanie zakresu spraw w których odesłanie znajdzie uzasadnienie
Przepisy szczegółowe
nie zawsze muszą zawierać normy postępowania np. powołanie fundacji w drodze ustawy
unikać tego co wcześniej zostało uregulowane w przepisach
wydzielenie elementów wspólnych dla przepisów szczególnych to można je wyodrębnić jak w KC
wyjątki bezpośrednio po przepisie lub w nim uściślenie wyjątku
Co zawierają przepisy szczegółowe
przepisy prawa materialnego i ustrojowego
przepisy proceduralne, formalne o postępowaniu
przepisy o odpowiedzialności karnej
Przepisy przejściowe i dostosowawcze
Co do zasady zawsze bo wszystko już chociaż raz było regulowane prawem
Przepisy przejściowe
regulacja tego co działo się pod rządami starej ustawy
co zrobić z postępowaniem rozpoczętym pod rządami starej ustawy
przed jakimi organami sprawy maja się toczyć
skuteczność czynności, które zostały już dokonane pod rządami starej regulacji
określenie organów, które będą właściwe - dotychczasowe, ewentualne, przejściowe
tryb i zakres spraw, termin przekazania dokumentów nowym organom
czy utrzymanie dotychczasowe instytucje prawne
instytucje zinstytucjonalizowane, organizacja nie organ
w określony sposób regulująca dane sprawy np. instytucja przedawnienia
w przepisach końcowych - od kiedy instytucja ma funkcjonować
Kto przejmuje kompetencje, co się dzieje z osobami pracującymi w instytucji, co z majątkiem (w przepisach przejściowych)