Przeciwciała, immunoglobuliny - rodzaj białek wydzielanych przez komórki plazmatyczne (czyli pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego. Charakteryzują się one zdolnością do swoistego rozpoznawania antygenów.

Sterylizacja, wyjaławianie - jednostkowy proces technologiczny polegający na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych i zarodnikowych form mikroorganizmów[1]. Sterylizacji można dokonać mechanicznie, fizycznie, bądź chemicznie, najczęściej używa się metod fizycznych. Prawidłowo wysterylizowany materiał jest jałowy - nie zawiera żadnych żywych drobnoustrojów (także wirusów) oraz ich form przetrwalnikowych.

Dezynfekcja (po polsku dosłownie oznacza odkażanie) - postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników[1]. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe[1]. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.

Antyseptyka (gr. anti - przeciw sepsis - gniciu, dosłownie: zapobieganie gniciu) - postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach.

Aseptyka - postępowanie mające na celu dążenie do jałowości pomieszczeń, narzędzi, materiałów opatrunkowych i innych przedmiotów w celu niedopuszczenia drobnoustrojów do określonego środowiska, np. otwartej rany operacyjnej.

Sanityzacja - proces dążący do eliminacji możliwie dużej liczby mikroorganizmów na przedmiotach codziennego użytku, powierzchniach płaskich itp. w gospodarstwie domowym i miejscach publicznych. Sanityzację przeprowadza się za pomocą zwykłych środków myjących. Proces ten nie daje gwarancji jałowości czyszczonego obiektu.

Pasteryzacja -technika konserwacji za pomocą odpowiednio dobranego podgrzewania produktów spożywczych, tak aby zniszczyć lub zahamować wzrost drobnoustrojów chorobotwórczych lub enzymów. Głównym zadaniem pasteryzacji jest przedłużenie trwałości produktów poprzez unieszkodliwienie form wegetatywnych mikroorganizmów. Proces ten nie niszczy jednak form przetrwalnikowych ani większości wirusów.

Dekontaminacja - proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu ludzi poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).

Probiotyki- podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdży, najczęściej bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus), których zadaniem jest korzystne dla zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym, poprzez immunomodulację oraz zachowywanie prawidłowej flory fizjologicznej. W większości przypadków korzystne oddziaływania probiotyków dotyczą wyłącznie warunków in vitro. Zaproponowano, że jeżeli wpływ drobnoustrojów na leczenie choroby został zbadany naukowo i ma dowiedzioną skuteczność należy używać nazwy czynnik bioleczniczy. Według definicji FAO/WHO probiotyki to "żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza.

Prebiotyk - substancja obecna lub wprowadzana do pożywienia w celu stymulacji rozwoju prawidłowej flory jelit, poprawiająca w ten sposób zdrowie[1]. Prebiotykiem może być naturalny składnik diety np. skrobia, błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności (suplementy diety) o charakterze prozdrowotnym

Nazwą synbiotyk określa się połączenie probiotyku z prebiotykiemktóre są podawane razem w związku z ich synergistycznym działaniem w celu przywrócenia prawidłowej flory jelitowej. Termin ten przede wszystkim dotyczy produktów, w których składnik prebiotyczny selektywnie promuje składnik probiotyczny, np. prebiotyk - oligofruktoza stymuluje namnażanie się w przewodzie pokarmowym bakterie z rodzaju Bifidobacterium.

Wirusowe zapalenie wątroby, WZW (łac. Hepatitis) - choroba wątroby wywołana zakażeniem wirusowym. Często potocznie nazywana "żółtaczką", jest to jednak określenie nieprawidłowe i niemedyczne (w medycynie termin ten oznacza jedynie objaw zażółcenia powłok skórnych) oraz nieścisłe, z uwagi na różnorodny przebieg wirusowych zapaleń wątroby (które mogą przebiegać także bez zażółcenia skóry).

Wśród wirusów hepatotropowych możemy rozróżnić:

wirus zapalenia wątroby typu A

wirus zapalenia wątroby typu B

wirus zapalenia wątroby typu C

wirus zapalenia wątroby typu D

wirus zapalenia wątroby typu E

wirus zapalenia wątroby typu G

SENV

Inne wirusy, pierwotnie niehepatotropowe, mogące wywołać wirusowe zapalenie wątroby:

adenowirusy

Wirus grypy

Coxsackie B

CMV - wirus cytomegalii

EBV - wirus mononukleozy zakaźnej

wirus opryszczki pospolitej (HSV)

wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV)

Epidemia- występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków zachorowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana[1]. Epidemie o niewielkiej liczbie przypadków zachorowań ograniczone do określonego obszaru i czasu określa się terminem ognisko epidemiczne.

W epidemiologii endemią nazywa się stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np. chorobę zakaźną) na danym obszarze w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie.

ZACHOROWANIA SPORADYCZNE- nieliczne, niepowiązane ze sobą zachorowania na określoną chorobę

Szczepienia ochronne, uodpornianie przeciw chorobom zakaźnym przy użyciu szczepionek, wprowadzanych do ustroju najczęściej podskórnie lub, jak w przypadku choroby Heinego-Medina, doustnie. Szczepienia wywołują odporność czynną trwającą od kilku miesięcy do kilku lat. Należą do nich szczepienia przeciw gruźlicy oraz błonicy, krztuścowi (kokluszowi) i tężcowi (szczepionka skojarzona Di-Te-Per), chorobie Heinego i Medina, odrze oraz w pewnych szczególnych wypadkach przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

AIDS (łac. Syndroma Immunitatis Defectus Acquisiti) - końcowe stadium zakażenia HIV charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów CD4, a więc wyniszczeniem układu immunologicznego (odpornościowego), co skutkuje zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe (niektóre formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc) mogące zakończyć się śmiercią pacjenta. Wirus HIV przenosi się poprzez[2]:

kontakt zakażonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby niezakażonej, np. używanie tej samej igły, niewysterylizowanych narzędzi dentystycznych itp., kontakt seksualny (sperma, preejakulat, śluz szyjkowy), dot. także kontaktów oralnych[3], przeniesienie z matki na dziecko (krew kobiety i dziecka nie miesza się, jednak może do tego dojść np. podczas jakichś komplikacji porodowych). Do organizmu wirus może dostać się podczas stosunku płciowego. Możliwe jest także zakażenie przez transfuzję krwi, podczas dializ, przeszczepów, zabiegów chirurgicznych i przyjmowanie preparatów krwiopochodnych (zdarza się to obecnie bardzo rzadko, ze względu na badania dawców). Bardzo duże ryzyko stanowi używanie wspólnych żyletek, igieł i strzykawek (tatuaże).

diagnostyki serologicznej chorób zakaźnych- Duże znaczenie miało opracowanie technik immunoenzymatycznych ELISA lub EIA oraz metod immunoblotingu pozwalających na identyfi kację poszczególnych antygenów przy zastosowaniu przeciwciał monoklonalnych. Najczęściej stosowane są standaryzowane testy komercyjne, które charakteryzuje duża dokładność i powtarzalność. Nie zmienia to faktu, że diagnostyka serologiczna nadal budzi wiele wątpliwości wobec możliwości uzyskania wyników fałszywie dodatnich oraz niewłaściwej ich interpretacji i tym samym stawiania niewłaściwego rozpoznania.

PRĄTKI- Są to bakterie o tlenowym metabolizmie o kształcie pałeczkowatym (proste lub tylko nieznacznie zakrzywione) o średnicy 0,2 - 0,4 μm i długości 2 - 10 μm. Charakterystyczną cechą prątków jest specyficzna budowa ściany komórkowej, która nawet w ponad 60%[potrzebne źródło] zbudowana jest z lipidów. Dzięki temu ściana ma charakter hydrofobowy co sprawia, że jest ona nieprzepuszczalna dla stosowanych w wielu metodach barwienia anilinowych barwników zasadowych. Specyficzna budowa prątków daje im dużą kwasooporność oraz oporność na czynniki takie jak wysuszenie, niskie i wysokie pH, wysoką i niską temperaturę. W zaschniętej plwocinie prątki mogą przeżyć do trzech miesięcy

Immunoglobuliny G, IgG - są prawdopodobnie najistotniejszymi przeciwciałami biorącymi udział w odpowiedzi wtórnej. Charakteryzuje je obecność

Choroby wirusowe przenoszone drogą płciowa:

AIDS

opryszczka genitaliów, opryszczka wargowa

WZW (HBV, HCV)

kłykciny kończyste

HTLV 1 i 2

HPV

Socjalne (zwykłe ) mycie rąk - to zabieg polegający głównie na zmyciu z powierzchni skóry rąk zanieczyszczeń organicznych i brudu oraz na częściowej eliminacji ze skóry rąk flory przejściowej i stałej. Zabieg zapewnia codzienną czystość rąk i przeprowadzany jest za pomocą zwykłego mydła kosmetycznego i wody (najlepiej bieżącej).

Kiedy wykonujemy:

- przed dotykaniem żywności, jedzeniem, karmieniem chorych

- po wyjściu z ubikacji

- po wykonaniu prac porządkowych w gabinetach niezabiegowych

- przed rozpoczęciem dnia pracy i po dłuższych przerwach w pracy

Higieniczne mycie rąk - nanosi się na dłonie odpowiednią ilość mydła. Czas mycia powinien wynosić nie mniej niż 30 sek. Po dokładnym umyciu ręce spłukuje się i osusza jednorazowym ręcznikiem. Przy myciu zaleca się stosowanie rutynowej techniki mycia rąk wg. Ayliffe

1. Środki antyseptyczne są preparatami zawierającymi:

1. aldehyd glutarowy.

2. kwas nadoctowy.

3. alkohol etylowy.

4. alkohol etylowy i chlor.

2. Który ze sposobów jest najbardziej właściwy w przypadku przesłania płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) do laboratorium do badań bakteriologicznych:

1. dostarczenie PMR jak najszybciej do laboratorium, a podczas transportu zabezpieczenie przed wychłodzeniem i wahaniami temperatury (przenosić w termosie).

4. Paciorkowiec ropotwórczy /Streptoccocus pyogenes/ nie powoduje następującego schorzenia:

1. zespołu oparzonej skóry u noworodka. - s. aureus

7. Clostridium perfingens powoduje schorzenie:

1. zgorzel gazową będącą wynikiem zakażenia ran zanieczyszczoną ziemią.

8. Sterylizacja ma na celu zabicie:

1. wirusów, grzybów, form wegetatywnych i przetrwalników bakterii.

9. Do kontroli poprawności procesu sterylizacji w autoklawie (para wodna w nadciśnieniu) najlepiej stosować:

1. testy chemiczne - paski papierowe nasączone substancją zmieniającą zabarwienie pod wpływem działania czynnika sterylizującego, testy biologiczne (Sporal A), pomiar parametrów fizycznych sterylizacji (pomiar temperatury i ciśnienia).

2. tylko testy chemiczne i pomiary parametrów fizycznych sterylizacji.

3. tylko testy chemiczne i biologiczne (Sporal S).

4. każdorazowo testy chemiczne i pomiary parametrów fizycznych sterylizacji i okresowo (przynajmniej raz w miesiącu) testy biologiczne (Sporal A).

10. Do bakterii Gram-dodatnich zaliczamy:

1. Clostridium botulinum, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, Listeria monocytogenes.

11. Jako biologiczne wskaźniki skuteczności sterylizacji stosuje się przetrwalniki bakterii:

1. Bacillus subtilis (Sporal S), Geobacillus stearothermophilus (Sporal A).

2. Bacillus subtilis (Sporal A), Geobacillus stearothermophilus (Sporal S).

3. Geobacillus subtilis (Sporal A), Geobacillus stearothermophilus (Sporal S).

4. Bacillus subtilis (Sporal A), Bacillus stearothermophilus (Sporal S).

12. Drobnoustroje należące do Chlamydia trachomatis-serotypy L1, L2, L3 są:

1. przenoszone drogą kontaktów płciowych i powodują zarniniak weneryczny.

2. przenoszone drogą kontaktówpłciowych i powodują zakażenie szyjki macicy.

3. wywołują atypowe zapalenie płuc.

4. wywołują atypowe zapalenie pęcherza moczowego.

14. Do prawidłowej flory pochwy należą:

1. Lactobacillus acidophilus.

2. Lactobacillus fermentum.

3. Lactobacillus casei.

4. wszystkie powyżej.

.

16. Który z objawów nie należy do objawów bakteryjnej waginozy (BV):

1. pH pochwy poniżej 4,2.

2. upławy - szara, homogenna wydzielina.

3. dodatni test aminowy z KOH.

4. tzw. „rybi zapach” wydzieliny pochwowej.

17. Czynnikiem etiologicznym zapalenia pochwy u małych dziewczynek, charakteryzującym się upławami podbarwionymi krwią, jest:

1. Staphylococcus aureus produkujący TSST1.

2. Streptococcus pyogenes.

1. Gardnerella vaginalis.

3. Actnomyces israelli.

18. Flora pochwy różni się od flory pochwy przed pokwitaniem:

1. tylko w okresie dojrzałości płciowej.

2. tylko w okresie połogu.

3. po menopauzie.

4. we wszystkich wymienionych powyżej okresach.

19. Wirusami, które wywołują wirusowe zapalenie wątroby (WZW) i przenoszą się drogą fekalno-oralną są:

1. HBV, HCV

2. HAV, HBV

3. HCV, HEV

4. HAV, HEV

21. Materiał do badań wirusologicznych transportuje się do laboratorium wirusologicznego w temperaturze:

1. 37 stC

2. 22 stC

3. 4 stC

4. w temperaturze pokojowej.

22. Wirusem nie powodującym biegunek jest:

1. adenowirus (serotyp 40 i 41).

2. rotawirus.

3. wirus parainfluenzy typu 2.

4. asrowirus.

23. Podczas karmienia niemowlęcia wraz z pokarmem matki przekazywane są matczyne przeciwciała. Jaki to rodzaj odporności?

1. czynna naturalna.

2. czynna sztuczna.

3. bierna naturalna.

4. bierna sztuczna.

24. Zwiększone ryzyko wystąpienia kandydozy narządów płciowych występuje u osób:

1. przyjmujących antybiotyki o szerokim spektrum działania.

2. chorujących na cukrzycę.

3. kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną.

4. wszystkie odpowiedzi są poprawne.

25. Jakie schorzenia może u ludzi wywołać Chlamydia trachomatis serotyp D-K:

1. bezpłodność.

2. nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

3. zakażenie okołoporodowe.

4. wszystkie odpowiedzi są poprawne.

26. Do dezynfekcji powietrza w pomieszczeniach wykorzystuje się promieniowanie:

1. podczerwone.

2. ultrafioletowe.

3. jonizujące.

4. parę wodną po zwiększonym ciśnieniem.

27. Do bakterii atypowych należą:

1. Mycoplasma pneumoniac.

2. Chlamydophila pneumoniae.

3. Mycobacterium avium.

4. wszystkie odpowiedzi są poprawne.

28. Do prątków wywołujących gruźlicę nie należą:

1. Mycobacterium tuberculosis.

2. Mycobacterium bovis.

3. Mycobacterium avium.

4. Mycobacterium africanum.

30. Za nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej odpowiedzialne są:

1. bakterie atypowe.

31. Profilaktyka swoista (szczepienia) istnieje w przypadku następujących chorób wirusowych:

1. świnki, grypy, WZW C, biegunek rotawirusowych.

2. odry, rumienia zakaźnego, wścieklizny, WZW E.

3. choroby Heinego-Medina (polio), różyczki, ospy wietrznej, KZM.

4. WZW A, mononukleozy zakaźnej, AIDS, rumienia nagłego.

32. Odczynem serologicznym nie jest:

1. odczyn lateksowy w diagnostyce zakażeń rotawirusami.

2. odczyn hemaglutynacji wirusowej w diagnostyce grypy.

3. odczyn ELISA w diagnostyce KZM.

4. odczyn immunofluorescencji bezpośredniej w diagnostyce zakażeń wirusem wścieklizny.

33. Do wirusów, których materiałem genetycznym jest RNA zaliczamy:

1. wirus różyczki, wirus grypy, wirus odry, HBV.

2. wirus polio, wirus świnki, HAV, HIV.

3. CMV, wirus grypy A, wirus ospy prawdziwej, wirus KZM.

4. wirus RSV, EBV, wirus krowianki, wirus HDV.

35. Do względnych beztlenowców nie zaliczamy:

1. Bacteroides fagilis.

2. Escherichia coli.

3. Staphylococcus aureus.

4. Klebsiella pneumoniae.

37. Biegunki poantybiotykowe powodują drobnoustroje należące do gatunku:

1. Clostridium difficile.

38. Do bakterii powodujących choroby przenoszone drogą płciową nie należy:

1. Treponema pallidum.

2. Neisseria gonorrhoeae.

3. Streptococcus agalactiae.

4. Ureaplasma.

39. Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie na tlen wśród bakterii możemy wyróżnić:

1. względne tlenowce, bezwzględne tlenowce, bezwzględne beztlenowce i beztlenowce aerotolerancyjne.

2. bezwzględne tlenowce i bezwzględne beztlenowce.

3. względne tlenowce i względne beztlenowce.

4. względne tlenowce, bezwzględne tlenowce i względne beztlenowce.

40. Elementy budowy komórki bakteryjnej to:

1. rzęski, fimbrie, mureina, plazmidy.

2. jądro otoczone błoną jądrową, cytoplazma, ściana celulozowa.

3. mitochondria, rybosomy z podjednostek 60S/40S, ściana chitynowa.

4. błona zewnętrzna, chloroplasty, plasmodesma, retikulum endoplazmatyczne.

41. Które ze zdań jest fałszywe:

1. świnka jest to ostre, uogólnione zakażenie, a wirus świnki atakuje głównie ślinianki przyuszne.

2. przebycie świnki nie pozostawia trwałej odporności na całe życie.

3. świnka może dawać powikłania w postaci zapalenia jąder i najądrzy.

4. powikłanie świnki może być zapalenie trzustki.

42. Choroby przenoszone drogą płciową to:

1. opryszczka narządów płciowych wywołana przez wirus opryszczki zwykłej typu 2, rzeżączka, kiła, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodka wywołane przez Streptococcus agalactiae.

2. kiła, rzeżączka, nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej wywołane przez Chalmydia trachomatis.

3. kiła, zakażenie wywołane przez Mycoplasma pneumoniae, Ureaplasma urealyticum.

4. chlamydioza, mikoplazmoza, kiła, listerioza.

43. Obecność na błonach śluzowych dróg rodnych kobiety ciężarnej, bakterii z której grupy może stanowić ryzyko przeniesienia ich w trakcie porodu na dziecko:

1. paciorkowce beta-hemolizujące grupy B, dwoinka rzeżączki, chlamydie.

2. pałeczki listeriozy, chlamydie, Bacillus sp.

3. gronkowce, chlamydie, pałeczki Lactobacillus sp.

4. krętek blady, dwoinka rzeżączki, Gardnerella vaginalis.

44. Dur brzuszny jest chorobą ogólnoustrojową, którą wywołuje:

1. Salmonella Typhi.

45. Do bakterii Gram-ujemnych zaliczamy:

1. Salmonella Enteritidis, Escherichia coli, Shigella sonnei, Klebsiella pneumoniae.

46. Flora fizjologiczna człowieka występuje w następujących miejscach naszego ciała:

1. skóra, nos, jama ustna, żołądek, jelito cienkie, okrężnica, pochwa.

2. krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, tkanki, płyn opłucnowy, jama otrzewna.

3. szyjka macicy, kości, tchwica, mieśnie, serce, płyn stawowy, krew.

4. żadne z powyższych.

47. Listeria monocytogenes:

1. wywołuje groźne zakażenia u noworodków poddanych immunosupresji.

2. przechodzi przez łożysko.

3. wywołuje zakażenia u noworodków o wysokiej śmiertelności.

4. wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

48. Czynniki zjadliwości bakterii Gram-ujemnych to między innymi:

1. prztrwalniki, peptydoglikan.

2. lipopolisacharydy, rzęski.

3. białki A, białko M.

4. kwasy lipotejchojowe, przetrwalniki.

49. Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty powoduje:

1. zespół wstrząsu toksycznego (TSS) u kobiet stosujących tampony podczas miesiączki.

2. zespół skóry oparzonej noworodków (SSS).

3. zatrucie pokarmowe z gwałtownymi wymiotami i biegunką.

4. wszystkie powyżej.

50. Mikroflora jelitowa noworodków i niemowląt karmionych naturalnie składa się głównie z:

1. pałeczek Escherichia coli i Lactobacillus.

2. pałeczek Bifidobacterium i Steptococcus agalactoae.

3. pałeczek Lactobacillus i laseczek Clostridium.

4. pałeczek Bifidobacterium i Lactobacillus.

3

---