Kurs zastępowych skrypt 1, Kurs zastępowych

SKRYPT KURSU ZASTĘPOWYCH „OCZAROWANY LAS”

Zanim zabierzesz się do wertowania skryptu proponujemy Ci zabawę...

Wyobraź sobie, że żyjesz w dawnych czasach i jesteś rycerzem. Twój król zwołuje śmiałków na daleką wyprawę. Oczywiście zgłaszasz się bez wahania. Chętnych jest wielu, zostajecie podzieleni na kilkuosobowe oddziały. Zadanie, które powierza wam król nie jest łatwe. Musicie uratować królewnę, którą zły czarnoksiężnik porwał i uwięził w zamku na szczycie góry w samym środku Zaczarowanego Lasu. Każdy oddział wyrusza swoją drogą, ten do którego zostałeś przydzielony także.

Na początku macie same trudności. Nikt nie umie współdziałać w grupie, każdy myśli tylko o sobie, część chce zrezygnować z wyprawy, każdy ma inny pomysł dokąd się kierować i na każdym rozstaju dróg wybuchają kłótnie. Posuwacie się do przodu bardzo wolno, macie problem ze znalezieniem żywności.

Widząc, że jak tak dalej pójdzie to niczego nie osiągniecie, proponujesz by poświęcić jeden postój na wspólne obmyślenie trasy dalszej wędrówki. Ponieważ jest was siedmiu wysuwasz również propozycję, by w każdym dniu tygodnia ktoś inny troszczył się zorganizowanie czegoś do jedzenia i przygotowanie posiłku.

Twoje zasady zostały przyjęte przez resztę oddziału i od tego momentu podróż jest szybsza i łatwiejsza. Powoli też staje się jasne, że to Ty najszybciej odnajdujesz zaznaczone na mapie ścieżki, Ty najlepiej znasz się na leczeniu ran, które po drodze przydarzają się twoim towarzyszom, Ty umiesz najmądrzej rozsądzić spór, Ty potrafisz znaleźć wyjście z każdej sytuacji (ten most sznurowy nad wezbraną rzeką to był twój pomysł...) i Ty opowiadasz najciekawsze historie przy ognisku. Teraz w trudnych chwilach wszyscy zwracają się do Ciebie i nie ma mowy o kłótniach. Nikt już nie myśli o powrocie do domu, bo czuje się potrzebny i wie, że w razie jakiś kłopotów pomożesz mu.

Na skraju „Zaczarowanego Lasu” stajecie jako zgrany zespół przyjaciół. Wiecie, że dopiero teraz zaczną się prawdziwe trudności, ale wierzycie, że razem je pokonacie.

I rzeczywiście. To wam udaje się pokonać wszystkie pułapki Zaczarowanego Lasu, dostać do bronionego zamku, pokonać czarnoksiężnika i uwolnić królewnę. Król ogromnie się ucieszył, że wam się udało i wkrótce wysłał was na nową wyprawę, będąc pewnym że tym razem też wam się uda...

TY JESTEŚ WODZEM

Robert Baden - Powell już jako Naczelny Skaut Świata powiedział, że gdyby mógł jeszcze raz wybrać sobie miejsce w strukturach stworzonej przez siebie organizacji, to chciałby być zastępowym.

Dlaczego nie drużynowym? Przyjrzyj się jeszcze raz powyższej bajce. Drużynowy jest w niej jedynie królem. Rolą drużynowego jest stawianie przed swoimi harcerzami podzielonymi na zastępy kolejnych zadań. Rola, w którą Ty wcieliłeś się w wyobraźni, to rola zastępowego.

Ustalmy więc jeszcze raz, wyraźnie jaka jest rola zastępowego:

Kieruje pracą zastępu podczas wykonywania zadań. Za efekty tej pracy odpowiada przed drużynowym.
Dba o atmosferę w zastępie, czyli pilnuje, by każdy członek zastępu czuł się w nim dobrze.
Dla harcerzy z zastępu jest wzorem do naśladowania, kimś do kogo harcerze chcą być podobni.
Dba o rozwój swoich harcerzy o to, by stawali się coraz lepszymi harcerzami, coraz więcej wiedzieli i umieli.
Uczestniczy w spotkaniach Rady Drużyny, gdzie reprezentuje swój zastęp.
Prowadzi dokumentację pracy swojego zastępu.

Nasz skrypt podpowie Ci jak tę rolę spełniać. Zacznij od rozwiązania poniższego testu. Pozwoli ci on odpowiedzieć sobie na pytanie czy w tej chwili możesz się już zmierzyć z rolą zastępowego.

Czy jesteś przygotowany do bycia zastępowym? Przy każdym pytaniu zaznacz ołówkiem odpowiedź TAK lub NIE.

Lp.	Pytanie	TAK	NIE
1.	Czy chcesz być zastępowym?
2.	Czy przez ostatnie trzy miesiące regularnie chodziłeś na zbiórki ?
3.	Czy przez ostatnie trzy miesiące uczestniczyłeś we wszystkich akcjach pozazbiórkowych drużyny (rajdy, służby, akcje zarobkowe itp.) ?
4.	Czy starasz się zawsze postępować zgodnie z Prawem Harcerskim?
5.	Czy zawsze jesteś prawidłowo umundurowany ?
6.	Czy powierzone zadania zawsze starasz się wykonywać jak najlepiej ?
7.	Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy zdobyłeś sprawność?
8.	Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy regularnie realizujesz wymagania na kolejny stopień ?
9.	Czy przyjąłbyś do swojego zastępu każdego, kto chciałby w nim być ?
10.	Czy poświęciłbyś swój czas by komuś pomóc ?

Za każdą odpowiedź TAK przyznaj sobie 1 punkt. Test powtarzaj co trzy miesiące.

ROZWIĄZANIE:

10 - 9 punktów - GRATULACJE! Nie będziesz miał żadnych problemów z pełnieniem roli zastępowego, ta funkcja jest dla ciebie wymarzona. Jeżeli tylko nie osiądziesz na laurach (powtarzaj test co trzy miesiące!) to masz ogromną szansę dochować się zgranego zastępu świetnie pracujących harcerzy, którzy będą widzieć w TOBIE wodza i będą chcieli ze wszystkich sił być do ciebie podobni.

8 - 7 punktów - jest dobrze! Jeżeli jednak chcesz mieć taki zastęp o jakim mowa w rozwiązaniu do „10 - 9 punktów” (a powinieneś chcieć!) to musisz trochę nad sobą popracować. Pomyśl co zrobić, żeby za trzy miesiące uzyskać 10 punktów. Nie powinieneś mieć z tym problemów.
6 - 5 punktów - jest dobrze, o ile jeszcze nie jesteś zastępowym! Masz czas żeby się przygotować i gdy powtórzysz test za trzy miesiące uzyskać więcej punktów. Jeżeli jednak już jesteś zastępowym to musisz wziąć się w garść i od zaraz nadrabiać niedociągnięcia. Inaczej trudno ci będzie stworzyć dobry zastęp, a funkcja zastępowego będzie przynosić ci więcej rozczarowań i problemów niż radości i satysfakcji.
4 punkty i mniej lub jeżeli odpowiedziałeś NIE na pytanie 1 - jest fatalnie, jeżeli już jesteś zastępowym i niezbyt dobrze jeżeli dopiero zamierzasz nim być. Funkcja zastępowego nie polega tyko na noszeniu brązowego sznura. Bycie wodzem zobowiązuje do dawania z siebie jak najwięcej, ciągłego starania się by być najlepszym, bycia wzorem dla innych. Żeby to osiągnąć trzeba przede wszystkim chcieć. Co powinieneś zrobić: jeżeli jesteś zastępowym i nadal chcesz nim być zabierz się do roboty - regularnie i aktywnie uczestnicz w zbiórkach i akcjach drużyny, zacznij realizować próbę na stopień, pamiętaj o mundurze i Prawie Harcerskim, zorganizuj coś ekstra (np. wyjście do kina) dla swojego zastępu. Jeżeli nie chcesz pełnić już tej funkcji powiedz o tym drużynowemu i to jak najszybciej. Wspólnie ustalcie, kto powinien zająć Twoje miejsce i jaką funkcję mógłbyś teraz pełnić.

ZBUDUJ I UTRZYMUJ SWÓJ AUTORYTET W ZASTĘPIE

Być może po rozwiązaniu testu zastanawiasz się dlaczego z faktu, że zdobyłeś ostatnio sprawność ma wynikać, że masz szansę być dobrym zastępowym. Już tłumaczymy:

Aby móc skutecznie kierować pracą jakiegokolwiek zespołu trzeba u członków tego zespołu mieć tak zwany „autorytet”. Zastępowy, który ma autorytet u swoich harcerzy ma pewność, że każde jego polecenie zostanie natychmiast i bez dyskusji wykonane (idź, proszę, do drużynowego po nożyczki..., przynieś, proszę, więcej gałęzi na szałas...). Ale nie tylko. Każdy pomysł takiego zastępowego zostanie przyjęty przez zastęp z entuzjazmem (zróbmy zawody w puszczaniu latawców..., dokarmiajmy ptaki przez zimę...). Kiedy zastępowy mający autorytet powie, że niebezpiecznie jest iść na skróty przez bagno to nikt nie będzie się upierał, że przez bagno jest krócej, więc lepiej. Kiedy taki zastępowy powie, że harcerz nie powinien skracać sobie drogi przez trawnik, to reszta przyzna mu rację i po trawnikach chodzić nie będzie... i tak dalej, i tak dalej...

Chciałbyś mieć autorytet w zastępie? No jasne! Myślisz, że to trudne? Wcale nie! Musisz tylko zawsze przestrzegać kilku zasad:

Nie daj się w niczym wyprzedzić pozostałym członkom zastępu - miej wyższy stopień, zdobywaj więcej sprawności, uczestnicz w akcjach pozazbiórkowych częściej od nich.

Przestrzegaj zasad panujących w drużynie. Nie ma nic gorszego niż zastępowy, którego drużynowy musi przy wszystkich przywołać do porządku, bo np. pokłada się w kręgu, albo gdy przy sprawdzaniu umundurowania okazuje się, że nie ma pasa harcerskiego.
Nie daj się zastępowi przyłapać na brakach w wiedzy harcerskiej. Harcerze muszą mieć pewność, że wiesz i umiesz więcej od nich, a jeśli już tak się stało, nie chowaj jak struś głowy w piasek lub nie pusz się jak paw - „Ja wiem najlepiej”, tylko powiedz: „Nie wiem, ale razem poszukajmy, dowiedzmy się”. W ten sposób nie utracisz swej pozycji, a nawet zyskasz kilka punktów.
Nie bądź gołosłowny. Jeżeli wymagasz od swoich harcerzy chodzenia w mundurze, to sam zawsze musisz być prawidłowo umundurowany, jeżeli uciszasz harcerzy na kominku drużyny, to sam też zachowuj się odpowiednio.

Twoi harcerze muszą czuć, że nie jesteś tylko tym co rozkazuje. Bądź starszym bratem, nie poganiaczem. Niech twoi harcerze widzą, że się o nich troszczysz - organizuj dla nich ciekawe zajęcia na zbiórkach, proponuj wspólne akcje również poza zbiórkami, pomagaj w zdobywaniu stopni i sprawności, traktuj wszystkich członków zastępu jednakowo, bądź rzecznikiem spraw swoich harcerzy u drużynowego i na radzie drużyny.

POMYŚL, CO CHCESZ OSIĄGNĄĆ JAKO ZASTĘPOWY

Już wiesz, że od Ciebie wiele zależy i, że możesz zrobić dużo dobrego. Drużynowy liczy na Ciebie. Więcej osiągniesz jeżeli zaplanujesz swoje działanie. Proponujemy Ci kilka przykładów celów i rozwiązań. Ty na jego podstawie spróbuj stworzyć listę własnych.

Cel	Droga do celu
Stworzę zastęp, który będzie doskonale umundurowany	Będę dawać dobry przykład swoim umundurowaniem Zdobędę od byłego harcerza mundur dla osoby, której na mundur nie stać.
Stworzę zastęp, który będzie najbardziej aktywnym zastępem w drużynie	Będę dawać przykład swoją aktywnością. Wprowadzę w zastępie system nagród za aktywność.
Nowi harcerze z mojego zastępu w ciągu pół roku złożą Przyrzeczenie	Będę pomagać w regularnym wypełnianiu przez nich „próby harcerza” W odpowiednim momencie zgłoszę na Radzie Drużyny wniosek o dopuszczenie do złożenia Przyrzeczenia Zaproponuję Radzie czas, miejsce i fabułę Przyrzeczenia dla moich harcerzy
Wszyscy harcerze z mojego zastępu pojadą na obóz	Będę dbać o atmosferę w zastępie przyjazną dla wszystkich. Będę zachęcać do pojechania na obóz prezentując zdjęcia, opowiadając historie z poprzednich obozów Złożę na Radzie wniosek o dofinansowanie tych harcerzy, których nie stać na wyjazd

Nie wahaj się stawiać sobie nawet najbardziej ambitnych celów! Jeżeli nie wiesz jak je osiągnąć lub obawiasz się, że Ci się nie uda zawsze możesz poprosić drużynowego lub przybocznego o pomoc.

STWÓRZ Z ZASTĘPEM WASZĄ OBRZĘDOWOŚĆ

Obrzędowość tworzy połowę atmosfery w zastępie. Sprawia, że jeden zastęp różni się od drugiego. Pozwala jego członkom identyfikować się właśnie z tą, a nie inną grupą harcerzy („nie jestem Trollem, jestem Wilkiem...”). Na obrzędowość zastępu mogą składać się:

Nazwa zastępu - ona jest najważniejsza, od niej trzeba zacząć.
Okrzyk - wydawany w chwilach radosnych (gdy np. wasz zastęp wygra mecz), dla zaznaczenia obecności (wszystkie Wilki już są - auuuuu!) i kiedy tylko przyjdzie wam ochota. Ważne, żeby okrzyk wydawany był wspólnie przez cały zastęp i z entuzjazmem.
Godło - w starannej, kolorowej wersji może ozdabiać pierwszą stronę kroniki zastępu albo np. oznaczać kącik zastępu w harcówce. W wersji uproszczonej może służyć jako podpis (orzech - to wykonał zastęp Wiewiórek) lub oznaczenie (podczas gry dla Wiewiórek przeznaczone są tylko listy oznaczone orzechem).

Sposób powitania i pożegnania
Barwa
Amulety
Proporzec
Szyfr
Nagrody
Plakietka
Skarbiec
Skrytka
Apteczka
Hymn
Totem
Kronika
Pseudonimy
Sieć alarmowa
Sposób obchodzenia urodzin członków zastępu

Wszystko inne co przyjdzie wam do głowy i co będzie tylko wasze, wspólne.

Ważne jest, żeby obrzędowość nie była „sztuczna”. Skoro już coś wymyśliliście, ustaliliście, to używajcie tego, bawcie się tym. Nie musicie wymyślać wszystkiego na raz, obrzędowość może rozrastać się stopniowo, w miarę waszych potrzeb. Nie musicie też mieć wszystkich wymienionych powyżej elementów obrzędowości, a tylko to co wydaje wam się „fajne” (oprócz nazwy - nazwa jest absolutnie obowiązkowa!)

Pamiętaj, nie ma dwóch takich samych zastępów - nie dwóch takich samych obrzędowości! Obrzędowość pomoże stworzyć Ci „ducha” i podniesie atrakcyjność Twoich zbiórek. Ale jak ona będzie wyglądać zależy tylko od Ciebie.

ZAŁÓŻ SOBIE NOTATNIK ZASTĘPOWEGO

Może to być zeszyt lub notes, w którym powinieneś mieć:

Ważne dla ciebie informacje o każdym z Twoich harcerzy - imię, nazwisko, klasę, datę urodzenia, numer telefonu, datę przyjęcia do drużyny, datę złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego, sprawności które zdobył, akcje w których brał udział itp.
Schemat sieci alarmowej zastępu
Ważne telefony - do drużynowego, przybocznego, innych zastępowych, itp.
Twoje cele pracy z zastępem.
Wymagania na stopnie, które zdobywają Twoi harcerze
Plany wszystkich przygotowywanych przez ciebie zbiórek zastępu
Inne rzeczy, które wydadzą Ci się ważne.

Poza notatnikiem zastępowego warto, aby Twój zastęp miał:

kronikę zastępu, w której umieszczać będziecie sprawozdania z najciekawszych zbiórek, zdjęcia, dyplomy itp. (możecie prowadzić ją obrzędowo - wówczas jest elementem waszej obrzędowości),
śpiewnik (może być jeden wspólny, ale również może mieć go każdy z członków zastępu),
„ściągawkę” z wiedzy harcerskiej.

Są to propozycje - do Ciebie należy wybór, co Ci się przyda w zastępie.

TROCHĘ O ZDOBYWANIU STOPNI

Zależy ci, żeby harcerze z Twojego zastępu stawali się coraz lepszymi harcerzami, coraz więcej wiedzieli i umieli? No jasne! - odpowiesz na pewno. Zwróć więc uwagę na zdobywane przez nich stopnie.

Próba harcerza

Według nowych zasad zdobywania stopni harcerskich które obowiązują od 1 września 2003 nowo przyjęty do drużyny harcerz realizuje tak zwaną „Próbę harcerza”. Po zrealizowaniu wszystkich jej wymagań, co powinno trwać od 3 do 6 miesięcy, harcerz może być dopuszczony do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego.

Co możesz zrobić:

Dopilnować, by każdy harcerz w twoim zastępie miał swoją kartę z wymaganiami „Próby harcerza”
Każdemu harcerzowi wyjaśnić, po co ma realizować zadania „Próby” i w jaki sposób.
Co kilka zbiórek przeglądać karty swoich harcerzy, podpisywać zrealizowane już przez nich punkty, radzić jak zrealizować kolejne.
Jeżeli harcerze nie wiedzą skąd zdobyć potrzebne im informacje np. jak rozróżniać funkcję w drużynie - zorganizuj krótkie szkolenie
Jeżeli któryś z harcerzy zrealizuje już zadania „Próby” zgłoś ten fakt Radzie Drużyny i zaproponuj miejsce, czas i formę obrzędu Przyrzeczenia.

Stopnie harcerskie

Próby na stopnie harcerskie powinny być układane indywidualnie dla każdego harcerza. Nawet jeżeli w Twojej drużynie używa się gotowych kart jednakowych dla wszystkich to dobrze jest, gdy harcerz ma dopisane przy wymaganiu w jaki sposób on je zrealizuje i kiedy.

Co możesz zrobić:

Jeżeli harcerz wyraźnie ociąga się z otwarciem próby na kolejny stopień - przypominać, przekonywać, oferować pomoc w przygotowaniu i realizacji próby.
„Męczyć” drużynowego, przybocznego lub kogoś starszego, kto się tym zajmuje, żeby wreszcie umówił się z Twoim harcerzem na pisanie próby na stopień.
Jeżeli używacie gotowych kart - Sam możesz usiąść z harcerzem i pomóc mu ustalić jak i kiedy może zrealizować poszczególne wymagania.
Co kilka zbiórek przeglądać karty swoich harcerzy, podpisywać zrealizowane już przez nich punkty (jeżeli drużynowy Ci pozwoli), radzić jak zrealizować kolejne.
Jeżeli harcerze potrzebują wykazać się na ten stopień jakąś wiedzą - zorganizuj krótkie szkolenie.
Jeżeli któryś z harcerzy zrealizuje już wszystkie zadania zgłoś ten fakt Radzie Drużyny.

Stopień powinno zdobywać się jak najszybciej, ale i jak najrzetelniej. Możesz podpisać zrealizowanie wymagania tylko wtedy, gdy masz pewność, że zostało wykonane jak najlepiej.

Drużynowy powinien pozwolić Ci na zaliczanie wymagań na stopnie niższe od Twojego własnego, a także równe Twojemu. Zależy to jednak od zwyczajów panujących w drużynie.

REALIZUJCIE ZADANIA ZESPOŁOWE

O zadaniu zespołowym mówimy, gdy zastęp ma do zrobienia coś czego wykonanie wymaga podziału pracy pomiędzy poszczególnymi harcerzami. Odpowiednio przygotowane i zrealizowane zadanie zespołowe drużynowy zalicza w rozkazie i wpisuje do książeczek harcerskich.

Etapy zadania zespołowego

Pojawienie się potrzeby zrobienia czegoś (np. Rada Drużyny ustaliła, że to Wasz zastęp przygotowuje w tym roku wigilię dla drużyny, albo ktoś w zastępie zaproponował, by zrobić zbiórkę darów dla schroniska dla psów).
Zaplanowanie realizacji zadania. Robi się to w tabelce. W planowaniu zadania zespołowego bierze udział cały zastęp. Poniżej przykład dla Wigilii Drużyny, którą mógłby zorganizować pięcioosobowy zastęp w składzie: Michał (zastępowy), Piotrek, Łukasz, Tomek i Kuba.

Co jest do zrobienia?	Kto wykonuje?	Kto kieruje? Uwagi.
Zorganizować opłatek	Kuba	--------------
Zorganizować białe obrusy	Piotrek	--------------
Pobrać u kwatermistrza niezbędne fundusze	Michał	--------------
Upiec ciasto (piernik i makowiec)	Łukasz i Tomek	Każdy sam u siebie w domu.
Kupić napoje	Piotrek, Michał	Piotrek
Kupić jednorazowe talerzyki i kubeczki	Kuba	---------------
Zorganizować magnetofon i kasety z kolędami.	Michał
Obsługa magnetofonu podczas Wigilii.	Łukasz	---------------
Ułożyć program Wigilii	Cały zastęp	Michał
Przygotować salę do Wigilii	Cały zastęp	Michał
Po zrealizowaniu zadania zwracam się do Rady Drużyny o zaliczenie zadania zespołowego „Spadająca choinka” druhom: Tomaszowi G., Jakubowi T., Piotrowi S., Łukaszowi B., Michałowi J. (podpis zastępowego)

Realizacja zadania.
Nazwanie zadania zespołowego. Powinno nastąpić zaraz po jego realizacji i kojarzyć się z tym co robiliście, albo jakimś zdarzeniem w trakcie realizacji np. „Spadająca choinka”, bo w trakcie Wigilii choinka przewróciła się bez żadnej przyczyny.
Złożenie wniosku o zaliczenie zadania osobom wymienionym w ostatniej rubryce tabelki (jeżeli ktoś się nie wywiązał z powierzonego zadania, zastęp może podjąć decyzję o nie zaliczeniu zadania zespołowego tej osobie), czyli po prostu oddanie drużynowemu lub przedstawienie na Radzie waszej tabelki z wypełnioną ostatnią rubryczką.
Zaliczenie zadania w rozkazie drużynowego.

Pamiętaj! Staranne zaplanowanie zadania i solidne wykonanie gwarantuje sukces przedsięwzięcia. Zadania zespołowe budują też atmosferę współpracy w zastępie.

PRZYGOTOWYWANIE ZBIÓRKI NIE JEST TAKIE TRUDNE

Poniższe wskazówki są dla tych zastępowych, którzy czują się na siłach by samemu prowadzić zbiórki swojego zastępu. Samodzielne zbiórki scalają zastęp, są dla harcerzy atrakcyjne, a Tobie, druhu zastępowy, pozwalają mieć bezpośredni wpływ na rozwój twoich harcerzy. Warto więc próbować.

Od czego zacząć?

Ustal cel zbiórki - zastanów się, co Ty chcesz na tej zbiórce osiągnąć - co Twoi harcerze powinni wiedzieć, czego się nauczyć. Podpowiedź znajdziesz w wymaganiach na stopnie i sprawności, które twoi harcerze realizują.

Przykładowe cele:

Przypomnienie i poszerzenie wiadomości o Szarych Szeregach.

Poznanie ciekawych miejsc w najbliższej okolicy.

Wykształcenie umiejętności wiązania węzłów.

Poznanie zasad pierwszej pomocy w najprostszych przypadkach.

Ćwiczenie spostrzegawczości.

Wykształcenie umiejętności rozpalania ogniska.

Zaplanuj zbiórkę wg schematu - każda zbiórka musi mieć pewne stałe elementy i określony porządek. Planuj zbiórki w notatniku zastępowego. Poniżej schemat zbiórki wraz z przykładami ze zbiórki kursowej.

KOLEJNE ELEMENTY ZBIÓRKI	PRZYKŁAD Z KURSOWEJ ZBIÓRKI
Rozpoczęcie (zawsze takie samo)	W kręgu drużynowa wywołuje zastępy, zastępy odpowiadają okrzykami (5)
Wprowadzenie do tematu zbiórki (czyli zainteresowanie tym, czym będziemy się dziś zajmować)	Krótka gawęda, rebus (5)
Realizacja celu zbiórki	Gra „Kartka z pamiętnika” - poszukiwanie wiadomości (25) Inscenizacje akcji Małego Sabotażu (30) Mini-quiz wiedzy o Szarych Szeregach. (5)
Zadanie zadania międzyzbiórkowego (nie powinno przypominać szkolnej pracy domowej)	Prośba o postawienie zniczy w kwaterze „Zośki” na Powązkach (5)
Załatwienie spraw bieżących	Informacje o nadchodzącym biwaku (10)
Zakończenie zbiórki (zawsze takie samo)	Krąg, pieśń „Bratnie słowo” (5)

Pomyśl, czy zmieścisz się w czasie -zbiórka trwa zwykle 1,5 lub 2 godziny i nie wolno jej przedłużać ani skracać. Planując kolejne części zbiórki najlepiej jest od razu zaznaczać, ile czasu zajmą, tak jak zrobiliśmy to w prawej tabelce. Liczba w nawiasie odpowiada ilości minut.

Przygotuj niezbędne pomoce

Przeprowadź zbiórkę

Podsumuj zbiórkę w notatniku zastępowego, pod planem zbiórki - czy udało się osiągnąć cel, co się harcerzom najbardziej podobało, a co najmniej, co ci się nie udało i dlaczego.

SPRAWNOŚCI HARCERSKIE W TWOIM ZASTĘPIE

Sprawności harcerze zdobywają indywidualnie. Otwarcie próby na sprawność następuje w rozkazie drużynowego na wniosek harcerza, który chce tę sprawność zdobywać. Wniosek musi być zaakceptowany przez Radę Drużyny. Zrealizowanie wymagań zawartych w próbie następuje w trakcie działań zastępu, drużyny. Zastępowy na bieżąco sprawdza, jak przebiega zdobywanie sprawności w jego zastępie, jeśli trzeba - pomaga zdobywającemu. Sprawność przyznaje swoim rozkazem drużynowy na wniosek Rady Drużyny.

SŁÓW KILKA O ZASADACH DOBREJ ZBIÓRKI

Przygotowując, a następnie prowadząc zbiórkę pamiętaj o pewnych regułach, przestrzeganie których pomoże Ci w prowadzeniu ciekawych, dynamicznych zbiórek zastępu.

Oto te zasady:

Zasada czterech stałych elementów - na każdej zbiórce powinny być: obrzędowe rozpoczęcie zbiórki, obrzędowe zakończenie zbiórki, gawęda lub inna forma wprowadzenia do tematu zbiórki, sprawy bieżące.
Zasada „czegoś nowego” - każdy harcerz powinien mieć możliwość zdobycia jakichś nowych wiadomości, umiejętności, poznania nowej zabawy, gry itp.
Zasada samodzielności i inicjatywy - planując zbiórkę, zastępowy powinien stworzyć na niej możliwości samodzielnego działania oraz pełnienia różnych ról przez harcerzy, np. prowadzenia gry, pląsu lub innej części zbiórki.
Zasada logicznego ciągu - wszystkie elementy zbiórki należy podporządkować tematowi zbiórki zastępu i jej celowi.
Zasada tempa - należy pamiętać, aby poszczególne elementy zbiórki nie trwały zbyt długo.
Zasada przemienności elementów - elementy zbiórki powinny się przeplatać, tak aby po wysiłku fizycznym harcerze mogli odpocząć, również po jakiejś hałaśliwej zabawie, powinna nastąpić chwila ciszy i skupienia. Zastępowy powinien stosować różnorodne formy pracy.
Zasada „zastępowy też się bawi” - zastępowy, jako osoba posiadająca autorytet wśród swoich harcerzy, daje przykład im - również uczestniczy w zabawach, które sam wymyśli, jak również w innych zaproponowanych przez samych harcerzy.

Pamiętaj, że to od Ciebie zależy jak przygotujesz i poprowadzisz zbiórkę, rób to więc jak najlepiej potrafisz.

FORMY PRACY ZASTĘPU, CZYLI CO ZROBIĆ ABY BYŁO CIEKAWIEJ

Jak napisaliśmy już wcześniej - „Zastępowy powinien stosować różnorodne formy pracy.” Czym więc jest forma pracy?

Najprościej mówiąc jest to każde zaplanowane działanie, jakie podejmuje zastęp. Musi ono mieć cel. Przy pomocy form pracy przekazujesz harcerzom wiedzę i umiejętności.

Oto lista niektórych form pracy zastępu:

pląs
musztra
gry i ćwiczenia sportowe
gra terenowa
gawęda
konkurs
zabawa
ognisko
kominek
piosenka
teatr
zwyczaje i obrzędy
zajęcia plastyczne
pożyteczna praca
akcja zarobkowa
rajd
biwak
zwiad
wycieczka

Piosenki i pląsy są wyjątkowymi formami pracy. Pomagają „ożywić” zastęp. Harcerzy lubią śpiewać, zazwyczaj lubią też pląsać. Wykorzystuj te formy pracy na każdej zbiórce. Nie musicie śpiewać całej piosenki od razu. Możesz zaplanować tak, aby śpiewać piosenkę zwrotkami lub też śpiewać podczas wykonywania jakiejś innej czynności (np. w czasie zajęć plastycznych, zwiadu).

Pamiętaj! Form pracy jest bardzo wiele. Staraj się używać ich jak najwięcej. Wówczas Twoje zbiórki będą ciekawsze.

GRA TO DOBRY POMYSŁ NA ZBIÓRKĘ

Zasady, które pomogą Ci przygotować grę:

ustal cel gry - czyli co harcerze będą mieli osiągnąć w czasie jej trwania,
wymyśl fabułę - gra będzie o wiele ciekawsza, jeśli będzie bawić się w „coś” lub „kogoś” - koniecznie przekaż fabułę zastępowi,
ustal zasady gry - tak, aby nie było sporów oraz by wszyscy wiedzieli jak zachować się w trakcie gry, upewnij się, że wszyscy zrozumieli zasady, jeśli trzeba powtórz jeszcze raz,
planując grę, wypisz sobie, co musisz przygotować, by gra przebiegła sprawnie (np. trzeba napisać listy, wziąć na zbiórkę kredę itp.),
pamiętaj o bezpieczeństwie podczas gry - upewnij się, że będziesz miał pomoc ze strony drużynowego lub przybocznych,
nie zapomnij podsumować gry.

WEŹ UDZIAŁ W TEJ GRZE JAKO UCZESTNIK LUB PROWADZĄCY - TWOI HARCERZE NA PEWNO BĘDĄ ZADOWOLENI.

JAK SZKOLIĆ SKUTECZNIE

Zapewne nie raz staniesz przed koniecznością przekazania członkom swojego zastępu jakiejś umiejętności (bandażowanie) lub wiedzy (np. symboliki). Najpierw objaśnij im, dlaczego ta umiejętność czy wiedza jest dla nich taka ważna, podaj jakieś ciekawostki z nią związane tak aby zainteresować harcerzy. Następnie zaprezentuj im tę umiejętność lub wiedzę (pamiętaj, żeby to nie był wykład - spróbuj znaleźć ciekawszą formę). Na konie, podsumowując, pozwól harcerzom pokazać, czego się nauczyli (może to być np. w formie gry) - to również czas na inicjatywę własną Twoich harcerzy.

PIOSENKA KURSOWA

„RZEKA”

I .

Gdy rzeka stanie na mej drodze,

To rzekę przejdę w bród.

Choć drugi brzeg daleko,

Ja wnet tam stanę, dopomóż rzeko,

wynagrodź rzeko za mój trud.

II.

Gdy kamień spotkam na swej drodze -

Z kamieniem zmierzę się!

I będę, jak on twardy.

Już się nie cofnę, nie zegnę karku,

Choć przegrać mogę dobrze wiem!

III.

A gdy przyjaciół spotkam w drodze,

To rękę podam im -

Wyciągnę dłoń do zgody.

Kawałkiem chleba, kwaterką wody,

Ugoszczę wszystkich w domu mym...

IV.

Gdy śmierć napotkam na swej drodze -

Zawołam: „Jak się masz?”

I pójdę z nią pod rękę.

Hej śmierci prowadź, do nieba prowadź!

Chyba, że lepsze miejsce znasz!

TEST KURSU ZASTĘPOWYCH

Witamy Cię na teście - krótkim sprawdzianie tego, co wiesz po kursie. Skup się i odpowiedz najlepiej jak potrafisz. Powodzenia.

Agnieszka i Jacek.

1. Kim jest zastępowy?

Harcerzem, który prowadzi zastęp.
Harcerzem, który odpowiada za atmosferę w zastępie.
Harcerzem, który kieruje pracą zastępu podczas wykonywania zadań.
Harcerzem, który jest wzorem do naśladowania dla harcerzy.

2. Dlaczego zastępowy powinien dawać przykład swoim harcerzom? Podaj przykłady.

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Która z podanych zasad nie jest zasadą dobrej zbiórki?

Zastępowy też się bawi.
Zasada logicznego ciągu.
Zasada, że zastępowy prowadzi kronikę i śpiewnik zastępu.

4. Które z podanych obowiązków należą do zastępowego?

Uczestnictwo w radach drużyny.
Prowadzenie zbiórek zastępu.
Prowadzenie notatnika zastępowego.
Prowadzenie zbiórek całej drużyny.

5. Zaproponuj nazwę dla zastępu w Twojej drużynie. Uzasadnij swój wybór.

6.Wymień 6 elementów obrzędowości zastępu:

...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................

7. Które spośród podanych elementów są stałymi elementami zbiórki?

piosenki
obrzędowe zakończenie zbiórki
pląsy
gawęda (może wprowadzać w temat, bądź go podsumowywać)
sprawy organizacyjne (zazwyczaj na końcu)
zwiad lub gra terenowa

8. Ilu harcerzy powinien liczyć zastęp?

2-3 harcerzy
6-10 harcerzy
powyżej 12 harcerzy

9. Zaproponuj prosty szyfr dla zastępu.

10. Jak oceniasz pytania w tym teście?

Były bardzo trudne.
Były trudne, ale poradziłem(łam) sobie.
Nie były zbyt trudne.
Były bardzo łatwe.

MATERIAŁY do SKRYPTU

Zanim zabierzesz się do wertowania skryptu proponujemy Ci zabawę...

Twoje zasady zostały przyjęte przez resztę oddziału i od tego momentu podróż jest szybsza i łatwiejsza. Powoli też staje się jasne, że to ty najszybciej odnajdujesz zaznaczone na mapie ścieżki, ty najlepiej znasz się na leczeniu ran, które po drodze przydarzają się twoim towarzyszom, ty umiesz najmądrzej rozsądzić spór, ty potrafisz znaleźć wyjście z każdej sytuacji (ten most sznurowy nad wezbraną rzeką to był twój pomysł...) i ty opowiadasz najciekawsze historie przy ognisku. Teraz w trudnych chwilach wszyscy zwracają się do ciebie i nie ma mowy o kłótniach. Nikt już nie myśli o powrocie do domu, bo czuje się potrzebny i wie, że w razie jakiś kłopotów pomożesz mu.

Na skraju Zaczarowanego Lasu stajecie jako zgrany zespół przyjaciół. Wiecie, że dopiero teraz zaczną się prawdziwe trudności, ale wierzycie, że razem je pokonacie.

Dlaczego nie drużynowym? Przyjrzyj się jeszcze raz powyższej bajce. Drużynowy jest w niej jedynie królem. Rolą drużynowego jest stawianie przed swoimi harcerzami podzielonymi na zastępy kolejnych zadań. Rola, w którą ty wcieliłeś się w wyobraźni, to rola zastępowego.

Ustalmy więc jeszcze raz, wyraźnie jaka jest rola zastępowego:

Kieruje pracą zastępu podczas wykonywania zadań. Za efekty tej pracy odpowiada przed drużynowym.
Dba o atmosferę w zastępie, czyli pilnuje, by każdy członek zastępu czuł się w nim dobrze.
Dla harcerzy z zastępu jest wzorem do naśladowania, kimś do kogo harcerze chcą być podobni.
Dba o rozwój swoich harcerzy, o to by stawali się coraz lepszymi harcerzami, coraz więcej wiedzieli i umieli.

Nasz skrypt podpowie ci jak tę rolę spełniać. Zacznij od rozwiązania poniższego testu. Pozwoli ci on odpowiedzieć sobie na pytanie czy w tej chwili możesz się już zmierzyć z rolą zastępowego.

Czy jesteś przygotowany do bycia zastępowym? Przy każdym pytaniu zaznacz ołówkiem odpowiedź TAK lub NIE.

Lp.	Pytanie	TAK	NIE
1.	Czy chcesz być zastępowym?
.2.	Czy przez ostatnie trzy miesiące regularnie chodziłeś na zbiórki?
3.	Czy przez ostatnie trzy miesiące uczestniczyłeś we wszystkich akcjach pozazbiórkowych drużyny (rajdy, służby, akcje zarobkowe itp.)?
4.	Czy starasz się zawsze postępować zgodnie z Prawem Harcerskim?
5.	Czy zawsze jesteś prawidłowo umundurowany?
6.	Czy powierzone zadania zawsze starasz się wykonywać jak najlepiej?
7.	Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy zdobyłeś jakąś sprawność?
8.	Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy regularnie realizujesz wymagania na kolejny stopień?
9.	Czy przyjąłbyś do swojego zastępu każdego, kto chciałby w nim być?
10.	Czy poświęciłbyś swój czas by komuś pomóc?

Za każdą odpowiedź TAK przyznaj sobie 1 punkt. Test powtarzaj co trzy miesiące.

ROZWIĄZANIE:

10 - 9 punktów - gratulacje! Nie będziesz miał żadnych problemów z pełnieniem roli zastępowego, ta funkcja jest dla ciebie wymarzona. Jeżeli tylko nie osiądziesz na laurach (powtarzaj test co trzy miesiące!) to masz ogromną szansę dochować się zgranego zastępu świetnie pracujących harcerzy, którzy będą widzieć w tobie wodza i będą chcieli ze wszystkich sił być do ciebie podobni.

8 - 7 punktów - jest dobrze! Jeżeli jednak chcesz mieć taki zastęp o jakim mowa w rozwiązaniu do „10 - 9 punktów” (a powinieneś chcieć!) to musisz trochę nad sobą popracować. Pomyśl co zrobić, żeby za trzy miesiące uzyskać 10 punktów. Nie powinieneś mieć z tym problemów.
6 - 5 punktów - jest dobrze o ile jeszcze nie jesteś zastępowym! Masz czas żeby się przygotować i gdy powtórzysz test za trzy miesiące uzyskać więcej punktów. Jeżeli jednak już jesteś zastępowym to musisz wziąć się w garść i od zaraz nadrabiać niedociągnięcia. Inaczej trudno ci będzie stworzyć dobry zastęp, a funkcja zastępowego będzie przynosić ci więcej rozczarowań i problemów niż radości i satysfakcji.
4 punkty i mniej lub jeżeli odpowiedziałeś NIE na pytanie 1 - jest fatalnie, jeżeli już jesteś zastępowym i niezbyt dobrze jeżeli dopiero zamierzasz nim być. Funkcja zastępowego nie polega tyko na noszeniu brązowego sznura. Bycie wodzem zobowiązuje do dawania z siebie jak najwięcej, ciągłego starania się by być najlepszym, bycia wzorem dla innych. Żeby to osiągnąć trzeba przede wszystkim chcieć. Co powinieneś zrobić: jeżeli jesteś zastępowym i nadal chcesz nim być zabierz się do roboty - regularnie i aktywnie uczestnicz w zbiórkach i akcjach drużyny, zacznij realizować próbę na stopień, pamiętaj o mundurze i Prawie Harcerskim, zorganizuj coś ekstra (np. wyjście do kina) dla swojego zastępu. Jeżeli nie chcesz pełnić już tej funkcji powiedz o tym drużynowemu i to jak najszybciej. Wspólnie ustalcie kto powinien zająć twoje miejsce i jaką funkcję ty mógłbyś teraz pełnić.

ZBUDUJ I UTRZYMUJ SWÓJ AUTORYTET W ZASTĘPIE

Być może po rozwiązaniu testu zastanawiasz się dlaczego z faktu, że zdobyłeś ostatnio sprawność ma wynikać, że masz szansę być dobrym zastępowym. Już tłumaczymy:

Aby móc skutecznie kierować pracą jakiegokolwiek zespołu trzeba u członków tego zespołu mieć tak zwany „autorytet”. Zastępowy, który ma autorytet u swoich harcerzy ma pewność, że każde jego polecenie zostanie natychmiast i bez dyskusji wykonane (idź, proszę, do drużynowego po nożyczki..., przynieś, proszę, więcej gałęzi na szałas...). Ale nie tylko. Każdy pomysł takiego zastępowego zostanie przyjęty przez zastęp z entuzjazmem (zróbmy zawody w puszczaniu latawców..., dokarmiajmy ptaki przez zimę...). Kiedy zastępowy mający autorytet powie, że niebezpiecznie jest iść na skróty przez bagno to nikt nie będzie się upierał, że przez bagno jest krócej, więc lepiej. Kiedy taki zastępowy powie, że harcerz nie powinien skracać sobie drogi przez trawnik, to reszta przyzna mu rację i po trawnikach chodzić nie będzie... i tak dalej, i tak dalej...

Chciałbyś mieć autorytet w zastępie? No jasne! Myślisz, że to trudne? Wcale nie! Musisz tylko zawsze przestrzegać kilku zasad

Nie daj się w niczym wyprzedzić pozostałym członkom zastępu - miej wyższy stopień, zdobywaj więcej sprawności, uczestnicz w akcjach pozazbiórkowych częściej od nich.

Przestrzegaj zasad panujących w drużynie. Nie ma nic gorszego niż zastępowy, którego drużynowy musi przy wszystkich przywołać do porządku, bo np. pokłada się w kręgu, albo gdy przy sprawdzaniu umundurowania okazuje się, że nie ma pasa harcerskiego.
Nie daj się zastępowi przyłapać na brakach w wiedzy harcerskiej. Harcerze muszą mieć pewność, że wiesz i umiesz więcej od nich.
Nie bądź gołosłowny. Jeżeli wymagasz od swoich harcerzy chodzenia w mundurze, to sam zawsze musisz być prawidłowo umundurowany, jeżeli uciszasz harcerzy na kominku drużyny, to sam też zachowuj się odpowiednio.

Twoi harcerze muszą czuć, że nie jesteś tylko tym co rozkazuje. Bądź starszym bratem, nie poganiaczem. Niech twoi harcerze widzą, że się o nich troszczysz - organizuj dla nich ciekawe zajęcia na zbiórkach, proponuj wspólne akcje również poza zbiórkami, pomagaj w zdobywaniu stopni i sprawności, traktuj wszystkich członków zastępu jednakowo, bądź rzecznikiem spraw swoich harcerzy u drużynowego i na radzie drużyny.

POMYŚL, CO CHCESZ OSIĄGNĄĆ JAKO ZASTĘPOWY.

Już wiesz, że od ciebie wiele zależy i , że możesz zrobić dużo dobrego. Drużynowy liczy na ciebie. Więcej osiągniesz jeżeli zaplanujesz swoje działanie. Proponujemy ci kilka przykładów celów i rozwiązań. Ty na jego podstawie spróbuj stworzyć listę własnych.

Cel	Droga do celu
stworzę zastęp, który będzie doskonale umundurowany	Będę dawać dobry przykład swoim umundurowaniem Zdobędę od byłego harcerza mundur dla osoby, której na mundur nie stać.
stworzę zastęp, który będzie najbardziej aktywnym zastępem w drużynie	Będę dawać przykład swoją aktywnością. Wprowadzę w zastępie system nagród za aktywność.
nowi harcerze z mojego zastępu w ciągu pół roku złożą Przyrzeczenie	Będę pomagać w regularnym wypełnianiu przez nich „próby harcerza” W odpowiednim momencie zgłoszę na radzie drużyny wniosek o złożenie Przyrzeczenia Zaproponuję radzie czas, miejsce i fabułę Przyrzeczenia moich harcerzy
wszyscy harcerze z mojego zastępu pojadą na obóz	Będę dbać o atmosferę w zastępie przyjazną dla wszystkich. Będę zachęcać do pojechania na obóz prezentując zdjęcia, opowiadając historie z poprzednich obozów Złożę na radzie wniosek o dofinansowanie tych harcerzy, których nie stać na wyjazd

Nie wahaj się stawiać sobie nawet najbardziej ambitnych celów! Jeżeli nie wiesz jak je osiągnąć lub obawiasz się, że ci się nie uda zawsze możesz poprosić drużynowego lub przybocznego o pomoc.

STWÓRZCIE Z ZASTĘPEM WASZĄ OBRZĘDOWOŚĆ

Nazwa zastępu - ona jest najważniejsza, od niej trzeba zacząć.
Okrzyk - wydawany w chwilach radosnych (gdy np. wasz zastęp wygra mecz), dla zaznaczenia obecności (wszystkie Wilki już są - auuuuu!) i kiedy tylko przyjdzie wam ochota. Ważne żeby okrzyk wydawany był wspólnie przez cały zastęp i z entuzjazmem.
Godło - w starannej, kolorowej wersji może ozdabiać pierwszą stronę kroniki zastępu albo np. oznaczać kącik zastępu w harcówce. W wersji uproszczonej może służyć jako podpis (orzech - to wykonał zastęp Wiewiórek) lub oznaczenie (podczas gry dla Wiewiórek przeznaczone są tylko listy oznaczone orzechem).

Sposób powitania i pożegnania
Barwa
Amulety
Proporzec
Szyfr
Nagrody
Plakietka
Skarbiec
Skrytka
Apteczka
Hymn
Totem
Kronika
Pseudonimy
Sieć alarmowa
Sposób obchodzenia urodzin członków zastępu

Wszystko inne co przyjdzie wam do głowy i co będzie tylko wasze, wspólne, zastępowe.

Ważne żeby obrzędowość nie była „sztuczna”. Skoro już coś wymyśliliście, ustaliliście to używajcie tego, bawcie się tym. Nie musicie wymyślać wszystkiego na raz, obrzędowość może rozrastać się stopniowo, w miarę waszych potrzeb. Nie musicie też mieć wszystkich wymienionych powyżej elementów obrzędowości a tylko to co wydaje wam się „fajne” (oprócz nazwy - nazwa jest absolutnie obowiązkowa!)

ZAŁÓŻ SOBIE NOTATNIK ZASTĘPOWEGO

Może to być zeszyt lub notes, w którym możesz mieć:

Ważne dla ciebie informacje o każdym z twoich harcerzy - imię, nazwisko, klasę, datę urodzenia, numer telefonu, datę przyjęcia do drużyny, datę złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego, sprawności które zdobył, akcje w których brał udział itp.
Schemat sieci alarmowej zastępu
Ważne telefony - do drużynowego, przybocznego, innych zastępowych, itp
Twoje cele pracy z zastępem.
Wymagania na stopnie, które zdobywają twoi harcerze
Plany wszystkich przygotowywanych przez ciebie zbiórek zastępu
Inne rzeczy, które wydadzą ci się ważne.

TROCHĘ O ZDOBYWANIU STOPNI.

Zależy ci, żeby harcerze z twojego zastępu stawali się coraz lepszymi harcerzami, coraz więcej wiedzieli i umieli? No jasne! - odpowiesz na pewno. Zwróć więc uwagę na zdobywane przez nich stopnie.

Próba harcerza

Według nowych zasad zdobywania stopni harcerskich które obowiązują od

1 września 2003 nowo przyjęty do drużyny harcerz realizuje tak zwaną „Próbę harcerza”. Po zrealizowaniu wszystkich jej wymagań, co powinno trwać od 3 do 6 miesięcy, harcerz może być dopuszczony do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego.

Co możesz zrobić:

Dopilnować, by każdy harcerz w twoim zastępie miał swoją kartę z wymaganiami „Próby harcerza”
Każdemu harcerzowi wyjaśnić, po co ma realizować zadania „Próby” i w jaki sposób.
Co kilka zbiórek przeglądać karty swoich harcerzy, podpisywać zrealizowane już przez nich punkty, radzić jak zrealizować kolejne.
Jeżeli harcerze nie wiedzą skąd zdobyć potrzebne im informacje np. jak rozróżniać funkcję w drużynie - zorganizuj krótkie szkolenie
Jeżeli któryś z harcerzy zrealizuje już zadania „Próby” zgłoś ten fakt Radzie Drużyny i zaproponuj miejsce, czas i formę obrzędu Przyrzeczenia.

Stopnie harcerskie

Próby na stopnie harcerskie powinny być układane indywidualnie dla każdego harcerza. Nawet jeżeli w twojej drużynie używa się gotowych kart jednakowych dla wszystkich to dobrze jest gdy harcerz ma dopisane przy wymaganiu w jaki sposób on je zrealizuje i kiedy.

Co możesz zrobić:

Jeżeli harcerz wyraźnie ociąga się z otwarciem próby na kolejny stopień - przypominać, przekonywać, oferować pomoc w przygotowaniu i realizacji próby.
„Męczyć” drużynowego, przybocznego lub kogoś starszego, kto się tym zajmuje, żeby wreszcie umówił się z twoim harcerzem na pisanie próby na stopień.
Jeżeli używacie gotowych kart - sam możesz usiąść z harcerzem i pomóc mu ustalić jak i kiedy może zrealizować poszczególne wymagania.
Co kilka zbiórek przeglądać karty swoich harcerzy, podpisywać zrealizowane już przez nich punkty (jeżeli drużynowy ci pozwoli), radzić jak zrealizować kolejne.
Jeżeli harcerze potrzebują wykazać się na ten stopień jakąś wiedzą - zorganizuj krótkie szkolenie.
Jeżeli któryś z harcerzy zrealizuje już wszystkie zadania zgłoś ten fakt Radzie Drużyny

Stopień powinno zdobywać się jak najszybciej ale i jak najrzetelniej. Możesz podpisać zrealizowanie wymagania tylko wtedy gdy masz pewność, że zostało wykonane jak najlepiej.

Drużynowy powinien pozwolić ci na zaliczanie wymagań na stopnie niższe od twojego własnego, a także równe twojemu. Zależy to jednak od zwyczajów panujących w drużynie.

ZADANIE ZESPOŁOWE

Etapy zadania zespołowego

Pojawienie się potrzeby zrobienia czegoś (np. Rada Drużyny ustaliła, że to wasz zastęp przygotowuje w tym roku wigilię dla drużyny albo ktoś w zastępie zaproponował, by zrobić zbiórkę darów dla schroniska dla psów).
Zaplanowanie realizacji zadania. Robi się to w tabelce. W planowaniu zadania zespołowego bierze udział cały zastęp. Poniżej przykład dla wigilii drużyny, którą mógłby zorganizować pięcioosobowy zastęp w składzie: Michał (zastępowy), Piotrek, Łukasz, Tomek i Kuba.

Co jest do zrobienia?	Kto wykonuje?	Kto kieruje? Uwagi.
Zorganizować opłatek	Kuba	--------------
Zorganizować białe obrusy	Piotrek	--------------
Pobrać u kwatermistrza niezbędne fundusze	Michał	--------------
Upiec ciasto (piernik i makowiec)	Łukasz i Tomek	Każdy sam u siebie w domu.
Kupić napoje	Piotrek, Michał	Piotrek
Kupić jednorazowe talerzyki i kubeczki	Kuba	---------------
Zorganizować magnetofon i kasety z kolędami.	Michał
Obsługa magnetofonu podczas wigilii.	Łukasz	---------------
Ułożyć program wigilii	Cały zastęp	Michał
Przygotować salę do wigilii	Cały zastęp	Michał
Zwracam się do Rady Drużyny o zaliczenie zadania zespołowego „Spadająca choinka” druhom: Tomaszowi G., Jakubowi T., Piotrowi S., Łukaszowi B., Michałowi J., (podpis zastępowego)

Realizacja zadania.
Nazwanie zadania zespołowego. Powinno nastąpić zaraz po jego realizacji i kojarzyć się z tym co robiliście, albo jakimś zdarzeniem w trakcie realizacji np. „Spadająca choinka” bo w trakcie wigilii choinka przewróciła się bez żadnej przyczyny.
Złożenie wniosku o zaliczenie zadania osobom wymienionym w ostatniej rubryce tabelki (jeżeli ktoś się nie wywiązał z powierzonego zadania zastęp może podjąć decyzję o niezaliczeniu zadania zespołowego tej osobie) czyli po prostu oddanie drużynowemu lub przedstawienie na radzie waszej tabelki z wypełnioną ostatnią rubryczką. .
Zaliczenie zadania w rozkazie drużynowego.

Pamiętaj! - Staranne zaplanowanie zadania i solidne wykonanie gwarantuje sukces przedsięwzięcia. Zadania zespołowe budują też atmosferę współpracy w zastępie.

PRZYGOTOWYWANIE ZBIÓREK

Poniższe wskazówki są dla tych zastępowych, którzy czują się na siłach by samemu prowadzić zbiórki swojego zastępu. Samodzielne zbiórki scalają zastęp, są dla harcerzy atrakcyjne, a tobie, druhu zastępowy, pozwalają mieć bezpośredni wpływ na rozwój twoich harcerzy. Warto więc próbować.

Od czego zacząć?

Ustal cel zbiórki - zastanów się co chcesz na tej zbiórce osiągnąć - co twoi harcerze powinni wiedzieć, czego się nauczyć. Podpowiedź znajdziesz w wymaganiach na stopnie, które twoi harcerze realizują.

Przykładowe cele:

Przypomnienie i poszerzenie wiadomości o Szarych Szeregach.

Poznanie ciekawych miejsc w najbliższej okolicy

Nauka zasad pierwszej pomocy w najprostszych przypadkach

Ćwiczenie spostrzegawczości

Nauka robienia karmników dla ptaków

Zaplanuj zbiórkę wg schematu - każda zbiórka musi mieć pewne stałe elementy i określony porządek. Planuj zbiórki w notatniku zastępowego. Poniżej schemat zbiórki wraz z przykładami ze zbiórki kursowej.

KOLEJNE ELEMENTY ZBIÓRKI	PRZYKŁAD Z KURSOWEJ ZBIÓRKI
Rozpoczęcie (zawsze takie samo)	W kręgu drużynowa wywołuje zastępy, zastępy odpowiadają okrzykami (5)
Wprowadzenie do tematu zbiórki (czyli zainteresowanie tym, czym będziemy się dziś zajmować)	Krótka gawęda, rebus (5)
Realizacja celu zbiórki	Gra „Kartka z pamiętnika” - poszukiwanie wiadomości (25) Inscenizacje akcji Małego Sabotażu (30) Mini-quiz wiedzy o Szarych Szeregach. (5)
Zadanie zadania międzyzbiórkowego (nie powinno przypominać szkolnej pracy domowej)	Prośba o postawienie zniczy w kwaterze „Zośki” na Powązkach (5)
Załatwienie spraw bieżących	Informacje o nadchodzącym biwaku (10)
Zakończenie zbiórki (zawsze takie samo)	Krąg, pieśń „Bratnie słowo” (5)

Pomyśl czy zmieścisz się w czasie -zbiórka trwa zwykle 1, 5 lub 2 godziny i nie wolno ci jej przedłużać ani skracać. Planując kolejne części zbiórki najlepiej jest od razu zaznaczać ile czasu zajmą, tak jak zrobiliśmy to w prawej tabelce. Liczba w nawiasie odpowiada ilości minut.

Przygotuj niezbędne pomoce

Przeprowadź zbiórkę

Podsumuj zbiórkę w notatniku zastępowego, pod planem zbiórki - czy udało ci się osiągnąć cel, co się harcerzom najbardziej podobało, a co najmniej, co ci się nie udało i dlaczego.

PLAN PRACY ZASTĘPU - PRZYKŁAD

TERMIN: wrzesień - styczeń rok np. 2004/2005

GŁÓWNY CEL: Druhny zdobywają coraz wyższe stopnie i więcej sprawności; są chętne do działania; angażują się; są wierne harcerskiej idei; nie wstydzą się munduru i zasad jakie wyznają.

ZAMIERZENIA:

Druhny - Druhowie :

- znają obrzędowość drużyny i zastępu

- znają historię ZHP, drużyny i jej bohatera

- znają prawo i przyrzeczenie harcerskie, stosują się do niego w życiu codziennym

- opanowały musztrę

-opanowały szyfry, symbolikę, stosy ogniskowe, znaki patrolowe, terenoznawstwo i węzły

CHARAKTERYSTYKA ZASTĘPU:

Zastęp liczy .. osób, wraz z zastępową/wym … .

ŚRODOWISKO:

…

osoba	możliwości	wiek	staż	miejsce zamieszkania

PLUSY (+) :

Druhny - Druhowie :

- są aktywne w dyskusji,

- chcą zdobywać nowe stopnie i sprawności,

- wszyscy posiadają mundury i mają ten sam stopień (prócz (imię osoby), która ma stopień ochotniczki/młodzika) -- w miarę wyrównany poziom

MINUSY (-) :

Druhny - Druhowie :

- są nieco rozleniwieni

- momentami brak im wiary w siebie i chęci do rywalizacji; odnoszę wrażenie, że nie zależy im, byśmy byli zastępem, który bardziej się wyróżnia i udziela

- strasznie rozgadani

- trudno im się skupić na wypowiedzi jednej osoby (przerywają sobie)

FUNKCJE:

ZASTĘPOWA/Y

…

PODZASTĘPOWA/y

…

PROPORCOWA/y

…

KRONIKARZ

…

SKARBNIK

…

INNA FUNKCJA W ZASTĘPIE

…

SIATKA ALARMOWA:

1.Osoba - numer

2. ..

PRACA ZASTĘPU ( W CIĄGU PÓŁ ROKU ):

- 22 zbiórki zastępu

- 6 zbiórek drużyny

- 3 biwaki

- inne akcje (znicz, WOŚP,. zarobkowe itp. )

ZBIÓRKI ZASTĘPU:

data	temat	zamierzenia
	zastęp jest wspólnotą (cz. I)	ustalenie funkcji, nazwy, ewidencji, określenie celów osobistych i harcerskich; sprawy organizacyjne
	zastęp jest wspólnotą (cz. II)	kalendarium zastępu, wytyczenie naszych celów (jako zastępu), teczka zastępu, wybór koloru zastępu
	skauting i harcerstwo	postać B-P, istota harcerstwa, ważne daty z historii harcerstwa
	stosy ogniskowe	rodzaje stosów ogniskowych i ich charakterystyka
	znaki patrolowe	jakie są znaki patrolowe i do czego służą
	szyfry	jakie znamy szyfry, do czego służą, ustalenie szyfru zastępu
	symbolika	symbolika krzyża harcerskiego, lilijki, koniczynki, powitań harcerskich
	dzień niepodległości, patriotyzm	co nieco o wojnie i jak Polska odzyskała niepodległość, "czy jesteś patriotą? czy harcerz powinien być patriotą? w jaki sposób to okazujesz?"
	szare szeregi	"jak działały szare szeregi? "najwięksi działacze i ich zasługi
	musztra	szkolenie musztry, "po co nam musztra?"
	mapa i terenoznawstwo	oznaczenia na mapie, "jak zorientować mapę i wyznaczyć azymut?" przyjście po trasie dzięki "instrukcji" (paro kroki i azymut)
	mikołajki	anonimowe prezenty, życzenia, św.Mikuś itp.
	szycie proporca	tu już chyba nic nie można dodać po prostu postaramy się uszyć ładny proporzec (biorąc pod uwagę to, że żadna harcerka/harcerz z nas nie skończył krótkiego kursu krawieckiego dla młodych gospodyń domowych to dobrze będzie jeżeli będzie się on trzymał kupy)
	A.Małkowski	Weronika prowadzi gawędę , (bo ma to na próbie: harcerza, na chustę, stopień), biografia Małkowskiego, "dlaczego jest taki ważny? jak to się stało, że powstało harcerstwo?"
	życie harcerskie	"jak harcerz żyje na co dzień? czym się różni od innych ludzi?
	samarytanka	podstawy pierwszej pomocy, telefony alarmowe, "jak się zachować w niebezpiecznych dla zdrowia i życia człowieka sytuacjach?"
	wiara	jakie obowiązki stawia przed wierzącym prawo harcerskie? jaki stosunek do wiary ma ZHP?"; interpretacja wiersza Czesława Miłosza "Wiara"
	przyjaciel	"kim jest przyjaciel? czy można na nim polegać? czy ja mogę być przy dla kogoś przyjacielem? po co nam przyjaciele?"
	kim jestem?	"kim jestem? skąd przychodzę? dokąd zmierzam? czego chcę od życia? jakie mam cele i wymagania? kim chcę być dla innych?" podążanie za własną legendą, odnajdywanie własnego skarbu

Kurs zastępowych skrypt 6, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 2, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 7, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 4, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 3, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 0, Kurs zastępowych

Skrypt zastępowych, Kurs zastępowych

Kurs zastępowych skrypt 5, Kurs zastępowych

Zajęcia kursu kasa (finanse zastępu), Kurs zastępowych

KURS ZASTĘPOWYCH 07

KURS ZASTĘPOWYCH 2

Zajęcia kursu zadanie zespołowe, Kurs zastępowych

Karta próby na sprawność, Kurs zastępowych

Totem konspekt, Kurs zastępowych

Testy i egzaminy kursu zastępowych, Kurs zastępowych

EGZAMIN KOŃCOWY DLA KURSU ZASTĘPOWYCH, Kurs zastępowych

Symbole zastępcze, ECDL kurs komputerowy, ECDL - materiały 2, Access

więcej podobnych podstron