RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ - KONCEPCJA ABC
Idea koncepcji ABC polega na:
identyfikacji wewnętrznych działań lub procesów
określeniu jednostek pomiaru dla każdego działania,
ustaleniu kosztów każdego działania (cost pool)
ustaleniu stawki na jednostkę nośnika kosztów każdego działania
rozliczeniu kosztów poszczególnych działań na wytworzone produkty w wyniku przemnożenia stawki kosztów tych działań przez liczbę jednostek pomiaru działań przypisanych każdemu wyrobowi.
Zadanie
Przedsiębiorstwo produkcyjne wytwarza dwa rodzaje produktów X i Y, korzystając z tej samej linii produkcyjnej. Dane związane z ich produkcją zestawiono w poniższej tabeli:
treść |
X |
Y |
Razem |
Materiały bezpośrednie (zł) |
9 000 |
3 000 |
12 000 |
Płace bezpośrednie (zł) |
2 200 |
1 300 |
3 500 |
Inne koszty bezpośrednie (zł) |
800 |
400 |
1 200 |
Koszty wydziałowe (zł), w tym: |
|
|
10 776 |
a) zaopatrzenie materiałowe |
|
|
960 |
b) magazynowanie |
|
|
1 500 |
c) obsługa techniczna |
|
|
4 900 |
d) obsługa klientów |
|
|
1 100 |
e) kontrola |
|
|
390 |
f) konserwacja maszyn i urządzeń |
|
|
600 |
g) ogrzewanie hali produkcyjnej |
|
|
1 326 |
Dane dotyczące produkcji: |
|||
Czas pracy maszyn (mh) |
450 |
250 |
700 |
Kubatura hali produkcyjnej (m3) |
520 |
500 |
1 020 |
Liczba dostaw |
7 |
5 |
12 |
Powierzchnia magazynu (m2) |
300 |
200 |
500 |
Liczba kontroli |
15 |
11 |
26 |
Czas trwania konserwacji (h) |
21 |
9 |
30 |
Liczba klientów |
70 |
40 |
110 |
Rozmiary produkcji |
6 000 |
4 000 |
10 000 |
Ustal koszt jednostkowy wyrobu A i B za pomocą rachunku kosztów ABC.
Ustalenie stawki na jednostkę nośnika
Działanie |
Koszty |
Nośnik |
Ilość nośnika |
Stawka na jednostkę |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ustalenie (rozliczenie) kosztów działań na poszczególne wyroby
Działania
|
Stawka na jednostkę |
Wyrób X |
Wyrób Y |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Razem |
- |
|
|
|
|
Ustalenie kosztów wytworzenia poszczególnych rodzajów produktów
Pozycje kalkulacyjne
|
ogółem |
Wyrób X |
Wyrób Y |
Materiały bezpośrednie |
|
|
|
Płace bezpośrednie |
|
|
|
Inne koszty bezpośrednie |
|
|
|
Koszty pośrednie |
|
|
|
Razem |
|
|
|
Kj |
- |
|
|
Zadanie 2
Przedsiębiorstwo wytwarza 4 rodzaje produktów, które są wykonywane na tych samych urządzeniach w podobnych procesach produkcyjnych. Dane dotyczące produkcji przedstawiono w tabeli:
produkt |
ilość szt. |
Materiały bezpośrednie na jednostkę (zł) |
Robocizna bezpośrednia na jednostkę (zł) |
Liczba maszynogodzin |
Liczba ustawień maszyn |
Liczba magazynowanych partii |
A |
10 |
6 |
3 |
5 |
1 |
1 |
B |
100 |
6 |
3 |
50 |
3 |
1 |
C |
10 |
18 |
5 |
15 |
1 |
1 |
D |
100 |
18 |
5 |
150 |
3 |
1 |
ogółem |
- |
2 640 |
880 |
220 |
8 |
4 |
Koszty pośrednie: |
|
- koszty utrzymania ruchu |
5 720 |
- koszty obsługi technicznej |
2 160 |
- koszty magazynowania zapasów |
2 000 |
Razem |
9 880 |
Dokonać rozliczenia kosztów pośrednich wykorzystując metodę rachunku kosztów działań.
Ustalenie stawki na jednostkę nośnika
Działanie |
Koszty |
Nośnik |
Liczba nośników |
Stawka na jednostkę |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ustalenie (rozliczenie) kosztów działań na poszczególne wyroby
Działania
|
Stawka na jednostkę |
Wyrób A |
Wyrób B |
Wyrób C |
Wyrób D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ustalenie kosztów wytworzenia poszczególnych rodzajów produktów
Pozycja kalkulacyjna |
Ogółem |
Wyrób A |
Wyrób B |
Wyrób C |
Wyrób D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zadanie 3
W przedsiębiorstwie X podjęto próbę przeanalizowania zastosowania rachunku kosztów działań w obszarze zaopatrzenia spółki w surowce. W tym celu wyodrębniono:
działania związane z zakupem surowców,
działania związane z transportem surowców,
działania związane z magazynowaniem surowców,
działania związane z kontrolą jakości surowców.
Koszty poszczególnych działań dotyczące bieżącego okresu kształtują się następująco:
zakup surowców 1000 zł,
transport surowców 1500 zł,
magazynowanie surowców 1000 zł,
kontrola jakości surowców 500 zł.
a) Miernikiem kosztów działań dla zaopatrzenia w surowce jest liczba dostaw.
W przedsiębiorstwie wytwarza się dwa asortymenty produktów: A i B. Liczba dostaw:
- produkt A 10 dostaw
- produkt B 30 dostaw
Rozliczyć koszty poszczególnych działań na produkt A i B.
Ustalenie stawki na jednostkę nośnika
Działanie |
Koszty działania |
Liczba mierników (dostaw) |
Stawka na jednostkę |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Razem |
|
|
|
Rozliczenie kosztów zaopatrzenia na poszczególne wyroby
Działania
|
Stawka na jednostkę |
Produkt A |
Produkt B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Razem |
- |
|
|
b) po przeanalizowaniu działań osoba odpowiedzialna za koszty logistyki postanowiła dobrać niezależne mierniki dla poszczególnych działań w obrębie zaopatrzenia surowcowego.
Działania i koszty z nimi związane::
zakup surowców 1000 zł,
transport surowców 1500 zł,
magazynowanie surowców 1000 zł,
kontrola jakości surowców 500 zł.
miernik |
Liczba mierników
|
Miernik działania na produkt A |
Miernik działania na produkt B |
Liczba kontroli |
40 |
10 |
30 |
Liczba załadunków |
50 |
20 |
30 |
Liczba przesunięć magazynowych |
80 |
50 |
30 |
Liczba przejechanych kilometrów |
2000 |
1200 |
800 |
Ustalenie stawki na jednostkę nośnika
Działanie |
Koszty |
Miernik |
Liczba mierników |
Stawka na jednostkę |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rozliczenie kosztów zaopatrzenia na produkt A i B
Działania
|
Stawka na jednostkę |
Produkt A |
Produkt B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Razem |
- |
|
|