Präsens, to Czas Teraźniejszy Prosty w języku niemieckim. Jest podstawowym czasem niemieckim od którego warto rozpocząć naukę konstuckji czasów w tym języku. W porównaniu np. z językiem angielskim czas teraźniejszy jest znacznie prostszy gdyż ogranicza się do opanowania konstruckji czasu Präsens, która odnosi się do 3 angielskich form takich jak: Present Simple (I play violine.), Present Continuous (I am playing violine.) i formy empatycznej (I do play violine.). Präsens jest w swojej konstrukcji najbardziej podobne do czasu Present Simple. Puki co jednak oderwijmy się od tych niuansów pomiędzy różnymi językami obcymi i skupmy się konkretnie na języku niemieckim i czasie Präsens.
Zacznijmy od przeanalizowania sytuacji szczegółowo sytuacji w jakich stosujemy czas teraźniejszy prosty Präsens, a następnie przejdziemy do odmiany czasowników regularnych i nieregularnych w tym czasie.
ZASTOSOWANIE CZASU TERAŹNIEJSZEGO (Präsens)
Czynności trwające obecnie:
- Er liest das Buch (on czyta książkę) |
Stan aktualny:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Er ist krank (on jest chory) |
Stan trwały:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Er wohnt seit zwei Jahren in Hamburg (on mieszka od dwóch lat w Hamburgu) |
Präsens służy również do wyrażania przyszłości w połączeniu z okolicznikiem czasu oraz niektórymi słowami wyrażającymi przypuszczenie, prawdopodobieństwo, zapewnienie itd., np.:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Heute gehen wir ins Theater (dzisiaj idziemy do teatru) |
Präsens jest również używany do wyrażania przeszłości w opowiadaniach w celu ożywienia akcji wówczas mówimy o (erzählendes Präsens), np.:
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Es war schrecklich kalt, die Luft wurde langsam frostig. |
ODMIANA CZASOWNIKÓW W CZASIE TERAŹNIEJSZYM (Konjugation des Verbs im Präsens)
Tabela przedstawia odmianę czasowników posiłkowych takich jak: haben (mieć), werden (stawać się) oraz sein (być),
|
haben (mieć) |
werden (stawać się) |
sein (być) |
ich (ja) |
habe |
werde |
bin |
du (ty) |
hast |
wirst |
bist |
er/sie/es (on, ona,ono) |
hat |
wird |
ist |
wir (my) |
haben |
werden |
sind |
ihr (wy) |
habt |
werdet |
seid |
Sie (państwo, pani) |
haben |
werden |
sind |
Ich habe heute Geburtstag (ja mam dzisiaj urodziny)
-
Er wird heute 18. Jahre alt (on bedzie miał dziś 18. Lat)
-
Ich bin krank (jestem chora)
Odmiana czasowników słabych (nie zmieniają w czasie teraźniejszym samogłoski rdzennej) w czasie teraźniejszym (Die Konjugation des Verbs)
Większość czasowników niemieckich w czasie teraźniejszym odmieniają się według stałego schematu tzn. przez dodanie do tematu czasownika określonych końcówek. Temat czasownika powstaje po odrzuceniu końcówki bezokolicznika - en (rzadziej -n). W języku niemieckim nie można opuścić zaimka osobowego przed czasownikiem, np. ich lache (ja się smieję), wir kaufen (my kupujemy), er trinkt (on pije). Zaimek osobowy Sie jest formą grzecznościową i oznacza: pan, pani, państwo, panowie, panie.
Tabela przedstawia końcówki czasowników głównych w PRÄSENSIE
|
lachen (śmiać się) |
kaufen (kupować) |
trinken (pić) |
ich (ja) |
lach- e |
kauf- e |
trink- e |
du (ty) |
lach- st |
kauf- st |
trink- st |
er, sie, es |
lach-t |
kauf- t |
trink- t |
wir (my) |
lach- en |
kauf- en |
trink- en |
ihr (wy) |
lach-t |
kauf- t |
trink- t |
Sie (państwo, pani) |
lach- en |
kauf- en |
trink- e |
- Ich lache immer (ja śmieję się zawsze) |
Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d takie jak: warten (czekać), arbeiten (pracować), antworten (odpowiadać), bilden (formować), reden (rozmawiać) i wiele innych oraz na grupy spółgłoskowe, w których ostatnią głoską jest -m, -n takie jak: atmen (oddychać), öffnen (otwierać), zeichnen (rysować) otrzymują w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej oraz w 2 osobie liczby mnogiej końcówki rozszerzone o głoskę e-
Tabela przedstawia końcówki czasowników, których temat kończy się na -t, -d, -m, -n
|
warten (czekać) |
reden (rozmawiać) |
atmen(oddychać) |
öffnen(otwierać) |
ich (ja) |
wart- e |
red- e |
atm- e |
öffn- e |
du (ty) |
wart- est |
red- est |
atm- est |
öffn- est |
er, sie, es |
wart-et |
red- et |
atm- et |
öffn- et |
wir (my) |
wart- en |
reden- en |
atm- en |
öffn- en |
ihr (wy) |
wart-et |
red- et |
atm- et |
öffn- et |
Sie (państwo, pani) |
warten- en |
red- en |
atm- en |
öffn- en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
-Wir warten auf dich (my czekamy na ciebie) |
Gdy rdzeń czasownika kończy się na -s, -ss, -β, -x lub - z, wtedy końcówka czasownika w drugiej osobie l. pojedynczej nie jest -st, lecz samo -t. W związku z tym formy drugiej i trzeciej osoby są identyczne. 2. Osobie l. pojedynczej usuwamy z końcówki -s- . Forma 2. I 3. Osoba brzmi tak samo
Tabelka przedstawia przykład czasownika tanzen (tańczyć) i jego odmianę przez osoby
|
tanzen (tańczyć) |
ich (ja) |
tanze-e |
du (ty) |
tanz -t |
er, sie, es (on,ona,ono) |
tanz -t |
wir (my) |
tanz -en |
ihr (wy) |
tanz -t |
Sie (państwo, pani) |
tanz -en |
Oto kilka przykładów zastosowań:
-Ich grüβe ihn (pozdrawiam go) |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak: heiβen (nazywać się), vergessen (zapominać), mixen (miksować)
Czasowniki, których bezokolicznik kończy się na -el-n gubią w 1. osobie l. pojedynczej samogłoskę -e- z tematu.
Tabelka przedstawia przykłady dwóch czasowników takich jak: segeln (żeglować), sammeln (zbierać) i ich odmiany przez osoby
|
segeln (żeglowac) |
sammeln (zbierać) |
ich (ja) |
segl -e |
samml -e |
du (ty) |
segel -st |
sammel -st |
er, sie, es (on,ona,ono) |
segel -t |
sammel -t |
wir (my) |
segel -n |
sammel -n |
ihr (wy) |
segel-t |
sammel -t |
Sie (państwo, pani) |
segel-n |
sammel -n |
Oto kilka przykładów zastosowań:
- Ich sammle Muscheln (zbieram muszelki) |
Odmiana czasowników mocnych - przy odmianie zmieniają się nie tylko końcówki osobowe, jak i temat czasowników. Zmiany zachodzą w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej ( przy osobach: du, er, sie, es). W liczbie mnogiej nie zachodzą żadne zmiany.
W temacie niektórych czasowników w 2. i 3. Osobie l. pojedynczej zmienia się a na ä (a Umlaut)
Tabelka przedstawia przykłady czasowników Fahrem (jechać) i laufen (iść) zmieniających się w 2. i 3. Osobie l. pojedynczej z a na ä
|
fahren (jechać) |
laufen (iść) |
ich |
fahre |
laufe |
du |
fährst |
läufst |
er/sie/es |
fährt |
läuft |
wir (my) |
fahren |
laufen |
ihr (wy) |
fahrt |
lauft |
Sie (państwo, pani) |
fahren |
laufen |
Do tej grupy należą również czasowniki takie jak:
backen (piec), saufen (pić), tragen (nosić), fangen (łapać), graben (kopać), blasen (dmuchać), rachen (mścić się), raten (radzić), laden (ładować), schlafen (spać), schlagen (bić), missfallen (odpaść), wachsen (rosnąć), waschen (myć).
Samogłoska rdzenna -e w temacie zmienia się na -i w 2. i 3. osobie l. poj.
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
helfen (pomagać) |
nehmen (brać) |
Ich (ja) |
helfe |
nehme |
Du (ty) |
hilfst |
nimmst |
er/sie/es (on, ona,ono) |
hilft |
nimmt |
wir (my) |
helfen |
nehmen |
ihr (wy) |
helft |
nehmt |
Sie (państwo, pani) |
helfen |
nehmen |
Do tej grupy czasowników należą również: sprechen (rozmawiać), geben (dawać), messen (mierzyć), treffen (spotykać), brechen (łamać), werben (reklamować), treten (wstępować), essen (jeść), werfen (rzucać).
Samogłoska rdzenna -e w temacie zmienia się na -ie w 2. i 3. osobie l. poj.
Tabelka przedstawia odmianę czasowników helfen (pomagać), nehmen (brać) i ich odmianę przez osoby
|
stehlen (graść) |
sehen (widziec) |
Ich (ja) |
stehle |
sehe |
Du (ty) |
stiehlst |
siehst |
er/sie/es (on,ona,ono) |
stiehlt |
sieht |
wir (my) |
stehlen |
sehen |
ihr (wy) |
stehlt |
seht |
Sie (państwo, pani) |
stehlen |
sehen |
Do tej grupy czasowników należą również: empfehlen (polecać), geschehen (zdarzać się), lesen (czytać)